Добавил:
Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:

Интегральное исчисление

.pdf
Скачиваний:
0
Добавлен:
24.11.2025
Размер:
2.01 Mб
Скачать

МИНИСТЕРСТВО ОБРАЗОВАНИЯ РЕСПУБЛИКИ БЕЛАРУСЬ

Белорусский национальный технический университет

Кафедра «Высшая математика № 2»

ИНТЕГРАЛЬНОЕ ИСЧИСЛЕНИЕ

Задания и методические указания к выполнению самостоятельных работ

Минск

БНТУ

2013

МИНИСТЕРСТВО ОБРАЗОВАНИЯ РЕСПУБЛИКИ БЕЛАРУСЬ Белорусский национальный технический университет

Кафедра «Высшая математика № 2»

ИНТЕГРАЛЬНОЕ ИСЧИСЛЕНИЕ

Задания и методические указания к выполнению самостоятельных работ

для студентов I курса

Минск

БНТУ

2013

1

УДК 51 (075.8) ББК 22.1я7

И73

С о с т а в и т е л и :

Е. В. Емеличева, С. Ю. Лошкарева, Л. Д. Матвеева

Р е ц е н з е н т ы :

канд. физ.-мат. наук, доцент В. В. Карпук; канд. физ.-мат. наук, доцент Н. А. Шавель

Издание предназначено для студентов инженерно-педагогических и инженерных специальностей I курса и содержит подробные решения типовых примеров.

Задачи составлены так, чтобы студенты могли полностью усвоить изучаемый материал и справиться самостоятельно с подобными заданиями.

© Белорусский национальный технический университет, 2013

2

 

СОДЕРЖАНИЕ

 

1.

Метод непосредственного интегрирования ..............................

4

2.

Вычисление интегралов с помощью подведения под знак

 

 

дифференциала............................................................................

5

3.

Метод замены переменной .........................................................

6

4.

Интегрирование функций, содержащих квадратный

 

 

трехчлен .......................................................................................

7

5.

Интегрирование по частям .........................................................

8

6.

Интегрирование рациональных дробей...................................

10

7.

Интегрирование тригонометрических функций.....................

12

8.

Интегрирование простейших иррациональных функций......

15

9.

Вычисление определенных интегралов...................................

16

10. Несобственные интегралы с бесконечными пределами

 

 

интегрирования (первого рода) .............................................

23

11. Несобственные интегралы от неограниченных функций

 

 

(второго рода) ..........................................................................

27

Литература......................................................................................

31

3

1. Метод непосредственного интегрирования Пример 1.1. Вычислить интеграл x x 2 dx.

Решение.

x x 2 dx x2 2x x x dx x

2dx 2 x 2 dx

xdx

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3

 

 

 

 

x3

5

 

x2

 

x3

 

 

 

 

 

 

 

x2

 

 

2

x 2

 

C

 

4

x2

 

 

C.

x

 

 

 

 

 

 

3

 

5

 

2

3

5

 

2

 

2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

.

Задание 1. Вычислить интегралы.

1.1. 1 x 3 dx.

dx

1.3. sin2 x cos2 x.

1.5.xxdx.

1.8.3sin x 10cos x dx.

1.11. sin2 2x dx.

1.13. 2 x 3 dx.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1.2.

x3 23

x2

 

3 dx.

 

 

 

x3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1.4. 4x3 7x2

x 5 dx.

 

 

 

 

 

 

 

dx

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

10

 

1.6.

 

 

 

 

1.7.

x

 

 

 

 

.

 

 

 

 

 

 

 

 

dx.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

7

 

x

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x

 

1.9.

 

 

dx

.

 

 

 

 

 

1.10.

 

 

 

dx

.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x2

 

 

3 x2

 

 

 

 

 

 

 

 

5

 

1.12.

3x4 x3

4x2 x 11

dx.

 

 

 

 

 

 

 

x3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1.14. 1 x 2 dx. x

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 

 

x3

 

3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1.15.

5x6

25 x2

 

 

 

dx.

1.16.

 

 

 

 

 

dx.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x

4

 

 

 

 

x

3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3

 

 

 

 

1.17. 2

 

 

 

2 dx.

 

 

 

 

1.18. 3x 5 3 dx.

 

x

 

 

 

 

 

23 x 3x x

 

 

 

 

 

3x 2

 

 

1.19.

dx.

 

 

1.20.

x

dx.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3 x

 

 

 

 

x

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

4

 

 

 

3

 

 

 

2

 

 

 

 

 

 

x4

 

6 3

 

 

1

 

Ответы: 1) x 2x

 

 

x2

 

 

x2

 

C ; 2)

 

x5

 

x

x

2

 

5

 

4

5

 

2x2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3x C ; 3) tgx ctgx C; 4) x4

 

 

7

x3

 

x2

5x C.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3

 

2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2. Вычисление интегралов с помощью подведения под знак дифференциала

Пример 2.1. Вычислить интеграл 2x 11 11 dx .

