СУСЕН АКСЕН

өлзий өвгн

Тоола һолын салтр, Толһатын Баян һол... Хойр ишкә гер Холас цәәһәд үзгдв...

Улын белд — ход, Усна амнд—мөрд, Үкр, яман бас Үрглждән идглж йовцхана...

Эмәлтә, хазарта белн Эмнг бәәдлтә мөрн... һанзһлчксн невчкн ацата... һаза зогса бәәнә...

Мана машин өөрдхлә Мөрн үргәд чичрв... Моңһл евгн һарад Маниг тосҗ мендлв...

Ирсн гинчнг евгн

Ишкә гертән орулв... Герин эзн эмгн — — ГЭНЭН, намаг күндлв...

Цә, хамгин түрүнд, Цаһан шнкр, боорцг Өрм, ээзгә хамгиг Өлзий өвгн тәвүлв...

...Хойрдгч герәснь — нааран

Хеөнә мах зөөцхәв.

Бүкл көлиг сүүлтәһинь Бийинм өмн тәвцхәв...

Күндтә гиичиг тиигж Күүндлдг йоста юмн. Моңһл күүнә зүркнь Мөцкинд тинм болдмн...

Өлзий өвгнтә харһхла Өвәрц юмб, дотрм Өөрхн төрлм болҗ Өвгн Өлзий сангдв...

...Шин хувцта кеерчксн Ширдг деер сууна.

Шилтәд сәәнәр шннжлхнь

Дендә өвкинм бәәдлтә...

Орад ирсн үрднь Өвгнә өогүр цервлднә.

Зөвлх, селвх үгснь Зәрлг болж медгднә.^

...Төрсн-һарсн һазран Төрл өвгн келҗәнә... Булһн Хангай уулд

Баһасн өсләв гнҗәнә...

Зунднь — Хәнгрцг һолд Зуслңһар һардг

биләвдн...

Өвлднь уулд үрүдәд Өвлзәд һардг йоставдн...

...Дөрвд Лувсан Дондб Далай хан бәәҗ...

Үнән Зоригт хан Үүрлдг нөкднь Санҗ...

Үнән Зориггнь —

Амурсана Үдл болж һарна.

Сарул Җанҗн гиҗ Сүүлднь бас бәәҗ.

Өлзий Гэнэн хойр Өмн цагт — кезәнә, Эргү хаадуд-нойдудт Ээлгдҗ-даҗргдж

йовцхаҗ...

...Барун Моңһлд—Парчн Байт күн бәәҗ...

Тууж, тууль, Җаңһрарн, Туурж нерән мактулж—

Орсин нертә номтд* Олн ду дуулж...

Товшур цокад айслулад Туулян келәд уульҗ...

Кезәңк баатрмудин

тускар Кесг Җаңһр келҗәж... Китдт даҗргдҗ йовсан Келәд—зүркнь зовҗаҗ...

Өлзий—Парчи туульчиг, Өмн баһасн таньдгҗ...

Өвлзн, хаврҗн, зуслңгнь Өлзийтә хамдан бәәҗ...

...Өлзий ширдг деерәсн Өрвәд босад одв...

Дурта хальмг гиичдән Дуулад сөңгән күргв:

...«Цаһан шарһ мерни Цадхлң тарһн бәәхд, Цал — буурл ээҗдән Цагт нег золһна...

Саглр зандан уласнь Салькна аюһар һаңхна, Сәәхн буурл аавдан Сард нег золһна...

Мөсн Хангайин шилд Мендр хурнь төрснә.

Мөрөдл болен ээждән

Мен өдртән золһна...»

Дарунь Өлзий өвгн Дагнь^{1 2 3} мактҗ дуулв... Амсад әркинь хәрү, Аавд хальмгар дуулув:

...<3еерд мөрнә гүүдлднь Зерлцәд салькн дуулна. Зүркн иньг седклднь Зүүдн болж дах

Мини дуулсн дууг Монһл өвгн оврв... Мини өгсн сөнгиг

Моцһл евгн уув...

Хәрх цаг еердв, Хәәртә өвгнтә мендлүв... Адһад нанта хамдан, Аав машинд орв...

