
- •Қазақстан Республикасының білім және ғылым Министрлігі
- •Қазақстан Республикасының білім және ғылым Министрлігі Қазақ гуманитарлық заң университеті экономика, бизнес және әлеуметтік ғылымдар жоғары мектебі
- •Пәннің оқу бағдарламасы
- •Пән мазмұны Тәжірибелік сабақтардың тақырыптық жоспары
- •Обсөж және сөж тапсырмаларын орындау мен тапсырудың тақырыптық жоспары
- •Əдебиеттер
- •Глоссарий
- •Г қосымшасы
- •Білім бағалаудың жалпы кестесі
- •Семинарлық және тәжірибелік сабақтарды жүргізуге арналған әдістемелік нұсқаулар
- •1.1 Информатика пәні. Ақпараттық технологиялар.
- •1.2 Санау жүйелері. Сандарды бір санау жүйесінен екінші санау жүйесіне аудару.
- •2.1 Ақпарат және оның түрлері, қасиеттері.
- •2.2 Ақпаратты кодтау аsсіі (Ақпараттардың эем-да берілуі).
- •2.3 Компьютерде ақпаратты көрсету.
- •С кибернетика;
- •3.1 Бульдік алгебра функциялары, қатынас және жиындар.
- •3.2 Компьютердің логикалық негіздері.
- •3.3 Графтар мен ағаштар.
- •Логикалық қосу
- •Логикалық теріске шығару
- •4.1 Ақпараттық жүйелердің заң тәжірибесіндегі рөлі мен орны.
- •Қр «Ақпарат, ақпараттық технологиялар және ақпаратты қорғау туралы» Заңын талқылау
- •Эем архитектурасының негізгі түсініктері
- •5.1 Машинаны ұйымдастыру: Фон-Нейман принципі, басқару құрылғылары, командалар жүйелері мен типтері.
- •5.2 Компьютердің аппараттық қамтамасыздандырылуы. Енгізу-шығыру және тоқтату. Компьютер жадысының құрылғысы. Енгізу-шығару құрылғылары.
- •3 Сурет. Компьютердің функционалдық схемасы
- •5.3 Заң және құқық қорғау қызметі үшін ақпараттық – коммуникациялық технологиялар құрал – жабдықтарын белгілеу.
- •B. Қатты және иілгіш магниттік дискілердегі мәлімет жинақтауыш;
- •6.1 Алгоритмдердің концепциялары мен қасиеттері, алгоритмдерді жүзеге асыру.
- •6.2 Тапсырмаларды шешу стратегиялары.
- •Қазіргі бағдарламалық қамтамасыздандырылуға шолу.
- •7.1 Бқ жіктелуі.
- •7.2 Операциялық жүйелер
- •7.3 Linux операциялық жүйесіне шолу.
- •Linux операциялық жүйесімен танысу
- •Linux операциялық жүйенің негізгі қасиеттері
- •8.1 Операциялық жүйелер құрамы. Утилиттер. Драйверлер.
- •8.2 Ақпаратты қорғау.
- •8.3 Парольдер. Есептік жазбалар.
- •9.1 Желілер және телекоммуникациялар.
- •9.2 Желілік қауіпсіздік. Компьютерлік желілерде ақпаратты алу және жіберу.
- •9.3 Ақпаратпен және компьютерлердің желідегі ақпараттық өнімдермен жұмыс істеудің құқықтық ерекшіліктері.
- •10.1 Форматтау және документтерді стильдік безендіру
- •10.2 Microsoft Equation 3.0. Формулалар редакторы
- •Ms Word мәтіндік редакторында макрастармен жұмыс.
- •10.4 Ms Word мәтіндік редакторының графикалық мүмкіндіктері
- •11.1. Белгілеу және интерфейс. Ұяшықтарды форматтау.
- •11.2 . Деректерді енгізу және редактрлеу. Ұяшық адрестері
- •11.3 Сілтемелер. Функциялар құру
- •12.1 Программада математикалық есептеулер жүргізу.
- •12.2 Диаграммамен жұмыс
- •12.3 Логикалық функциялар. Екі және үш шартқа тәуелді функциялардың графигін тұрғызу
- •13.1 Деректер базасы туралы түсінік. Деректер базасының құрылымы. Дббж
- •13.2 Деректер базасының кестесін құру.
- •13.3 Заңнамалық деректер базасын құру және өңдеу.
