
- •Свет в степи герл
- •Русский раздел
- •Драматургия
- •Библиография
- •Дөчн тавта теег минь
- •Элстин студентнрин вальс
- •Василий кабаков малч
- •2 Альманах № 1 (27)
- •Баатрин партьд орлһн
- •У седкл
- •Цаһан санан
- •3 Альманах № 1 (27) 33
- •Орчуллһн
- •Мини дуд
- •Цугәрәсән негдгч.
- •Мана авъяс тиим
- •Двадцатый век
- •Рождение элисты
- •Храбрецы
- •Драматургия
- •5 Альманах № 1 (27)
- •6 Альманах № 1 (27)
- •Библиография
- •Духовные сокровища народа
- •Столетие знаменитого ойратского былинщика парчена-тульчи
- •7 Альманах № 1 {27)
- •4 Там же. Письмо б. Я. Владимирова к а. В. Бурдукову от 9 июня 1912 г.
- •Литературно- художественный альманах „теегин герл“ выходит 4 раза в год. Подписная цена за год 1 р- 28 коп.
- •Калмыкии
- •Рукописи не возвращаются.
- •Художествен н- самодеятельностин көдләчнрт
- •Уралан зүткдг күн
- •2 Альманах № 2 (28)
- •1 Б. Владимирцовд.
- •3 Өлзий өвгнә көвүн.
- •Алтн һасар
- •3 Альманах № 2 (28)
- •Дорд үзгин йосн
- •Сармтсн сар
- •Москван күүкн
- •Черный или красный
- •Калмыцкая сноха
- •Слово молодых
- •Тәрәчнрин йөрәл
- •Залу насн
- •Пролог к циклу „имена"
- •Франческо Петрарка
- •Лунное воскресенье
- •Пробуждение
- •Горе-лектор
- •5 Альманах № 2 (28)
- •Ноьые книги
- •Тә залу
- •Бийдән авсн андһар
- •Свет в степи
- •Җиврнь тәәрхә тоһрун баллада
- •Зүркни таал
- •2 Альманах № 3(29)
- •3 Альманах № 3(29)
- •Җилмүд багтадг өдр
- •Седкл туссн эрдм
- •4 Альманах № 3(29)
- •Цветом глу- боких чувств и высоких мыслей,,
- •5 Альманах № 3(29)
- •Моей партии
- •' Но и года
- •Испытание
- •Намджал
- •3. Молодость друга
- •6 Альманах № 3(29)
- •Нчернев
- •Унсн бийннь уульхшв...
- •Дорогие читатели!
БИЧӘ
НТК
Холас
мини
тускар
чамд зәңг: «Хаалһдан муурад унв»,—гиҗ
ирхлә — Худл, бичә итк!
Тиим
үг
Хәәртә
өөрхн үр келхн уга.
Цусарн
тугдан бичсн мини
андһарм
Цуцрлго уралан йовтха гиҗ закла.
Тиигхлә—нанд хаалһдан бүдрҗ зогсх
Түрәд муурх арһ төрүц уга!
Талдан
әәмшгтә зәңг чамур ирхлә, «Төрскән
хулдвЬ— гиҗ дораһур шимндхлә,— Иньг,
бичә итк!
Иим
үг
Итклтә
үүрмүд чамд келхн уга.
Эңкр
чамаһан болн Төрскән харсхар Ээмдән
автоматта эврәннь һазрас һарлав. Төрскн
болн чамаһан хортнд хулдхла Тегәд юн
нанд җирһлдм үлдхв?
Мини
тускар холас кемр
чамур:
Муса үкв!>—гиҗ
уйдулҗ ирхлә,— Худл... бичә итк!
Тиим
үг
Хәәртә
үүрмүд чамд
келхн уга һазр
мини
цогц
бүрквчн, зуг һалта дууһар дүүрң седклим
даршго. Бәрлдәнд әәмшгтә хортан диилҗ,
әгрсн Баатрин үклиг—үклд тоолҗ болшго.
Седклдм
мини
намчлсн
дуд
Сәәхн
Төрскни дуланд өстн! Сулдхврин һал
таанрт падртл Соңсгдҗ делкәд таанр
күңкнтн!
