
PraktykumLAAG
.pdf
Розділ 1. ЛІНІЙНА АЛГЕБРА |
21 |
1.14. Дослідження розв’язності СЛАР
Розв’язок СЛАР. Розв’язком СЛАР
називають набір n значень невідомих x1 c1,..., xn cn, підставлення яких
у всі рівняння системи перетворює їх на тотожності. Розв’язок системи записують як стовпець c (cj )n .
Будь-який розв’язок системи називають її частинним розв’язком.
Множину всіх частинних розв’язків називають загальним розв’язком
системи.
Характеристики СЛАР. СЛАР |
Дві системи називають рівносильними, |
|||||||||||||
називають сумісною (розв’язною), |
якщо кожний розв’язок першої |
|||||||||||||
якщо вона має хоча б один розв’язок, і |
системи є розв’язком другої, і навпаки. |
|||||||||||||
несумісною (нерозв’язною), якщо вона |
Усі несумісні системи вважають |
|||||||||||||
не має розв’язків. |
рівносильними. |
|
|
|
|
|
|
|||||||
Сумісну систему називають |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
визначеною, якщо вона має єдиний |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
розв’язок, і невизначеною, якщо вона |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
має більше як один розв’язок. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Теорема Кронекера — Капеллі. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
СЛАР сумісна тоді й лише тоді, коли |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
ранг основної матриці системи дорівнює |
|
СЛАР сумісна rang A rang A |
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
рангові розширеної матриці системи. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Якщо ранг розширеної матриці |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
rang A r, |
|
|
|
|
|
|||
більше за ранг основної матриці |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
rang A r |
|
|
|
|
|
|||
системи, то система не має жодного |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
розв’язку. |
|
|
|
|
СЛАР Am nx |
b |
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Якщо ранг основної матриці системи |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
дорівнює рангові розширеної матриці і |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
дорівнює кількості невідомих, то |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
r r |
|
|
|
|
r r |
|
|
|||||
система має єдиний розв’язок. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
r n |
r n |
|
|
|
|
|
|
||||||
Якщо ранг основної матриці системи |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
дорівнює рангові розширеної матриці, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
але менший за кількість невідомих, то |
|
єдиний |
|
безліч |
|
|
|
жодного |
|
|||||
|
|
|
|
|
розв’язку |
|
||||||||
система має безліч розв’язків. |
|
розв’язок |
|
розв’язків |
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Розв’язати систему означає: |
СЛАР з матрицею n n : |
|||||||||||||
1) з’ясувати, чи є система сумісною |
1) detA 0 |
|
|
|
|
|
|
|||||||
або несумісною; |
система має єдиний розв’язок; |
|||||||||||||
2) якщо система сумісна, то знайти |
2) detA 0 |
|
|
|
|
|
|
|
||||||
множину її розв’язків. |
система не має жодного розв’язку або |
|||||||||||||
|
||||||||||||||
|
має безліч розв’язків. |
|
|
|
|
|
|

22 Розділ 1. ЛІНІЙНА АЛГЕБРА
1.15. Методи розв’язання СЛАР
Матричний метод |
|
|
|
|
|
|
A 1b |
|||||||||
|
|
|
Ax |
b x |
|
|||||||||||
(метод оберненої матриці) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
(для невироджених систем, |
det A 0) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Метод Крамера |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
j |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
(для невироджених систем) |
|
Ax |
b |
|
xj |
|
|
, j 1,n, |
||||||||
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
стовпець |
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
вільних |
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
членів |
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
a1 |
aj |
an |
0; |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
j |
a1 |
b |
an |
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
j-й стовпець |
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
матриці A |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Матричний метод і метод Крамера застосовують лише до квадратних матриць.
Елементарними перетвореннями
СЛАР називають:
1)переставляння рівнянь;
2)множення обох частин якого-небудь рівняння на число, відмінне від нуля;
3)додавання до рівняння іншого рівняння, помноженого на деяке число.
Елементарні перетворення СЛАР приводять до відповідних елементарних перетворень рядків матриці та розширеної матриці системи.
СЛАР, одержані одна з одної елементарними перетвореннями,
називають еквівалентними.
Еквівалентні СЛАР рівносильні.
