Высшая математика. В 7 ч. Ч. 4. Функции нескольких переменных, неопределенный интеграл
.pdf
9. |
|
|
|
dx |
|
|
|
; |
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
(x2 |
|
1)(x2 |
|
1) |
|
|
|
|
|
||||||||
11. |
|
x2dx |
; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
1 |
x4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
13. |
|
x5 |
|
2x3 |
|
4x |
|
|
|
|
4 |
dx ; |
|
|
|||
|
x4 |
|
2x3 |
|
2x2 |
|
|
|
|||||||||
15. |
|
(x |
|
1)3 dx |
; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
x3 |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
17. |
|
|
|
x2 dx |
|
|
|
|
|
; |
|
|
|
|
|||
|
(x |
|
2)2 (x |
|
4)2 |
|
|
|
|
||||||||
19. |
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
; |
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
(x2 |
|
4x |
3)(x2 |
|
|
4x |
5) |
|||||||||
21. |
|
|
5x3 |
2 |
|
|
dx ; |
|
|
|
|||||||
|
x3 |
5x2 |
|
4x |
|
|
|
||||||||||
23. |
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
; |
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
6x3 |
|
7x2 |
|
3x |
|
|
|
|||||||||
25. |
|
3x4 |
4 |
|
dx |
; |
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
x2 (x2 |
1)3 |
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
27. |
|
x2 |
|
x |
14 |
|
|
dx ; |
|
|
|
||||||
|
(x |
|
4)3 (x |
|
2) |
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
29. |
|
3x3 |
|
x2 |
|
4x |
13 |
; |
|
||||||||
|
x2 (x2 |
4x |
13) |
dx |
|
||||||||||||
10. |
|
|
|
x5dx |
|
|
|
|
; |
||
|
|
(x |
1)2 (x2 |
1) |
|||||||
12. |
|
|
|
x4 |
1 |
|
|
dx ; |
|||
|
|
x3 |
x2 |
x |
1 |
||||||
14. |
|
|
|
x |
4 |
|
|
|
dx ; |
||
|
|
(x |
2)(x2 |
|
1) |
||||||
16. |
|
|
5x3 |
9x2 |
|
22x 8 |
|||||
|
|
|
x3 |
|
|
|
|
dx ; |
|||
|
|
|
|
4x |
|||||||
18. |
|
|
|
dx |
|
|
; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
x3 (x |
1)2 |
|
|
|
|
|
|||
20.x44dx1;
x
|
x3 |
x |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
22. |
|
|
dx ; |
|
|
|
|
|||
x(x2 |
1) |
|
|
|
|
|||||
24. |
|
xdx |
|
; |
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|||||
x4 |
3x2 2 |
|
|
|
|
|||||
26. |
|
|
dx |
|
|
|
|
|
; |
|
|
|
|
|
|
||||||
x3 |
4x2 |
5x 2 |
||||||||
28. |
x3 |
|
2x |
2 |
|
|
dx ; |
|||
(x |
1)2 (x2 |
|
|
1) |
||||||
|
|
|
|
|
||||||
30. |
|
x3 |
3 |
|
|
|
dx . |
|||
(x |
1)(x2 |
1)2 |
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ответы |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
(x |
1) |
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
ln |
|
|
(x |
1)3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
1. |
3ln |
|
|
|
|
|
C ; |
|
|
2. |
|
|
|
|
C ; |
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
x 2 |
|
|
|
|
x 2 |
|
|
(x |
2)2 (x 2) |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
3. |
1 ln |
|
|
x |
1 |
|
|
|
|
1 |
|
arctg |
x |
C ; |
4. |
|
1 |
|
ln |
(x |
2)2 |
|
|
1 |
arctg |
x |
1 |
C ; |
|||
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
x2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
24 |
x2 |
2x 4 4 3 |
|
|
|
|||||||||||||
|
3 |
|
|
2 |
|
3 2 |
|
2 |
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|||||||||||||||
60
5. 3ln |
|
|
|
|
|
|
x2 2x 5 |
|
|
|
|
|
2arctg |
|
|
x 1 |
|
|
C ; |
|
|
|
|
6. |
|
|
x 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
arctg |
|
x |
C ; |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4(x2 |
2) |
|
|
8 |
|
|
2 |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
7. |
|
|
1 |
|
ln |
|
|
x2 |
|
|
1 |
|
|
|
1 |
arctgx |
|
1 |
|
|
arctg |
|
x |
|
|
C ; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
16 |
|
|
|
x2 |
|
|
9 |
|
|
|
8 |
24 |
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
8. |
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2ln |
|
x |
|
|
|
1 |
|
|
|
3ln |
|
x |
|
|
2 |
|
|
|
|
C ; |
9. |
1 ln |
|
|
|
x |
|
1 |
|
|
|
|
1 arctgx |
C ; |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1)2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
2(x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
x |
|
1 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
10. |
|
(x 2)2 |
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
9 |
|
|
|
|
|
|
|
|
31 |
ln |
|
x |
1 |
|
1 |
ln |
|
x 1 |
|
|
|
C ; |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4(x |
1)2 |
|
|
4(x |
1) |
|
|
|
8 |
|
|
|
8 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1)2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
