- •Дәрістік комплекс
- •Курс: 2
- •Физиология жіктелінеді.
- •3. Физиология басқа пәндерге байланысты.
- •4. Жүйе, үрдіс, қызмет.
- •Дәріс тезистері: і Тірі организімді басқару.
- •1. Басқарудың принциптері.
- •2. Басқарудың жолдары.
- •3. Реттелудің түрлері.
- •Іі Физиологиялық қызметтің өзін-өзі реттелуі.
- •Физиология. Физиологиялық терминдер
- •Физиологиялық терминдер
- •Күшке байланысты заң.
- •Уақытқа байланысты заң.
- •Айырмашылық заңы.
- •Жүйке талшығының құрлысы.
- •2. Етсіз немесе миеленсіз.
- •Жүйке талшығының физиологиялық ролі.
- •Жүйке талшығының өтілуі.
- •3. Миеленді, миеленсіз талшықтар бойымен қозудың тарау ерекшеліктері.
- •Қозудың таралу заңдары.
- •Қозу мен тыныштығы жүйкедегі химиялық өзгерістер.
- •5. Жүйкелік талшықтар.
- •Қозуды өткізу заңы. Жүйкеде қозу өткізу заңы .
- •Синапс, құрлысы жіктелуі.
- •Бұлшықеттінің, физиологиялық қасиеттері мен қызметтері.Бұлшық ет талшығының құрлысы.
- •2. Бүлшықеттінің жиырылуының тәртібі мен түрлері.
- •Бұлшықеттінің жиырылу түрлері.
- •Орталық жүйке жүйесі.
- •Нейрон және нейроглия.
- •Нейроглияның қызметі.
- •Жүйке жүйесінің ақпаратты қызметі.
- •Жо негізгі қасиеттері
- •Қозудың біржақты таралуы
- •Серпініс таралуының кідірісі немесе рефлекстің орталықта кідіру қасиеті
- •Қозудың жинақталуы.
- •Орталықтан жеңілдету.
- •Постетаникалық потенциация.
- •Әсерден кейін және пролангирлеу
- •Қозудың ырғағының трансформациясы.
- •Коорд. Әрекеттің принціптері.
- •Вегетативті жүйке жүйесінің(вжж) анатомиялық және физиологиялық ерекшелері.
- •Вегетативті жүйке жүйесінің бөлімдері.
- •3. Вегетативті жүйке жүйесінің симпатикалық бөлімі.
- •4. Вегетативті жүйке жүйесінің парасимпатикалық бөлімі.
- •5. Вегетативті жүйке жүйесінің метасимпатикалық бөлімі.
- •6 . Вегетативті рефлекстер.
- •Гормандар жіктелуі, түсінік, атқаратын қызметі.
- •2. Гормон реттелудің негізгі принциптері.
- •3. Ісб зертеу тәсілдері.
- •Гипофиз физиологиясы .
- •1Б. Гонадотропты гармондар:
- •1В актг—немесе кортикотропин:
- •1Д Пролактин тиімділігі:
- •Бүйрек үсті безінің физиологиясы .Стресс .
- •II Қыртысты қабатының гормондары:
- •6. Стресс және бейімделу.
- •1. Зат алмасу туралы ұғым.
- •2. Ақуыздың алмасуы.
- •3. Липидтер алмасуы.
- •4. Көмірсулардың алмасуы.
- •Суда еритін витаминдер
- •2. Адам денесінің температурасы, және ішкі мүшесінің температурасы.
- •4. Сенсорлы жүйенің негізгі қызметтері.
- •Көру талдағышы
- •Көздің оптикалық аппаратының құрылысы мен қызметі.(акомадация, пресбиопия).
- •2. Торлы қабатының құрлысы мен қызметі.
- •1. Пигментік қабат.
- •3. Көру жүйесіндегі жүйкелік жолдар және байланыстар.
- •2. Есту жүйесінің шеткі бөлімі
- •3. Тепе теңдік талдағышы
- •4. Дыбыс
- •Тәртіптің биологиялық негізі. Тәртіптің туа біткен түрлері /шартсыз рефлекстер және инстинктер/, организмнің бейімделу әрекетіндегі олардың маңызы
- •Жоғарғы жүйке іс-әрекеті. Жоғарғы жүйке іс-әрекетін зерттеу әдістері /и.П.Павлов/
- •Шартты рефлекс - тіршіліктің өзгеру жағдайларына адам мен жануарлардың бейімделу түрі ретінде. Шартты рефлекстің жіктелуі
- •Шартты рефлекс қалыптасуының заңдылықтары және оның физиологиялық тегершіктері
- •Шартты рефлекс қалыптасуының жасқа орай ерекшеліктері
- •Адам мен жануарлардың жоғары жүйке жүйесінің типтері /и.П.Павлов/, олардың жіктелуі, сипаттамасы, зертеу әдістемелері
- •Невроздар, оның түрлері
- •Бірінші және екінші сигналдық жүйелер
- •Еңбек процестерінің негізгі элементтері.
