Хохал хонр невчкн зуур сууҗаһад, бас бослдв, Һол талас аашсн Өлзәг тосад һарв.

- Аа, аак һол ордгнь, мини көдлмшин хувц уһанав гиҗәлә, - болад, Хохал экәи уухиас аҗглҗ йовиа, — медәрәд, невчк сөгәд, агчад бәәҗ бийнь. Яах било, сән юм үзәд угалм...

— Үзх!.. Зуг толһаган аакчи эртхә! — Маца итклтә кевәр ке- лж, һарарн өмнән чавчад оркв. — Хохалнь залу болчксн, җирһ- лин чик хаалһд орчксн, кен чигн хаҗилһҗ чадшго. Тиигхлә, һан- цхн аакднь юмб?... Хөөткннь келхлә, тааста бертә, дала ачнр- жичнртә болх...

Тер хамгиг Хохал нам төртән авч йовхш. Эн эврәннь тоолврт авлгдсн, түүгәрн төр кеҗәхнь ил.

— Маца, би чадхий?

— Хе, чамаг эс чадхла, кен тегәд чадхмб? Яһҗана, салг үзәд уга бишч?

— Уга, көдлмшәс әәҗәхшвлә. Әмтн яһна гиһәд...

— Энчн талдан үг... Зөвчлҗә, сурҗа, келсинь соңсҗа... Тедниг харсх харһхла — бичә зул... Болд, һалд хатурдм, баатр — бәрл- дәнд гидгиг бичә март, Олн, зөвтән бәәхләчн, һанцарагичн хайхн уга...

— Олнас хармлх, әрвлх юмн намд уга, — гиһәд Хохал зогсад, Маца тал хәләҗ иткүлх санаһар келҗәнә, — теднәс онцрх, заагрх седкл бас уга.

Маца ду һархш, чаңһар үүриннь һариг тагчгар атхна. Тернь бас ә уга, медҗәнәв> гисәр мусхлзна.

Зурһадгч бөлг

Малзанка урдклаһан әдл көөс цахрҗ, шуукрҗ, дольгань до- льгаһан күцәд, өгтмләд бәәдгнь уга. Энүнә цегән уснднь көвәа хулен, зегсн чигн бийән гердхш — цуг хамг шачах нарнд кииһән дотран авсар, көкәрн хуухрх, өгрхәсн икәр әәҗ, шуд менрҗ одсар бәәлднә. һол, әмд бийнь нәрхн юмн, улм нәрдәд, хойр көвәнь нег-негнүрн өөрдәд, уснь татгдад, хулсн-зегснь зөвәр тедүкн үлд- сн, нам ундан хәрүлдг арһ уга болна. һазр һол урһмл хойрин хоорнд нүцкрсн, хагсад шу тусад, хәләхд кецү — зовлңдан дарг- дад, көгшрхәсн урд көгшрсн күүнә чирә хурняслдг мет болҗ үзг- днә.

Зун чилн гиҗ йовна. Теңгр нег чигн хур орулад уга. Тег цаң- һад, мәәртәд, әңкләд, мел халун һалар кииләд, хаврин экнд һарсн невчкн урһмл ноһаһан уңгарнь кудчксар, шовах нег юмн уга, нүцкн. Зуг царцахан дун дор орхш, улм янзрсн болад, зурмн түү- гинь икәр өврҗ, соньмсҗ соңссар нүкнәннь амн деер мацхасн, те- дүкн мууха юмсви гиж, эн хойрар наад бәрсәр хар керә каакр- каакр йовдңнна. Цугиннь деер — шуд үүлнә зүүтә юмн уга, дүд цаһан теңгр гилинә.

118

һал мсргп үд. Ипм кемлә күн һаза һарна гишго. Болв Очкад сән нүднд үзгдх, түүнә хойр амп бүлән үгд күртсн дала юмн гиҗ адһсп Хамба лам ут улан лавшгин хормаг хойр таласнь һарарн өргсн, хол-хол алхад йовна. Зәәсцгпн өргән һаза ирчкәд, невчк то- тхад зогсҗана. Эпд-тендән хәләхнь — күп уга. «Яһдмб? Эврән орҗ одхд эвго» гиҗәхнь, гер эргәд пег бср һарад ирв.

— Кукн, меид...

— Мендвт, геңгәп зергәс...

— Түрд гпһич, зәәсцд күргәд, келпч, намаг ирвә гиһәд...

— Бп гсңгә кениг болвчн, өөр шидрәснь дуудчкнав, эсклә...

— Учр уга, орад, намаг ирвә гичкәд, һарад од.

