Добавил:
Здесь собраны файлы для СФ и общие дисциплины других факультетов. Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:

Тема 2 (введение в биоорганику)

.pdf
Скачиваний:
0
Добавлен:
30.08.2025
Размер:
2.23 Mб
Скачать

у

ую

 

 

, д л

ы ь

д

у

л д

юкк л : 6, 10, 14…

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ш

д

л

к

у л

д д

л

 

 

л. Е

ук у

л

ью

у у л

 

 

 

:

 

л к

ц кл;

 

 

 

 

 

 

 

ую

у;

 

 

 

 

 

 

• к

у

ую

6 эл к

3 π-

 

умножить

2

эл к

, у

ую

 

 

= 6

 

 

 

 

л

юкк л

к лю ы л к к д

ы

. Н

, дл

ф л :

 

 

Электронные эффекты заместителей

 

 

 

 

 

ы,

 

д

 

 

л кулы,

ы ы

ю

 

 

л

, к

д

 

у к

л

ы

.

 

 

 

 

к

 

, у л

,

ь у л д

д

д

 

C–H)

 

л

.

у

 

 

л

л

 

 

д л

эл к

л

 

л кул .

 

 

 

 

 

 

 

З

л ,

 

ы

 

ь эл к

ы, д л

:

 

 

 

электроноакцепторы:

 

ю

 

эл к

ую

л

ь

 

ю

ц

ль ы

д

 

 

 

 

 

 

 

электронодоноры:

лк

ю

эл к

ую

л

 

ь

 

ю л

 

ль ы

д.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

л

 

 

л

л кул

 

 

 

 

ь

к к

д ль σ- ,

к

 

д ль π-

 

.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Индуктивный эффект

 

 

эл к

 

л

 

д ль σ-

 

 

.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

О

 

ю

ук

I,

 

ф

 

к

 

ю

 

 

 

лк

д ль σ-

,

 

л

к

л

эл к

ц ль

у

у.

И дук

ы

эфф к

 

ы ь

л

 

 

ль ы

 

ц

ль ы

+/–).

З

к эфф к

 

д л ю

у

ку, к

ы

 

 

 

 

ль

 

 

 

 

эл к

.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Н

 

,

 

л кул

л

 

 

:

СН3δ+

Clδ-

 

 

ль

 

 

 

 

ц

ль ы

д,

э

 

у

люд

–I эфф к .

 

 

 

 

 

л

 

дук

 

эфф к

 

 

 

 

 

ц

ль

 

 

д , эл к

 

ц

ль

 

 

 

 

ы

 

 

 

л .

 

 

 

 

 

 

 

эл к

 

,

 

ы

 

 

к

 

л кул

 

 

 

ю

ц лы ,

 

ы

 

 

ды,

э

у

 

 

ю

 

к

ук

д ль δ ,

 

л

 

 

 

ы

 

лк .

 

ды

л дую

 

 

 

 

 

 

ь э

 

 

 

 

д

 

 

 

у д у

ук

д ль δδ

.д. Ч

 

-

ы

 

 

ц

 

 

дук

ы

эфф к

у

 

.

Е

д

 

 

л

 

ль

 

л

 

 

ш ю к

у у л д ,

д у

 

 

л :

 

О

ц ль ы

 

дук

ы

эфф к

–I)

л ю :

льш

фу кц

ль ы

у

,

д

ы ы к

 

эл к

ц

ль

 

 

 

дк

у ы

:

 

-NO2 ˃ -COOH ˃ -CHO ˃ -I- ˃ -OH- ˃-NH2

Н

,

-

у

л д

–I эфф к

:

 

 

 

 

СН3-СН2→NH2

 

 

 

 

 

 

э

л

 

 

 

 

ы у л д

л ы

 

 

 

 

д ц : sp ˃ sp2 ˃ sp3

л

ль ы

 

дук

ы

эфф к

(+I)

л ю :

• лк ль ы у ы -СН3, -С2Н5, -С3Н7 : СН2=СН-СН3;

 

• ы

лл : Сδδ-Н3←Сδ-Н2 ← Liδ+ .

 

 

 

Мезомерный эффект (М)

– э

д

эл к

л

 

л

 

 

.

 

 

 

З

к эфф к

, к к

лу

дук

 

эфф к ,

д л

ку, к

ы

 

 

ль

уль

 

эл к

ы. С

 

эл к

л

 

 

у

лк ,

л:

д ы π-

к л эл к

ц ль

у

у:

;

• л

д л

ы

:

 

л .

