Қарағанды Мемлекеттік Медицина Университеті Әлеуметтік медицина және денсаулықты қорғау мен

медицина тарихы кафедрасы

СӨЖ

Тақырыбы: Қазақстадағы демографиялық жағдай

Орындаған: Эшанкулов Ж.Р Тексерген: Байгенжеева Р.Қ

Қарағанды 2011ж

Жоспар

•Кіріспе

•Негізгі бөлім Демографияға анықтама

Қазақстанның халықнамалық тарихы Қазақстанның қазіргі халықнамалық ахуалы Қорытынды Қоданылған әдебиеттер

Кіріспе

• Егеменді ел болып, іргемізді бүіндеп отырған кезде ұзақ жылдар бойы отаршылдық тұзағына түскен ұлттық санамыз қайта жанданып, даму үстінде болды. Соның бір жарқын көрінісі ұлттық демографиялық мінез-құлқымызда орын алып отырған келесі өзгерістерден айқын байқалады. Халықтың демографиялық санасы көп қатпарлы, ол ұлттық санамыздың бастау алар мәйегі және оны өсіре алатын басты дәнекері. Республикамыздың географиялық картасына көз салсақ екі бірдей құрлықтың териториямызда орналасқанын байқаймыз. Алып Евразия суперконтинентінің кіндік ортасы Қазақстанда жатқандықтан және республика жер көлемінің 400 мың шаршы шақырымы, яғни 15%-і (Швеция мемлекетінің жерімен тең) Европада орналасқандықтан өзімізді Европалық және Евразиялық мемлекет деп есептеуге болады.

•Демография грек тілінен аударғанда: «демос» - халық , «графо» - жазамын, яғни халық тұралы ілім.

Медициналық демография бұл халықтың механикалық және табиғи қозғалыс үрдістеріне әлеуметтік медициналық факторлардың әсерін зерттейтін және халық денсаулық көрсеткіштерін жақсарту барысында ұсыныстарды өңдеп бағыттайтын құрылым.

• 1725 жылдан бастап 191 жылға созылған (1916ж.) екінші сәтті демографиялық қайта өсу кезеңі басталды. Осы кезеңде, яғни 1916 жылға дейін қазақтың саны 2,5 еседен астам қайтадан өсті. 1916 жылдың ортасынан бастап қазақ үшін баяу болса да, бірқалыпты демографиялық даму үрдісі аяқталып, жаңаша «отыз жыл (1916-1945ж.) ойран» басталды. Дәл осы жылы қазақ халқы сан жағынан өзінің ең биік тарихи шыңына көтеріліп үлгерді. (1931-1933ж.) Ашаршылық және Ұлы Отан соғысы, жалпы алғанда барлығы 13 жылға созылған қасіретті демографиялық апаттар халқымыздың санын 3,5 млн. олқыландырып кетті. 1916 жылдың деңгейіне қазақтар 50 жылдан соң, тек 1966жылы ғана көтеріле алды.

•Көп күттірген соңғы санақ нәтижесі Қазақстанда адам санының өсімі бар екенін көрсетті. Қазақстан халқының нақты саны 2010 жылдың 1қаңтарындағы есеп бойынша – 15 млн 196 мың адамды құрап отыр. Бұл көрсеткіш бұған дейін өткен 1999 жылғы санаққа қарағанда 1 миллион 22 мың адамға артқан. Қазақстандағы қазақтардың саны 10 миллион 98 мың адамға жетіп отыр.

•Халықтың бала туу деңгейін көтеріп, өлімді азайту мен салауатты өмір салтын қалыптастыру демографиялық саясат пен отбасын нығайтудың 2010-2020 жылдар-ға арналған тұжырымдамасының негізгі мақсаты болып табылады. Сондай-ақ, онда 2010-2020 жылдар аралығында елімізде бала туу көрсеткішінің артуына қолдау көрсету, өлім көрсеткішін төмендету, миграциялық көрсеткіштерді жағдай жаса

•Республикасының заң актілеріне азаматтардың кейбір санаттарын әлеуметтік қолдау мәселелері бойынша өзгертулер мен толықтырулар енгізу туралы» ҚР Заңы жобасы жасалды, онда 2010 жылғы қаңтардың 1-інен бастап: төртінші және одан да көп бала туғандарға берілетін біржолғы жәрдем мөлшерін 30-дан 50 айлық есептік көрсеткішке дейін ұлғайту көзделген.Жәрдемақы мөлшері 70650 теңгені құрайды. Бір жасқа толғанға дейінгі бала күтімі жөніндегі ай сайынғы жәрдемақылар мөлшері: бірінші балаға 7773 теңге, екінші балаға – 9158, үшінші балаға -10598 теңге, төртінші және одан көп балаға – 12011 теңге берілмек. Бірақ мемлекет тарапынан көмек жасалып отырса да, бүгінгі күнгі проблема азаяр емес… 2001 жылдан бастап демографиялық ахуал жақсарғанымен әр жанұяда баланың туу деңгейі төмендеп кеткен. Мәселен, әрбір отбасында қазір 1-2 бала ғана тұрақтанады. Бұл, әрине, үлкен мәселе. Зерттеулердің нәтижесі бойынша, мұның басты себептері – отбасының ажырасуы, еркектер арасындағы өлім көрсеткішінің жоғары болып отырғандығы. Оған қоса, халқымыздың арасында көптеген аурулардан қайтыс болуы.

•Қазақстан халқы жыл сайын артып келеді (жылына 200 мың адамға көбейеді, яғни бес жыл сайын 1 млн адам қосылып отырады), мысалы 2030 жылы Қазақстан

•халқы 20 млн-ға, ал 2050 жылы 25 млн-ға (қазір 15,5 млн) жуықтайды. Бұл - оң көрсеткіш. Мысалы, көрші Ресей халқы жыл сайын азайып келеді (жыл сайын 800 мыңға). Яғни Қазақстанның болашақтағы демографиялық ахуалы жақсы, Ресейдің келешек демографиялық

ахуалы нашар.