6-lekciya PT-A

6-lekciya. Óz-ara tásirdi dinamikalıq modellestiriw. Shekli avtomatlardı modellestiriw. Dinamikalıq jaǵdayǵa baylanıslı óz-ara tásirdi modellestiriw.

Jobası:

1.Óz-ara tásirdi dinamikalıq modellestiriw.

2.Shekli avtomatlardı modellestiriw.

3.Dinamikalıq jaǵdayǵa baylanıslı óz-ara tásirdi modellestiriw.

1. Óz-ara tásirdi dinamikalıq modellestiriw

Óz-ara tásirdi dinamikalıq modellestiriw - programmalıq támiynat arxitekturasınıń áhmiyetli bólimi bolıp tabıladı. Bul usıl sistemadaǵı obektler arasındaǵı baylanıslardı hám olardıń waqıt dawamında ózgeriwin kórsetiwge múmkinshilik beredi. Dinamikalıq modellestiriw arqalı programmalıq támiynattıń islew procesin, obektler arasındaǵı xabar almasıwdı hám sistemanıń juwap qaytarıw tártibin analizlewge boladı. Bul usıl, ásirese, quramalı sistemalardı jobalaw hám optimallastırıw waqtında ayrıqsha áhmiyetke iye.

Óz-ara tásirdi dinamikalıq modellestiriwdiń eń keń tarqalǵan usıllarınıń biri - bul izbe-izlik diagrammaları (sequence diagrams). Bul diagrammalar UML (Unified Modeling Language) standartınıń bir bólegi bolıp, obektler arasındaǵı xabar almasıwdı hám olardıń waqıt boyınsha izbe-izligin kórsetedi. Izbe-izlik diagrammaları sistemanıń háreket scenariylerin vizuallastırıwǵa, obektlerdiń óz-ara tásirin analizlewge hám potencial mashqalalardı anıqlawǵa járdem beredi. Olar programmalıq támiynattı jobalaw, testlew hám dokumentlestiriw processlerinde keń qollanıladı.

Dinamikalıq modellestiriwdiń jáne bir áhmiyetli quralı - bul háreket diagrammaları (activity diagrams). Bul diagrammalar sistemadaǵı processlerdiń aǵımın, sheshim qabıl etiw noqatların hám parallel operaciyalardı kórsetedi.

Háreket diagrammaları biznes-processlerdi modellestiriw, algoritmlerdi vizuallastırıw hám sistemanıń ulıwma islew logikasın túsindiriw ushın qollanıladı. Olar programmalıq támiynattıń funkcionallıǵın analizlewge, optimallastırıwǵa hám qátelerdi tabıwǵa járdem beredi. Óz-ara tásirdi dinamikalıq modellestiriw usılları programmalıq támiynat arxitekturasın jobalawda hám rawajlandırıwda áhmiyetli orın iyeleydi, sebebi olar sistemanıń dinamikalıq aspektlerin túsiniwge hám basqarıwǵa múmkinshilik beredi.

2. Shekli avtomatlardı modellestiriw.

Shekli avtomatlardı modellestiriw - bul programmalıq támiynat arxitekturasınıń áhmiyetli bólimi bolıp, sistemanıń hár qıylı jaǵdayların hám olar arasındaǵı ótiwlerdi súwretlewge múmkinshilik beredi. Shekli avtomat - bul

matematikalıq model bolıp, ol sistemanıń múmkin bolǵan jaǵdaylarınıń shekli sanın hám olar arasındaǵı ótiwlerdi kórsetedi. Programmalıq támiynattı jobalawda shekli avtomatlar quramalı sistemalardıń háreketin modellestiriw, paydalanıwshı interfeyslerin jobalaw hám protokollardı implementaciyalaw ushın keń qollanıladı. Olar sistemanıń háreketin anıq hám strukturalanǵan túrde kórsetiwge járdem beredi.

Shekli avtomatlardı modellestiriwdiń tiykarǵı elementleri - bul jaǵdaylar, ótiwler hám háreketler. Jaǵdaylar sistemanıń belgili bir waqıttaǵı halatın kórsetedi. Ótiwler - bul bir jaǵdaydan ekinshi jaǵdayǵa ótiw shártlerin anıqlaydı. Háreketler bolsa, jaǵday ózgergende yaki ótiw waqtında orınlanatuǵın operaciyalardı bildiredi. Shekli avtomatlardı vizuallastırıw ushın kóbinese jaǵday diagrammaları

(state diagrams) qollanıladı. Bul diagrammalar UML standartınıń bir bólegi bolıp, sistemanıń hár qıylı jaǵdayların, olar arasındaǵı ótiwlerdi hám shártlerdi kórsetedi. Jaǵday diagrammaları programmalıq támiynattıń háreketin analizlew, testlew hám dokumentlestiriw ushın paydalı qural bolıp tabıladı.