л

ль ы

ы эфф к +М

л ю

л ,

д

ы

д л

эл к

-NH2 ˃ -OH ˃ -OR ˃ -

SH ˃ -Cl ˃ -Br ˃ -I) л

ц ль ы

д . Н

,

- у

л :

,

л –ОН

у

ф л :

,

л

л л

д :

 

 

 

 

 

 

О

ц ль ы

ы

эфф к

к

дл

у : -NO2 ˃

-CN ˃ -CHO ˃ -COOH. Н

:

 

 

 

 

М

ы эфф к ,

л

дук

,

к

к

у .

 

 

 

 

 

 

Од

 

ль

л д

ь

д

 

дук ы

ы

эфф к :

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ды

 

 

л ц

 

ю

уль

 

ую

 

д

эфф к

,

ы

 

 

л д

 

 

 

ы

эфф к

л. 5 .

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

л ц

5

 

 

 

 

 

л к

 

ы эфф к ы

 

 

л

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Заместитель

 

 

Электронные эффекты

 

Характер совместного

 

 

индуктивный

мезомерный

 

 

действия

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Алк ль ы

у

ы

 

 

+I

 

 

 

-

 

 

 

 

 

 

 

 

 

(-R)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

-O-

 

 

 

 

+I

 

 

+M

 

 

л к

д

 

ы

 

-NH2, -NHR, -NR2

 

 

-I

 

 

+M

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

-OH, -OR

 

 

 

-I

 

 

+M

 

 

 

 

 

 

 

 

 

-NH3+, NR3+

 

 

 

-I

 

 

 

-

 

 

 

 

 

 

 

 

Г л

ы (F, Cl, Br,

 

 

-I

 

 

+M

 

 

 

 

 

 

 

 

 

I)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

C=O

 

 

 

 

-I

 

 

-M

 

 

 

 

 

 

 

 

-COOH, -COOR

 

 

 

-I

 

 

-M

 

 

л к

кц

 

ы

 

 

-NO2

 

 

 

 

-I

 

 

-M

 

 

 

 

 

 

 

 

 

-C≡N

 

 

 

 

-I

 

 

-M

 

 

 

 

 

 

 

 

 

-SO3H

 

 

 

 

-I

 

 

-M

 

 

 

 

 

 

 

 

 

З

эл к

ы

эфф к ы

 

 

 

л

 

л кул ,

 

 

 

 

ь

 

 

 

.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

кц

 

 

 

+M-

у

ы

к

ую

 

ль

к льц

 

 

л ю

 

 

 

л

орто-,

пара-

л

 

 

ы

 

 

д

. –M-

у

ы

ю

кц

ую

 

 

ь к льц

 

 

ую

 

л

мета-

л

 

 

 

 

 

ы

 

д .

Н

 

,

 

 

д

 

 

 

,

-ОН-

у

+M

 

л кул

ф

л

 

л

 

 

л

 

-

 

-

л

,

к

 

у

к льц ,

э

 

у ф

л

л к

у

 

 

 

д .

 

 

к

л

–СООН-

у

-M)

 

у

 

 

 

 

д ы

 

 

 

 

льк

у

к

л

 

 

 

ы

 

ю

д

д

-

л

 

.

 

 

 

 

 

 

 

Классификация органических реакций

 

ц

 

 

 

к

 

кц

 

 

 

 

д л

 

 

ш

эл к

ы

л

 

к

 

 

ую

 

 

.

Д

у

 

л

 

к

кц

 

 

л

 

л

к

 

 

ю

 

ы

 

 

ьш

 

д

э

 

, л д

ль , л

 

ль ы .

 

 

Н

 

 

 

 

 

 

 

 

к

кц

 

у

 

 

к

 

,

ыд л ю

л дую

 

ы

 

ы

кц

л.

6 :

 

,

 

д

 

, эл

 

 

 

 

л

.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

л ц 6

 

 

л

ф к ц

 

к

 

кц

уль

у

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Тип реакции

 

 

 

Общий вид реакции

 

 

Примечание

Присоединения

 

 

 

 

 

 

 

 

 

СН2=СН2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

CH2Br-CH2Br

 

л. addition –

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

к

ы дл

 

д

.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

И

льш

л

л кул

 

 

 

ы

 

ы

О

 

ю

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

д

 

 

лы

 

 

 

 

у

 

ьш .

 

 

 

 

л

A

л Ad.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ц кл .

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Замещения

 

 

 

 

 

 

 

 

C2H5OH + HCl →

л. substitution

 

 

 

 

 

 

 

 

C2H5Cl + H2O

 

.

 

 

М л кулы

 

ю

 

 

к

ы дл

 

О

 

ю

 

 

 

л

у

 

 

 

кл

 

 

 

к

 

л

S.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

д

 

 

л

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ч

 

 

 

л. elimination

 

 

 

 

 

 

 

 

л ю

:

д ,

л

.