Хотна улсин нүүрт Хойр гериг тогәләд, Бугд Моңһлин йосар Барун — зөв эргүлвдн...

Өвгн машинәс буув, Өордәд намаг теврв... Холын хальмг гинчин Хаалһинь Өлзий йөрәв...

...Зүн халхим үмсчкәд

Зөвтә үгәи келв:

<..Бас нег ирхләчн Барун халхичн үмснәв».

...Көндрәд машин һарв, Көкшә ардм үлдв.

Өорхн иньг болҗ Өлзий нанд сангдв...

Цолоо, Банди хойр Цогта ду дуулцхав... Моңһл күүкнә дүрсн Мини нүднд үзгдв:

«...Халван, халван һаңхана хоо,

Хаварын ноһоиы шннж юма хоо,

Хажуднь юмн шиг санагдана хоо, Хачнн хайртай ТЭР юма хоо...»

Улан Баатр Хото июнь, 1964 җ.

1 Б. Владимирцовд.

² Дагнь —гергн.

3 Өлзий өвгнә көвүн.

25

МУУТАН ДОРҖ

Уурянм!

Зурач М. Остапенко

К е л в р

_С

урһулин җилин сүл дөрвнә шинкән эклчксн цаг. Үдин хөөн су- рдг сурһульчнрин сүл урокнь төгсәд бичкдүд школасн (һарцхав. Болв, нег класст шууглдсн ә соңсгдна.

— Кввүд, хәләтн! Бадм аашна... — гилдәд, нег агчмин зуур цу-

Нар терзүр хәләлдәд одцхав.

— Юңгад һанцарн ирҗ йовхмб?

— Авһ Санж гертән уга болхий? — Школ бәәсн өргн уульнциг кер- чәд һарсн үзгәс аашх көвүн үзгдв.

— Бичә шууглдад бәәтн! — Орм-ормдан суутн! — гиҗ дежурн за- кв. Болв, энүнә заквриг күн соңсҗ бәәхш.

Эн кемлә классин үүдинь арһул секәд отрядив вожат — арвдгч класст сурдг Галина Хараева орҗ ирв. Пионермүд бослдв.

— Суутн, суутн, — гичкәд, Галя багшин столин өөр ирәд зогсв.

— Сбортан белн болцхавт?—

— Белн... белн. Зуг Бадм һанцарн аашна.

— Санҗ Гаряевич гертән бәәхлә ирх, — гиҗ Галя келлһнләнь, Бадм орж ирв.

— Яһв? Ирн гижәнү? — гилдҗ, цуһар сурцхав.

— Ирхмн, — гиҗ Бадм келхләнь тегәд оч эдн төвкнсн бәәдл һар- цхав-

Бадм ирәд ормдан суусн дару, отрядив сбор я-һҗ эклх, гиичән яһж тосхин, ямаран концерт тәвхив тускар Галя цәәлһв.

— Аашна... аашна, — гиж, терз тус суудг Саглр генткн келв. Класст суусн бичкдүд өндлзәд терзүр хәләлдв. Саахна Бадмин ирж йовсн хаалһар барун көлән дарҗ ишкәд аашх күн үзгдв. Энүг үзсн сурһульчнр хувц-хунран яслдад, күзүндән бәәх галстукан чикләд белд- цхәв.

Удан болл уга тәв күрсн дүңгә наста, хар улан залу күн арһулхн үүд секәд, классур орҗ ирәд, тиирцгән һартан авн бичкдүдлә мендлв, һуч һар пионермүд нег дууһар хәрү өгцхәв...

26

Иигж балһсна йисдгч номертә дундин школин 5-гч классин пионер- мүд эврә отрядиннь сбортан пенсионер Дорҗин Санҗиг сурһулин жил төгсҗ йовх цагла дуудсмн. Тиигхд, бичкдүд эн гиичән күндтә пионерии зергләнд орулҗ авцхав. Тиим шиидвр авх учр чигн бәәсмн. Пенсионер Дор джин Санҗ боли эн 5-гч классин сурһульчнр хоорндан йоста инь- гүд.

Ямаран кевәр эдн таньлдсинь, яһад үүрлдг болсинь медҗәнт? Те- рүнә туужнь иим.