Shekli avtomatlardı modellestiriw programmalıq támiynat arxitekturasında bir qatar artıqmashılıqlarǵa iye. Birinshi gezekte, ol sistemanıń háreketin anıq hám túsinikli etip kórsetiwge múmkinshilik beredi, bul bolsa qátelerdi tabıw hám dúzetiwdi ańsatlastıradı. Ekinshiden, shekli avtomatlar modeli sistemanıń hár qıylı jaǵdayların hám olar arasındaǵı ótiwlerdi tolıq qamtıp alıwǵa járdem beredi, bul bolsa sistemanıń isenimliligin arttıradı. Úshinshiden, shekli avtomatlar modelin avtomatik túrde kodqa aylandırıw múmkin, bul programmalıq támiynattı rawajlandırıw processin tezlestiredi hám qáteler itimallıǵın tómenletedi. Sonıń menen birge, shekli avtomatlar modeli sistemanıń háreketin formal túrde tekseriwge múmkinshilik beredi, bul bolsa kritikalıq áhmiyetke iye sistemalardı jobalawda ayrıqsha áhmiyetli. Juwmaqlap aytqanda, shekli avtomatlardı modellestiriw - bul programmalıq támiynat arxitekturasınıń kúshli quralı bolıp, ol sistemanıń dinamikalıq háreketin analizlew, jobalaw hám optimallastırıwda úlken áhmiyetke iye.

3. Dinamikalıq jaǵdayǵa baylanıslı óz-ara tásirdi modellestiriw.

Dinamikalıq jaǵdayǵa baylanıslı óz-ara tásirdi modellestiriw - bul programmalıq támiynat arxitekturasınıń áhmiyetli bólimi bolıp, ol sistemanıń hár qıylı jaǵdaylarda qalay háreket etiwin analizlewge hám jobalawǵa múmkinshilik beredi. Bul model sistemanıń sırtqı ortalıq penen óz-ara baylanısın hám onıń ishki komponentleriniń bir-biri menen qarım-qatnasın esapqa aladı. Sonlıqtan, bul usıl programmalıq támiynattı jobalawda ayrıqsha áhmiyetke iye, sebebi ol sistemanıń hár qıylı sharayatlarda qalay jumıs isleytuǵının tolıq túsiniwge járdem beredi.

Dinamikalıq jaǵdayǵa baylanıslı óz-ara tásirdi modellestiriwde kontekstlik diagrammalar hám scenariyler úlken rol oynaydı. Kontekstlik diagrammalar sistemanıń sırtqı dúnya menen baylanısın kórsetedi, al scenariyler bolsa sistemanıń hár qıylı jaǵdaylarda qalay háreket etiwin táriyipleydi. Bul qurallar sistemanıń hár túrli sharayatlarda qalay jumıs isleytuǵının analizlewge hám jobalawǵa járdem beredi. Sonıń menen birge, olar sistemanıń talaplarǵa muwapıq ekenligin tekseriwge de múmkinshilik beredi.

Bul modellestiriw usılı sistemanıń adaptivligin hám qayta paydalanıw múmkinshiligin arttıradı. Sebebi, ol sistemanıń hár qıylı jaǵdaylarda qalay háreket etiwin anıq kórsetedi hám sistemanı jańa talaplarǵa muwapıqlastırıwdı ańsatlastıradı. Bunnan tısqarı, dinamikalıq jaǵdayǵa baylanıslı óz-ara tásirdi modellestiriw sistemanıń qátelerin erte anıqlawǵa hám olardı dúzetiwge járdem beredi. Nátiyjede, bul usıl programmalıq támiynattıń sapasın hám isenimliligin arttırıwǵa alıp keledi.

BAQLAW SORAWLARÍ:

1.Óz-ara tásirdi dinamikalıq modellestiriw degenimiz ne hám onıń áhmiyeti

qanday?

2.Dinamikalıq modellestiriw programmalıq támiynat arxitekturasında qanday rolge iye?

3.Izbe-izlik diagrammaları (sequence diagrams) qanday maqsette qollanıladı?

4.Háreket diagrammaları (activity diagrams) qanday processlerdi súwretleydi?

5.Óz-ara tásirdi dinamikalıq modellestiriw qanday mashqalalardı sheshiwi múmkin?

6.Shekli avtomatlardı modellestiriw degenimiz ne hám onıń tiykarǵı elementleri qanday?

7.Jaǵday diagrammaları (state diagrams) qanday maqsette qollanıladı?

8.Shekli avtomatlar programmalıq támiynattı jobalawda qanday paydalı

boladı?

9.Dinamikalıq modellestiriwdiń UML standartı qanday diagrammalar menen baylanıslı?

10.Shekli avtomatlardı modellestiriwdiń artıqmashılıqları qanday?

11.Dinamikalıq jaǵdayǵa baylanıslı óz-ara tásirdi modellestiriw qanday metodikalardı qollaydı?

12.Kontekstlik diagrammalar degenimiz ne hám olar qanday maqsette qollanıladı?

13.Dinamikalıq jaǵdayǵa baylanıslı modellestiriw sistemanıń adaptivligine qalay tásir etedi?

14.Scenariyler programmalıq támiynattı modellestiriwde qanday rolge iye?

15.Dinamikalıq modellestiriw programmalıq támiynattıń sapasın qanday jaqsılandıradı?