 

 

 

 

 

 

 

 

л

 

д

ды,

С

л E.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

к.

 

 

 

 

 

 

 

Типы реагентов

 

 

 

 

 

Р

 

ы, д

 

ую

у

, кл

ф ц ую :

 

 

 

радикалы

 

д ы

 

ы

л

цы

 

 

 

ы

эл к

.

 

 

ы

 

д к ль ы

 

:

 

д

к

ль ы

НО∙,

д

к

ль ы

НОО∙,

лк ль ы R∙

д к лы,

ы

л

 

Cl∙.

О

 

к

 

 

кц

у

 

 

д ы

д к л

 

ы ю

свободнорадикальными.

к

кц

 

к ю

льш

к

 

ью

к льк

д

.

 

у л

 

к

 

 

 

:

л

 

 

л

ы к

 

у ы:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Н

у д ю у л

дл

 

д к л :

 

,

к

ы д л

у

:

 

 

 

 

 

.д.

 

 

 

 

 

 

 

электрофилы «лю

эл к

ы» –

цы,

ую

ую

к л

ую

ь

ы

эл к

 

кц

ы

эл к

ы

. л к ф ль ы

цы

ю

л E+

л

E.

 

 

 

 

 

 

 

Оу ы ь:

- л

ль

ы

к к

ы R3C+, NO2+)

 

- л эл к

 

ль ы

Br2, SO3).

 

 

Р кц

у

эл к

ф л

ы ю

электрофильными.

л к ф ль ы

 

ы

д

ую

кц

ы ц

ыш

эл к

л

ью:

 

 

 

 

укл

ф лы

«лю

д

» –

 

цы,

ую

ую

к

л

 

ую

ь

 

 

 

 

 

эл к

 

ы

 

– д

ы

эл к

 

ы

. Нукл ф ль ы

 

 

цы

 

ю

 

л

Nu-

л

Nu

 

у

ы ь:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

-

 

ц ль

 

 

ы : НО-; RO-; NH2-; I-; Br-; Cl-; H-

д .

 

 

- эл к

 

 

ль ы ,

 

 

э

д

ь

д л ую

у

эл к

 

 

д

 

 

л

π-

ь: NH3; H2O; CH2=CH2; C6H6.

 

 

Р

 

кц

у

 

 

укл

 

ф л

ы

ю

нуклеофильными.

Нукл

ф л

ку

л кул у

 

 

 

 

 

ьш

эл к

 

лью:

 

 

 

Механизмы органических реакций

 

 

 

 

 

 

 

к

 

кц

 

к ю

 

 

д л

ы

 

 

,

к

ы

 

 

 

кц

 

S, Ad, E)

 

 

 

 

R, N, E).

М

,

к

у

к

 

кц , у л

 

 

 

ю ук

.

кц

 

 

 

д

л

 

 

 

ук ы,

у

ую

 

 

 

ук ы

 

 

д

 

д к . Н

 

 

 

, SR

,

 

 

э

кц

 

,

к

 

д

 

д к ль

 

у

 

 

у.

 

к

к

 

 

к

кц

к ю

 

 

 

 

 

,

 

д

л

ы

 

л. 7.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

л ц

7

л

 

ф к ц

 

к

 

кц

 

 

 

у

 

к

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Тип реакции

 

 

 

Тип реагента

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

R

 

E

N

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Замещения

 

S

 

SR

 

SE

SN

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Присоединения

Ad

AdR

AdE

AdN

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Отщепления

 

E

 

ER

 

EE

EN

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Р кц

 

 

 

ь

 

д

 

 

 

 

 

 

льк

 

д л

 

эл к

 

л

 

 

 

л кул

эл к

 

ф к

,

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

к

ф к

:

 

льш

 

 

 

л

 

кц

 

ц

 

 

уд

 

 

д

д

 

.

э

 

кц

л

 

 

к

,

л

к

 

 

д у

у

л

ю.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Кислоты и основания по Бренстеду

М

 

 

кц

к

ы ь

 

ц

к л

-

ы

д

: к л ы

ую

 

,

 

д

к

кц ю

у ю .

С

л

 

 

д :

 

 

кислота

лю

,

д ь

д

 

:

 

 

 

 

 

 

 

Кислота =

 

+ Н+

 

основание

 

 

,

 

 

д

ь

кц

 

:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

основание + Н+ =

 

к

л

 

 

О

 

 

к

 

д

 

,

д

 

 

ы O, N, S, C)

 

 

ь к к к л ы кл

ф ц

 

ь

 

д к л

ц

 

л. 9 .