- •14.1 Сұраныстар құру.
- •Сұратулардағы есептеулер
- •14.2. Форма түрінде деректерді көрсету.
- •14.3 Есептер құру.
- •1. Мббж (Мәліметтер базасын басқару жүйесі) бұл…
- •8. Access-те санауыш (счетчик) дегеніміз…
- •15.3 Презентацияны демонцтрациялау режимдері.
- •5 .Пәнді жүргізу бойынша әдістемелік нұсқаулар
- •"Информатика" пәні бойынша студенттің аудиториялық және аудиториядан тыс жұмыстарын ұйымдастыру.
- •1.2. Білімдерді бақылауға арналған материалдар
- •1.3. Семинарлық сабақтар, обсөж және сөж орындауға арналған әдістемелік нұсқаулар
- •Арм (Hand-outs )
- •Тәжірибелік және лабораториялық жұмыстарды жүргізуге арналған материалдар
- •1.1 Тәжірибелік жұмыс. Санау жүйелері.
- •Тәжірибелік жұмыс.
- •1 Лабораториялық жұмыс. Бір жүйеден екінші жүйеге өту
- •2.1 Тәжірибелік жұмыс. Сандық ақпаратты көрсету
- •2.2 Тәжірибелік жұмыс. Мәтіндік ақпараттарды кодтау
- •Кодталған кестені қолдану
- •2 Лаборатораториялық жұмыс. Графикалық ақпаратты көрсету
- •3.2. Келесі айтылымдар үшін ақиқат кестесін құрыңыздар:
- •4.1. Тәжірибелік жұмыс. Компьютердің логикалық негіздері
- •4.2. Тәжірибелік жұмыс. Логикалық схемалар құру
- •4 Лабораториялық жұмыс. Графтар көмегімен тапсырмаларды шешу.
- •5.1. Тәжірибелік жұмыс. Эем архитектурасының негізі түсініктері
- •5.2. Тәжірибелік жұмыс. Дербес компьютер құрылғыларын оқып үйрену
- •5. Лабораториялық жұмыс. Әрекет принциптері және жүйелік блоктың негізгі құрылғылары.
- •6.1. Тәжірибелік жұмыс. Алгоритм. Қасиеттері және алгоритмдерді жазудың тәсілдері.
- •6.2. Тәжірибелік жұмыс. Алгоритмдердің блок – схемасын құру
- •6. Лабораториялық жұмыс. Экономикалық түрдегі алгоритмдік тапсырмаларды шешу
- •7.1. Тәжірибелік жұмыс. Бағдарламалық қамтамасыздандырудың жіктелуі
- •7.2. Тәжірибелік жұмыс. Қолданбалы бағдарламалық қамтамасыздандыру
- •7. Лабораториялық жұмыс. Операциялық жүйеде жұмыс істеу.
- •6. Файлдар мен бумаларды жылжыту және көшіру
- •10. Файлдардың және бумалардың атауларын өзгерту
- •11. Файлды немесе буманы іздеу
- •12. Жақын арада қолданылған құжатты ашу жолы:
- •13. Файлдарды иілгіш магниттік дискіге көшіру:
- •8.1. Тәжірибелік жұмыс. Интерфейс операционной системы windows
- •8.2. Тәжірибелік жұмыс. Дефрагментация және дискті форматтау
- •Лабораториялық жұмыс 8. Антивирустар және архиваторлар
- •9.1. Тәжірибелік жұмыс. Компьютерлік желілер
- •9.2. Тәжірибелік жұмыс. Кілттік сөздер бойынша ақпарат іздеу
- •9. Лабораториялық жұмыс. Ақпараттық қауіпсіздік
- •Microsoft Equation 3.0. Формулалар редакторы
- •Лабораториялық жұмыс 10. Работа с длинными документами
- •11.1. Тәжірибелік жұмыс. Кестелік процессорлар.
- •Белгілеу және интерфейс. Ұяшықтарды форматтау.
- •11.2. Тәжірибелік жұмыс. Деректерді енгізу және редактрлеу. Ұяшық адрестері
- •11. Лабораториялық жұмыс. Excel программасы. Мәліметтерді сұрыптау және фильтрациялау
- •12.1. Тәжірибелік жұмыс. Қолданбалы тапсырмаларды шешуде кестелік процессорды қолдану Сілтемелер.
- •Функциялар құру.