...Бадм эсвин урокд ик дурта биш билә. Сурһулин җилин негдгч дөрвнәднь му темдгтә 'һарад, хойрдгчднь — әрә гиҗ һурв авад, һурвд- гчднь — хойр гидг темдг авн алдад, муудан орад һарсмн.

Хаврин каникул чилҗ йовх цаг билә. Нег дәкҗ Бадм үүртәһән хо- юрн йовж йовад, хам-хоша бәәх нег герин 'һазань ирэд суув. — Бадм, һурвдгч дөрвнәд эсвәр ю авбч? — гиж, Борис сурв.

— Бурвн. Тернь чигн нанд болх.

— Би бас эра торув, — гиж Борис үнән келв. Иигәд күүндә бәәж, гертәс һарч ирәд хәврһднь суусн Санҗиг эдн үзсн уга. Бадм Борис хойр эсвин урок күндинь, сәәнәр эс медгддгиннь тускар хоорндан күүн- дәд сууцхав. Зөвәр тагчг сууҗаһад, Санҗ чаңһар хоолан ясад оркв. Көвүд чочн тусад бослдв.

— Суутн... суутн. Би таднд харш болв аль угай?

— Уга.

— Тадн альк школд сурдвт?

— 9-ч Я’һна?

— Эсвәр му темдг авдвт?

— Мана темдг танд юн болҗана? — гиж, Бадм дурта эс болсар келв.

— Чи пионер болхч. Юңгад иим шүрүн үг келнәч? Би яһвчн танас ахлм!

— Мана темдг танд керг угалм.

— Би танд нөкд болхар седләв, — гиһәд Санҗ үгин даранднь сед- клән келчкв.

— Юуһар?

— һуч һар җил хооран би таднла әдл бас сурчалав. Эсвәр даңгинд тавн темдг авдг биләв. Зуг... зуг орс келәр... — гиҗ йовхлань:

— Хойр авдг билт? — гилдәд, көвүд инәлдв.

— Тертн үнн. Түрүн авгтан, селәнәс балһснур ирәд, тавдгчд орх- ларн орс келәр түрәд бәәләв. Болв, күн сансан күцәхәр седхләрн ке- зәд болвчн күцдмн. Би үүрмүдән күцәд, теднлә әдләр бичдг боллав.

— Яһад күцләт? Келлтн.

— Айстан керг угаһар гүүһәд йовлго, сул цагтан урд дассан давтдг, умшдг, урокдан болхла, альвллго багшин цәәлһвр соңсад, эс медсән сурад медҗ авдг биләв-

—Тиимл болхм. Тадн цуһар тиигҗ келцхәнәт. Сәәнәр сурдг биләв.

— Намаг иткҗәхшийт? һучн дөрвн җилдән эс сурчадг болвчн, би эсвиг мартад угав. Таднд дең болҗ чадхув.

— Манд күүнә дөң керг уга. Бидн эврән чадхвдн... — гиҗ келәд, көвүд бослдв...

Болв, хаврин каникулнь чиләд, занятнь эклв. Нег дәкҗ Бадм Бо­рис хойр школасн хәрҗ йовад, Санҗла харһад бәәцхәв. Саак күүндв- рән Санҗ эклв. Кесгтән күүндҗәһәд, көвүд Санҗин үгд орад, невчк мошкрҗаһад, эсвәр өгсн герин даалһвран хамдан кеҗөх болҗ үгцц- хәв. Тиигҗ эднә үүрллһн эклсмн.

Түрүн авгтан Бадм Борис хойр Санҗин тал ирҗәв. Болв, дарунь Бадмла сурдг һурвн-дөрвн көвүн бас эднлә ниилв Эдн долан хонгт хойр дәкҗ Санҗинүр ирж, эсвәр өгсн даалһвран хамдан күцәҗәв.

27

Герин даалһвр күцәчкәд, Бадм Санҗла хойр-һурвн саам шатр чигн на- дад оркдмн. Зуг наадк көвүднь шатр наач чаддго бәәҗ. Санж эдниг бас дасхв.

