2-ameliy PT_A
.pdf2-ámeliy sabaq. MOODLE sistemasınıń arxitekturası menen tanısıw
Jobası:
1.MOODLE sisteması haqqında ulıwma maǵlıwmat
2.MOODLE sistemasınıń arxitekturalıq qurılısı
3.MOODLE sistemasınıń tiykarǵı komponentleri
4.MOODLE sistemasınıń modullik strukturası
5.MOODLE diń installyaciya hám konfiguraciyası
6.MOODLE sistemasın ámeliy jaqtan qollanıw
Jumıstıń maqseti:
MOODLE sistemasınıń arxitekturasın úyreniw, onıń tiykarǵı komponentleri menen tanısıw, modullik sistemasın túsiniw hám sistemanıń qollanılıwı haqqında ámeliy tájiriybe alıw.
Ámeliy bólim
1. MOODLE sisteması haqqında ulıwma maǵlıwmat
MOODLE (Modular Object-Oriented Dynamic Learning Environment) – bul ashıq kodlı oqıtıw menedjmenti sisteması (LMS) bolıp, elektron oqıtıw ushın arnalǵan. Martin Dudjiamas tárepinen 2002-jılı dóretilgen bul sistema dúnya boyınsha kóplegen bilimlendiriw mákemeleri tárepinen qollanıladı.
MOODLE sisteması tómendegi múmkinshiliklerdi usınadı:
Oqıw materialların jaylastırıw
Tapsırmalardı beriw hám tekseriw
Testler hám sorawnamalar ótkeriw
Forumlar, chatlar hám messendjerler arqalı baylanıs
Oqıwshılardıń aktivligin hám progressin qadaǵalaw
Kurslardı basqarıw
2.MOODLE sistemasınıń arxitekturalıq qurılısı
MOODLE qatlamlı arxitekturanı qollanadı:
+ |
----------------------------------------------- |
+ |
| |
Paydalanıwshı interfeysi |
| |
| |
(Themes) |
| |
+----------------------------------------------- |
|
+ |
| |
|
| |
| |
Kurs menedjmenti |
| |
| |
|
| |
+----------------------------------------------- |
|
+ |
| |
|
| |
| |
Paydalanıwshılar basqarıwı |
| |
| |
|
| |
+ |
----------------------------------------------- |
+ |
| |
|
| |
| |
Moduller qatlamı |
| |
| |
(Tapsırmalar, Testler, Resurslar, t.b.) |
| |
| |
|
| |
+----------------------------------------------- |
|
+ |
| |
|
| |
| |
Yadro komponentleri |
| |
| |
(Autentifikaciya, Huqıqlar, Xabarlar) |
| |
| |
|
| |
+----------------------------------------------- |
|
+ |
| |
|
| |
| |
Maǵlıwmatlar qatlamı |
| |
| |
(Database) |
| |
| |
|
| |
+----------------------------------------------- |
|
+ |
MOODLE sisteması Model-View-Controller (MVC) arxitekturalıq úlgisine tiykarlanǵan. Bul úlgi programmanıń logikasın hám maǵlıwmatlardı paydalanıwshı interfeysinen ajıratadı.
3. MOODLE sistemasınıń tiykarǵı komponentleri
Tiykarǵı yadro komponentleri:
1.lib.php - tiykarǵı funkciyalar jıyındısı
2.config.php - sistema sazlamaları
3.version.php - versiya haqqında maǵlıwmatlar
4.index.php - tiykarǵı kiriw noqatı
Maǵlıwmatlar bazası strukturası:
MOODLE MySQL, PostgreSQL, MSSQL yamasa Oracle maǵlıwmatlar bazaların qollaydı. Sistemada 250-den aslam kesteler bar:
mdl_user - paydalanıwshılar haqqında maǵlıwmatlar
mdl_course - kurslar haqqında maǵlıwmatlar
mdl_course_sections - kurs bólimleri
mdl_modules - qoldanılatuǵın moduller
mdl_role - paydalanıwshı rollleri
Paydalanıwshı autentifikaciyası:
MOODLE hár qıylı autentifikaciya usılların qollaydı:
Standart e-mail autentifikaciya
LDAP
IMAP, POP3
Sırtqı maǵlıwmatlar bazaları
OAuth (Google, Facebook)
Single Sign-On (SSO)
4. MOODLE sistemasınıń modullik strukturası
MOODLE tómendegi tiykarǵı modul túrlerinen paydalanadı:
1. Aktivlik modulleri:
oTapsırmalar (Assignment)
oChat (Chat)
oTańlaw (Choice)
oMaǵlıwmatlar bazası (Database)
oForum (Forum)
oGlossariy (Glossary)
oSabaq (Lesson)
oTest (Quiz)
oSorawnama (Survey)
oWiki
2.Resurs modulleri:
oFayl
oPapka
oBet
oURL
oKitap
3.Blok modulleri:
oKalendar
o Jaqın aktivlikler
oJańalanǵan xabarlar
oSońǵı aktivlik
4.Kurs formatları:
oHáptelik format
o Tematikalıq format
oSocial format
5.MOODLE dıń installyaciya hám konfiguraciyası Sistemalıq talaplar:
Web server (Apache, Nginx)
PHP (min. 7.2 versiya)
Maǵlıwmatlar bazası (MySQL, PostgreSQL, MSSQL, Oracle)
200 MB diskte orın (minimum)
1 GB RAM (minimum, kóp paydalanıwshılar ushın 4+ GB usınıs etiledi)
Installyaciya basqıshları:
1.MOODLE di júklep alıw:
2.wget https://download.moodle.org/stable39/moodle-latest-39.zip