Бер невчк тулсн болҗаһад, — орад одхла, Очка яахнь темдг уга, эс орхла, геңгә өөлх, — саналдчкад, өргән үүдиг түлкәд, бас негиг давад, орҗ ирн, сөгдәд оркв, толһаһан дорагшан кеһәд, өкәсн бәәнә.

— Чивчи, Җигә, күрәд .ирвчи? — болад тедүкн кевтсн зәәсң босж. йовна. — Чамаг кезә зәәсңгиннь менд меднә гиҗәләв.

— Зәәсңгин зергәс, һаза Хамба — геңгә ирсн... Танд келчк ги- хләнь, орҗ ирүв.

— Хамба? зәәсңгин дунь оңдарад, бөдүрсн болад одв. — Яахмб?

— Медҗәхшв, зәәсцгин зергәс.

Очка бер тал өөрдҗ ирәд, өргнәснь авад, өөдән толһаһинь ке- һәд, өкәрлсәр:

—■ Яһад эс меднәчи, а? — гиһәд, мусхлзад инәнә. Эн хойрин хәләц харһна. Негнь ичн, әәһәд, чирәнь түүмрлә харһсн мет, чим чим гиҗ улаһад одхла, наадкнь — нүдәрн бәрж, идн гиһәд, махна үнр авсн мис кевтә, бериг хойр-һурв эргәд авна.

— Юн гихви, тана зергәс?

— Аа, ор ги...

Хамба лам, хойр һаран өмнән бәрәд, минь ода мөргүл кен гисн өңгтә, бийнь өөдән хәләвчн, хойр нүднь анята, урлнь көндрәд, гүвр-гүвр гиһәд, йөрәл тәвҗәх, аль ном умшҗахнь сәәтр медгдхш. Кесг болад, нүдән секәд, хойр һаран буулһад, хоолан ясад оркв.

— Не, цуһарн, ик бичкн уга, эрүл-дорул, чик-чилгр, сән-сәәхн, мал-гертн өсәд, өргҗәд бәәдг бизт?

—■ Бәәнә, багшин зергәс, — гиҗ Очка хәрү өгәд, һарарн өм- нән заана, — уралан һарад суутн...

Удсн уга, Хамба цә зооглҗ сууна. Хара бәәҗәхш, заагарнь герин эзнлә күүрләд, һаңһас көлтә эргнд шатад, өгрәд, хуурсна тускар, нам худгин усн күртл уга, мал мәәртхдән күрчәдг чигн гиһәд, Очкаг, энүнә хамгин өвдкүртә төринь көндәҗәнә. Дотрк ухань гесндән — гер шүдтә һара: зәәсңд сән нүднд үзгдх — негн, кишго һацан, хурл-хувргт дурго Амхаһас өшәһән авх — хойр. Тегәд, эн зөвәр уухнас эклҗәнә.

— Тана дала малтн яһҗана?

119

— Я-ях, ксләд керг уга, багшин зергәс, нам яахнь медгдхш,

-- Шпн худг малтулх, сои элвг уста болдгар.

— Малтулн гиж болҗанав, сон долан хонгт күрхш, шавхгдҗ. одна.

— Көк цекәд, — эс медптә, зәәси? — худг малтсн, уснь әмтәхн, элвг гинә, бүкл хоти уусп бнйнь, дала болад кевтдг чигн. Өчкл- дүр Гагдна һәрә нрсн амрчанавдн гннә. Амхаг йөрәһәд, нер уга.

— Амхаг тсцгрнь хәләҗәхугов, — зәәсц ннәнә, — мацнаһан, ЖҮлһртл мөргдг күн эсий?

_ Мөрглго одхн яһпа? — Хамба шуд һарарн саҗад, келхм биш, — мөргдг бнш, мөрглддг һарнь... Нә, невчк амрсн болув, үр- вх кергтә.

— Та, ламин зергәс, дими йовлта?

— Дими гихәс, дәврүд йовҗ йовад, тана өрк-бүлин менд медл- го. яһж хаҗугартн һархв гиһәд, орҗ ирсм тер.

— Адһмта йовнта, тегәд?

— Дала адһм угав, болв...

— Тпнгхлә, ламин зергәс, хамдан йовий.

— Хааран?

— Көк цекә орад, тана келен худг хәләһәд ирхм болвза?

— Намд эвго болх угайи?