Иигәд, сар үлүшң цагт эдн үүрләд оркв. Тавн долан хонгт Санҗла' хамдан герин даалһвран кеһәд, урд дассан Давтад орксн цагла, Бад- мин класст эсвәр шүүврин көдлмш кегдв. Бадм энүнәс йир икәр әәжә- лә. Болв, Санҗин дөң тусан күргв гихв, аль Бадмин эврә бийиннь шу- нлт орв гихв, нег үлгүрәс бишңкинь чикәр кеһәд, Бадм дөрвн гих те- мдг авб. Доладгч класст орад түрүн болҗ сән темдг авсн Бадм байр- лад, ик завсртан Санҗин тал гүүв.

— Санҗ Гаряевич... Санҗ Гаряевич! Би алгебрәр «4» авбув, — гиж үүдинь секн хәәкрв.

— Бадм, нааран һар. «4» авсн болхла сән болхгов, — гиж келәд. көвүг тосад Санҗ босв.

— Би адһҗ йовнав.., — гиҗ келәд, көвүн хәрү цухрв.

— Сәәнәр сурч чадхмч гиҗ би чамд келдг биләлм- Ода иткжәнчиГ «Яһсн күн болхв! Манд дөңг болхар бийнь давтад, маниг иртл мана кех эсвсиг кеһәд авчкдг бәәҗ»... — гиҗ дотран санчкад:

— Не, менд бәәтн! Би йирдән ирләв. Эн шүүврин көдлмшт му те­мдг авсн күн мана класст уга. Тегәд, би келхәр йовлав... — гив.

— йир сән. Би бас байрлҗанав. Зуг аяртан герин даал1һвран ирҗ кехән бичә марттн, — гиҗ Санҗ келәд, гүүһәд 'һарсн Бадмин ардас хәләһәд, кесгтән терз тус зогсв.

Зүркнь амарнь һартл гүүсн Бадм завср чиләд, хоңх цоксн хөөн орҗ ирәд, багш иртл Санжинд ю үзсән цәәлһв. Тиигҗ эднә иньгллһн улмар батрсмн. Тегәд чигн Санҗ Гаряевич бичкдүдин күндтә гиичнь болад, энүг бүкл классарн күләж, отрядиннь сбортан Күндтә поинерин зерг- ләнд орулҗ авснь тер билә.

Удан цаг болен уга, сурһулин җил чигн төгсв. Медәтә үүриннь дөң- гәр эсвиг дииләд, тавдгч классан төгсәһәд, зурһадгчд орх болен Бадм ик байрта амрлһан эклж, каникулин түрүн хойр өдртнь икәр унтжав.

һурвдгч өрүнь Бадм тал үүрнь Боря гүүҗ ирв.

— Бадм гертән бәәнү? — гиҗ һаза йовсн экәснь Боря сурв.

— Цаачн унтҗ кевтнә герүр ор. Арһул үүдинь секәд, Боря орв. Хойр һаран сарсалһад, унтҗ кевтсн Бадмигүзчкәд.өрвәд энүнүр өөрдв.

— Бадм... Бадм бос! Я'һсн удан унтҗ кевтхмч? — гиһәд ээмәснь татв. Бадм серәд, хойр нүдән нухад боев.

— Яһв? Юн болв? — болад, эвшән бәәҗ сурв.

— Юн болх билә! Каникулд һарсн күн унтад кевтдмби?

— Урднь эс хансн нөөриг ода күцҗ авчанав, — гиһәд, Бадм мусг гиһәд инәв.

Тер дарунь Бадм бийән хувцлад, һар-нүүрән уһаҗ авчкад, Боряг дахад һазаран 'һарв.

— Не, Боря, ю кехмб? Каникул эклчкв, мана өмн бүкл һурвн сар бәәнә.

— Наадхмн.

— Миниһәр болхла, кинод одхмн. Эндр «Валя Котик» — гидг соньн кино һарх зөвтә.

— Зөв.

Бадм герүрн гүүҗ орад, экәсн зөв авчкад, Бористә хоюрн балһс хәләһәд һарв...

Кино чилхлә бал'Ьсна паркд невчк наачаһад, үд давен хөөн Бадм Борис хойр эврә уульнциннь кесг көвүдтә хәрҗ ирцхәв.