Нүднәнни
нульмсна цевриг таанрт Насни билгин
халу өгләв.
Өңгрхләтн—би-чигн
хамдан өңгрхв, Өсхләтн — дәкнәс җирһлд
төрхв.
Зүркнәнни
закаһар,— олна закаһар Зальта һал
дуундан оруллав.
Дум
нөкдтм
дөңгән күрглә, Дум
догшн
хортим дарла!
Бузр
байр, бичкхн хүв Би хооран шивәд инәнәв.
Ноолданд
нерәдсн җирһлинм аш Нарта
дуундан седклән
орулнав.
Зүркм,
җирһлин сүл кииллһнд, Зөргтә андһаран
күдцнь күцәҗәнә, Цугтнь дуудан Төрскндән
өгләв, Цусн җирһлән ода өгчәнәв.
40Мини дуд
Хаврин
эклц соңсҗ, дууллав,
Хортнас
Төрскән харсҗ дууллав. Ярһчин сүк деерән
үзҗ Ядсн сүл дууһан бичҗәнәв.
Дум
сулдхвр
нанд өглә, Дум
зөргтәһәр
үкхләм байрлх, Нартд җирһлм дууһар
туурла Ноолдани дууһар үкл*л күңкнх!
1943
июнин 26.
ЧОНМУД
Төрскни
төлә цусан
асхсн
кедү Түмн күн өдртән үкдг болхв! Цусна
үнр еөрхнд соңсҗ сөөһәр Цөкрлт угаһар
чонмуд мең меңннә.
Мөрдин,
күүнә олн цогцс үзси Мең меңнсн чонмудин
нүдн асна! Бәрлдәнә негл халдана аш эн!
Батареймудин негл сөөһин урһц эн!
Наадксан
көтлсн, дамшсн көгшн чон Ниргсн элвг
хотта хүрм зарлв.
Зуг,
өөрнь соңсгдсн күүнә түңшлһн Зогсаҗ
дор ормднь түүг хадв.
Хусм
модна
йозур
дерлҗ энд Халу дүрсн шавта салдс кевтнә.
һарһсн экнь мет энүн деер һамһр модн
зовньҗ, ацарн уйдна.
Эргнд
әмтә, әмн уга хамг Эн салдсиг хармнҗ
гейүрәд уульна. Ноһана толһад сөөһин
чиг биш, Нульмсан һооҗулҗ уйдсн цецгүд
асхна.
Көгшн
чон күүнә өөр зогсҗаһад, Көөркүг
хоңшарарн болһаҗ үнрчлв. Секәтә нүднүрнь
бас шилтҗ хәләһәд, Саналдсн мет, көндәлго
хооран һарв.
Шар
өрлә әмтн нааран ирв, Шавта,
суг
киитә салдсиг үзв. Баһин бат әмнь цогцднь
тора,
Бачмар
дөңнхлә — күн болхинь медв.
Болв,
халулсн җилмүдин үзүр тедн Буучҗ, шавта
салдсин цогцд шаав, Хусм
модна ацд,
көөркүг, хортд Хоолинь бооҗ, догшар
дүүҗлҗ алв...
Төрскни
төлә цусан асхсн кедү Түмн күн өдртән
үкдг болхв!
41
Цусна
үнр өөрхнд соңсҗ сөөһәр Цөкрлт угаһар
чонмуд
мең
меңннә.
Зуг,
тедн биш! Хойр көлтә Зудан геесн чонмуд
эсгон әәмшгтә!
»
ДУН
(Султхвр
бээск хөөн)
Кемр
харада болен
болхла
би, Кевтә җиврәрн делдг болен
болхла, Долан бурхн
одд сууһад билрхлә, Дүңгәсн алтн һасн
өндәсн кемлә, Талваҗ өр мануртҗ уласн
цагла.
Төрскн
орн-нутгм герлтә герм, Танурн би нисәд
ирх биләв.
Кемр
алтн заһсн болен
болхла —
Киб
цаһан дольгаһарн альвлж, наадад Көвәһәсн
алдрҗ, деврәд асхрҗ Күгдлсн һол шуугсн
цагла, Утаншңг будн нур бүркхлә, Уйн
цогцта өрүни цецг мини
Усчад
чамурн күрәд ирх биләв.