Алгоритм методу Ґауса — Йордана* (універсальний метод)
|
|
Записують розширену матрицю |
|
|
|
|
|
|
a1n |
|
|
b1 |
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
a11 |
|
|
|
|
|
|
||||||
|
системи. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a |
|
|
b |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a |
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
m1 |
|
mn |
|
|
m |
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Зводять розширену матрицю до |
|
1,k1 ... ... |
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
східчастого вигляду (прямий хід |
|
0 |
... |
0 |
2,k |
... |
|
|
|
|
|
2 |
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
методу Ґауса). |
|
... ... ... ... |
|
... |
... |
|
|
|
|
... |
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
... |
0 |
0 |
|
... |
0 |
|
|
... ... |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
r,kr |
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
r |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
... |
0 |
0 |
|
... |
0 |
|
|
0 |
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
r 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
... ... ... |
... |
|
|||
|
|
|
|
... ... ... ... ... ... ... |
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
... |
0 |
0 |
|
... |
0 |
|
|
0 |
... 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
m |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
* Цей метод ще називають методом елементарних перетворень.

|
|
|
|
|
|
Розділ 1. ЛІНІЙНА АЛГЕБРА |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
23 |
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
Досліджують систему на сумісність |
Якщо хоча б один з вільних членів |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
(теорема Кронекера — Капеллі). |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
i ,i r 1,m, відмінний від нуля, то |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
система несумісна. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
Якщо ж i |
0,i r 1,m, то |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
система сумісна. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
У разі сумісності, перетворюють |
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
1 ... ... |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
східчасту матрицю до зведеного |
|
|
|
0 |
|
1 ... |
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
0 ... |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
. |
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
... |
|
|
|
|
|
|
|
|
... |
|
|
|
|||||||
|
східчастого вигляду. |
... ... ... ... ... |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
0 ... |
|
|
0 |
|
|
0 ... |
|
0 |
|
|
|
|
1 |
|
... |
|
|
... |
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
r |
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
Знаходять розв’язки одержаної системи. Можливі 2 випадки: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
1) кількість змінних дорівнює рангові |
|
|
|
|
x1 |
|
1, |
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
матриці системи (n r); |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
2 2, |
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
.......... |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
r |
|
r |
|
|
|
|
|
|
|
|
r |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
2) кількість змінних n більше |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
C |
|
|
... |
C |
|
|
|
, |
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
y |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
1 |
|
|
|
1,r 1 1 |
|
|
|
|
|
1,n n r |
|
|
|
|||||||||||||||
|
кількості рівнянь r |
(n r ). |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
C |
|
|
... |
|
C |
|
|
|
|
, |
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
y |
2 |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
Змінні, які відповідають лідерам |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2,r 1 1 |
|
|
|
|
|
|
2,n n r |
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
* |
................................................ |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
рядків називають базисними , а решту |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
C |
|
|
... |
|
C |
|
|
|
|
, |
|
||||||||||||||||||
|
змінних — вільними. |
y |
r |
r |
r |
|
|
|
1 |
n r |
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
,r 1 |
|
|
|
|
|
|
|
r,n |
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
C |
|
, j 1,n r. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
Надають вільним змінним довільних |
y |
r |
j |
j |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n r |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
значень C |
,...,C |
|
і виражають через |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
n r |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
C |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
них базисні змінні. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
1,r j |
j |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
j 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
Нехай |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
... |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n r |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
y ,y |
,...,y |
|
— базисні змінні; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
r |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
1 2 |
|
|
|
|
y |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
C |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
r |
|
|
r |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
,r j |
j |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
yr 1,yr 2,...,yn — вільні змінні |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
j 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
C |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
... |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
C |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
r |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
Розв’язання матричного рівняння |
An nXn l |
|
Bn l |
|
|
: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
методом Ґауса — Йордана |
(A | B) |
|
|
|
елементарні перетворення |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
(для невироджених матриць A) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
рядків розширеної матриці |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
(En | X) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
* Кожне рівняння містить лише одну базисну змінну.