— Көвүд, шулун болдгар хотан ууҗ авад, Борисин герин өөр хар- һцхай, — гиж күүндлдәд, хәрцхәв.

Аяртнь үгцсн һазрурн эн ирцхәв. Герин сүүдр дахад арв >һар би-

28

чкдүд суулдв. Эдн инәлдәд, үзсн-соңссан келлдәд, нег-негнәсн олмһа ■үг хәәлдәд, дууһарн ульнц дүүргцхәв.

— Хәләлтн... хәләлтн... Санҗ Гаряевич ирҗ йовна.., — гиж, тедү- кнд зогссн автобусас һарч йовх Санжиг көвүдин негнь түрүлҗ үзәд, •наадксдан келв.

Бадм Борис хойр үкс босад, Санҗиг тосад гүүлдв.

— Менд йовҗ ирвт!

— Сән йовнт! — гиҗ эдн мендлцхәв.

— Мендвт! Мендвт! — Ямаран бәәцхәнәт мини кевүд? — гиһәд, һартан бәрж йовсн бичкн чемодаһан һазрт тәвчкәд, көвүдт һаран өгч мендләд, толһаһинь селж иләд өкәрлв-

— Сурһулин жилтн төгсвү?

— Каникул эклчкв.

— Эсвәр юн болв? Дарук класст орвт?

— Хоюрн һурвн гих темдг эсвәр аввдн. Зурһадгчд орввдн.

— Иир сән! Ахр цагин зуур сурһульдан иим күцмжс бәрәд, дару к класст орсндтн би икәр байрлҗанав, тегәд тадниг йөрәҗәнәв!

— Ханҗанавдн!

Бадм Борис хойр чемодаһинь авад, Санж Гаряевичиг гертнь күрг- лхәв. Тендәс һарч ирхләнь үүрмүднь эдниг күләһә бәәҗ.

— Көвүд, зогсжалтн, би нег үг келсв, — гиж, Бадм эднә шуугаһинь тогтнулв. «Ода юн өврмҗтә үг келхәр бәәдг болхв?» — гих бәәдлтә- һәр, наадкснь энүнүр хәләлдәд, цуһар тагчг боллдв.

— Балһсна зәрм уульнцсар футбольн команде бәәнә. Бидн бас тиим команд бүрдәхмн болвзго? — гиҗ Бадм келв.

— Бүрдәй, бүрдәй.

— Би вратарь болнав!

— Би харслһнд зогснав!

— 9-ч номернь бив!

— Би... би... — гилдәд, кен альд зогсҗ наадхан тоолад шууглдв.

— Зуг хама наадхмб?

— Мячг бас угалм, — гиж эдн дарунь зовньцхав.

Болв, шууглдвчн, көвүд хойр әңгд хувагдад бослдв-

— Нег му мячг манад бәәнә, ода наадҗ үзий, — гиһәд хамгин бич- ■кн Сарң герүрн гүүв.

Хойр герин хоорнд бәәсн тиньгр һазр дер чолун тоосхсар ворота кеж авад, Сарңгин шидәд уйн гиҗ болад бәәсн хуучн мячгәр наадцхав.

Терз тус зогсад көвүдин наад гертәсн кесгтән хәләжәһәд, Доржин Санж газет авад, диван деерән амрад кевтв. Генткн шард гисн ә сон- •сгдв.

— Кишго шулмс! Медә биләв, — гиһәд, Санҗин өөрк патьрт бәәсн өвгнә дун соңсгдв.

Санҗ босад терзәр хәләхлә, паачасн көвүд уга болҗ одж- Зуг Эрднь өвгнә дун сонсгдна.

— Юн болҗ одв, Эрднь? — гиҗ, терзәрн шаһаһад Бадм сурв.

— Эн шулмс футбол наачаһад, терзим хамхлчкад, тарад уга болҗ одцхав! — гиһәд, өвгн уурлад хамхрсн үүрмг шилмүдиг хураҗана.

— Танад белн шил угай?

— Уга.

— Тиигхлә манад бәәнә. Би тәвәд өгчкнәв, — гиҗ келәд Санҗ бо- ,сад һарв.

