Referaty_na_tatarskom_yazyke / zindan2
.doc
Cинтаксический анализ фрагмента текста Г. Исхакый «Зиндан» 1 (тат)
Гаяз Исхакый “Зиндан” – Б. 148 – ¿ст´н ¿ченче абзацтан – 14 юл.
Китерелг´н ¢¿мл´л´рг´ синтаксик анализ ясау.
1. Галим абзый никад´р гакыл ягыннан мин с¿йл´г´н кешел´рд´н ким булмаса да, / у¼ганлык ягыннан сез белг´н кызыл авылдардан артык булса да/, баласыны т´рбиясе б¿тенл´й башкача.
¡¿мл´ ¿ч синтагмадан тора.
Катлаулы иярчен ¢¿мл´.
Баш ¢¿мл´: баласыны т´рбиясе б¿тенл´й башкача
Иярчен кире шарт ¢¿мл´: Галим абзый никад´р гакыл ягыннан мин с¿йл´г´н кешел´рд´н ким булмаса да
Иярчен кире шарт ¢¿мл´: у¼ганлык ягыннан сез белг´н кызыл авылдардан артык булса да
Баш ¢¿мл´:
Ия – т´рбиясе
Х´б´р: башкача – р´веш бел´н билгел´нг´н
Баласыны – туры т´мамлык
Б¿тенл´й – аергыч, р´веш бел´н билгел´нг´н
Иярчен кире шарт ¢¿мл´:
Ия – Галим абзый
Х´б´р – булмаса да
Никад´р – кºл´м х´л, алмашлык бел´н белдерелг´н
Гакыл ягыннан – кыек т´мамлык
Мин – т´мамлык
С¿йл´г´н – аергыч, сыйфат фигыль бел´н белдерелг´н
Кешел´рд´н – кыек т´мамлык
Ким – кºл´м х´л, р´веш бел´н белдерелг´н
Иярчен кире шарт ¢¿мл´:
Ия – билгесез
Х´б´р – булса да
У¼ганлык ягыннан – т´мамлык
Сез – т´мамлык
Белг´н – аергыч, сыйфат фигыль бел´н белдерелг´н
Кызыл – аергыч
Авызлардан – т´мамлык
Артык – кºл´м х´л, р´веш бел´н белдерелг´н
¡¿мл´л´рне¼ т¿рен билгел´º
Баш ¢¿мл´: ¢´енке, тулы, хик´я, раслау, сºзл´р т´ртибе у¼ай;
Иярчен кире шарт ¢¿мл´: ¢´енке, тулы, ике составлы, хик´я, инкяр, аерымланган ³´м ти¼д´ш кис´кл´р юк, сºзл´р т´ртибе у¼ай, б´йл´º чарасы – шарт фигыль формасы кушымчасы –са + кис´кч´ да (иярчен аналитик ¢¿мл´);
Иярчен кире шарт ¢¿мл´: ¢´енке, ким, раслау, хик´я, аерымланган кис´кл´р юк, сºзл´р т´ртибе у¼ай, б´йл´º чарасы – шарт фигыль формасы кушымчасы –са + кис´кч´ да (иярчен аналитик ¢¿мл´).
Сºзтезм´л´р ³´м б´йл´º чаралары:
С¿йл´г´н кешел´рд´н – ияртºле б´йл´неш, т¿г´лл´ºле м¿н´с´б´т, ян´ш´ тору ысулы бел´н б´йл´нг´н
Гакыл ягыннан ким – ияртºле б´йл´неш, т¿г´лл´ºле м¿н´с´б´т, ягыннан б´йлек сºзе ярд´менд´ б´йл´нг´н
У¼ганлык ягыннан артык – ияртºле б´йл´неш, т¿г´лл´ºле м¿н´с´б´т, ягыннан б´йлек сºзе ярд´менд´ б´йл´нг´н
Кызыл авызлардан – ияртºле б´йл´неш, т¿г´лл´ºле м¿н´с´б´т, ян´ш´ тору ысулы бел´н б´йл´нг´н
Баласыны т´рбиясе – ияртºле б´йл´неш, т¿г´лл´ºле м¿н´с´б´т, иялек килешне¼ –ны(¼) кушымчасы ярд´менд´ б´йл´нг´н
Б¿тенл´й башкача – ияртºле б´йл´неш, т¿г´лл´ºле м¿н´с´б´т, ян´ш´ тору ысулы бел´н б´йл´нг´н
Схемасы
2. Аны¼ баласы исереп й¿реп мал бетерм´яч´к/; аны¼ баласы ´тисене¼ иске приказчикларына килеп /кул сузып/: «Р´хим итегез!» – дип,/ с¿як сындырмаячак.