Цагас
хурдн арнзл болен
болхла —
Цаһан мөңгн делим
самлҗ
таалад Шар өрин салькн үләж Шалу ноһан
чииггрсн кемлә, Шавшсн цецгүд каңкнсн
цагла,
Дурта
үрм, өрүни одн чамурн Дуулн довтлад
байрта ирх биләв.
Буру,
тиим
биш, экн түрүнд
Буульмҗта
сулдхвр кемр бәәсн болхла,
Хурц
болд үлдм, күнд Хундгта карабин
һартм
бәәхлә, һалв-бәрлдәни туурсн теегт,
һарлцсн мини
һазр,
чамаһан харсҗ, һәәтцнриг хораҗ, нертәһәр
үкх биләв!
СҮЛ
ҺУНДЛ
Энлсн
һундлта, седкл дүүргсн харалта, Эн
орчлңгас салҗ би үкҗәнәв.
Көсрә,
нүднәннь герл асхҗ намаг, Көөрк, көгшн
экм өсксн бәәҗ. Көсрә, уургарн асрҗ,
өлгә деерм
42
Күмни
сәәхн дууһан дуулад саатулҗ.
Хәәртә
дунь
мини зүркнәс
алдрҗ Харал, делкә һәәллһн болж. тохрв.
Келич нанд, делкә, чини
зовалһ
Күчм күртлән би эс теслү, Шүлгин үгмүдт
теслтм хүврҗ, чиләд Ширгтл, зовалһичн
би эс теслү? Эңгин һәэтцн эврәнни дурар
ус Элкән дүүртл ууж., өөмәд наачана.
Нанд, сүл кииллһнд шатҗах урлан Норһдг
чигн арһ ода уга!
Үүрллһ
үзсн угав... Үүрин ормд Үмгҗ һарим төмр
чөдр зоваҗана. Нарн... түүнә бийнь үклинм
акчмд Нанас эврәнни намчта герлән
бултулв. Үксвчн — гиж саннав, болв
һундлтав: Үрән, эңкр күүкән үчүкнд
үзхинь, Экинни үкәрт, эврә һарлцсн
һазртан Эклдж, унад энлсн чееҗән
наалдулхинь! Кевтсн ормим цусар уһаҗ,
яһсндм, Казамд мини
үкәр
ода болсмби?
Давуһар
һарлцсн һазртан дурта болсндан Дулаһинь
түүнә даарч би геесмби?
Җирһл!
Чамаг эрвн Лейлад тоолҗалав Җигтә
Меҗнуна дурар чамд дурллав,— Болв,
белглсн
мини
зүрким
чи Барг нохаст тасчулхар хайҗ өгвч.
Ээҗ
төрскнәсн чамар, җирһл, хагцулгдҗ
Энлһтә, күүнә хол һазрур шивгдв! һашутаһар
уульҗанав, зуг һооҗсн нульмсн һарлцсн
һазринм көрс ода норһшго.
Терскн
орн нутгм! Өнчрҗ һанцхарн Талдан, хортна
орн нутгт үкҗәнәв. һашута нульмсн чамур
һолар турглтха, һамһр цецгәр падрҗ,
цусм цецгртхә!
«
* *
Зәрмдән
күүнә зүркн дегд хатурна, Зөвтә, зөв
угаг үзвчн — өврхшч. Бийинчн әмн-цецгүр
үкл үләвчн Бичрнь төрүц йог
гиҗ
көндрхш. Тер цагла чирәд —деегүр
маасхлзлһн. Тоолврас җирһлин неквр
дегд хол. Зугл, һанцхн неквр седкличн
авлна— Зогслго бичх, бичх дурн күрнә.
Алҗант күүг, тана дурн, алтн, Адрҗ дарунь
һәрәдҗ, дурарн биилтп! Болв, шүлгчин
халунд цаас өгтн, Бек, өтрлҗ, түүнә һарт
бәрүлтн!
Орчулснь
Көглтин
Да
♦♦♦