3.unzip moodle-latest-39.zip
4.Fayllardı veb-server direktoriyasına kóshiriw:
5.mv moodle /var/www/html/
6.Maǵlıwmatlar direktoriyasın jaratıw:
7.mkdir /var/moodledata
8.chmod 777 /var/moodledata
9.Maǵlıwmatlar bazasın jaratıw:
10.mysql -u root -p
11.CREATE DATABASE moodle DEFAULT CHARACTER SET utf8mb4 COLLATE utf8mb4_unicode_ci;
12.CREATE USER 'moodleuser'@'localhost' IDENTIFIED BY 'password';
13.GRANT ALL PRIVILEGES ON moodle.* TO 'moodleuser'@'localhost';
14.FLUSH PRIVILEGES;
15.Web browser arqalı installyaciyanı juwmaqlaw: o http://your-server/moodle adresin ashıw
o Ekrandaǵı kórsetpelerdi orınlaw o Administrator akkauntın jaratıw
Konfiguraciya:
MOODLE konfiguraciyası config.php faylında saqlanadı:
<?php
$CFG = new stdClass();
$CFG->dbtype |
= |
'mysqli'; |
$CFG->dblibrary |
= |
'native'; |
$CFG->dbhost |
= |
'localhost'; |
$CFG->dbname |
= |
'moodle'; |
$CFG->dbuser |
= |
'moodleuser'; |
$CFG->dbpass |
= |
'password'; |
$CFG->prefix |
= |
'mdl_'; |
$CFG->dboptions |
= |
array( |
'dbpersist' |
=> false, |
|
'dbsocket' => |
false, |
|
'dbport' => |
'', |
|
'dbhandlesoptions' => false, |
||
'dbcollation' |
=> 'utf8mb4_unicode_ci', |
|
);
$CFG->wwwroot = 'http://your-server/moodle'; $CFG->dataroot = '/var/moodledata'; $CFG->directorypermissions = 0777;
$CFG->admin = 'admin'; require_once(__DIR__ . '/lib/setup.php');
6. MOODLE sisteması ámeliy qollanıw
Kurs jaratıw:
1.Administrator yamasa kurs jaratıw huqıqına iye paydalanıwshı sıpatında sistemaǵa kiriw
2."Kurslardı basqarıw" > "Jańa kurs jaratıw" opciyasın tańlaw
3.Kurs ataması, qısqasha mazmunı hám sazlamaların toltırıw
4.Kurs formatın tańlaw (háptelik, tematikalıq)
5."Saqlaw hám kórsetiw" knopkasın basıw
Kursqa kontent qosıw:
1.Jaratılǵan kurstı ashıw
2."Redaktorlawdı baslaw" knopkasın basıw
3.Hár bir sekciyaǵa "Aktiv qosıw" yamasa "Resurs qosıw" arqalı material jaylastırıw
4.Tómendegi kontent túrlerin qosa alasız:
o |
Dokumentler (PDF, prezentaciyalar) |
o |
Video materiallar |
o |
Testler |
o |
Tapsırmalar |
o |
Forumlar |
o |
Sorawnamalar |
Paydalanıwshılardı basqarıw:
1.Administraciya > Paydalanıwshılardı basqarıw bólimine ótiw
2.Jańa paydalanıwshılardı qosıw múmkin:
o Qoldan bir-birlep
oǴalabalıq (CSV fayl arqalı)
oSırtqı autentifikaciya arqalı
3.Paydalanıwshılarǵa roller tayınlaw:
oAdministrator
o Oqıtıwshı
o Oqıtıwshı járdemshisi o Student
o Qonaq
Ámeliy tapsırmalar
Tapsırma 1: MOODLE arxitekturasın analizlew
1.MOODLE sistemasınıń arxitekturalıq sxemasın sızıw
2.MOODLE fayllıq strukturasın analizlew hám tiykarǵı direktoriyalardıń xızmetlerin anıqlaw
3.Modullik strukturanıń artıqmashlıqların túsindiriw
Tapsırma 2: Lokal serverde MOODLE ornatıw
1.XAMPP yamasa basqa lokal serverdi ornatıw
2.MOODLE di júklep alıw hám ornatıw
3.Maǵlıwmatlar bazasın konfiguraciyalaw hám sistema sazlamaların belgilew
4.Ornatıw processiniń esabatın tayarlaw
Tapsırma 3: Test oqıw kursın jaratıw
1.Kurs strukturasın jobalaw
2.Hár qıylı tiykarǵı modullerdi qollanıp kurs materialların jaylastırıw
3.Oqıwshılardı kursqa qosıw hám rollerdi sazlaw
4.Kurs sazlamaların optimallastırıw
Tapsırma 4: MOODLE plagin arxitekturasın úyreniw
1.Bar bolǵan plaginlerdiń qurılısın úyreniw
2.Plagin installyaciyasın orınlaw
3.Plagin arxitekturasınıń MOODLE yadro arxitekturası menen integraciyasın analizlew
4.Jaratılǵan qánigelik páni boyınsha sáykes plaginlerdi tawıp, ornatıw.
Bul ámeliy sabaqta MOODLE sistemasınıń arxitekturası, onıń tiykarǵı komponentleri hám modullik strukturası haqqında maǵlıwmatlar berildi. Installyaciya hám konfiguraciya processleri detallı túsindirildi, ámeliy tapsırmalar sistemanı tereń úyreniwge kómeklesedi.
MOODLE arxitekturası modullik hám keńeytiwge qolaylı bolıp, bul bilimlendiriw orınlarında elektron oqıtıwdı nátiyjeli shólkemlestiriwge imkaniyat beredi. Sistemanıń ashıq kodı hám keń jámáátlik qollawı onı bilimlendiriw sistemaları arasında eń keń tarqalǵan sheshimlerdiń birine aylandırdı.