- •12.2. Тәжірибелік жұмыс. Финанстық функциялар.
- •12. Лабораториялық жұмыс. Кестелік процессордың графикалық мүмкіндіктері
- •13.1. Тәжірибелік жұмыс. Ms Access. Шебер көмегімен кестелер құру
- •13.2. Тәжірибелік жұмыс. Конструктор режимінде кесте құрылымн Редактрлеу
- •1. Пішін шебері көмегімен Пәндер пішінін жасау.
- •3. Автопішін көмегімен пішін режимінде Студенттер кестесін толтыру керек.
- •Өздік жұмыс тапсырмалары:
- •13. Лабораториялық жұмыс. Кестедегі мәліметтерді сұрыптау
- •Өздік жұмыс тапсырмалары:
- •14.1. Тәжірибелік жұмыс. Ms Access. Сұраныстар құру
- •Өздік жұмыс үшін тапсырмалар:
- •14.2. Тәжірибелік жұмыс. Формаларды жасау
- •1. Пішін шебері көмегімен Пәндер пішінін жасау.
- •3. Автопішін көмегімен пішін режимінде Студенттер кестесін толтыру керек.
- •Өздік жұмыс тапсырмалары:
- •Өздік жұмыс тапсырмалары:
- •15. Тәжірибелік жұмыс. ДАйЫн шаблондарды қолданып презентациялар құру.
- •(3 Кредит)
Нұсқалар
Тапс/р
7
8
9
10
11
12
10→16
754
225
678
943
195
445
10→8
172
315
416
250
622
162
10→2
130
917
456
457
284
182
2→16
1100100
10011010
10111011
10100110
10101010
11001001
2→8
1001000
11001100
11011110
10011111
10001001
11000010
2→10
1111100
11111000
10011100
11001010
10100101
11101101
8→10
2415
1565
2543
1364
2417
2523
16→10
4Е3Ғ
4А5Е
5С6А
5В6С
9Е4Ғ
6В4D
16→2
6ҒҒ
2Е7
4D2
7DС
7 DD
3В5
8→2
6537
5643
4517
2743
2556
6541
1 Лабораториялық жұмыс. Бір жүйеден екінші жүйеге өту
1 Вариант. Ондық санау жүйесіне аудару координатасын орындау және координаталық жазықтықта нүктені белгілеу. Аудару мен барлық нүктелерді дұрыс қоссаңыздар сурет көре аласыздар.
№ нүктелер
Екілік
№ нүктелер
Екілік
x
y
x
y
1
11
101
15
1101
110
2
11
110
16
1101
101
3
100
110
17
1100
101
4
100
111
18
1100
100
5
101
111
19
1011
100
6
101
1000
20
1011
11
7
110
1000
21
1010
11
8
110
110
22
1010
101
9
1010
110
23
110
101
10
1010
1000
24
110
11
11
1011
1000
25
101
11
12
1011
111
26
101
100
13
1100
111
27
100
100
14
1100
110
28
100
101
Вариант 2. Басында А(40;0) нүктесін қабылдау керек, бірлік қиылысы 10мм.
№ нүктелер
Екілік
№ нүктелер
Екілік
x
y
x
y
1
101000
1010
9
1010000
110010
2
101000
10100
10
1010000
101000
3
110010
10100
11
1011010
101000
4
110010
11110
12
1011010
11110
5
111100
11110
13
1100100
11110
6
111100
101000
14
1100100
10100
7
1000110
101000
15
1101110
10100
8
1000110
110010
16
1101110
1010
Вариант 3. НүктеА(20;30).
№ нүктелер
Екілік
№ нүктелер
Екілік
x
y
x
y
1
100000
101000
11
100110
101101
2
100000
101001
12
100110
101110
3
100001
101001
13
100111
101110
4
100001
101101
14
100111
101000
5
11110
101101
15
100101
101000
6
11110
101111
16
100101
101001
7
100000
101111
17
100110
101001
8
100000
110000
18
100110
101010
9
100001
110000
19
100010
101010
10
100001
101101
20
100010
101000
2.1 Тәжірибелік жұмыс. Сандық ақпаратты көрсету
1 есеп. «Микорпроцессор» сөзі жадыда қанша бит орын алады?
