Мана ах тооч түрүн авгтан мини газетд бичлһиг таасад, конторт умшлт, эн статьяг? Мана Сере- жин һарһҗах аальиг! Ямаран эвртэ гидгэр бичж. йосн профес- сиональн журналист цигж бичж чадшго!— гиж байрлж келдмн.

Кинод болн дегтрт тооч улсиг консерватор эс гиҗ идлһч, эс гиж жуликэр бичнэ. Биди болх- ла жуликүдиг илткҗәнәвдн. Яһв- мана күн кесгинь авад бүстән хавччкв!— гиһәд, мел бууляд бэ- әдми. Тигҗәһәд намаг финансин институтан хаяд журналист бол- хар бээхинь медчкэд, саак хойр альхарн толһаһан бәрчксн, нээ- хләд: «Хээрн министр! Хээрн ми- нистр! Яһлав' Яһлав! Журналист болна гиен юн үгв? Журналист министрт кезәдчн күршгоч! «Фи- нансин министрин портфель еер-

хн билэ. Хээрн портфель алдчквч!—гиһәд, Сереж толһаһан хойр альхарн хавчкен, нээхлэд, гер дотраһур йовдңнхлань, йирин инәлдҗәсн хойр күүкн, улм кештлэн инэлдцхэв.

— Терунэ келсэр болхла ода би му района газетин журналист биш, хар эс гиж шар ик портфельтэ министр бәәх бәәҗв. Та хойриг нанла кергтә ирхлә, сегләтр күүкн, мини кабинетур орулшгочн бээсн болх,— гиһәд Сереж эврэн инэн, хойр күүкнә ээмэс авад сегсрв.

— Сегләтричин түлкәд уңһачкад, үүдичин хамхлад орх билэвдн,— гиж Нина инэв.

Баһчуд байрта сууцхана. Үүдн секгдв. Давид Басанович һазаһас орж ирн:— яһад харңһуһар суухмт? Аль һазаһас орж ирсн нанд харн- һу болҗахмби?— гиһәд, герин эрст бээсн товч дарад, герт герл орулчкв.

— А, а ур Мутулов энд бээхмн кевтэмч? Менде!— гиһәд, һаринь чаңһур атхн, менде, Аня!— гиж, бас мендлв.

Нина гүүҗ одад, эцкиннь халхас умев.

— Күүндврән баһчуд яһад зогсаҗ орквт? Намаг ирж йовхт, йир шуугата билэт. Би хувцан соляд, һар-нүүрән уһанав,—гиҗ Давид Ба­санович келн, дарук хорадан орв. .

— Одак фаватн бас нанла әдл нег седклән бәрҗ чадлго бээхчн биз. Дөңнх кергтэ,— гиж Сергей келв.

— Бас журналист болх гиж келхэр бэнчи? — гиж, Нина сурв.

— Би тиигҗ келхэр бээхшв. Библиотекарь, гуулгэч, хот кех, хувц уйх. Ямаран болвчн көдлмш баһий? Зуг эврэннь седкл, дурн курен кед- лмш хээх кергтэ. Журналист болҗ чадшгоһинь чи. Нина, альдас мед- нэч? Яһвчн хойр жилд суржлм тер. Тииклэ нег седкл бээсн болҗана терунд,— гиһәд Сергейиг куцц келэд уга бээтл: Чамла эдл финансово- экономическд хойр жил сурчкад, тааегдлго хайчкенчн болх,— гиһәд Ни­на биш хаһрад инэв.

— Тиим күүнә җирһлин туск төр, наадн-инәдәр хаһлҗ болшго. Яһад болвчн дөң болх кергтэ,— гиҗ Сергей Нинаг херв.

— Юуна туск мөшклдән болҗана, баһчуд? — гиһәд, герин эзн хув­цан сольсн орж ирв.

— Я энд нег күунә тускар күүндҗәнәвдн. Папа, би дарунь хотичин халулчкнав,— гиһәд Нина һарч одв.

3 Альманах № 3(29)

33

БАЙДИН САНҖАРА

Җилмүд багтадг өдр

Таниг, күч-көлсн, дуулж бәәнәв, Тавн җилә хаалһитн уктҗанав.

