Диалоглар

* * *

– Ис´нме, Х´бир!

– Ис´нмесез, бу кем?

– Бу мин – Марат. Танымады¼, баермын алайса… Х´лл´ре¼ ничек?

– Х´зер ярыйсы инде. Барыбер х´лсезл´неп торам, ´лег´ томау да бетм´де.

– Син кºбр´к ч´й эч, бал бел´н, кайнар итеп эч. Аннары тагын кайнар с¿т т´ ярый.

– Мин ºл´нле ч´йл´р эчтем инде. Тагын таблеткалар йоттым…

– ¥ табиб кидеме со¼?

– Юк, табиб чакырып тормадык. Температурам югары булса да, куркыныч тºгел иде бит.

– Син бер´р к¿н ятасы¼дар ´ле?

– Белмим. Бºген кичк´ к´ефем ´йб´тл´нс´, ирт´г´ институтка бармакчы булам.

– Син ашыкма, Х´бир. Без си¼а институтта н´рс´ булганын с¿йл´рбез, лекциял´рне бирербез. Син д´валанып бетк´ч кен´, институтка кил.

– Ярар.

– Ярый, Х´бир. Сау бул.

– Ис´н бул, Марат. Шалтыратуы¼а бик зур р´хм´т…

* * *

– Ис´нме, Иск´нд´р.

– С´лам.

– Син кая шулай ашыгасы¼?

– Мине кызлар к¿теп торалар…

– ¥ кызлар бел´н кая барасыз со¼?

– Х´бир авырый. Аны¼ янына барасы бар иде. Мин мен´ авылдан алып килг´н ºл´нн´рне Х´бирг´ алып бармакчы булам. Б´лки, файдасы булыр?

– ¥ нинди ºл´нн´р?

– М´трºшк´, сары м´трºшк´, ак ч´ч´к… Д¿ресен ´йтк´нд´, мин аларны яхшы белеп бетермими, ми¼а аларны ´ни ¢иб´рг´н иде.

– Олы кешед´р бел´ инде. Ярар, х´ерле булсын…

– Ярый, сау бул.

– ¥лфияг´ д´, Р´мзияг´ д´, Х´бирг´ д´ с´ламн´р ´йт, ис´н бул!

* * *

– Ис´нмесез.

– Ис´нмесез.

– Сезне¼ баш авыртудан н´рс´л´регез бар?

– Сезг´ ºзегезг´ме, ´лл´ балагамы?

– ªзем´ булмаса да, олы кешег´ кир´к иде.

– Алайса, мин сезг´ «Анальгин», «Цитрамон» яки «Парацетамол» т´къдим ит´ алам. Тагын безне¼ чит ил дарулары бар…

– Ми¼а «Анальгин» бел´н «Парацетамол» бирегезче. ¥ аларны ничек ³´м кайчан эч´рг´ кир´к?

– Икесен д´ аш алдыннан бер´р таблетка, к¿нг´ ¿ч тапкыр эч´л´р…

– Р´хм´т сезг´, сау булыгыз.

– Ис´н булыгыз.

КªНЕГªЛ¥Р

1. Кулланылган фигыльл´рд´н сыйфат фигыль ясап, ¢¿мл´л´р т¿зегез:

ªрн´к: Ул кызларны кºр´.

Ул кºрг´н кызлар к¿леп торалар иде.

1. Марат институтка килг´н.

2. Ил³ам инша яза.

3. ¥лфия китап укый.

4. Алексей музыка ты¼лый.

5. Р´мзия г¿б´дия пешер´.

6. Сергей сыйныфтан чыга.

7. Кºкт´ кояш елмая.

8. К¿зен я¼гырлар ява.

9. Автобус Мамадышка китк´н.

10. Бу кºнегº бетте.

2. ªрн´к буенча эшл´гез ³´м т´р¢ем´ итегез:

ªрн´к: Машина ´йб´т й¿ри.

Ул машинаны ´йб´т й¿рт´.

1. Ч´йнект´ ч´й тиз кайный.

2. Марат м´з´кл´р с¿йли.

3. ¥т´ч ирт´ бел´н кычкыра.

4. Гармун матур уйный.

5. Марина татарча инша яза.

6. Алексей хик´я укый.

7. Эт тиз й¿гер´.

8. Иск´нд´р яхшы чаба.

9. Х´бир дару эч´.

10. М´че кºп ашый.

3. Нокталар урынына кир´к булган сºзл´рне куегыз:

1) «Юк, мо¼а … булмый, бºген ºк … янына кит´м», – дип уйладым гына, тешем … туктады.

2) «Ирт´г´ теш табибы янына барырга …», – дип уйлап ….

3) Л´кин … килг´ч, минем таби кабинетына тºгел, кабул … бºлм´сен´ д´ керерг´ … ¢итм´де.

4) «¥й, бºген монда … бигр´к озын ик´н», – уйладым ³´м … кайтып киттем.

5) Бишенче к¿нне мин … итº бºлм´сен´ авырып кердем, л´кин анда чиратта бер бик … кешене очраттым.

6) Без … икебез д´ чиратыбызны … тормаска булдык.

7) Мин а¼а ºземне¼ … турында с¿йл´г´ч, ул бик озак ….

8) Теш табибы мине ºзене¼ … утыртты да, минем … укол ….

9) Бетк´ч, мин: «Атна буе авырып …, биш мину кына … була ик´н», – дип уйлап ….

10) Мен´ шул тешем ми¼а сезне¼ ³´м б¿тен табибларны¼ … турында, сезне¼ авыруларны … турында … торыр.

4. Сорауларга ¢авап бирегез:

1. Ниг´ автор тешен атна буе д´валамаган.

2. Марат фикере буенча, нинди г¿мб´л´рне ¢ыярга кир´к?

3. Салкын тим´сен ¿чен нишл´рг´ кир´к?

4. К¿з к¿не Р´ис абыйны¼ х´ле ´йб´тл´н´ме?

5. Марат, авторны¼ сºзл´рен ты¼лагач, нишл´г´н?

6. Ниг´ автор тешен ¿ен´ алып китк´н?

7. «Кайнар» сºзене¼ м´гън´сен ничек а¼латып була?

8. Кич´ нинди к¿н булды? ²ава торышы ничек булды?

9. Фигыль нинди сорауларга ¢авап бир´?

10. ¥ сыйфат фигыль?

5. Берче артык:

томау	д´валану	кашык
с´лам´тлек	пычак	ют´л
¿ст´л	урындык	чынаяк
сыер	кан	сарык
эт	ºпк´	теш
тамак	й¿р´к	тычкан
шеш	¢´р´х´т	м´трºшк´
ат	к´¢´	к´еф
г¿б´дия	баш	кыстыбый
¿чпочмак	тычкан	сарык
пычак	ч´нечке	ют´л
ит	авыру	с¿т
тамак	йомырка	икм´к
с¿т	пычак	ит
б´леш	тычкан	м´че
м´че	п´р´м´ч	сыер
дарухан´	китапхан´	хастахан´
й¿р´к	сыер	сарык
аш	ботка	ют´л
томау	каймак	токмач