|
24 |
Розділ 1. ЛІНІЙНА АЛГЕБРА |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
1.16. Однорідні і неоднорідні СЛАР |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
Однорідні й неоднорідні СЛАР. |
Однорідна СЛАР завжди сумісна, бо в |
|
||||||||||||
|
СЛАР називають однорідною, якщо |
неї існує тривіальний розв’язок |
|
||||||||||||
|
вільні члени всіх рівнянь нульові, і |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
x 0. Будь-яка лінійна комбінація |
|
|||||||||||||
|
неоднорідною, якщо хоч один з них |
розв’язків однорідної СЛАР є |
|
|
|
||||||||||
|
відмінний від нуля. |
розв’язком цієї системи. |
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Дослідження однорідної СЛАР. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
rang A r |
|
|
|
|
|
|||||
|
Якщо ранг матриці Am n однорідної |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
СЛАР дорівнює r, то система має |
|
|
|
СЛАР Ax |
|
0 |
|
|
|
|
||||
|
n r лінійно незалежних розв’язків |
|
|
|
r n |
r n |
|
|
|
||||||
|
e1,e2,...,en r , які утворюють |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
фундаментальну систему розв’язків |
|
безліч розв'язків |
|
|
єдиний розв'язок |
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
(ФСР). |
|
|
з (n r) сталими |
|
|
|
x |
0 |
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Кожний розв’язок однорідної СЛАР |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
лінійно виражається через сукупність |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
розв’язків, які утворюють ФСР цієї |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
системи. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Структура загального розв’язку |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
однорідної СЛАР. Якщо {e1,...,en r } |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
xзаг. одн. |
|
|
|||||||||
|
— ФСР однорідної СЛАР, то |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
загальний розв’язок системи є |
|
C1e1 C2e2 |
... Cn ren r |
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
лінійною комбінацією розв’язків |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
e1,...,en r . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Структура загального розв’язку |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
неоднорідної СЛАР. Загальний |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
розв’язок неоднорідної СЛАР |
|
xзаг. неодн. |
|
xзаг. одн. xчаст. неодн. |
|
|||||||||
|
дорівнює сумі загального розв’язку |
|
|
|
|||||||||||
|
відповідної однорідної СЛАР* і |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
деякого частинного розв’язку |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
неоднорідної СЛАР. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Однорідна СЛАР із квадратною матрицею A |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
detA 0 |
система має єдиний |
Однорідна СЛАР має ненульовий |
|
|||||||||||
|
|
|
розв’язок тоді й лише тоді, коли |
|
|||||||||||
|
розв’язок x 0; |
|
|||||||||||||
|
detA 0 |
система має безліч |
detA 0. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
розв’язків |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
* |
|
b |
|
0. |
|
Неоднорідній СЛАРAx |
відповідає однорідна СЛАР Ax |

Розділ 2. ВЕКТОРНА АЛГЕБРА
2.1. Вектори
Геометричний вектор. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
B |
||||||||||||||||
Геометричним вектором називають |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
напрямлений відрізок. Першу точку |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
напрямленого відрізка називають |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a |
||||||||||||||||||||||
початком вектора, а другу — кінцем |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
вектора. Довжиною вектора |
|
AB |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
a |
|
|
|
|
|
|
A |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
називають довжину відрізка AB |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
і позначають як |
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
Колінеарність векторів. Вектори |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
називають колінеарними (позначають |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
b |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
), якщо вони лежать на одній прямій |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
( |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
) |
|||||||||||||
або на паралельних прямих. |
|
|
|
|
|
a |
b |
|
a |
b |
||||||||||||||||||||||||||||||||
Колінеарні вектори можуть бути: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
b |
||||||||||||||||||||||||||
1) однаково-напрямлені (позначають ) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
2) протилежно напрямлені |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
b |
( |
|
|
|
b ) |
||||||||||||||||||||||||||||
(позначають ). |
|
|
|
|
|
|
a |
|
a |
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
Компланарність векторів. Вектори |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
b |
||||||||||||||||||||||||||
|
b |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
називають компланарними, якщо вони |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
лежать в одній або паралельних |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
c |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
площинах . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
d |
||||||||||||||||||||||||
P |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
Нульовий вектор. Якщо початок і |
Одиничний вектор. Вектор, |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
кінець вектора збігаються, то вектор |
довжина якого дорівнює одиниці, |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
називають нульовим і позначають |
|
|
називають одиничним. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
0. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Нульовий вектор вважають |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
колінеарним будь-якому векторові. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
Протилежні вектори. Вектори, які |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a |
||||||||||||||||||||||||||
мають однакову довжину і протилежно |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a |
||||||||||||||||||||||||
напрямлені, називають протилежними. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Колінеарність розглядають для двох і більше векторів.
Компланарність розглядають для трьох і більше векторів.