Тер асхн көвүд үзгдсн уга. Эднлә өрүндән эрк биш күүндх кергтә,— тиж ухалад, өвгнә терзд шилинь тәвәд өгчкәд, Санж герүрн орв.

Маңһдур өрүнднь Санҗ Бадмин гер талнь ирв. Энүг үзчкәд, көвүнә чирәнь улаһад, һазр ширдәд хәләв. Болв, Санж, Бадмин экләнь күүн- джәһәд, үг хоорнд көвүнүр хәләһәд:

29

— Бадм, үүрмүдән цуглул, күүндх керг бәәнә, — гиҗ келв.

һарх эв хәәҗәсн Бадм амрад одв. Гүүхәрн герәс эн һарв. Бадминд кесгтән сууҗаһад, Санҗ һарч ирв. Кевүд хурчксн бәәж.

— Мендвт, футболистнр! — гиҗ зввәр гиичинәр мендлв.

— Мендвт! — гилдәд, тус-тустан хәрү өгчкәд, һазр шаһалдад зог- сцхав.

— Санҗ Гаряевич, бидн альвлҗ терз хамхлсн угавдн. Борисин цо- ксн мячг зеткр болад терзәр тусв, — болад, Бадм эврән эклв.

— Тернь медгдҗәнә. Зуг тана гемтн — тер дарунь өвгнәс гемән сурхмн биләт. Тадн болхла уга болад йовҗ одҗит, тертн хаҗһр йо- вдл, — гиҗ Санҗ эклв... Эдн кесгтән күүндцхәв.

— Ода медцхәвт, көвүд? Энүнәсн хәрәд күрзс авад иртн. Наадх һазртан тегшләд, йоста футбольн поле кехмн, — гиҗ Санҗ закв.

Тер өдрән Санҗин һардврар гермүдәс тедүкнд бәәсн һазриг тегш- ләд, хотхринь дарад, воротас кех нүкинь малтцхав.

Маңһдуртнь үд шидр Санҗ дәкн көвүдүр ирв.

— Би завод орад ирүв. Асхлад воротас кех бахнс авч ирхмн- Эннь танд өгчәх мини белг — гиһәд, оралһата цааснасн футбольн шин мячг һарһад өгв.

— Ого!.. — гиҗ өврн, көвүд цань уга байрлцхав.

— Икәр танд ханҗанавдн, Санҗ Гаряевич!..

— Гем уга, зуг сәәнәр нааддг дастн. Би таднд сэн тренер олҗ өг- нәв.

— Тер цагт мана уульнцин команд цугтаһинь шүүх, — гиҗ көвүд келцхәв.

— Эртәснь бичә көөртн. Зуг кен альд зогсҗ наадхинь диглҗ автн,— гиж, медәтә үүрнь селвгән өгв...

Асхн шидр бахнс ачсн машин Санжин һаза ирәд зогсхла, агчмин зуур көвүдлә көдлмшәсн аашсн залус тер бахнсинь буллцад, нөкд болцхав.

Тер өдр эднә футбольн поле белн болв. Санҗин дөңгәр ульнцин командднь орҗ наадх көвүдин тонь чигн диглгдв. Тиигҗ космонавт Титовин нертә уульнцин көвүд футбольн команд бүрдәв. Маңһдураснь- авн кевүд өдр болһн нааран ирж, балһсна уульнцсин команде хоорнд болх нааднд белдвр кецхәв-

Август сарин эклцәр арвн хойр уульнцсин футбольн команде дунд. балһсна марһан болв. Терүнд Титовин нертә уульнцин эн команд бас орлцв. Болв, хойр долан хонгин туршарт кегдсн наадна ашинь диглхлә, титовцнр доладгч орм эзләд, зөвәр һундлта хәрҗ ирцхәв.

— Гем уга, бичә һундцхатн, тадн ард үлдсн угат, тал дунднь 'һарвт. Эн нааднтн таднд сән шүүвр болв. Ирх марһанд оданас авн белдвр кех кергтә. Миниһәр болхла тадн сәәнәр наадҗ чадхмт.., — гиҗ, Са- нҗ бичкн үүрмүдтән ицг өгв.