Тадниг, советин олн-әмтн, Таалын дуундан орулж; бәәнәв. Күндтә седкләс тәрсн дуунанм Күчнь тату гиж; бичә еөлтн.

Мана өдр — күчтә нолданд Манурсн мөңк врү тосхлһн. Онц негхн көдлмшин өдрт Ондан нутгудин окилмүд багтна. _ Юңгад гихлә — олн бидн, Юңгад гихлә — ниич бидн.

Эн делкәд цугаснь икәр Эндр маниг нарн герлткнә, Өрүн болһн нарн ирәд, Өдрин дуусн манла көдлнә.

Тракторин әәһәр, заводын дууһар

Тавн җилә өдр эклнә, Маш ик кедлмш дүүгәд, Мана иргч җирһл некнә.

Дууна айсар, байрин инәдәр Дүүгсн едрин асхн ирнә.

Сайад сәәхн герлтә шамсар Садмуд, парке кеерч амрна.

Өдрм бидн—баатрин ишкдл— Өдн мет гиигн биш.

Уралан улм алхмнад йовхд Урмд манд дала бәәнә.

Атомд бәәх чидл мет, Агсгч күчн өдрт бәәнә.

Эннь революции шин айс, Эндрк күч-көлсни айс. Юңгад гихлә —олн бидн, Юңгад гихлә —ниич бидн.

34

Өр сәәхн шарлва, Өнр балһсн сервә, Цугаснь эрт тосхачнр Цуглрад, көдлмштән һарва.

Өргә болҗ дүңгәсн Өндр гермүд дундаһар Өргж, дууһан дуулад, Өдриг тедн тосв.

Шин бәргдҗ бәәх Шилтә-зандн бәәшңгүр Шудрмг кевәр, инәлдәд, Шууглдад, тедн орва.

Өдрин дуусн гернь Өндртән өсҗ дүңгәвә.

Бас нег бәәшңгәр Балһсн улм кеервә.

Тосхачнрт олн-әмтн Тоомсрлҗ, ханлт өргвә. Тедн бәәрн Советд Тосхачин кандидат шиидвә.

Олн җилд тосхлтд Орлцҗ, нернь туурсн Ончта сән тосхач Олна элчд суңһгдва.

ТӨРСКНӘ

Нарна герлд бахтад, Наснь ут, тевшүн Экнр җирһхин төлә Эврә харул зогснач.

Өлгәдән кевтх бичкнә Өкәр нөөрнь төвшүн, Санамр болхин төлә Саглҗ харул зогснач.

Буйнта өргн теегтм.

Буудя, байнар, тевшүн Нәәхлҗ урһхин төлә Нәәлтә харул зогснач.

Ү-түмн малмуд Үргл уга төвшүн

ХАРУЛЧД

Идшлҗ өсхин төлә Ирҗ харул зогснач.

һазр деер моддуд һарин эрдмәр, төвшүн һаңхҗ урһхин төлә һавц харул зогснач.

।

Балһсд һаларн кеерәд, Бас цаарандан төвшүн Өсҗ, ондртхин төлә Өрүни харул- зогснач.

Алтн цогц, амулң орчлң деер

Алтн одн мет

Амргта җирһлин төлә Асхни харул зогснач.

Менд,

мини шүлгм-иньгм, Мелмәсн кишгин

хансн инәдм, Үзсн,

эс үзсн хойр җирһлм Үүср уга

мини зарһчм.

Тарсн аду цуглулсн мет,

Таднан, шүлгүд, хәәҗ муурнав.

Унҗ йовсн мөрм көшәд, Уйдад ирхләнь, улм зовнав.

Хаврин ноһанд мөрән идүләд, Хагзлулҗ авад, шинәс морднав,

Чик үзг бәрҗ довтлад, Чимллтә үгд хаалһ дурднав.

3*

35

МАНА

Ленина нерн — Мөңк герл, Ленинә нерн — Алдр үнн.

Күмни делкә Цуһар иткнә, Күн болвас Лениниг күндлнә.

Цецн ухаһар Ном бүрдәсн,

ЛЕНИН

һазр деер Җирһл герлтәсн,

Үкл уга Мөңк әмтә, Уурхан саңг Гүн ухата.