26 |
|
|
Розділ 2. ВЕКТОРНА АЛГЕБРА |
|
|
|
|||||
2.2. Дії над векторами |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
Рівність векторів. Два вектори |
|
|
a |
|
b |
|
|||||
називають рівними, якщо вони |
|
|
|
|
|
|
|
||||
колінеарні, однаково напрямлені і |
|
|
|
|
|
|
|||||
мають ту саму довжину. |
|
|
|
|
a b |
|
|
||||
Відкладання вектора від точки. |
|
|
|
|
B |
|
|||||
Від будь-якої точки можна відкласти |
|
a |
|
|
|||||||
|
|
|
|
||||||||
вектор, рівний заданому. |
|
|
|
|
|
|
a AB |
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
A |
|
|
Додавання (віднімання) векторів |
|
|
|
|
|
|
|||||
правило |
|
правило |
|
правило замикача |
різниця векторів |
||||||
трикутника |
паралелограма |
A2 |
|
|
|
A |
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
A |
|
|
|
B |
a2 |
|
an |
|
a |
|
a |
|
b |
A |
|
|
A1 |
|
|
C |
||
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
a1 |
|
|
An |
|
b |
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
a |
|
C |
O a a |
2 |
... a |
O |
|
|
O |
a b |
B |
|
b |
1 |
|
n |
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
O |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Множення вектора на число |
|
1 |
|
|
|
|
|
||||
|
2 a |
|
|
|
2a |
|
|||||
a — вектор: |
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
1) a |
a ; |
|
|
|
|
a |
|
|
|
|
|
a a, |
якщо 0, |
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
2) a a, якщо 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
Властивості лінійних дій над векторами |
|
|
|
|
|
||||||
a b b a; |
|
|
|
1 a a, ( a ) ( 1) a; |
|
||||||
(a b ) c a (b c ); |
|
|
( a ) ( ) a; |
|
|||||||
0 a a; |
|
|
|
(a b ) a b ; |
|
||||||
a ( a ) 0 |
|
|
|
( ) a a a |
|
||||||
Орт. Ортом вектора a називають |
|
|
a 0 |
|
1 |
|
|||||
одиничний вектор a 0, який однаково |
|
|
a a |
|
|||||||
напрямлений з вектором a. |
|
|
|
|
a a a 0 |
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|

Розділ 2. ВЕКТОРНА АЛГЕБРА |
27 |
2.3. Лінійна залежність (незалежність) векторів
Лінійна комбінація векторів. Лінійною комбінацією векторів a1,a2,...,an з
коефіцієнтами 1, 2,..., n називають вектор b 1a1 2a2 ... nan.
Лінійна незалежність системи |
Лінійна залежність системи |
|||||||||||||||||||||||
векторів. Система векторів |
векторів. Система векторів |
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a1,a2,...,an лінійно незалежна, якщо з |
a1,a2,...,an лінійно залежна, якщо |
|||||||||||||||||||||||
рівності |
|
|
існують такі числа 1, 2,..., n, не |
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
1 |
a1 2a |
2 ... n |
an 0 |
рівні одночасно нулеві, що |
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
випливає, що |
|
|
|
|
a1 2 |
|
2 ... n |
an 0. |
||||||||||||||||
|
|
|
|
a |
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
1 2 ... n 0. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Геометричний зміст лінійної залежності (незалежності) векторів
Один вектор лінійно залежний (незалежний) тоді й лише тоді, коли він нульовий (ненульовий).
Система із двох векторів лінійно залежна (незалежна) тоді й лише тоді, коли вектори колінеарні (неколінеарні). Система із трьох векторів лінійно залежна (незалежна) тоді й лише тоді, коли вони компланарні (некомпланарні).
На прямій, на площині й у просторі існують лінійно незалежні системи відповідно з одного, двох та трьох векторів.
На прямій, на площині й у просторі будь-які системи відповідно із двох, трьох та чотирьох (і більше) векторів лінійно залежні.