11. |
|
1 ln |
|
|
1 |
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
1 arctgx |
|
C ; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
12. (x |
|
|
|
|
ln |
|
|
x |
|
|
|
arctgx C ; |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x2 |
1 |
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
13. |
|
x2 |
|
|
|
|
|
|
|
2x |
2 |
|
|
|
|
2ln(x2 |
|
|
2x |
|
|
2) |
|
|
|
|
|
2arctg(x |
|
|
1) |
|
|
C ; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
14. |
1 |
(9arctgx |
|
|
|
ln |
|
|
x2 |
1 |
|
|
|
|
|
C ; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2 |
|
|
|
|
(x 2)2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
15. |
|
x |
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
arctg2x |
|
|
|
1 |
|
|
|
1 ln |
|
|
|
x |
|
|
1 8 |
|
|
x2 |
x |
|
|
1 |
|
|
|
C ; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
16. |
5x |
|
|
|
|
|
2ln |
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
3ln |
|
x |
2 |
|
|
4ln |
|
x |
|
2 |
|
|
|
C ; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(x |
|
|
4) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
17. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2ln |
|
|
|
|
|
|
|
C ; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
(x |
|
|
2) |
|
|
|
|
|
|
|
|
(x |
|
|
4) |
|
|
|
|
(x |
|
|
2) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
18. |
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
3ln |
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
C ; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
2x2 |
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
(x |
|
|
|
1) |
|
|
|
x |
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
19. |
|
1 |
|
|
ln |
|
x |
|
|
3 |
|
|
|
|
1 |
ln |
|
x |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
ln(x2 |
|
4x |
5) |
|
|
|
|
7 |
|
|
|
arctg(x 2) |
C ; |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
52 |
|
|
|
|
|
|
20 |
|
|
|
|
|
|
|
65 |
|
130 |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
161 |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
20. |
|
x |
|
|
|
|
|
|
1 |
ln |
|
x |
1 |
|
|
|
|
1 |
arctgx |
|
|
|
C ; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
21. 5x |
ln |
|
|
x 2 |
(x |
|
|
4) 6 |
|
|
|
C ; |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
x |
1 |
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
7 |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(x |
|
1)3 |
|
|
|
|
|
|
|
||||
1161
22. 5x ln |
x 2 |
(x |
4) |
6 |
C ; |
23. |
|
3 |
|
ln |
|
3x 1 |
|
2 |
|
ln |
|
2x 3 |
|
1 |
ln |
|
x |
|
C ; |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
(x |
7 |
|
11 |
|
|
33 |
|
|
3 |
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
1)3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
61
24. |
ln |
x2 |
2 |
|
C ; |
|
|
|
|
|
|
|
|
25. |
57 |
arctgx |
57x4 |
103x2 |
32 |
C ; |
|||||||||||||||
x2 |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
8 |
|
8x(x2 1)2 |
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
1 |
|
|
|
|
|
x |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
13 |
|
3 |
|
x |
4 |
|
|
|
||||
26. |
|
|
ln |
|
|
|
|
C ; |
|
|
|
|
|
27. |
|
2ln |
|
|
C ; |
||||||||||||||||
|
x 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2(x 4)2 |
|
x 4 |
x 2 |
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
x 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
28. |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
1 ln(x2 |
1) |
3 arctgx |
C ; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
2(x |
1) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
29. |
1 |
|
3 ln |
|
x2 |
|
4x |
13 |
|
4 arctgx |
x |
2 |
|
C ; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
x |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
30. |
|
|
x |
2 |
|
|
|
|
|
|
1 ln |
|
x |
1 |
|
|
1 ln(x2 1) |
2arctgx |
C . |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
2(x2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
1) |
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
2.9. Интегрирование тригонометрических выражений с помощью подстановок и формул тригонометрии
Интегрирование тригонометрических выражений с помощью подстановок. Условимся через R(u, v) обозначать рациональную функцию относительно u, v, т.е. выражение, которое получено из любых величин u, v с помощью четырёх арифметических действий.
