3.Қр ақ, оның міндеті, құрамы, негізгі принципі, функционалдылығы.

Жоғары деңгейдегі қорғаныс жүйесінің болуы үшін және мемлекеттік шекаралардың қол тиюшіліксіздігінің болуы үшін, ҚР қарулы күштері дамыған және берік АҚ жүйесіне ие болуы керек.

ҚР ұлттық қауіпсіздігі ең басты мәселесі болып табылады.

Қазақстанның көптеген аудандарында ТЖ қауіптілігі жоғары болғаны үлкен қатерді алып келуі мүмкін және де Республикаға үлкен экономикалық шығын келтіруі мүмкін. Өндірістің, транспорттың, коммуникацияның жағдайы үлкен ауқымды аварияға және ТЖ потенциалға әкелуі мүмкін.

Мұның бәрі мамандандырылған шараларды жүргізуді қамтамасыз етеді.

Мұндай мәселелерді шешу үшін ҚР АҚ ұйымдастырылған.

7мамыр 1997 жылы « Азаматтық қорғаныс жайлы » ҚР заңы, 5маусым 1996 жылы «Табиғат және техногенді сипаттағы ТЖ » заңымен бірге, 27наурыз 1997 жылы « Зіл –зал –құтқару мекемесі жайлы және құтқарушы статусы жайлы » және т.б.

7мамыр 1997 жылы ҚР « Азаматтық қорғаныс » заңында келесі анықтамалар берілген:

АҚ –бұл мемлекеттік атқару органдар жүйесі және жалпы мемлекеттік шаралар жиынтығы, бейбітшілік және соғыс уақытында халықты кең ауқымды жою қаруынан, техногенді және табиғи ТЖ қорғау бағытында жүргізілетін шаралар жиынтығы.

АҚ ұйымдастыру және жүргізу –мемлекеттің ең маңызды мәселелерінің бірі. АҚ ұйымдастыру және жүргізу ҚР заңымен « Азаматтық қорғаныс » анықталады және де т.б. АҚ облысындағы заңдармен анықталады.

ҚР АҚ ролі және орны анықталады: мемлекеттің геосаяси орналасуымен; басқа да көршілес мемлекеттермен қарым қатынасы; экономиканың даму деңгейі; әскери жағдайы (әскери доктрина, саясаты)

АҚ негізгі мәселесі халықты, территорияны және шаруашылықты қорғау.

АҚ негізгі мәселелері болып саналады:

1. Басқару және хабарлау жүйелерінің жоғарғы деңгейдегі дайындықта болуы.

2. АҚ күштерін құру, оларды дайындау және ТЖ кезінде дайын болуын қадағалау.

3. Орталық және жергілікті атқару органдарының персоналын дайындау, оларды ұйымдастыруға үйрету.

4. Радиациялық, химиялық, бактериологиялық жағдайының лабораториялық бақылауын жүргізу.

5. АҚ әскери ұйымының мобилизациясының дайындылығын қамтамасыз ету.

6. Обьектілердің және ұйымдардың функционалдық тұрақтылығын жоғарлату шараларын жүргізу.

7. АҚ кезіндегі қолданылатын қаруларды дайын күйінде және қорын толтырып отыру керек.

8. Орталық және жергілікті атқару органдарына халықтың денсаулығына және өмірлеріне қауіп төнгенін хабарлау.

9. Қауіпті аймақтан халықты эвакуациялау, іздеу –құтқару жұмыстарын жүргізу.

10. Азық –түлікті, бұлақтарды, тағамдарды,жануарларды, өсімдіктерді радиоактивті, химиялық, бактериалогиялық зақымданудан қорғау.

АҚ мәселелерінің шешілуіне көп салалы ұйымдардың инженерлі –техникалық, медициналық, радиацияға қарсы, химиялық заттарға қарсы, өртке қарсы және т.б. шаралар қолданылады және де оның бәрі АҚ күштерімен жүргізіледі.

АҚ атқаратын көп салалы мәселелер мынадай топтарға бөлінеді:

- Бейьітшілік және соғыс уақытындағы ТЖ кезінде кең ауқымды зақымдайтын заттардан қорғау.

- Мекемелердің және ұйымдардың жұмыстарының тұрақтылығын жоғарлату.

- Тұрғындардың өмір қауіпсіздігін туғызу.

- ТЖ аймақтарында құтқару және т.б. жұмыстарын ұйымдастыру.

АҚ бүкіл мәселелер жергілікті жағдайы бойынша шешіледі.

АҚ шаралары орталықты және жергілікті атқарушы органдарымен, ұйымдарымен, АҚ күштерімен, ҚР азаматтарымен ұйымдастырылады.

АҚ дайындалуы қазіргі уақыттағы зақымдайтын заттардың дамуын ескере отырып дайындалады.

АҚ шараларын ұйымды және дифференциальды жүргізу үшін, қалаларды топтарға, ал ұйымдарды категорияларға бөледі.

АҚ шараларын ұйымдастыруына және өткізілуіне ҚР орталық жергілікті атқару органдары жауап береді.

АҚ ұйымдастырылу структурасына кіреді:

- АҚ әкімшілігі, атқару органдары және күштері.

- АҚ күштері.

- АҚ және ТЖ күштері.

- АҚ материалды –техникалық заттары.

- АҚ мобилизация қоры.

АҚжалпы әдістемесі ҚР Премьер –министрімен жүргізіледі, ол лауазымы бойынша ҚР АҚ бастығы болып саналады.

АҚ тікелей әкәмшілігі ҚР ТЖ бойынша орталық атқару органы болып саналады, атқаратын басшысы ҚР АҚ бастығының орынбасары.

АҚ орталық, жергілікті әкімшілігі олардың бірінші орынбасарлары болып саналады және олар АҚ ұйымдастырылуына және өткізілуіне жауап береді.

АҚ шараларының ұйымдастырылуын орындау үшін атқару органдары құрылады:

- ҚР ТЖ орталық атқару органы және оның территориялық структурасының органдары.

- АҚ орталық және жергілікті атқару органдарының бөлімдері.

- АҚ және ТЖ босатылған мамандар немесе АҚ штабы.

ТЖ әкімшілігі лауазымы бойынша АҚ бастықтарының орынбасарлары. ҚР АҚ бастығының шешімі және ҚР ТЖ бойынша орталық атқару органдарының сұрақтарының шешімі, барлық орталық және жергілікті органдармен міндетті түрде орындалуы керек.

АҚ басқару органдары бейбітшілік уақыты кезінде ТЖ жергілікті және ведомствалық комиссиясымен бірге ТЖ –ды болдырмау және орнату бойынша шараларын жүргізеді.

АҚ шараларын жүргізу үшін бүкіл деңгейдегі АҚ басқару органдарын дайын күйде ұстайды, АҚ және ТЖ ұйымдар күштерін дайындықта, ал материалды –техникалық заттарын әр уақытта жаңартып, толтырып ұстайды.

АҚ заттарын және күштерін құруы территориялық принциптеріне сүйене отырып жасайды:

- Республикалық

- Ведомствалық

- Территориялық

- Обьектілік

ТЖ және АҚ ұйымдарының құрамына және санына байланысты ҚР үкіметінің бұйрығымен облыс, қала, ауданәкімдерінің шешімдері бойынша құрылады.

ГК ЧС бұйрығының №40 28тамыз 1997жылы «эвакуациялық шараларды өткізу және ұйымдастыру» -бұйрығы бойынша эвакуациялық шаралар жүргізіледі.