- •§ 15. Введение.
- •§ 15. Исследование функций с помощью производных.
- •Упражнения к § 15.
- •§ 16. Исследование функций с помощью производных(часть вторая).
- •Упражнения к § 16.
- •§ 17. Вычисления в среде Mathematica.
- •Упражнения к § 17.
- •§ 18. Неопределенный интеграл.
- •Упражнения к § 18.
- •§ 19. Замена переменной в неопределенном интеграле.
- •Упражнения к § 19.
- •§ 20. Интегрирование по частям в неопределенном интеграле.
- •Упражнения к § 20.
- •§ 21. Интегрирование рациональных дробей.
- •Упражнения к § 21.
- •§ 22. Интегрирование иррациональных функций.
- •Упражнения к § 22.
- •§ 23. Интегрирование тригонометрических выражений.
- •Упражнения к § 23.
- •Приложение.
- •ЛИТЕРАТУРА
|
x −2 = 2sin t, − |
π |
≤t ≤ |
π |
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
2 |
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
x −2 |
|
|
|
|
2 |
|
||||
= |
t = arcsin |
|
|
|
|
|
|
= ∫ |
4 −4sin |
|
t 2costdt = |
|
2 |
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
d(x −2) = 2costdt |
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
=4∫cos2 tdt = 2∫(1+cos2tdt) = 2t +sin 2t +C =2arcsin x −2
2
=2arcsin x −2 + 2sin arcsin x −2 cos arcsin x −2
2 2 2
|
|
|
x −2 |
|
+C = |
||
|
+sin |
2arcsin |
|
|
|
||
2 |
|||||||
|
|
|
|
|
|
||
+C =
= 2arcsin |
x −2 |
|
+(x −2) 1− |
(x −2)2 |
+C . |
||
|
|
|
|
||||
2 |
4 |
||||||
|
|
|
|
|
|||
|
x2 |
|
|
x =sh t |
|
|
sh2 t |
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
Пример 9. ∫ |
|
dx = |
dx = ch tdt |
= ∫ |
chtdt = ∫sh |
tdt = |
|||||
1+ x2 |
1+sh2 t |
|
|||||||||
|
|
t = arsh x |
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
=│см. § 4, 4.1│= = |
1 |
∫(ch 2t −1)dt = |
1 sh 2t − |
1 t +C = |
|
|
|||||
|
|
2 |
|
|
4 |
|
2 |
|
|
|
|
=14 sh(2arsh x) − 12 arsh x +C = 12 sh(arsh x) ch(arsh x) − 12 arsh x +C =
=12 x 1+ x2 − 12 arsh x +C (сравни с примерами 7; 5).
Упражнения к § 22.
Упражнение 22.1. Вычислить интеграл, применяя соответствующую подстановку.
4 |
x + x |
dx . 2. |
|
(3 x +1)( x +1) |
|
|
2x +1 |
+ 3 2x +1 |
dx . |
||
1. ∫ |
|
|
∫ |
|
|
dx . 3. |
∫ |
|
|
||
|
x +1 |
6 |
x5 |
2x +1 |
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|||||
4. |
∫ |
|
|
|
6 x −1 |
dx . |
||||
3 |
x −1 + |
x −1 |
||||||||
|
|
|
||||||||
7. |
∫ |
|
|
x |
|
dx . |
|
|||
1 |
− 4 |
|
|
|||||||
|
|
x |
|
|
|
|||||
10. ∫ |
1− x2 |
dx . |
|
|||||||
x4 |
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
||||
13. ∫ |
|
dx |
|
. |
|
|||||
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
(1+ x2 )3 |
|
|||||
5. |
∫ |
|
x + |
3 x |
dx . |
|
6. |
∫ |
x +1+ 3 (x +1)2 + 6 x +1 |
dx . |
||||||||||
|
x + |
6 |
x |
|
|
(x +1)(1+ 3 |
x +1) |
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
8. |
∫ |
1− x |
dx . |
|
9. |
∫ |
3 1+ |
6 x |
dx . |
|
|
|||||||||
1 |
+ x |
|
|
x |
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
11. ∫ |
|
x2 |
+ 4 |
dx . |
12. |
∫ |
x2 +9 |
dx . |
|
|
||||||||||
|
4 |
|
|
|
|
x |
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
14. ∫ |
|
(4 − x2 )3 |
. |
15. |
∫x3 |
9 − x2 dx . |
|
|
||||||||||||
|
|
x6 |
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
58
16. |
∫ |
|
dx |
. |
|
|
|
x |
|
|
|
|
|||
|
|
1− x2 |
|
|
|
||
19. |
∫ |
|
dx |
. |
|
|
|
x |
x2 − x −1 |
|
|
||||
|
|
|
|
|
|||
22. |
∫ |
|
2x +5 |
|
|
dx . |
|
|
4x2 +8x +9 |
||||||
|
|
|
|
||||
25. |
∫ |
|
3x + 4 |
|
|