- •3. Еңбек салмағының шамасы
- •4. Еңбек процесіне жүйке бүлшық етті аппаратына немесе жүйке психологиялық қызметі. Қатысуына басты еңбек.
Гормандар жіктелуі, түсінік, атқаратын қызметі.
Бездер үш топқа бөлінеді.
Сыртқы көрініс бездері; түтікшелері арқылы сөлінісін бір ағза кеңістігіне бөлінеді.
пеер бездері - май бөледі.
УСБ - түтікше жоқ, яғни секретін ішкі ортаға бөледі.
ІСБ-не: гипофиз және оның бөлімдері, қалқанша, қалқанша маңы безі, ұйқы безінің аралшықты аппараты, бүйрек үсті безінің милы, қыртысты қабаты, жыныс бездері , плацента, эпифиз жатады.
Гормон – (биологиялық белгісіз зат) арнайы эндокриндік тканьмен түзіліп, яғни ішкі ортаға, бөлініп зат алмасу және организімнің қызметін реттеу, тіршілік әрекетінің процесін біріктіру мен қозғалысын гуморалдық қамтамасыз ететін биологиялық белгісіз зат.
Барлық гормондар үш топқа бөлінеді.
Белоктық г:
а) Протеидті (күрделі белоктар) глюкопротейдтер
б) пептидті гармон. (АКТС, СТГ, МСГ, пролактин; паройгормон; инсулин; глюкагон) в олигопептидтер ( либирин; статин; АУЖ гармоны )
Стероидты немесе липидті гармон – холистирин, өткілдері (кортикостерон; кортизол, альдостерон, эстрад; эстрон; тағы басқалар).
Амин қышқылдарының өкілдері не адреналин; норадреналин, дофамин; зиодтеронин; тироксин.
Гормонның атқаратын қызметі.
Организімнің өсуін; физикалық, жыныстық, интелекттің дамуын қамтамасыз етеді.
Организімнің бейімделуін қамтамасыз етеді.
Гомеостозды тұрақтандырады.
Оргонизімнің қызметін гуморалдық жолдары реттелуіне қатысады да, оны гормондық реттелу деп аталады.
Барлық гармон тікелей не тікелей емес зат аллиментарлы процесінің түрлі жағдайларына әсер етеді.
2. Гормон реттелудің негізгі принциптері.
Гормон кез - келген ағзаға белгілі бір қашықта әсер етеді.
Әр гормон өзінің үйреншікті ағзасы мен клеткасына әсер етеді.
Гормонның әсерлері жүзеге асыруыүшін, мөлшері төмен болып қалады.
Түрлі гормонның әсерлері бірінің (адреналин, тироксин, глюкозо) қызметтін орындайды және қарама-қарсы қызметін атқарады. (глюкагон; генсул)
Гормонның ішкі ортасының мөлшері мен бөлінужылдамдығы, ағзаның қызметті емес, соның қатнасы оның морфология құрылымы әсер етеді.
Гормон тек ағза қызметтіне емес, сонымен қатар оның морфология құрылымына әсер етеді.
Гормонның әсерлері өте жылдам уақытта жүреді.
Гормонның қызметінің өзгеруі ОЖЖ – реттеушілік әсерлеріне тікелей бағынышты.
3. Ісб зертеу тәсілдері.
ІСБ экстирпациясы.
Радиобелес изотоптар
Гормонның мөлшерерін анықтау ІСБ Д/S зерттеу кленикада жұргізеді . Онымен эндокринді танысалусыз жүргізеді
Гипофиз физиологиясы .
Үш бөлімнен; (алдыңғы ; аралық ; артқы)
1 Алдыңғы немесе аденогипофиз 5- гормонды бөледі.
1а. СТГ:
Оргонизімнің физикалық дамуы мен өсуін жоғарғы-гормон.
Жетіспеушілігі - оргонизімнің өсуі бірден тоқтайды да, гипофизарлы нанизм деген ауруды тудырады. Ер адамда импотенция , әйел адамда ұрықсыздық.
Артықшылығы - акромегалия аяқ-қол саусақтары, мұрын, төменгі жақ, тіл, көкірек және іш қуысының мөлшері тым өсіп кетеді.