Рассмотрим интегралы вида R(sin x, cosx)dx , где R – рациональная функция аргументов sin x и cosx . Такие интегралы приводятся к интегралам от рациональных функций, т.е. рационализируются с помощью универсальной
тригонометрической подстановки t |
tg |
x |
. В результате этой подстановки имеем: |
|
|||||||||||||||||||
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
2tg |
x |
|
|
2t |
|
1 |
tg2 |
|
|
x |
1 |
t 2 |
|
|
2dt |
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
2 |
|
|
|
|
2 |
|
|
|
||||||||||||||
sin x |
|
|
|
|
|
; |
cosx |
|
|
|
|
|
|
|
|
t 2 |
; x 2arctgt ; |
dx |
|
|
; |
||
|
2 x |
|
|
1 t 2 |
|
|
|
2 x |
1 |
1 t 2 |
|||||||||||||
1 tg |
|
|
|
|
|
|
1 |
tg |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
2 |
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
R(sin x; cosx)dx |
R |
|
|
2t |
; |
1 |
t 2 |
|
2dt |
. |
||
1 |
t 2 |
1 |
t 2 |
1 |
t 2 |
|||||||
|
|
|
|
|||||||||
62
Универсальная подстановка t tg 2x во многих случаях приводит к сложным
вычислением, так как при её применении sin x и cosx выражаются через t в виде рациональных дробей, содержащих t 2 .
|
В некоторых случаях нахождение интегралов вида |
R(sin x; cosx)dx можно |
|||||||||||||||
осуществить с помощью других подстановок. Укажем эти случаи: |
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
1. Если |
R(sin x, cosx) |
- чётная функция |
относительно sin x , |
cosx , т.е. |
||||||||||||
R( |
sin x, |
cosx) R(sin x, cosx), то интегралы рационализируются подстановкой |
|||||||||||||||
t |
tgx . При этом используются формулы: sin2 x |
|
tg2 x |
; |
cos2 x |
|
|
1 |
. |
|
|||||||
|
|
|
1 |
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
1 tg2 x |
|
tg2 x |
|
||||||
|
2. |
Если |
R(sin x, cosx) |
- |
нечётная |
функция |
относительно |
|
|
sin x ; |
т.е. |
||||||
R( |
sin x, cosx) |
R(sin x, cosx) , |
то |
|
интегралы |
R(sin x; cosx)dx |
|||||||||||
рационализируются с помощью подстановки t |
cosx . |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
3. |
Если |
R(sin x, cosx) |
- |
нечётная |
функция |
относительно |
|
|
cosx , |
т.е. |
||||||
R(sin x, |
cosx) |
R(sin x, cosx) , |
то |
|
интегралы |
R(sin x; cosx)dx |
|||||||||||
рационализируются с помощью подстановки t |
sin x . |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
4.Интегралы R(tgx)dx приводятся к рациональному виду с помощью подстановки t tgx .
