31.Хакназар хан (х.Х) 16 гасырдын 2-жартысында казак мем-н ныгаюы.

16г 20 ж.ж Касым хан кайтыс болганнан сон Жошы урпагынын эзара талас-тартысы казак хандыгын элсiреттi. Эзбектер мен монгол билеуш лерi казактарга карсы одакка бiрiктi. Сырдария бойындагы калалар колдан шыгып кеттi. Туркiстан аумагы Шайбандык Убайдаллах султаннын иелiгiнде болды. Казак ханы Такыр(1523-33)Ногай Ордасымен кактыгысып, женiлiс тапты. Сырдариялык калаларды кайтарып алу эрекетi сэтсiздiкке ушырады.iшкi таласта женiлiс тапкан Такыр Жетiсуга кашып барып, Моголстан ханы Султан Саидке карсы Кыргыздармен одак жасасты. 16г-н аягына дейiн Сыганак, Отырар, Туркiстан жэне т.б Сырдариялык калалар Мэуереннахрдагы Шайбандыктардын иелiгiнде болды. 16г 2-ширегiнде казак хандарынын саяси эрекетi негiзiнен Кыргыздармен одактасып Моголдар мен Ойраттарга карсы жургiзiп жаткан онт-шыг-на жэне ногайлармен, башкурттармен,татарлармен ара катынасы кйынга айналган батысы мен солт-не ауыскан едi.Бул багыттарда Х.х (1538-1580) табысты саясат жургiздi. Ол ойраттар мен Моголстан ханы Эбдiрашидке карсы шыгып, Жетiсу-н Шыгысы мен онт-гi жерлердi коргап калды.Сiбiр ханы Кэшiмге карсы куресте Х.х эзбек ханы Абдаллахтын кэмегiне суйендi.Х.х экесi Касым кезiндегi улан-гайыр жерге казактардын иелiк кукыгын кайта калпына келтiруге тырысты. Сырткы саяси жаг-н киындыгынан буган кол жеткiзе алмады. Казан, Астрахань, Сiбiр хандыктарын жаулап алган орыс мем-н шекарасы казак даласына жакындады. Жерiнен айрылган ногай, башкурттар, сiбiр татарлары казак даласына карай агыла бастады. Сырдария бойына каракалпактар кэшiп келдi.Жетiсуда казактарды ойраттар(жонгарлар) тыксыра бастады. Казак билеушiлерiнiн карамагында Улытаудан онтус-ке карайгы Сарысу бойы,Солт.Арал маны, Каратау,Батыс Жетiсу аумагы гана калган кез де болды.Шыгыс Казакстан мен Жонгария жерiн казак жэне Жонгар кэшпелiлерi кезек жайлап журдi. Х.х –н карамагына кэшiп келген бiрсыпыра ногайлар кейiннен кiшi жуз казактарымен араласып кеттi.Казак хандыгы батыс жэне солт шекарасында Орыс мен шектесiп бул жакта жер кэлемiн арттыра алмады. Х.х онт. иелiгiн кенейтiп,сауда энеркэсiп, егiншiлiк орталыктарына жол ашуга умтылды.Бiрак Х.х кэп узамай элдi.

32.Тэуекел хан (т.Х). Ресеймен жакындасудын жолдарын iздестру.

Казак ханы болып Жэнiбек урпагы Шыгай сайланды (2 жыл биледi).Казак хандыгына Сырдария калаларын эз колдарына алып, сол аркылы хандыкты кушейту кажет болды.1586ж Шыгай улы Тэуекел Туркiстаннын калаларын эзiне каратып, Ташкентке кол созды.1584-94 жылдар аралыгында ол эзге султандармен хан тагына таласып, хандыкка кол жеткiздi. Ресей мемлекетi мен казак хандыгы арасында дип-к карым-катынас кушейдi. Ресейдiн максаты казак хандыгымен одактасып, сiбiр ханы Кэшiмге карсы куресу, осы одактастыкты пайдаланып,орта азия хандарымен келiссэз жургiзу, Тэуекел хан мен Иран шахы Аббас I арасында Букара хандыгына карсы одак кургызу едi.1594 ж. Кантарда орыс патша укiметi Т.х-га эскери кэмек кэрсетпекшi болды.Орыс мемлекетi мен казак хан-гы арасында Сiбiр ханы Кэшiмге жэне Бухара ханы Абдоллага карсы одак калыптасты.Осы кездегi тарихи окига-Кэшiм хан билеген Сiбiр хандыгынын жойылуы едi.1598ж Сiбiр хандыгы жойыды,казак тайпалары казак хандыгына бiрiктi.1598ж Орта Азияга жорык жасады. Сырдария бойындагы калаларды кайтарып алу жолында сэттi урыстар жургiзген Т.х ауыр жараланып бiр урыста Ташкентте кайтыс болады.