dx . |
|
|
x2 + 6x +13 |
||||||
|
|
|
|
||||
17. |
∫ |
dx |
|
. |
|
18. |
∫ |
dx |
. |
|
(x +1) x2 |
|
|
x x2 + x +1 |
|
||||||
|
|
−1 |
|
|
|
|
||||
20. |
∫ |
dx |
|
|
. |
21. |
∫ |
dx |
|
. |
(x +1) x2 |
|
(x +1) 1+ x − x2 |
||||||||
|
|
+ x −1 |
|
|
|
|||||
23. |
∫ |
2x −8 |
|
dx . |
24. |
∫ |
||
1− x + x2 |
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
||
26. |
∫ |
|
4x +1 |
|
dx . |
27. |
∫ |
|
|
2 + x − x2 |
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
||
2x −10 |
dx . |
|
1+ x − x2 |
||
|
x −7 |
dx . |
||
3x2 |
− 2x +1 |
||
|
|||
22.1. |
|
|
|
Ответы на упражнения к § 22. |
||
4 4 |
|
|
|
|
|
|
|
x3 |
|
|
+ 4arctg 4 x +C . |
||
1. x + |
−2 |
x −44 x + 2ln |
x +1 |
|||
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2. x + |
3 3 |
x2 |
+ 2 |
x +66 x +C . |
||
|
2 |
|
|
|
|
|
3.12 (2x +1) + 53 6 (2x +1)5 +C .
4.23 3 (x −1)2 −2 x −1 +33 x −1 −66 x −1 +6ln 6 x −1 +1 +C .
5. |
x + |
6 6 |
x5 − 3 3 |
x2 −2 |
x +33 x +6 |
6 x − |
|
1 ln |
|
3 |
|
x +1 |
|
−6arctg 6 x +C . |
||||||||||||||||
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
3 3 |
5 |
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
6. |
|
(x +1)2 + 6arctg 6 x +1 +C . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
−4 4 x5 |
− x − 4 4 x3 −2 |
x −44 x − |
|
|
|
+C . |
|
|
|||||||||||||||||||||
7. |
4ln |
1− 4 x |
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
5 |
|
|
|
|
|
3 |
|
|
1− x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
8. |
|
1− x2 |
− 2arctg |
|
+C . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1+ x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
10. |
−1 |
|
(1− x2 )3 |
+C . |
|
|
11. |
|
|
4 + x2 +ln |
2 − |
4 + x2 |
+C . |
|||||||||||||||||
|
|
x3 |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 + |
4 + x2 |
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
12. |
|
x2 + |
9 + 3 ln |
3 − x2 +9 |
+C . |
13. |
|
|
x |
|
+C . |
|
|
|||||||||||||||||
|
3 + x2 +9 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
1+ x2 |
|
|
|||||||||||
14. |
− |
|
|
|
(4 − x2 )5 |
+C . |
|
|
15. |
|
1 |
(9 − x2 )5 −3 |
(9 − x2 )3 +C . |
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
5 |
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
20x5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
16. |
ln |
|
|
|
|
x |
|
|
+C . |
|
|
17. |
|
|
|
x −1 |
+C . |
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
1+ |
1+ x2 |
|
|
|
|
|
|
x +1 |
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
59 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
18. |
−ln |
|
1+ |
x2 |
− x |
+1 |
− |
1 |
|
+C |
. |
|
|
|
|
|
19. −arcsin |
|
x + 2 |
+C . |
||||||||||||||
|
|
x |
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
5x |
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
20. |
|
|
x +3 |
|
|
|
+C . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
21. arcsin |
|
3x +1 |
+C . |
|||||||||||||
−arcsin |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
5(x +1) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5(x +1) |
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
22. |
1 |
|
4x2 +8x +9 + |
3 ln |
|
x +1 |
+ |
1 |
4x2 |
+8x +9 |
|
+C . |
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
1− x + x2 |
|
|
|
|
1 |
|
x2 − x +1 |
|
+C . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
23. |
2 |
−7ln |
x − |
+ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
24. |
2 |
1− x + x2 |
−7ln |
x − |
+ |
x2 − x +1 |
|
+C . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
25. |
3 |
x2 +6x +13 −5ln |
x +3 + |
x2 +6x +13 |
+C . |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
26. |
−4 |
|
|
2 + x − x2 +3arcsin |
2x −1 |
+C . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
27. |
1 |
3x2 − x +1 − |
|
20 |
|
ln |
x − |
1 |
+ |
x2 − |
|
|
2 x + |
1 |
|
|
+C . |
|
|
|||||||||||||||
3 |
3 |
|
3 |
|
3 |
|
|
3 |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
60
§ 23. Интегрирование тригонометрических выражений. |
|
При вычислении интегралов вида ∫R(sin x, cos x)dx , |
(1) |
где R(u, v) - рациональная функция часто используют те |
или иные |
подстановки, делающие подинтегральную функцию рациональной. |
|
п 1. Универсальная тригонометрическая подстановка. |
|
С помощью подстановки tg 2x =t интеграл (1) – рационализируется. При
этом
|
|
|
|
|
2 tg |
|
x |
|
|
|
|
|
2t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1− tg |
2 x |
|
1−t2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2dt |
|
|||||||||||||||||||
sin x = |
|
|
|
2 |
|
|
= |
|
|
, cos x = |
|
|
2 |
|
= |
|
; x = 2arctgt; dx = |
. (2) |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
2 x |
|
1+t2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1+t2 |
1+t2 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
1 |
+ tg |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1+ tg |
2 x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
Пример 1. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
= |
|
tg |
x |
=t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
∫7 |
+6cos x −7sin x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
применим формулы (2) |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2dt |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dt |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
d(t |
−7) |
|
|
|
|
|
|||||||||||||
= ∫ |
|
|
|
|
|
|
|
1+t2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= 2∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= 2∫ |
|
|
|
|
= |
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
6(1−t2 ) |
|
|
|
|
|
|
2t |
|
|
|
t2 |
−14t +13 |
(t −7)2 − |
36 |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
7 + |
|
|
−7 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
1+t2 |
|
1+t2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
1 |
|
|
|
|
(t −7) −6 |
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
t −13 |
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
tg |
|
|
−13 |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
+C = |
|
|
|
+C = |
|
|
|
2 |
|
|
+C . |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
= 2 |
|
ln |
|
|
|
|
6 ln |
|
|
t −1 |
|
6 ln |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
12 |
(t −7) +6 |
|
|
|
|
|
|
|
tg |
x |
−1 |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Упражнение 1. ∫ |
|
|
dx |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
sin3 x
В некоторых случаях удобно применять другие подстановки – получаются более простые интегралы.
п.2. ∫R(sin x, cos x)dx , где R(−sin x, cos x) = −R(sin x, cos x) : cos x =t . R(sin x, −cos x) = −R(sin x, cos x) : sin x =t .
В частности, если ∫R(sin x, cos x)dx =sinm x cosn x , где m и n - целые и хотя
бы одно из них нечетное.