Решение.

11

 

 

 

 

 

1

 

 

 

 

 

 

11

 

 

 

 

 

1 2x 11 12

 

2x 11

dx

 

 

2x 11

 

d 2x 11

 

 

 

 

 

 

 

 

 

C

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 

 

12

 

.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1

 

 

2x 11 12 C.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

24

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Пример 2.2. Вычислить интеграл ctg7xdx.

 

 

 

 

 

 

Решение.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

d sin 7x

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ctg7xdx

 

cos 7x

dx

1

 

 

1

ln

 

sin 7x

 

C.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

sin 7x

7

 

sin 7x

7

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Пример 2.3. Вычислить интеграл

3 arctgx

dx.

 

1

x2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3

arctgx

 

 

 

 

 

1

 

 

 

 

 

 

 

 

 

4

 

Решение.

 

 

 

dx arctgx 3 d arctgx

3

arctgx

 

C.

 

 

 

3

 

 

 

 

 

 

 

 

1 x2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

4

 

 

 

 

 

Задание 2.1. Вычислить интегралы.

2.1. 2 xdx.

x

2.4. dx.

3x2 1

2.2.

dx

.

 

 

 

 

a bx

2.5.

 

dx

 

 

.

 

4x2 7

2.3. cos ax b dx.

2.6.

xdx

.

 

 

4x2 7

5

 

2.7. e 2xdx.

 

 

2.8.

 

 

x3

dx.

2.9. 2x 5 31dx.

 

 

 

x8 1

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2.10.

 

x

 

 

 

 

dx.

2.11.

 

ln3 x

 

dx.

2.12.

 

cos ln x

dx.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x2 1

 

 

 

 

 

 

 

 

x

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x

 

 

 

 

 

2.13. ex 4 ex dx. 2.14. tg 5 3 dx. 2.15.

ex e x

dx.

 

ex e x

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2.16.

 

2xdx

 

 

 

 

2.17. e

 

xdx.

2.18.

 

 

xdx

 

 

 

 

 

.

 

 

 

2

 

 

 

.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

5x2

 

 

 

 

 

 

 

x2 1

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3

 

 

 

 

 

2.19.

 

 

 

ln x

 

dx.

2.20.

 

 

 

 

 

dx

.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x

 

 

cos2 3 5x

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 

 

 

 

 

 

1

ln

 

a bx

 

C;

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ответы: 1)

 

 

 

2 x 3

C; 2)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

b

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1

 

arctg

2

x

C.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3)

sin ax b

C; 4)

3

x2

 

1 2

 

 

C; 5)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

a

 

 

 

 

 

 

 

 

4

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 

 

7

 

 

 

7

 

 

 

 

3. Метод замены переменной

Пример 3.1. Вычислить xx 2dx.

Решение.

 

 

 

 

 

 

 

 

t

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x 2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

t2

 

 

t2 2 t2tdt 2 t4dt

 

 

 

x

 

 

x

x 2dx

 

 

 

t2 2

 

 

 

 

x

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2tdt

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

dx

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2t

5

 

4t

3

C

 

2 x 2 2

 

4 x 2 2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

5

 

3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

5

 

 

3

 

 

 

5

 

 

3

 

 

 

2 t 2dt

C.

6

Задание 3.1. Вычислить интегралы.

dx 3.1. x x .

dx 3.4. .

ex 1

3.7. x2 x2 5dx.

3.2.

 

1 ln x

 

dx.

3.3.

 

xdx

.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x

 

 

 

 

3 x2 a

3.5.

 

 

dx

 

 

.

3.6.

1 x2 xdx.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x sin2

 

 

 

x

 

 

 

 

 

 

 

3.8.

e2x

 

 

3.9. x

 

 

 

dx.

 

x 10dx.

e4x 3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3.10.

 

dx

3.11.

 

dx

3.12.

 

 

dx

 

 

 

 

 

.

 

 

 

.

 

 

 

 

.

 

 

 

 

 

1

 

 

 

x

 

 

 

 

 

x

x 10

 

x 1

2x 1

 

 

 

3.13. x

x2 7dx.

3.14. x2

x3 1dx.

3.15.

 

 

dx

 

 

.

 

 

 

 

 

 

 

 

x 11

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x

3.16. x2dx .

x3 1 3.19. 1 xdx.

Ответы: 1) 2 ln

3) 34 3 x2 a 2 C;

 

 

3.17.

 

ex

 

dx.

3.18.

 

 

dx

.

ex 1

ex e x

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3.20.