ХОНЬНА МИХАИЛ

ө д

Бешиг даңгднь эзлдг Буһшиг һазань ээрдг, Бөк цаһан өдмг Берк күчтә хот. Баатр мет өснә Батрн бәәҗ байсна.

Көрс бәрҗ зүүһәд Күрз деер сууһад,

м г

Әрә багтад һарна, Өрә дуладад одна.

Стол саван белднә. Стол кенчрән делгнә, Дун дан тәвҗ зал на Дуудад ә.мт суулһна. Урһасн күн байсад Угта йерәл тальвна.

Нилч иктә хот Нарнас күч авсндан, Чилшго чидл күүнд Чимгн дотр урһана- һарин альх устаҗ һазрин аһу алтрулҗ, Герл орчлңгд немнә Гер болһнд орна.

Бешиг даңгднь эзлдг Буһшиг һазань ээрдг, Бөк цаһан өдмг Берк күчтә хот!

УРЧУД МИНИ, УРЧУД

Хавьмг ресаубянкин ачта тосхач Мучнан Миханлд

Урн һарта, үгтә-күүртә

Урчуд мини — урчуд, таанриг һазр малтситн, тоосх тәвситн, һаза үзнәв, өөртн йовнав.

Шалу, чирәдтн ширлгдсн шораг, Шүрүн салькн шаңаһарн шөргәхлә, Халун келәрн нарн тадниг Хуухдулҗ чирәһитн долаҗ күрңгтрүлнә.

Герин эрсмүдт нүд урһаҗ Герлин икинь дотрнь цәәлһҗ, Уудан у, дуландан дулан Ухани таалмҗар бәрсн геритн, Өрүн, асхни өткн маңһарт Өндлзҗ өөмсинь оньдин үзнәв. Би арһта болхнь таңһргудтан Буй сурлго зууһад нас Заях биләв. Ташр тедндән Зүркнәннь дурар өдр болһн Далһа шаазңгст гүүнә чигә Дүүргәд даранднь дарулх биләв. Болв, зууһад җигтәхн наснтн Бәрсн бәәшңгстн уттдан бәәршв, Чигәнәс даву җөөлн ундитн Чилгр улс седкләрн услв. һарар делдгдсн 'һалвр балһсдтн, һарх нарнд нүүрән өгәд, Ард, өмнәһүрн җирһл урлдаһад, Ар Бумбин орндан дүңгәнә. Урчуд мини урчуд, таанриг Урнитн болмар һазр медв, һә болг өвршгов, маңһдур һазрин өдриг Марсур татхит. Алькинь чигн тадн чадхит— Алдр аавнрин әвртә үрдүд!..

Теегэсм мордсн апрель

Апрель, Арнзлан Иҗләс услад Долан төөлг ногтинь зүүв. Дөш мөңгн эмәлинь тәвәд Дуута Теегәсм инәҗ мордв.

һучн едр, һучн сөөһәр һазр, усар Апрель йовхм, Хөрдгч зун җилмүдин сәәһәр Хортна зүрк җилдҗ чичхм.

Төгәлңгдән торлңгин дууһар бәәһәд Түгәһәд хавриг цугтаднь огв, Түрүләд шовуд хөвән авад Торл уга үүрән ясв.

Олн зүсн бамб цецгсиг Өөдмәс өлңгүр гүүлгҗ урлдав, Тәрәчнрт өдрән татҗ суңһад Теңгрәс Наринь 'һазрур өөрдхв.

Малиг хашаһаснь төлинь дахулад Манурсн аһарт йовулҗ хонулв, Асрсн эздүдтнь йөрәл авхулад Аһрусдин шуугаһар сөң өргүлв. Апрель арвн хойртадан Гагаринд Алтн үүдән җиңнүлҗ тәәллә, Хөрн хойртадан хальмг зеед Хәәртә ЛЕНИНД эк болла- Апрель һучн настадан Арнзлинь Амһаһинь һарһҗ Одерәс услла, Советск баатрмудта Ленинә тугинь Сальк өрүлҗ Берлинд делсклә.

Арнзларн теегэсм мордсн Апрель Ар Бумбим цецгсәр бүрнә, Нариг маднта наадулчкад Апрель, Нааран Майиг йовулчкад амрна.

31