2 есеп. Екілік негіздегі сандарды 10-дық негізде жазыңдар:
нұсқа
сандар
1
1001,0112
2
11,100012
3
10,0001012
4
1000,00012
5
10100,1012
6
11011,0012
7
1001,1012
8
1101,0112
9
111,012
10
111,01112
11
10000,01012
12
10101,01012
13
1001,01102
14
1001,1112
15
1100,01012
3 есеп. Сегіздік негіздегі сандарды 10-дық негізде жазыңдар:
нұсқа
сандар
1
555,018
2
636,118
3
237,028
4
235,138
5
731,078
6
354,48
7
751,68
8
652,38
9
753,58
10
466,28
11
543,78
12
267,218
13
617,18
14
321,038
15
147,048
4 есеп. Он алтылық негіздегі сандарды 10-дық негізде жазыңдар:
нұсқа
сандар
1
9,116
2
4D,116
3
5A,316
4
23,516
5
7C,116
6
F5,416
7
А8,116
8
9E,716
9
14,716
10
2C,516
11
9D,416
12
5A4,316
13
8Е6,116
14
75,316
15
4F2,716
Студенттер дайындаған материалды талдау:
ДК-де берілген есептерді талдау;
глоссарий талдау;
Үйге тапсырма:
тақырып бойынша есеп шығару;
Тақырып бойынша әдебиеттерге шолу жасау (оқу залынан қосымша әдебиеттермен танысу).
2.2 Тәжірибелік жұмыс. Мәтіндік ақпараттарды кодтау
Кодталған кестені қолдану
1 тапсырма. СР1251 кодында жазылған "диск"сөзі қалай көрсетіледі және басқа кодталуда.
Шешімі:
Кодталған кесте негізінде «диск» сөзінің ондық кодының жүйелілігін құрамыз.
Кодтық кесте
Кодтар
Сөздер
СР1251
228 232 241 234
диск
КОI8-Р
228 232 241 234
ДХЯЙ
СР866
228 232 241 234
фшёъ
Мас
228 232 241 234
диск
ISO
228 232 241 234
фшёъ
Тапсырма 2.Екілік кодтан ондыққа аудару және келесі мітіндерді декодтаңдар:
а) 01010101 01110000 0100000 00100110 00100000 01000100 1101111 01110111 01101110; б) 01001001 01000010 01001101; в) 01000101 01101110 01110100 01100101 01110010
Шешімі:
1. Переведите коды из двоичной системы счисления в десятичную. а) 01010101 01110000 00100000 00100110 00100000 01000100 1101111 01110111 01101110 → 85 112 32 38 32 68 111 119 110 б) 01001001 01000010 01001101 → 73 66 77 в) 01000101 01101110 01110100 01100101 01110010 → 69 110 116 101 114 2. Запустите текстовый редактор 3. Включить клавишу Num Lock. Удерживая клавишу Alt, набрать код символа на цифровой клавиатуре. Отпустить клавишу Alt, на экране появится соответствующая буква. а) 85 112 32 26 32 68 111 119 110 → Up & Down; б) 73 66 77 → IBM; в) 69 110 116 101 114 → Enter
Ответ: Up & Down; IBM; Enter
Тапсырма 3. Декодируйте следующие тексты, заданные десятичным кодом: а) 087 111 114 100; б) 068 079 083; в) 080 097 105 110 116 098 114 117 115 104.
Тапсырма 4. Буква «I »в таблице кодировки символов имеет десятичный код 105. что зашифровано последовательностью десятичных кодов: 108 105 110 107?
Тапсырма 5. Десятичный код (номер) буквы «е» в таблице кодировки символов ASCII равен 101. Какая последовательность десятичных кодов будет соответствовать слову:
Тапсырма 6. Десятичный код (номер) буквы «о» в таблице кодировки символов равен 111. Что зашифровано с помощью последовательности десятичных кодов:
1) 115 112 111 114 116
2) 109 111 117 115 101
Тапсырма 7. Для 5 букв латинского алфавита заданы их двоичные коды (для некоторых букв из двух бит, для некоторых из трех). Эти коды представлены в таблице.
A
B
C
D
E
000
01
100
10
011
Определить, какой набор букв закодирован двоичной строкой 0110100011000
1) EBCEA 2) BDDEA 3)BDCEA 4) EBAEA ?
Тапсырма 8. С помощью последовательности десятичных кодов: 99 111 109 112 117 116 101 114 зашифровано слово «computer». Какая последовательность десятичных кодов будет соответствовать этому же слову, записанному заглавными буквами?