 

 

 

dx

 

 

 

.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x

 

2 x

 

 

 

 

 

 

 

 

1 C; 2)

 

2

 

 

 

 

C;

 

 

 

 

 

 

1 ln x 3

 

 

x

 

 

 

3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

4) ln

 

ex 1

1

C;

5) 2ctg

 

 

C.

 

 

 

x

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ex 1 1

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

4.Интегрирование функций содержащих квадратный трехчлен

Пример 4.1.

 

 

dx

 

 

 

 

 

 

 

 

.

 

 

 

 

 

 

x2 6x 10

 

 

 

 

 

Решение.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

dx

 

 

dx

 

 

dx

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x2 6x 10

x2 6x 9 9 10

x 3 2

 

 

 

 

1

7

x 3 t

 

 

 

 

 

 

x t 3

 

 

dt

arctg t C arctg x 3 C.

 

2

 

 

 

 

 

t

1

 

 

 

 

 

 

dx dt

 

 

 

 

 

 

 

Задание 4.1. Вычислить интегралы.

4.1.

dx

4.2.

dx

4.3.

 

dx

 

.

 

.

 

 

 

.

x2 4x 8

2x2 4x 5

 

 

 

x2 2x 5

4.4.

 

 

 

 

dx

 

 

 

. 4.5.

 

 

 

 

 

 

dx

 

 

 

 

 

.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

4 6x 3x2

 

 

 

 

 

 

x2 16x 5

4.7.

 

 

 

 

 

dx

 

 

 

4.8.

 

 

 

 

 

x 3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

dx.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x2 2x 5

 

x2 5x

 

 

 

4.10.

 

 

dx

 

 

.

4.11.

 

 

 

 

dx

 

 

 

.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x2 6x 18

 

 

x2 x 1

4.13.

 

 

dx

.

4.14.

 

 

 

x 2

dx.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x2 2x 3

 

 

 

 

x2 2x 3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

4.16.

 

 

 

dx

 

 

 

4.17.

 

 

dx

 

 

 

 

 

 

 

 

.

 

 

 

 

 

 

 

.

 

x2 x 2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x2 x 2

4.6.

 

 

 

 

 

dx

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

.

 

 

 

 

 

 

x2 4x 7

 

 

 

 

4.9.

 

 

 

 

dx

 

.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x2 x 3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

4.12.

 

 

dx

 

 

 

 

.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x2 x 2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

4.15.

 

 

 

dx

 

 

 

 

 

 

.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3x2 2x 1

 

 

 

 

 

 

 

 

4.18.

 

 

dx

 

 

.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x2 6x 5

 

 

 

 

4.19.

 

 

dx

4.20.

 

dx

 

 

 

.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x2

x 30

 

 

 

 

 

 

x2

2x 3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x 2

 

 

 

 

 

arctg x 1

 

 

 

Ответы: 1)

1

arctg

C; 2)

1

2 C;

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 

 

 

2

 

 

 

 

 

6

 

 

 

3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

arcsin x 1

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1

 

 

 

3 C.

3) ln

x 1

 

x2 2x 5

C; 4)

 

 

 

 

 

 

 

3

 

7

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

5. Интегрирование по частям

8

Пример 5.1. x ln x dx. Решение.

 

 

 

 

 

 

1

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

u ln x;

du

 

dx.

 

 

 

2

 

 

 

 

 

 

2

 

 

x

 

x

 

 

 

1 x

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x ln x dx

 

 

 

 

 

 

 

2

 

ln x 2 x dx

dv xdx;

v xdx

x2

.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x2

ln x

1

x2 C.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

4

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Пример 5.2.

4x 1 exdx.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Решение.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

u 4x 1;

 

du 4dx.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

4x 1 exdx

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

dv exdx;

 

v exdx ex.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

4x 1 ex ex 4dx 4x 1 ex 4ex C.

Задание 5.1. Вычислить интегралы.

5.3. ln x 5 dx.

5.1. x cos x2xdx.

5.2. arccos xdx.

5.4. xarctgxdx.

5.5. x ln 5xdx.

5.6. xarctg2xdx.

5.7. x2 cos 3xdx.

5.8. ln(2 x)dx.

5.9. arcsin

x

dx.

 

 

 

 

 

3

 

5.10. x2 sin

x

dx.

5.11. x 2 e xdx.

5.12. xe 5xdx.

 

2

 

 

 

 

 

5.13. x4 ln xdx.

5.14. arccos5xdx.

5.16.

 

ln xdx.

5.17. x2 1 exdx.

x

5.19. arcsin 5xdx.

5.20. arc tg

x

dx.

 

 

 

 

2

 

5.15. x2e10xdx. 5.18. x2 cos 3x dx.

 

1

x sin 2x

1

cos 2x C; 2)

 

 

 

 

Ответы: 1)

xarc cos x

1 x 2 C;

2

4

 

 

 

 

 

 

 

9