5.Интегралы R(ctgx)dx приводятся к рациональному виду с помощью подстановки t ctgx .
|
|
|
|
|
Примеры |
1. |
Найти |
|
интеграл |
с помощью тригонометрической подстановки: |
|
|
|
dx |
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
4sin2 x |
7cos2 |
x |
|
|
|
Решение. Так как выполняется условие R( sin x, cosx) R(sin x, cosx), то |
||||
применяем подстановку t |
tgx |
||||
63
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
tgx |
t, |
|
|
x |
|
arctgt, |
|
|
dx |
|
|
|
dt |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
1 |
t 2 |
|
|
|
|
|
|
dt |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
4sin2 x |
|
7cos2 x |
|
sin |
2 |
x |
|
|
|
t 2 |
|
, |
|
cos |
2 |
|
x |
|
|
|
|
1 |
|
|
|
1 |
t |
2 4t 2 |
7 |
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t 2 |
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
t 2 |
|
|
|
|
1 |
t 2 |
|
|
1 |
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
dt |
|
|
1 |
|
|
|
d (2t) |
|
|
|
1 |
|
|
ln |
|
2t |
|
|
|
|
7 |
|
|
C , |
где t |
tgx . |
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
4t 2 |
7 2 (2t)2 |
|
7 2 |
4 7 |
|
|
2t |
|
|
|
|
7 |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
2. Вычислить интеграл |
|
|
cos5 xdx . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sin6 x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
Решение. Так как выполняется условие R(sin x, |
cosx) |
|
|
R(sin x, cosx) , то |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
применив подстановку t |
sin x , имеем |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
5 |
|
|
t |
sin x, |
dt |
cosxdx |
|
|
1 |
|
|
|
2 |
2 |
|
|
|
1 |
|
2t |
2 |
|
4 |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
cos xdx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t |
|
|
dt |
|
|
|
t |
|
dt |
|
|
|
|||||||||||||
|
sin6 x |
|
|
cos2 x |
|
1 t 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t 2 |
|
|
|
|
|
|
t 6 |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
t 6 |
2t 4 |
|
t 2 |
dt |
|
|
|
1 |
|
|
2 |
|
|
|
1 |
|
|
C , |
|
|
где t |
sin x . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
5t 5 |
|
|
3t 3 |
|
t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
Интегрирование |
|
|
тригонометрических |
|
|
|
выражений |
|
|
|
с |
помощью |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
тригонометрических формул. Рассмотрим следующие случаи:
1. Интегралы вида sin mx cosnxdx , |
cosmx cosnxdx , |
sin mxsin nxdx |
||||
находят с помощью формул тригонометрии: |
|
|||||
sin mx cosnx |
1 |
sin(m |
n)x |
sin(m |
n)x , |
|
|
2 |
|
|
|
|
|
cosmx cosnx |
1 |
cos(m n)x |
cos(m |
n)x , |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
sin mxsin nx |
1 |
cos(m |
n)x |
cos(m |
n)x . |
|
|
2 |
|
|
|
|
|
2. Интегралы вида |
sinm x cosn ndx, m, n N , находят при нечётном n с |
|||||
помощью подстановки t |
sin x , |
при нечётном m - с |
помощью подстановки |
|||
t cosx . Если же m и n – чётные положительные числа, то подынтегральную функцию необходимо преобразовать с помощью формул тригонометрии:
64
sin x cosx |
|
|
1 sin 2x , |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sin 2 x |
1 |
(1 |
cos2x) , |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
cos x |
2 |
(1 |
cos2x) . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
3. |
Интегралы вида |
tgm xdx , |
|
ctgm xdx , где |
m |
N , |
находят с помощью |
||||||||||||||||||
формул: tg2 x |
|
|
1 |
|
1, |
ctg2 x |
|
1 |
1, последовательно понижая степень |
||||||||||||||||
|
cos2 x |
|
sin2 x |
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
тангенса или котангенса. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
4. |
Интегралы вида |
tgm x |
|
1 |
|
dx , |
|
ctgm x |
|
|
|
1 |
|
dx , |
где n – целое чётное |
||||||||||
|
|
|
sinn x |
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
cosn x |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
положительное число и интегралы вида |
|
dx |
|
|
, |
|
|
dx |
|
, где m, |
n – целые |
||||||||||||||
|
sin 2n x |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
cos2m x |
|
|
|
||||||
положительные |
числа, |
|
находят |
|
с помощью |
|
формул: |
|
tg2 x |
1 |
1, |
||||||||||||||
|
|
|
|
|
cos2 x |
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ctg2 x |
1 |
|
1. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sin2 x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Примеры
1. Вычислить |
tg6 x |
|
|
|
1 |
|
dx . |
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
cos4 x |
|
|
|
|
|
|
|
|||||