Пример 2. ∫sin5 x cos2 xdx = R(−sin x, cos x) = −R(sin x, cos x) = = −∫sin4 x cos2 xd(cos x) = −∫(1−cos2 x)2 cos2 xd(cos x) = cos x =t =
= −∫(1−t2 )2 t2dt = −∫(t2 −2t |
4 +t6 )dt = − |
1t3 |
+ |
2 t5 |
− |
1 t7 |
+C = |
|||
|
1 cos3 x + |
2 cos5 x − |
1 cos7 |
|
3 |
|
5 |
|
7 |
|
= − |
x +C . |
|
|
|
|
|
|
|||
|
3 |
5 |
7 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
61 |
|
|
|
|
|
|
Упражнение 2. ∫ |
|
|
|
|
|
|
sin xdx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
sin2 x −2cos2 x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
Упражнение 3. ∫ |
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
cos3 x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
п.3. ∫R(sin x, cos x)dx , где R(−sin x, −cos x) = R(sin x, cos x) : tg x =t . |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Пример 3. ∫ |
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
= |
|
R(−sin x, −cos x) = R(sin x, cos x) |
|
= |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1+cos2 x |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
= ∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= ∫ |
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
cos |
|
|
x(2 + tg x) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
cos |
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
cos |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
= ∫ |
|
|
d (tg x) |
|
= |
|
|
1 |
|
arctg |
tg x |
|
+C; |
x ≠ |
π |
+πn . |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
tg |
2 |
x + 2 |
|
|
2 |
|
|
2 |
|
2 |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
Пример 4. ∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
R(−sin x, −cos x) = R(sin x, cos x) |
|
= |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
sin3 x cos5 x |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(1+ tg2 x)3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
= ∫ |
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
= ∫ |
|
|
|
d(tg x) |
|
|
|
|
= ∫ |
d(tg x) |
= |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
tg |
3 |
x cos |
8 |
|
x |
tg |
3 |
x cos |
6 |
x |
tg |
3 |
x |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
= |
|
tg x =t |
|
= ∫ |
1+3t2 |
+3t4 +t6 |
|
dt = |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
1 |
|
|
+3ln t + 3 t2 |
1 t4 |
+C = − |
1 |
|
|
|
|
+3ln |
|
tg x |
|
|
3 tg2 x + |
|
1 tg4 x +C . |
||||||||||||||||||||||||||||||||||
= − |
|
|
+ |
|
|
|
|
|
|
+ |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
2t2 |
2tg2 x |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
4 |
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
Пример 5. ∫tg3xdx = ∫tg x tg2 xdx = ∫tg x cos12 x −1 dx =
=∫tg x cos12 xdx − ∫tg xdx = ∫tg xd(tg x) − ∫cossin xxdx =
=12 tg2 x + ∫d(coscos xx) = 12 tg2 x +ln cos x +C .
Замечание. Если R(sin x, cos x) = sinm x cosn x , |
где m, n – целые четные |
||||||||||||||
неотрицательные числа, то применяют формулы понижения степени: |
|
||||||||||||||
cos2 x = 1 (1+cos2x); sin2 x = |
1 (1−cos2x) . |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
2 |
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Пример 6. ∫sin |
4 |
|
1 |
(1 |
2 |
dx = |
1 |
∫(1 |
−2cos2x +cos |
2 |
2x)dx = |
||||
|
xdx = ∫ |
2 |
−cos2x) |
4 |
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
= 1 x − |
1 sin 2x + |
1 ∫(1+ cos4x)dx = 1 x − |
1 sin 2x + |
1x + |
1 |
sin 4x +C . |
|||||||||
32 |
|||||||||||||||
4 |
4 |
|
8 |
|
|
4 |
4 |
|
|
8 |
|
|
|
||
п.4. Интегралы вида ∫sinαx cos βxdx, ∫sinαx sin βxdx, ∫cosαx cos βxdx . |
|||||||||||||||
При вычислении можно воспользоваться формулами: |
|
|
|||||||||||||
sinαx cos βx = |
1 (sin(α + β)x +sin(α − β)x) . |
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
62 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