2.4. Базис
Векторний геометричний |
Базис і вимірність векторного |
||||||||||||||||
простір. Множину геометричних |
простору. Базисом векторного |
||||||||||||||||
векторів з означеними лінійними діями |
простору називають будь-яку |
||||||||||||||||
над векторами називають векторним |
лінійно незалежну систему з |
||||||||||||||||
(геометричним) простором . |
найбільшою можливою кількістю |
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
векторів. Кількість векторів базису |
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
простору називають його вимірністю. |
||||||||||
Базис на прямій утворює будь-який |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
OM |
|
|||||||||
|
|
|
a |
|
|||||||||||||
ненульовий вектор |
|
. Будь-який |
|
e |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
e |
O |
|
E |
|
|
|
|
M |
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
вектор a прямої єдиним чином |
1 |
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
ae |
||||||||||||
лінійно виражається через вектор |
|
. |
|
|
|
|
a |
|
|||||||||
e |
|
|
|
|
Вектор b лінійно виражається через вектори a1,a2,...,an .

|
28 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Розділ 2. ВЕКТОРНА АЛГЕБРА |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
Базис на площині утворює будь-яка |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
E2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
впорядкована пара неколінеарних |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
e2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
M |
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
M2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
векторів e та e . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
1 |
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
Будь-який вектор площини єдиним |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
чином лінійно виражається через |
|
|
O |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
e1 E |
1 |
|
|
M |
1 |
|
|
|
2 |
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
вектори базису {e1,e2}. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
a1 |
e1 a2 |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a |
e2 |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
Базис у просторі утворює будь-яка |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
M3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
впорядкована трійка некомпланарних |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
векторів |
|
|
|
|
та |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
E3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
e1,e2 |
e3. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
M |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
Будь-який вектор простору єдиним |
|
|
|
|
|
|
|
e3 |
a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
чином лінійно виражається через |
|
|
|
|
e1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
O |
|
|
|
|
e |
|
M2 |
|
E2 |
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
||||||||||
|
вектори базису {e1,e2,e3}. |
M1 |
|
E1 |
|
M |
3 |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a1 |
e1 a2 |
e2 a3 |
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a |
e3 |
|
|
2.5. Координати вектора
Розкладання |
|
|
вектора за |
|
базисом. |
Вибраний базис встановлює взаємно |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Співвідношення |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
однозначну відповідність між |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
векторами і їхніми координатними |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
x x1e1 x2e2 x3e3 |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
стовпцями: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
називають розкладом вектора |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
за базисом {e ,e ,e }. Числа x ,x |
|
,x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
1 |
|
|
2 3 |
|
|
1 |
|
2 |
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
називають координатами вектора x |
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
x{ |
e |
|
, |
e |
|
, |
e |
|
} |
|
x |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
, |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
2 |
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
у базисі {e ,e ,e }. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
,e3 } |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
1 2 3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
{e1,e2 |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
де x{ |
|
, |
|
|
|
, |
|
|
} |
— координатний стовпець |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
e |
e |
e |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
2 |
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
вектора |
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
Рівність векторів. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
Рівним векторам відповідають рівні |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x y |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
координати. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y |
2 |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
{ |
|
, |
|
, |
|
|
} |
|
|
|
|
|
|
3 |
|
{ |
|
, |
|
, |
|
} |
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
e |
e |
e |
|
|
|
|
|
e |
e |
e |
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
2 |
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
2 |
3 |
||||||||||||
Додавання (віднімання) векторів. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
y |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
Додаванню (відніманню) векторів |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 y2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
відповідає додавання (віднімання) їх |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
координат. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
3 |
{ |
|
, |
|
, |
|
} |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
e |
e |
e |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
2 |
3 |
|
|
|
|
|
|

|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Розділ 2. ВЕКТОРНА АЛГЕБРА |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
29 |
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
Множення вектора на число. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
Множенню вектора на число |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
відповідає множення всіх його |
|
x |
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
координат на це число. |
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 { |
|
|
, |
|
, |
|
} |
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
e |
e |
e |
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
2 |
|
|
3 |
|
|
|||||
|
Умова колінеарності векторів. |
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
Вектори x 0 та y колінеарні тоді й |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
2 |
x y |
|
|
y2 |
|
|
|
||||||||||||||||||
|
лише тоді, коли існує таке число , що |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y |
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
y x. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
Координати колінеарних векторів у |
|
y1 |
|
y2 |
|
|
|
y3 |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
фіксованому базисі пропорційні. |
|
|
|
x1 |
|
|
x2 |
|
|
|
x3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
Система векторів a1,a2,...,an лінійно незалежна тоді й лише тоді, коли система їхніх координатних стовпців a1,a2,...,an у вибраному базисі лінійно незалежна.
