Иигхләрн эн дегд давҗ тусҗана гиҗ санад, һацлдад, би хавтх до- тран бәәсн меңгиг саржинулад, әәһинь терүнд соңсхув. Бадм тер әәг нам төртән чигн эс авсн бәәдлтәһәр келв:

— Цааснас чигн тиим ә һарнус, кен медхв.-.

Тиигхләнь би тесж ядад, хавтхан адһж уудлад:

— Худл гихлә — эн, эн —хәлә, эн, — болад баглата тавада цаасн мөңг делгәд үзүләд оркув.

— Көөрчәдг чигн болхч, энчнь биййнчнь биш, күүнә чигн биз. Нам эврәнчнь болв чигн, энүгичнь гергнчнь меддг болхла, үүрәсн биш, ^ийәсн чигн хармнхч, болҗ Бадм намаг улм һацав.

Ода нам яах-кеехән би медлго, цааранднь юн болхинь тооллго:

— Аюдан үг келжәнәч! Күүнә бнш — эврәнм! Өгх күүнд — өгхәсн әрвлшгов! Гергм медв чигн нанд үг келшго!.. — болад халурхад кесг юм келәд оркув.

Тиим болхла, болжана, сән. Хәрнь урднь тйим болдг биләлч,— гиһәд Бадм генткн уйрсн бәәдл һарад одв. Энүнә аальнь ода нанд .медгдәд ирв. Зуг оратҗ одвв. Нанд үгән хәрү татҗ авх цол егл уга Бадм ам авч келв:

— Хәрнь тегәд, би чамаг дөт нәәҗән гиһәд, нег цөөкн мөңгнә көлс •сурхар седләв. Иир ик кергтә болҗана... Удадулхшив. Даруһас эврән һарарн авад ирнәв.-.

Арһ уга. Өглго бәәж болшго болж һарвв. Би терүнд тоолад дөчн арслң өгүв. Тер: «энлм эн, ханжанав, ханҗанав, мел әм залһснла әдл болв... Удан бәрхшив. Даруһас өгчкнәв»,—гиҗ келәд, һарим адһҗ атхчкад, шулун-шулун ишкдләр магази хәлаһәд шиигәд одв.

Терүнәс нааран җил болҗ йовна, дәкҗ Бадм бидн хойр нег чигн харһад угавдн.

Хәрнь үүрмүд, эв дасх кергтә болхла, түүгән мини үр Бадмас да- стн. Үкхн угат. Йир эвтә залу болҗана тер...

Бийдән авсн андһар

Альк-нег юм өврәд-җиврәд, сурад, соңсад, соньмсад йовдгнь Өл- зәтд баһаснь авн заңшал болж одсмн. Энүнәс көлтә кесг сааж эвго йовдлла харһсн бийнь Өлзәт, «сурсн юмн — сурар боов чигн болҗ өг- хш» гишң үлгүрәр, дасмжан мартҗ чадхш.

Эн саамдан бас Өлзәт эврә сурсн заңшалыннь мең болж һарв.

Өрүн көдлмштән ирчкәд Өлзәт, кен, ямаран соньн зәңгтә ирсн во­лна гиһәд, йиринә кедг кевәрн, өрәс эргҗ йовад, рабочкомин өрәһүр ирхлә, әмтн ирәд уга сәнҗ.

Рабочкомин ахлачин столур җивҗ өөрдәд, деернь кевтсн цаасдинь секәд хәләҗәхлә, заагтнь ут списк бәәснь илдәд һарад ирв.

— А-а-а, хәлә-хәлә! Одак әмтиг мөрәлх списк гиснь эн болжана. Альков, хәләй-хәләй, кен кишгтә болҗадгж,—гиҗ урлан гүвс гиж до- тран келн Өлзәт, деерәснь авн дорагшлулҗ хурдар умшҗ йовад, бич- чкәд, дәкәд деерәснь карандашар хусчксн бийиннь нернлә харһад бә- әв. Экн авгтан чочн тусад, нүдән арччкад, дәкн нег давтҗ умшчкад, лавта энүнә нернь хусата болҗахиг медҗ авчкад, Өлзәтин махмуднь киит урсад одв.

Цааранднь тесҗ бийән бәрҗ наадк улсиннь нердинь умшҗ чадл уга, спискиг ормурнь хәрү шивчкәд, эи адһҗ һарв. Ормдан ирәд суу- чкад, көдлмшән кехәр седхлә, тернь һартнь бәргдҗ өгл уга бәәв. «Өл- зәт эндр өрүн шин зәңг уга яһҗ ирсн болхмбе?» — гилдж хаҗудк үү- рмүднь дотран алң боллдад бәәв. Болв Өлзәт юм келхш, тагчк.