Решение. Применяя формулу |
1 |
|
|
1 tg2 x , получаем |
|||||||||||||
cos2 x |
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
tg6 x |
|
1 |
dx |
|
tg6 x(1 |
tg2 x) |
dx |
|
|
tg6 x(1 tg2 x)d (tgx) |
|||||||
cos4 x |
|
cos2 x |
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
tg6 xd (tgx) |
|
tg8 xd (tgx) |
tg7 x |
tg9 x |
C. |
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
7 |
9 |
|
||||
2. Вычислить |
dx |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
sin6 |
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
65
Решение. Используя формулу |
1 |
1 |
ctg2 x , имеем |
||||||||
sin2 x |
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
dx |
|
|
1 |
2 |
dx |
|
(1 ctg2 x)2 d (ctgx) |
(1 2ctg2 x ctg4 x)d (ctgx) |
|||
|
|||||||||||
sin6 x |
|
sin2 x |
|
sin2 x |
|||||||
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
2 |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
ctgx |
3 ctg3x |
5 ctg5 x C. |
|
|
|
|
|||||
2.10. Задачи для самостоятельного решения
1. |
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
2sin x |
sin 2x |
|
|
|
|||||||||||||
3. |
|
|
|
|
dx |
|
|
; |
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
3 |
cosx |
|
|
|
|
|
|
|||||||||
5. |
|
|
|
|
dx |
|
|
|
; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
cos4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
7. |
|
|
|
|
dx |
|
; |
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
5 |
4sin x |
|
|
|
|
|
|
||||||||
9. |
|
|
dx |
|
; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
tg8 x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
11. |
|
|
sin8 xdx ; |
|
|
|
|
|
|
||||||||
13. |
|
|
cos2x cos3xdx ; |
|
|
|
|||||||||||
15. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
; |
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
(tg |
2 |
x |
|
|
2 |
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
5tgx)cos |
x |
|||||||||
17. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
8 |
|
4sin x |
7cosx |
|
|||||||||
19. |
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
; |
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
3sin x |
4cosx |
|
|
|
|||||||||
21. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
5 |
|
sin x |
3cosx |
|
|
||||||||
2. |
1 tgxdx ; |
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
sin 2x |
|
|
|
|
|
|
|
|
||
4. |
|
|
|
|
dx |
|
|
; |
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
(sin x |
cosx)2 |
|
|||||||||
6. |
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
3 |
2sin x |
cosx |
|
||||||||
8. |
|
|
|
|
dx |
|
|
; |
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
sin3 x cos3 x |
|
||||||||||
10. |
|
|
|
|
cosxdx |
|
|
|
; |
|
|||
|
|
|
sin3 x |
|
cos3 x |
|
|||||||
12. |
|
|
|
|
cosxdx |
|
; |
|
|
|
|
||
|
|
|
(1 cosx)2 |
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
14. |
1 |
sin x |
dx |
; |
|
|
|
|
|||||
|
1 |
|
|
|
|
|
|||||||
|
sin x |
|
|
|
|
|
|
||||||
16. |
|
|
|
sin x |
cosxdx ; |
|
|||||||
|
|
|
|
3 sin 2x |
|
|
|
|
|
|
|||
18. |
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
; |
|||
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
sin2 x |
|
4sin x cosx 5cos2 x |
||||||||
20. |
|
|
|
sin xdx ; |
|
|
|
|
|
|
|||
|
1 |
tgx |
|
|
|
|
|
|
|||||
22. |
|
|
|
sin3 xdx ; |
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
cosx |
3 |
|
|
|
|
|
|
||
66
23. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
; |
|
|
|
|
|
|
|
|
24. |
|
|
cos5 xsin2 xdx ; |
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
3cos2 x |
|
|
|
4sin 2 x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
25. |
|
|
|
|
|
|
cos3 x |
|
|
dx |
; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
26. cosx cos2xdx ; |
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
4sin2 x |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
27. |
|
(tg2 x |
tg4 x)dx ; |
|
|
|
|
|
|
|
28. |
|
|
sin4 xdx ; |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
29. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
tgxdx |
|
|
|
|
|
; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
30. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
. |
|
|
|||||||||||||
|
1 |
|
|
|
tgx |
|
|
|
tg2 x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
cos7 xsin x |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ответы |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
1. |
1 |
ln |
|
tg |
x |
|
|
1 |
tg |
2 |
|
|
x |
|
|
C ; |
|
|
2. |
1 |
(tgx |
|
ln |
|
tgx |
|
C) ; |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
4 |
|
2 |
|
|