—• Ода юңгад? Та ю келҗәхмтә? Хәрнь, ламин зергәс, бийнь әмтн тал ирхлә, теднд теңгрәс бурхн бууҗ ирснлә әдл болҗ мед-

— Басл чигн келнәтла, зәәсң, — гиҗ Хамба эмәсн болен бийнь, дегәд икәр бурушаҗ, нүл гиҗәхш. Болв дотрнь негл тоол- вр эрлзәд, киит дөргсн болад одна: «Әмтнә сә хәәҗ, теднд кинҗ йовхла, учр оңдан. Яһад чамаг оч йовхичн, би медә бәәнәлм, зуг билә гидг арһ уга болҗ генүлнә. Эс йовхла, чамаган бас меднәлм. Негл седклән саатулхм — чини модьрун чидләр, бив гисн чамар бийәрчн, тер андн Амхан чикинь мошкулнав гихәс биш. Олна чирәд, бурхн-шаҗиг буру гидг Амхан нүүлнь күцәд, теңгрин үүллә харһҗана гихлә намаг эс иткхм биш»..

— Та, ламин зергәс, мууха атхр бәәхмтә? — болҗ зәәсң маас- хлзна. — Үргн, чочн гисн болад...

— Уга, зәәсң, биитн йиринә дала ик серглң биш төл.әдән, ха- жугин улст атхр болж үзгддгм ил.

... Тер хоорнд, һурвн шарһ мөр татсн гииглг тачанк бәәшңгин үүднд ирәд, көндлңләд зогсв. Очка зәәсң Хамба лам хойр цувл- дад һарч ирн тачанкин хойр талас суулдв. Мел ардаснь көөлдн һәрән Маша гиһәд, зәәсңгин эркн сөөвңнь һарад ирв.

Үүнә йосн нернь—һәрән Сарң: ик чигн оврта, түүгән дахсн ут һар, көлтә, нудрм болһнь неҗәд пуд, зөвәр сүртә күн. Зуг Маша болдгнь — зәәсңгин шог. Сарң ик цогцан дахсн өргн сәәртә. Те- гәд, «сән эмин сәәр өргн» гидг үлгүрәс иштә. Очкан дурн болҗа- хугов, сөөвңдән Маша гиж нер өгнә. Тернь бас учрта. Балһснд зәә-

120

еңгпп үзж, медж, Гювсп тарһп гсргп — Маша бәәҗ. Очкан келәр болхла, өрги сәәрәрн шуд өмпәһәрн кү һарһшго баавһа сәнҗ. Хәрнь тер нерн Сарцд носар ширлдәд, пам талданар келж. дуудх- ла, бнйнь чигн аңхрдг уга, әмтп чигп медҗ өгдг уга болад, Маша нернь өлзәтә болад хуурч. Очка болхла: «5и эркн сөөвңдән му нер өгшголм!» — гиҗ көөрнә.

Маша тсгәд нег бортх авч ирәд, җолачин көл дор тәвж,әнә.

— Халун күчр, хаалһдан ундан хәрүлҗ йовхт...

— Усний? — гиж Хамба лам сурҗана.

— Уурта усн, ламнн зергәс, — гиһәд Маша инәмскләд, җола- чд келҗәнә, — бу, үлд, эврән йовнав...

Тер кевәрн һарад гүүлгсн, арднь тоосн пәгәд, нигт будн кев- тә эдниг дарҗ бүтәһәд, халһрад йовна. Кесгәс нааран зүүгдәд уга һурвн шарһ, зогсалд уудяд бәәсн, ода бахан хаңһаҗ гүүхсел- гән ирв гисәр, шуд телүләд, Маша әрә күч күрч, залҗ йовна.

Иим кемд теегин хаалһд күн ховр болдмн. Болв арв һар залус арзалдад, күн болһн бичкн хош-хораһан далчлад үүрсн харһҗа- на. Эдн хаалһас һарад, амарнь зогсад, хаҗуһар давен тачанкин ардас хәләлдҗәһәд, цааранднь үрвснь тер.

—• Эн һаңла, әркән уучкад, махан идчкәд, әрмгән иләд кевтл уга, одакс яһҗ йовхмб? — гиҗ һуча, арвн зурһа сәәтр орад уга бийнь, залус дахад, салга көдлмшт орхар, йовҗ йовх көвүн кел- җәнә.

—■ Көдлмш хәәҗ эс йовхнь ил, — болҗ Акран мусхлзна.

— Алвтан эргҗ, дала малм яһҗана гиҗ хәләхәр... — Самтн кер-кер инәҗәнә, — эсклә, хәтәр цаг, әмтн түрү, алад-алад идәд, чиләҗәхлә, яһначи?

— Өрк болһн өргәрн әрә дөңнҗәх юмн бишлә энчн, һуча, — гиҗ эдн дундан хамгин ах, тоомсрта гиснь, Дала келҗәнә. — Зу- дар зуд эс кедг һарнь, одаксин иҗл, бас бәәдмн. Эдндчн зуд нохаг бүүрг идснәс гөңгн юмн. Хадулад, хурачксн өвстә, селвәд малан бәрх идгтә, усн хәтәр болхла, худг малтулна, негәг, таваг, арваг гиснь йилһл уга. Эргнд цуг әмтн түрҗәх, зүдҗәх кемд, эднчн улм байҗад, улм тарһлад бәәдгнь лавта.

