Беларусь ва ўмовах новай

эканамічнай палітыкі і пабудовы сацыялізму.

1.Пачатак мірнага будаўніцтва. Новая эканамічная палітыка, яе сутнасць і вынікі.

2.Курс на сацыялістычную індустрыя- лізацыю. Асаблівасці яе правядзення ў БССР.

3.Калектывізацыя сельскай гаспадаркі.

На мяжы 1920 – 1921 гг. у краіне назіраўся

эканамічны і палітычны крызіс, прычынамі якога былі:

1)разбурэнні, выкліканыя ваеннымі дзеяннямі,

2)скарачэнне прамысловай і сельскагаспадарчай вытворчасці,

3)раз’яднанне палітычных і эканамічных інтарэсаў,

4)захаванне ваеннакамуністычных метадаў пасля заканчэння ваенных дзеянняў .

Палітычнае становішча ў БССР ускладнялі:

1)неўладкаванасць адносін з прыгранічнымі дзяржавамі,

2)распаўсюджанне кантрабанднага гандлю з замежжам,

3)пастаянныя напады ўзброеных банд з тэрыторыі Польшчы.

Выхадам з крызісу павінна была стаць

новая эканамічная палітыка (НЭП), распрацаваная У. Леніным і прынятая Х з’ездам РКП(б) у сакавіку 1921 г. Пераход да НЭПа быў спробай

сумясціць сацыялістычныя прынцыпы кіравання адзяржаўленай эканомікай з рыначнымі законамі.

Сутнасць НЭПа зводзілася да

максімальнага пад’ёму вытворчых сіл і паляпшэння становішча рабочых і сялян дзеля захавання савецкай улады.

IІ. У прамысловасці:

1)пераход прадпрыемстваў на гаспадарчы разлік, самафінансаванне. Гаспадарчы разлік

азначаў, што прадпрыемства пасля абавязковых выплат у бюджэт, самастойна адказвала за вынікі сваёй фінансавай дзейнасці.

2)аднаўленне грашовай аплаты працы, матэрыяльнае стымуляванне прадавікоў вытворчасці.

3)дзяржаўная падтрымка дробных і сярэдніх прыватных і кааператыўных прадпрыемстваў. Прамысловыя кааператывы атрымалі правы юрыдычных асоб, маглі выкарыстоўваць наёмную працу, атрымліваць крэдыты.

4)здача ў арэнду нерэнтабельных нацыяналізаваных прамысловых прадпрыемстваў.

ІІІ. У кіраванні прамысловасцю. Замест глаўкаў ствараліся трэсты –

аб’яднанні аднародных або

ўзаемазвязаных прадпрыемстваў. Ствараліся і сіндыкаты – аб’яднанні

трэстаў на пачатках кааперацыі. Яны займаліся збытам, забеспячэннем, крэдытаваннем і знешнегандлёвымі аперацыямі.

IV. У гады НЭПа існавалі 3 віды

гандлю: прыватны (дазволены з 1921 г.), кааператыўны і дзяржаўны.

Паміж імі існавала адкрытая канкурэнцыя.

V. У фінансавай сістэме:

1) грашовая рэформа 1922 – 1924 гг., у адпаведнасці з якой былі ўведзены чырвонцы і праведзены дзве дэнамінацыі (1922 і 1923 гг.). Чырвонец – грашовая адзінка, забяспечаная

залатым эквівалентам. 1 чырвонец = 7,74 гр. чыстага золата. Дэнамінацыя – змяненне

намінальнай вартасці грашовых знакаў з абменам у вызначаных суадносінах старых знакаў на новыя.

2)у 1921 г. адноўлены Дзяржбанк, а таксама створаны спецыялізаваныя банкі (акцыянерныя, камерцыйныя і інш.), якія канкурыравалі паміж сабой.

3)адмена абмежаванняў на сумы ўкладаў, якія маглі захоўваць грамадзяне і арганізацыі ў ашчадных касах. Уклады ў ашчадных касах не маглі быць канфіскаваны і павінны былі выплачвацца трымальнікам па іх патрабаванні. Гарантавалася тайна ўкладаў.

VІ. у сацыяльнай сферы.

1) Былі адменены:

- усеагульная працоўная павіннасць, - працоўныя мабілізацыі, - працоўныя арміі,

- ураўняльная аплата працы.

2) Камплектаванне прадпрыемстваў рабочай сілай рабілася праз біржы працы, а

зарплата вызначалася ў залежнасці ад зробленай работы.

3) Аднаўлялася плата за транспарт, камунальныя і іншыя паслугі

Гэтыя і іншыя меры прывялі да росту вытворчасці сельскай гаспадаркі, прамысловасці і развіцця гандлю. У 1925 г. сельская гаспадарка БССР аднавіла даваенныя памеры пасяўных плошчаў, ураджайнасць і валавы збор сельскагаспадарчых культур. Да 1925 г. валавая прадукцыя буйной

прамысловасці перавысіла ўзровень 1913 г. на 28,5%. У 1925 г. у БССР ужо

налічвалася 40 электрастанцый. К 1928

г. НЭП пачала згортвацца.

У другой палове 1920-х гг. Беларусь заставалася

аграрнай рэспублікай. Быў неабходны індустрыяльны рост. У выніку XIV з’езд ВКП(б)

(снежань 1925 г.) узяў курс на індустрыялізацыю.

Сацыялістычная індустрыялізацыя – гэта палітыка Камуністычнай партыі і савецкага ўрада, якая мела галоўнай мэтай стварэнне матэрыяльна-тэхнічнай базы сацыялізму, пераўтварэнне СССР у эканамічна незалежную дзяржаву з магутным эканоміка-вытворчым, навукова-тэхнічным і абаронным патэнцыялам, забеспячэнне росту прадукцыйнасці працы і на гэтай аснове няўхільнае павышэнне матэрыяльнага дабрабыту і культурнага ўзроўню працоўных.

Сутнасць індустрыялізацыі заключалася ў

пераўтварэнні СССР з краіны, якая ўвозіць тэхналогіі і машыны, у краіну, якая іх выпускае.