73

Удан дәкҗ тиигҗ тесҗ сууҗ чадл уга Өлзәт босад, һарад, коридо- рар цааран-нааран йовдңнжаһад, рабочкомин ахлач тал орж ирв. Орж ирн тудвр угаһар Өлзәт үгән эклв:

— Энүнд, танд, списк бәәнэ гинә...

— Бәәхлә, тегәд? — гиж тернь төвшүнәр келв.

— Тер спискәс мини нериг хусад хайчкиҗ гинә. Я>һад тиигсмт? Юуһарн би әмтнәс дуту болҗахмб?

Рабочкомин ахлач экн авгтан юуна тускар үг һарчахиг медл уга алңтрад:

— Юн, ямаран спискәс, кенә нер хуссна тускар келәд бәәнәч? — болв.

— Кенә болх била, мини, Өлзәтин нериг хусҗт,—болҗ эн рабоч­комин ам авад цеңнв-

— Э-э, тиим, чини нериг хусчклав...

— Кен... кен танд тиим зөв өгсмб? — гиҗ рабочкомин ахлачиг үг- инь күцц келүллго дууһан өөдлүлв.

— Би хуслав. Чамаг нилх күүкдтә күн гиһәд, нүк малтж, мод су- улһх көдлмш күнд болх гиһәд, спискәс би хусчклав. Иигтлән икәр бу- рушадг болхла, келхд, бийчнь зүткҗәхлә — үлдәҗ болхмн,— гиж ке- ләд рабочкомин ахлач цаасд заагас спискиг хәәҗ олҗ авад, секәд, харлулад хусчксн Өлзәтин нерн деерәһәр, эврә хурһдарн, кевтә үзгү- дәр, көк бекәр барлад гилтә шинәс бичәд оркв.

— Маңһдур ерүн, нәәмн часла, конторин өөр, энүнд хурхвдн. Күр- зән авн ир. Бичә дут, хәрнь. Моддиг паркд суулһхвдн,—гиж келәд ра­бочкомин ахлач спискән бүркәд, хәрү ормднь тәвчкв.

Өлзәт дәкҗ ямаран чигн үг немҗ келл уга, доран үкс эргҗ авад, шурд 'һарад одв.

Өрүнднь Өлзәт босад, терзүр өөрдәд, һазак теңгрин бәәдлиг хәләв.. Теңгр бүркг. Салькн хүвсхәд үлэһәд бәәнә. Моддин ацмуд нәәхлж делена- «Амрча Өлзәт, мөрәһән оч ав!... Фуф, иим салькнд, чиигтә һа- зрт, нүк яһж малтхмн болхв энчнь! Арһ уга. Белдх кергтә чамаг-ча- маг, дәкҗ күүнә стол деер бәәсн цаас хәләдмн болхнь!» — гиҗ Өлзәт бийнь бийдән андһар өгв...

Кен меднә, йир. Даслт гисн бек юмн. Тесҗ Өлзәт бийән бәрҗ чад- хмн болхий?...

РЕДАКЦИОННАЯ КОЛЛЕГИЯ:

Т. О. Бембеев, А. Г. Балакаев, Н. Д. Будников. Я. С. Джамбинов, А. М. Джимбиев, С. К. Каляев, Д. Н. Кугультинов, В. И. Пальчиков, Б. Б. Сангаджиева (редактор).

Адрес редакции: г. Элиста, ул. Гагарина, 16.

РУКОПИСИ НЕ ВОЗВРАЩАЮТСЯ.

□

СВЕТ В СТЕПИ

Литературно-художественный альманах Союза писателей Калмыцкой АССР на калмыцком и русском языках.

№ 2(28)

Художественный редактор Н. Д. Будников. Технический редактор Т. А. Гайдаш.

Корректоры X. Бадмаева, 3. Каснмцева и Е. Шкарбут.

Калмыцкое книжное издательство, г. Элиста, 1966 г.

Сдано в набор 19.111-66 г. Подписано к печати 11.У1-66 г.

Авт. л. 6,9. Уч.-изд. л. 7,4. Печ. л. 6,51. Бумага 70Х108¹/|б-

Тираж 1500 экз. Заказ № 1141. КО ИЗО. Цена 32 коп.

Краевая типография, г. Ставрополь, ул. Артема, 18.

Күндтә умшач!

Хальмг орс хойр келәр һардг «Теегин герл» альманахд бичгдх саната күн, дурта номерасн авн почтин отделеньсд одҗ эс гиҗ почтальон улсар дамҗулад бичгдҗ болхмн.

Нег номерин үннь—32 деншг. Җилдән дөрвдакҗ һарна.

••••••

ДОРОГОЙ ЧИТАТЕЛЬ!

На альманах «Свет в степи», выходящий на калмыцком и русском языках, можно подписаться с любого очередного номера в отделениях «Союзпечать» и у обществен- ных распространителей.

Стоимость одного номера 32 коп.

Выходит 4 раза в год.