— Юңгад?

— Юңгад гихлә, һуча минь, өлн-түрү күүг зархд, даҗрхд ки- мд, ял уга болҗахнь үзҗәнч. — Дала көвүнә ээм деер һаран тә- вәд, медүлс гиһәд, күцәһәд келҗәнә, — келхд, чп гийә, түрҗәх- шч, геснчн өлсҗ, ээмчн хаһрҗахш. Очка прнә, сардан һурвн ар- слң өгнәв, хот-хоолан уухч, зуг намд заргд гино. Чи толһагарн ноәхлнәч, баһ гинәч. Иим, хату-мөтү цагт, эврән Очкаһур ирнәч, намаг йир юунд болвчн көдлгтп гиҗ сурнач. Чамаг ода юунд олз- лхви? Тиим көдлмш чигн уга, мөцгн чпгн уга, тер хамран корнил- һиә. Чи келнәч, мөңгн намд керго, хот өгхләтн — болх...

Тачанк, өмнк шүрүһәрн йовад, Мшшрин тслһа деер һарад ирв. Гентки Очка көлэрн Машан нурһар чичнә.

121

— Зогса, невчк көлән амрайа, типийә...

Халҗ одсн мөрдиг җолач муудан орҗ зогсав. Зәәсң багш хойр бууһад, хаалһас хаҗиһәд, цааран хәләлдҗ одв.

—■ ДАаша, бортхдчн чнгән йовну? — Хамба ардан эргнә.

— Урднь чнгән бәәсн, ода... — гиҗ Очка инәҗәнә. — Ке...

Маша ааһ дүүргәд, «кенд өгхмб?» гисәр, Очка тал хәләнә.

— Ламнн зергд бәрүл, ундасж, йовх өңгтә...

— Уга, уга, — гиҗ Хамба үргнә, — күн болҗ амсад угав, нүл...

— Нүл нүкнд орсн, гелн. гер авсн...

— Зәәсңгпн зергәс, таниг иигхлә, харчудас юуган авхв? — бо- лҗ, өөлсәр Хамба келнә.

Очка маасхлзад, келсәр төр авчахш, дайлчкна. Җолачин һа- рас ааһиг авад, ламин өмн сөгдҗәнә.

—• Би таниг, ламин зергәс, му болтха, тартха гиҗ биш, теңгр эн... Болв мини төлә эрүл-мендим эрәд, өрк-бүлим, мал-герим йө- рәһәд, бәрчктхә гиҗ сурҗанав. — Зәәсң өөдән хәләһәд, теңгрәр герч кеҗәхнь ил, ааһиг хойр һардад өмнән авсн, күндтә кевәр Хамбад бәрүлхәр. седҗәнә.

—• Зәәсң, бостн, яһҗанта? — гиҗ лам йосар сүрднә. — Ичке- вт...

— Таниг эс автл, эс уутл теңгр цоктха, босдм болхла... йөрәтн гиһәд, эрә-сура бәәтл, эс йөрәхлә, тертн харал болхзөвтә. Танаха- ралла, ламин зергәс, харһсн орхнь, тагтан үксн деер... Нег ааһ әрк даашго яһлата? Цаатн суулһар уудг улс әмд, менд йовлдад йовналм.

— Ум маань бадмахн, хәәрхн, — Хамба өөдән хәләһәд заль- врчкад, гүүнәр саналдад, ааһиг авад, нег кииһәр ууһад оркна, — килнц кечкүв, танас көлтә...

— Нә, ке намд, — гиһәд Очка маасхлзад бәәнә. Маша кеһәд, бәрүлх хоорнд, бийнь шүүрч авад, уучкна. — Бас нег.

Тегәд цуһар ундан хәрүлсн йовх болҗана. Зуг Хамба йир му бәәдлтә: улаһад, көлсн һарад, нүднь цәәсн болад, чееҗнь үүмҗәх авцта.

— Нә, ламин зергәс, сууҗ автн, — гиҗ Очка дөңнж. йовна, — чи, Маша, гүүлг... сер-сер гиһәд оддгар...

Амрчксн мөрд дор ормасн авад һарна.

— Пуф, эн халуг, — гиж. Хамба шуукрна, — деерәс нарн ша- таһад, дотрас — әрк... Одакс йовһар яһҗ тесҗ йовдви?

— Яах билә, хаддг өвсн уга, хәләҗәх хойр-һурвн малнь, ода эс болвчн, үвлдән үкхинь медҗәнә, — Очка кер-кер инәