Қоғамның негізгі сипаттары

ҚОҒАМ

ҰҒЫМЫ

СИПАТТАРЫ

Қоғам – ұйымының әлеуметтік формасы, адамдардың мәдени әрекеттері мен қажеттіліктері, қызығушылықтарының, мақсаттарының саналы ұйымдасқан формасы.

• тұтастық;

• өзіндік ұйымдастырушылық;

• динамикалық;

• дамуға мүмкіндігі;

• заңдылық;

• өзіндік реттеу.

№

Саласы

Құрылымы

1

Рухани

рухани ілімдер, дін, философия, ғылым, білім, құқық, мораль, өнер, идеология.

2

Материальды

өндірістік қатынастар, өндірістік күштер.

3

Әлеуметтік

халық, ұлт, әлеуметтік топтар (жас ерекшелік, жыныстық, қызығушылыққа байланысты топтар), таптар, партиялар.

4

Саяси

мемлекет, саяси партиялар, қоғамдық-саяси қозғалыстар, халықаралық саяси ұйымдар мен бірлестіктер.

Қоғам

1

2

Қоғамдық сана

Теоретикалық сана

• Философия

• Дініи ілімдер

• Ғылым

• Этика

• Құқық

• Саяси

• Идеология

• Өнер

Қоғамдық болмыс

Өндірістік қатынастар

Қарапайым (бұқаралық) сана

• Қоғамдық психология

• Бұқаралық мәдениет

• Әлеуметтік мифтер

• Діни дәстүр

• Тұрмыстық философия

Өндіріс тәсілі

ФОРМАЦИЯ – қоғам дамуының әлеуметтік-экономикалық кезеңдері

• Коммунистік

• Социолистік (коммунизмнің 1-ші фазасы)

• Капиталистік

• Феодалдық

• Құлиеленушілік

• Алғашқы қауымдық құрлыс

Даму түрлері

Революциялық

• Соғыстар

• Саяси төңкерістер

• Әлеуметтік-саяси революциялар

• Көтерілістер

• Ғылыми революция

• Техникалық революция

Эволюциялық

• Реформалар

• Дәстүрлі немесе сайлау жолымен биліктің ауысуы

• Идеялардың, теориялардың, концепциялардың, идеологияның табиғи динамикасы

• Табиғи экономикалық өзгерістер

• Әлеуметтік иерархия мен түрдің еркін транформациялануы

• Әлеуметтік мобильділік

• Мәдениетаралық диалог

Теориялар

ЭВОЛЮЦИЯЛЫҚ ТЕОРИЯ

• Г. Спенсер теориясы

• Э. Дюргейм теориясы

• Ф. Тенисс теориясы

• Индустриалды қоғам теориясы (Р. Арон, у. Ростоу)

• Посиндустриалды қоғам теориясы (Д. Белл, а. Тоффлер, а. Турэн)

• «Коренных Рас» теориясы (Блаватская, Ла Дью)

РЕВОЛЮЦИЯЛЫҚ ТЕОРИЯ

• Әлеуметтік-экономикалық формация (К. Маркс, Ф. Энгельс, В. Ленин)

МӘДЕНИ-ТАРИХИ ТҮР ТУРАЛЫ ТЕОРИЯ

• Н.Я. Данилевский теориясы (13 өркениеттік түрі)

• О. Шпенглер теориясы (8 мәдени-тарихи тип)

• А. Тойнби теориясы (6 мәдени-тарихи жүйе)

• А.П. Сорокин теориясы

• (3 әлеуметтік-мәдени супержүйелер)

БИЛІК ТҮРЛЕРІ

• Экономикалық

• Құқықтық

• Рухани

• Саяси

• Әскери

• Отбасылық

• Ақпараттық