2.6. Прямокутна декартова система координат
Радіус-вектор. Радіусом-вектором |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
rM |
|
M |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
точки M (щодо точки O) називають |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
O |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
вектор |
rM OM . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
Кут між векторами. Кутом між |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
A |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
векторами a OA та b OB |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
вважають величину кута AOB і |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
B |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
позначають ( |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
O |
|
|
|
|
b |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
a |
,b ). |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
Перпендикулярність векторів. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
Вектори |
|
|
|
|
|
|
|
називають |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
та b |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
і |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
O |
|
|
|
|
|
b |
|
|
|
||||||||||||
перпендикулярними, якщо (a,b ) |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
позначають |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
b |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
Система координат на прямій. |
|
|
|
O |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
i |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
Сукупність {O; |
|
} точки O (початку |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
||||||||||||||||||||||||
i |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
координат) і базису з одиничного |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
вектора |
|
|
називають декартовою |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
M2 |
O |
i |
|
M1 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
i |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
системою координат на прямій. |
|
|
x |
2 0 |
0 |
|
|
1 |
x |
1 |
0 x |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Пряму, на якій запроваджено систему |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
координат, називають координатною |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
віссю Ox. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|

30 |
|
|
|
|
|
|
|
|
Розділ 2. ВЕКТОРНА АЛГЕБРА |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
ПДСК на площині. Сукупність |
|
y |
|
|
|
y |
|
|
M(x;y) |
|||||||||||||||
{O; i , j } точки O (початку координат) |
|
|
|
|
My |
yj |
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
і базису з одиничних |
|
|
|
|
|
|
j |
|
|
|
|
j |
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
rM xi |
yj |
||||||||||||
перпендикулярних векторів i |
та j |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
називають прямокутною декартовою |
O |
|
i |
x |
|
|
xi |
|
i |
|
|
|||||||||||||
системою координат на площині. |
вісь абсцис |
O |
|
Mx |
|
x |
||||||||||||||||||
Осі координат: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
1) вісь абсцис Ox i ; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
2) вісь ординат |
Oy j . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x — абсциса; |
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
Площину, на якій запроваджено |
|
|
r |
|
|
y — ордината. |
|
|||||||||||||||||
|
|
M |
|
|
|
|
||||||||||||||||||
систему координат, називають |
|
|
|
|
y |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
{i ,j } |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
координатною площиною Oxy. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
Координати точки M(x;y) — це |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
координати її радіуса-вектора |
|
|
|
|
|
z |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
ПДСК у просторі. Сукупність |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
{O;i , j ,k } точки O (початку |
|
|
|
|
|
|
Mz |
M |
|
|
|
|
|
|
||||||||||
координат) і базису з одиничних |
|
|
|
|
|
zk |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
попарно перпендикулярних векторів |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
i , j |
та k |
називають прямокутною |
|
|
|
k |
rM xi |
yj |
zk |
|
||||||||||||||
декартовою системою координат |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
у просторі. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
O |
j |
yj |
|
|
|
|
|||||
Осі координат: |
|
|
|
|
|
|
|
Mx |
|
|
|
|
My |
y |
|
|
||||||||
1) вісь абсцис Ox i ; |
|
|
|
|
|
|
xi |
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
2) вісь ординат Oy j ; |
|
|
|
|
|
x |
|
i |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
3) вісь аплікат Oz k . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x — абсциса; |
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
Координатні площини: Oxy,Oyz,Oxz. |
|
|
|
|
y — ордината; |
|
||||||||||||||||||
r |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y |
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
M |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Координати точки M(x;y;z) — це |
|
|
|
z — апліката |
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
координати її радіуса-вектора |
|
|
|
|
z |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
{i ,j ,k } |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
Координати вектора з початком |
|
|
|
A |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
xB xA |
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
A(x |
|
;y ;z |
|
) |
|
|
B(x |
|
;y ;z |
|
) |
|
rA |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
A |
A |
і кінцем |
B |
B |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
A |
|
|
|
|
B |
|
|
|
|
|
AB yB yA |
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
z |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
r |
|
|
|
|
|
z |
|
|
|
|
|
|
|
|
AB rB rA. |
|
|
|
|
|
|
B |
|
|
z |
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
O |
y |
B |
|
|
|
B |
|
A |
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|