Тапсырма 9. Десятичный код (номер) буквы «i» в таблице кодировки символов ASCII равен 105. Какая последовательность десятичных кодов будет соответствовать слову INFORMATION?
Тапсырма 10. С помощью последовательности десятичных кодов: 66 65 83 73 67 зашифровано слово BASIC. Какая последовательность десятичных кодов будет соответствовать этому слову, записанному строчными буквами.
2 Лаборатораториялық жұмыс. Графикалық ақпаратты көрсету
Сабақтың мақсаты: растровая, векторная графика, разрешающая способность экрана, графический режим экрана, кодировки цвета.
Тапсырма 1. Определить требуемый объем видеопамяти для различных графических режимов экрана монитора, если известна глубина цвета на одну точку.
Режим экрана
Глубина цвета (бит на точку)
4
8
16
24
32
640 на 480
800 на 600
1024 на 768
1280 на 1024
Шешімі:
Всего точек на экране (разрешающая способность): 640 * 480 = 307200 2. Необходимый объем видеопамяти V= 4 бит * 307200 = 1228800 бит = 153600 байт = 150 Кбайт. 3. Аналогично рассчитывается необходимый объем видеопамяти для других графических режимов. При расчетах пользуются калькулятором для экономии времени.
Ответ:
Режим экрана
Глубина цвета (бит на точку)
4
8
16
24
32
640 на 480
150 Кб
300 Кб
600 Кб
900 Кб
1,2 Мб
800 на 600
234 Кб
469 Кб
938 Кб
1,4 Мб
1,8 Мб
1024 на 768
384 Кб
768 Кб
1,5 Мб
2,25 Мб
3 Мб
1280 на 1024
640 Кб
1,25 Мб
2,5 Мб
3,75 Мб
5 Мб
Тапсырма 2. Черно-белое (без градаций серого) растровое графическое изображение имеет размер 10 ´10 точек. Какой объем памяти займет это изображение?
Тапсырма 3. Для хранения растрового изображения размером 128 x 128 пикселей отвели 4 КБ памяти. Каково максимально возможное число цветов в палитре изображения.
Тапсырма 4. Сколько бит видеопамяти занимает информация об одном пикселе на ч/б экране (без полутонов)?
Тапсырма 5. Какой объем видеопамяти необходим для хранения четырех страниц изображения, если битовая глубина равна 24, а разрешающая
Тапсырма 6.Определить объем видеопамяти компьютера, который необходим для реализации графического режима монитора High Color с разрешающей способностью 1024 х 768 точек и палитрой цветов из 65536 цветов.
Шешімі:
1. По формуле K=2I , где K – количество цветов, I – глубина цвета определим глубину цвета. 2I =65536
Глубина цвета составляет: I = log265 536 = 16 бит
2.. Количество точек изображения равно: 1024´768 = 786 432
3. Требуемый объем видеопамяти равен: 16 бит ´ 786 432 = 12 582 912 бит = 1572864 байт = 1536 Кб =1,5 Мб . Приучаем учеников, переводя в другие единицы, делить на 1024, а не на 1000.
Жауап: 1,5 Мб
Тапсырма 7. В процессе преобразования растрового графического изображения количество цветов уменьшилось с 65536 до 16. Во сколько раз уменьшится объем занимаемой им памяти?
Шешімі:
Чтобы закодировать 65536 различных цветов для каждой точки, необходимо 16 бит. Чтобы закодировать 16 цветов, необходимо всего 4 бита. Следовательно, объем занимаемой памяти уменьшился в 16:4=4 раза.
Ответ: в 4 раза
Тапсырма 8. Достаточно ли видеопамяти объемом 256 Кбайт для работы монитора в режиме 640 ´ 480 и палитрой из 16 цветов?
Тапсырма 9. Сколько секунд потребуется модему, передающему сообщения со скоростью 28800 бит/с, чтобы передать цветное растровое изображение размером 640 х 480 пикселей, при условии, что цвет каждого пикселя кодируется тремя байтами?
Тапсырма 10. Сколько секунд потребуется модему, передающему сообщения со скоростью 14400 бит/сек, чтобы передать цветное растровое изображение размером 800 х 600 пикселей, при условии, что в палитре 16 миллионов цветов? (ЕГЭ_2005, уровень В)
тәжірибелік жұмыс. Ақиқат кестесімен жұмыс