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

л ц 9

 

 

 

 

л

 

ф к ц

 

к к

л

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

к

л

ы

 

 

 

 

 

 

 

 

Ф

ул

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

SH- к л

ы

n

 

ы,

 

 

 

 

CH3SH

 

 

SH-

д

 

 

 

к л

ы

HSCH2CH(NH2)COOH

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

С

ы, ф

 

лы,

 

 

CH3OH

 

 

OH- к

л

ы

к

 

ы

к

л

ы,

 

CH3COOH

 

 

д

к

к

л

ы,

 

 

OHCH2COOH

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

к

л

ы

 

 

H2NCH2COOH

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ы,

 

 

 

 

 

 

CH3NH2

 

NH- к

л

ы

 

ы,

 

 

 

 

 

 

CH3CH=NH

 

 

ц клы

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

CH- к

л

ы

 

 

у л

 

д

ды,

 

 

CH≡CH

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

д к лы

ц кл

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Г у

у

, к к

 

 

д

 

 

,

ы

ю

основным

центром.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Е л

 

 

к

основания

дл

 

 

 

 

 

 

 

д

л ю

у эл к

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

π- связи

ы

ю π-

 

 

;

 

 

 

 

 

гетероатома

д л

ую

у

n- основаниями

л

ониевыми

 

.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

π-

 

 

 

д ль ы

д

: лк ы, д ы,

 

к

д

.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ль

д

э

 

 

ы

ы π-

 

,

д л –

 

 

 

 

:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

О

ы

 

кл

ф ц

ую

 

 

д

 

 

 

ц

 

:

ы

-N: ,

к

ы

(-O:),

ульф

ы

(-S:)

 

.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Н к

ы

 

к

д

 

у д

 

ь к к к л ы

 

,

 

 

у л

 

к к

д

. Н

,

 

л

ц

д

ую к к к л ы, к д

 

д ю

 

, к к

 

,

к

д

к

л

д

 

.

 

 

 

 

 

 

С

 

ь

л ь

 

к

д

к

л

ы

к

л

ь

л

ы

 

 

ь

к

 

ц

ь

к

 

.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Кислотность – это способность соединения отдавать протон, т.е.

способность к диссоциации.

 

 

 

 

 

 

 

Ч

л

 

д

ц

у к л ,

 

ль .

 

л

 

л

д

 

,

 

к

д

 

 

 

 

 

 

 

 

л

у

 

ль .

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

С

ль

 

ь

 

 

 

 

 

ыш

 

 

д л к л

ц

 

д л

 

«

ц

ль

»

д

эл к

 

 

ы

 

 

 

ц

 

. Чем больше делокализован «отрицательный» заряд в

сопряженном основании, тем сильнее кислота.

 

 

 

 

 

 

 

 

Сила кислот (кислотный характер) зависит от:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

природы атома

 

-

электроотрицательности (ЭО)

 

 

 

к

л

 

к л

 

 

ц

 

:

 

 

л эл к

 

ц л ,

 

лу ш

ц

 

 

 

д л к л

 

д

 

 

 

 

 

 

 

ль

 

 

 

 

к

л

;

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

-

типа

 

гибридизации

атома

углерода,

к

 

 

 

 

 

 

д л

 

эл к

 

ц ль

 

ь. А

у л д

 

 

 

 

 

 

 

 

sp-

д ц

 

л

эл к

 

 

ц

л ,

 

 

 

 

 

 

sp2

 

л sp3-

д ц

 

д

 

 

 

2s-

 

 

 

 

эл к

 

д д

ьш ,

 

2pэл к

,

 

э

у sp-

 

 

 

 

 

 

д

 

ы

50%-

ы

s-

 

к

 

 

ль

 

 

 

 

 

 

 

 

эл к

ы .

э

у

 

 

ду: CH3-CH3 ˂

 

 

 

 

CH2=CH2

˂CH≡CH у л

 

 

к

л

ы

 

 

к

 

 

 

 

у л

д

 

д .

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

-

поляризуемость

 

 

 

 

к

л

 

ц

:

 

 

 

 

 

 

льш

 

ы,

 

 

 

льш

 

 

ъ

 

 

 

 

 

 

 

 

 

д л

 

 

 

ц

ль ы

 

д

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ль

к

л .

 

 

 

 

 

 

 

Н

 

 

,

лы

(R-SH)

л ю

 

 

л

 

ль ы

 

 

 

 

к

л

 

,

 

ы

R-OH),

.к.

 

 

 

ы

 

 

 

 

 

 

льш

 

д у .

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

С учетом эти факторов в ряду:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

-CH ˂ -NH ˂ -OH ˂ -SH кислот,