Кун болвас Күндлҗ амлна, Хәәртә неринь Халунар дуудна.

НАРНА

Өрлә һарсн нарн Өргмҗтә һазрлам мендлв, Өвснд буусн чиигин Өнгнь гилвкҗ герлтв.

һарсн нариг тосҗ һазрин эзн босв, һарарн нариг таалҗ һацц теңгрт байсв.

өмнәс

Өдр иигәд эклв Өңгтә нарн мандлв, Көрстә һазрм цецклв Кевс болҗ кеерв.

Нарт делкә байрлҗ Нарна өмнәс тосв, Ни амулңг угтҗ Ниитә җирһл тосхв.

♦ ♦ ♦

36

ШОТА РУСТАВЕЛИН ӨӨНД

Эн җилин сентябрь сард грузин олн-эмтнэ ухан-серлин узл-идэн болгч, теднэ алдр шүлгч Шота Руставель төрәд 800 җил болҗах өөнин өдр темдглдҗәнә.

Шота Руставели бичсн «Ир- вскин арс көдрсн баатр» (Вел- хисткаосани) гидг үүдәвр һан- цхн грузин әмтн дунд биш, цуг делкәд туурсн нер көдрс- мн. Альк болвчн келн әмтн тууҗинь цаг-цага җирһлд бо- лдг ик үүлдврмүдиг эврәннь келнә билгин: амн үгәр, эс гиҗ бичгин эрдмәр мөңкрүлдг учр бәәдг. «Ирвскин арс көдр- сн баатр» гидг үүдәвр бичг тууҗта.

Җирһлд җирлһп мет сана_т эс гихлә шаҗна худл орулл уга. Грузин әмтсин ики ке- зәнк — 11 —12 зун җилмүдин,

уралан көтлгч сән-сәәхн жир- Рис. Б. Данильченко һлин үүлдврмүд: ни-негн бәәх,

һазадин дәәнәс гетлх, күчн- лтә орн-нутг бүрдәх күцл-уха шиңгәсн үүдәвр эн. Күмн әмтн ке- сн дурн-седкл, кезәд чигн тасршго ни-нег, алдршсн зөрмг үүлдвр тж, дуулсн частр эн мөн. Алдр сәәхн күцл нексн үүдәвр талин з келн әмтн. тер тоод хальмг әмтн чигн, бүрдәсмн. Хальмг әмтнә м үүдәвр — Җанһр.

Мана «Жаңһр» мет Грузин әмтнә «Ирвскин арс көдрсн баатр» гидг әврнь теднә ухананнь алтн бәәшң. Җирһлд бәәх хорлта тоотиг, чик сп-ухан диилж, амулңгта сәәхн бәәхиг магтҗ бүрдәгдсн үүдәврмүд

«Ирвскин арс көдрсн баатр» гидг поэм грузин әмтнә литературин н грузин олн-әмтнә ухан тоолврин тууҗд һатлһн орм эзлнә. Эн үү-, рин бүрдлһн грузин әмтнә жирһлиннь цуг йовудар белдгдсмн. Үүд- г тодлгдсн, Грузия эврәннь орн-нутгин төрән, культуран элдв дел- эр цецгәрүлж эдлжэх тер цагиг Шота Руставели нүүдәрн үзсн күн :мн.

Хорлтта ухан гиен күүнә үүдәхәрә үндстә юмн биҮн гиж Шота Ру­бели санад, терүг уга кеҗ болхмн гиҗ тоолдг бәәсмн. Тегәд чигн нлә ик зөрмг кевәр ноолда кех кергтә гих уха үүдәвртән чигн орул- . Зөрмг ноолдан гиен юмн, зөв уга буру йовдлла ноолдлһн гиж тү" уханд тоолгддг бәәсмн. Эн зов уга йовдлла сән-сәәхн тоот ноолдсн мд сән-сәәхнь дацгин диилх зөвтә болдг бәәсмн.

:<Сән-сәәхнь мөңк үндстә болдг, тер сән-сәәхнь мууг диилв» гидг н үүдәвриннь ун-үндснь. Күн гисн юмн хорндан үнн чик седклтәһәр

37