¡¿мл´ 5 синтагмадан тора
Катлаулы ¢¿мл´
Ти¼д´ш баш ¢¿мл´л´р:
1. Аны¼ баласы исереп й¿реп мал бетерм´яч´к
2. аны¼ баласы ´тисене¼ иске приказчикларына килеп кул сузып ... с¿як сындырмаячак
иярчен т´мамлык ¢¿мл´ – «Р´хим итегез!» – дип
1. Баш ¢¿мл´:
Ия – баласы
Х´б´р – бетерм´яч´к
Аны¼ – аергыч
Исереп й¿реп – аерымланган р´веш х´ле
Мал – туры т´мамлык
2. Баш ¢¿мл´
Ия – баласы
Х´б´р – сындырмаячак
Аны¼ – аергыч
¥тисене¼ – кыек т´мамлык
Иске – аергыч
Приказчикларына – туры т´мамлык
Килеп кул сузып – аерымланган р´веш х´ле
С¿як – туры т´мамлык
Иярчен т´мамлык ¢¿мл´
Ия – билгесез
Х´б´р – р´хим итегез, тезм´ фигыль
¡¿мл´л´рне¼ т¿рен билгел´º
Баш ¢¿мл´ (1) – ¢´енке, тулы, хик´я, раслау, аерымланган р´веш х´ле бар, сºзл´р т´ртибе у¼ай;
Баш ¢¿мл´ (1) – ¢´енке, тулы, хик´я, раслау, аерымланган р´веш х´ле бар, сºзл´р т´ртибе у¼ай;
Иярчен т´мамлык ¢¿мл´ –¢ыйнак, ким, боерык, раслау, сºзл´р т´ртибе у¼ай
Сºзтезм´л´р ³´м б´йл´º чаралары:
Аны¼ баласы – ияртºле б´йл´неш, т¿г´лл´ºле м¿н´с´б´т, ян´ш´ тору ысулы ³´м тартым кушымчасы бел´н б´йл´нг´н
Мал бетерм´яч´к – ияртºле б´йл´неш, т¿г´лл´ºле м¿н´с´б´т, хик´я фигыльне¼ билгеле кил´ч´к форма кушымчасы –яч´к ярд´менд´ б´йл´нг´н
¥тисене¼ приказчикларына – ияртºле б´йл´неш, т¿г´лл´ºле м¿н´с´б´т, килеш кушымчасы – не¼ ³´м тартым кушымчасы ярд´менд´ б´йл´нг´н
Иске приказчикларына – ияртºле б´йл´неш, т¿г´лл´ºле м¿н´с´б´т, ян´ш´ тору ысулы ³´м тартым кушымчасы бел´н б´йл´нг´н
С¿як сындырмаячак – ияртºле б´йл´неш, т¿г´лл´ºле м¿н´с´б´т, хик´я фигыльне¼ билгеле кил´ч´к форма кушымчасы –яч´к ярд´менд´ б´йл´нг´н
Гакыл ягыннан ким – ияртºле б´йл´неш, т¿г´лл´ºле м¿н´с´б´т, ягыннан б´йлек сºзе ярд´менд´ б´йл´нг´н
Схемасы
3. Сез ул гакыллы тºгел шул / дим´кче буласыз.
¡¿мл´ ике синтагмадан тора.
Кушма ¢¿мл´.
Баш ¢¿мл´ – сез дим´кче буласыз
Иярчен х´б´р ¢¿мл´ – ул гакыллы тºгел шул
Баш ¢¿мл´:
Ия – сез
Х´б´р – дим´кче буласыз
Иярчен х´б´р ¢¿мл´:
Ия – ул
Х´б´р – гакыллы тºгел
¡¿мл´л´рне¼ т¿рен билгел´º
Баш ¢¿мл´ – ¢ыйнак, тулы, хик´я, раслау, сºзл´р т´ртибе у¼ай;
Иярчен х´б´р ¢¿мл´ – ¢ыйнак, тулы, хик´я, инкяр, сºзл´р т´ртибе у¼ай.
Схемасы
4. Х´ер/, хата ит´сез.
¡¿мл´ ике синтагмадан тора.
Гади ¢¿мл´.
Ия – юк
Х´б´р – хата ит´сез.
¡¿мл´не¼ т¿рен билгел´º – ¢´енке, бер составлы тулы (ия язмача бирелм´г´н – сез), хик´я, инкяр, сºзл´р т´ртибе у¼ай.
Х´ер – кереш сºз.