8 |
|
2 |
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
tg |
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
3. |
|
|
|
arctg |
2 |
|
C ; |
|
|
|
|
|
|
|
4. |
|
|
|
|
|
|
|
|
C ; |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
2 |
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
tgx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
5. |
tg3x |
|
|
|
tgx |
|
|
|
|
C ; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6. arctg tg |
|
x |
1 |
|
C ; |
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5tg |
|
x |
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
7. |
3 arctg |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
C ; |
|
|
|
|
8. |
|
((tg |
|
x |
|
|
|
ctg |
|
x) |
2ln |
tg x |
C) ; |
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
9. |
x |
|
|
|
7 ctg7 x |
|
|
5 ctg5 x |
3ctg3 x |
|
ctgx |
|
|
3; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
10. |
ln |
|
|
|
|
|
|
|
3 tgx |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
arctg2tgx 1 |
|
|
|
C ; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
6 tg2 x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
tgx |
1 |
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
11. |
|
35 |
|
x |
|
|
|
|
1 sin 2x |
7 |
sin 4x |
1 |
|
sin3 |
2x |
|
|
1 |
|
|
|
sin8x |
C ; |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
128 |
|
|
|
|
128 |
24 |
1024 |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
12. |
|
1 ctg |
x |
|
|
1 ctg |
3x |
|
|
C |
; |
|
|
|
13. |
|
1 |
sin 5x |
|
1 sin x |
|
C ; |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
10 |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
14. |
|
1 ctg |
x |
|
|
1 ctg |
3x |
|
C |
; |
|
|
|
15. |
|
1 ln |
|
tgx |
|
|
5 |
|
|
|
C ; |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
tgx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
67
16. |
1 ln |
|
sin x |
cosx |
2 |
|
C ; |
|
|
||||||
|
4 |
|
sin x |
cosx |
2 |
|
|
18. |
arctg tgx |
2 |
|
|
|
|
|
C ; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
x |
|
|||||||
20. |
(sin x |
cosx) |
|
ln |
tg |
|
|||||||||||||||||||||
2 |
2 |
2 |
2 |
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
2tg |
|
x |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
21. |
|
|
|
|
arctg |
2 |
|
C ; |
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
15 |
|
|
|
|
15 |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
23. |
|
|
1 |
|
|
|
arctg |
2tgx |
|
C ; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
2 |
3 |
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
25. |
|
|
1 sin x |
|
3 |
|
ln |
|
2sin x |
1 |
|
|
C ; |
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
16 |
|
|
2sin x |
1 |
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
27. |
1 |
tg |
3 |
x |
C ; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
29. |
|
x |
|
|
|
|
2 |
|
arctg1 |
|
2tgx |
|
C ; |
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
3 |
|
3 |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
tg |
|
x |
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
17. |
ln |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
C ; |
|||
tg |
x |
|
|
|
3 |
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
1 |
|
tg |
|
x |
1 |
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
2 |
|
2 |
|
|
|||||||
19. |
5 ln |
|
|
|
|
|
C ; |
||||||
tg |
x |
|
1 |
||||||||||
|
|
|
|
|
|
2 |
|
2 |
|
|
|||
C ;
8
22. |
cos2 x |
3cosx |
8ln |
|
cosx |
3 |
|
C ; |
|||||
|
|
||||||||||||
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
24. |
1sin3 |
x |
2 sin5 |
x |
1 sin7 |
x |
C ; |
||||||
|
3 |
|
|
5 |
|
7 |
|
|
|
|
|
||
26. |
1 sin 3x |
1 sin x |
C ; |
|
|
|
|
||||||
|
6 |
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
28. |
3 x |
1 sin 2x |
1 |
sin 4x |
C ; |
||||||||
32 |
|||||||||||||
|
8 |
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
||
30. |
2 |
tg5 x |
2 tgx |
C . |
|
|
|
|
|||||
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2.11. Интегрирование иррациональных функций
|
|
|
|
|
m1 |
|
|
|
|
Рассмотрим интегралы вида |
R x, |
ax |
b |
|
n1 ,..., |
ax |
b |
||
cx |
d |
cx |
d |
||||||
|
|
|
|
|
|||||
mr
nr dx , где R –
рациональная функция: |
m1 , n1 ,...,mr , nr - целые ненулевые числа. С помощью |
|||||
подстановки |
ax |
b |
t |
, где |
k(n1 ,...,nr ) , k(n1 ,...,nr ) - наименьшее общее |
|
|
|
|||||
cx |
d |
|||||
|
|
|
|
|||
кратное чисел |
n1 ,...,nr , указанный интеграл преобразуется в интеграл от |
|||||
рациональной функции. |
|
|
||||
Рассмотрим два частных случая.
68
1. |
Если |
c |
0, |
||
R x, ax |
b |
m1 |
,..., ax |
b |
|
n1 |
|||||
mr
nr
d |
1, |
то |
данный |
интеграл |
имеет |
вид |
dx |
и |
преобразуется в |
интеграл от |
рациональной |
||
функции с помощью подстановки ax |
|
|
b |
|
t |
, где |
|
|
|
k(n1 ,...,nr ) . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
c 0, a d |
|
|
1, то интеграл имеет вид |
|
|
|
m1 |
|
mr |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
2. |
Если b |
|
|
R |
x, x |
n1 |
,...,x |
nr |
dx |
и |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
приводится к интегралу от рациональной функции с помощью подстановки x |
t , |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
где |
k(n1 ,...,nr ) . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Примеры |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
Найти интегралы: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
1. |
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
x |
4 |
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
Решение. Так как имеет вид |
|
|
|
|
|
|
1 |
|
1 |
dx , |
а |
k(2, 3) |
6 , т.е. |
|
|
6, |
то |
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
R |
x 2 ,...,x 3 |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
применим подстановку x |
|
t 6 . Тогда |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
x |
t |
6 |
|
|
|
|
|
|
|
6t dt |
|
|
6 t dt |
6 (t |
|
4) 4 dt |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
3 x 4 x |
|
|
|
dx 6t 5dt |
|
|
|
(t 2 |
|
|
4)t 3 |
|
|
|
|
|
t 2 |
|
|
4 |
|
|
|
|
|
t 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
6 |
1 |
4 |
|
|
|
dt |
|
6 t |
2arctg |
t |
|
|
C |
|
6t |
|
|
12arctg |
t |
|
|
C , |
где |
t |
6 |
x . |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
t 2 |
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
2. |
|
x2 |
|
|
|
1 |
|
x |
dx . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
3 1 |
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Решение. Интеграл имеет вид |
|
R |
|
x, (1 |
x)2 , (1 |
x)3 |
dx , поэтому применим |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
подстановку 1 |
x |
|
t 6 , так как k(2, 3) |
|
6 , |
|
|
|
6. Тогда имеем: |
x |
t 6 |
1, |
dx |
6t 5dt |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
x |
2 |
1 x |
|
|
|
|
x |
|
t |
6 |
1 |
|
|
|
(t |
6 |
|
1) |
2 |
|
|
t |
3 |
6t 5dt 6 t 3 (t12 |
|
2t 6 |
t 3 |
1)dt |
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
dx 6t 5dt |
|
|
|
|
|
|
|
|
t 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
3 |
1 |
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
6 (t15 |
2t 9 |
t 6 |
t 3 )dt 6 |
|
t16 |
|
|
t10 |
|
|
t 4 |
|
|
|
t 7 |
|
|
|
C |
3t |
16 |
6 t10 |
3 t 4 |
|
6 t 7 |
C |
, |
|
||||||||||||||||||||||
|
16 |
|
|
|
|
5 |
|
|
4 |
|
|
|
7 |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
8 |
|
|
|
5 |
|
2 |
|
7 |
|
|
|
|
|||||||||
69
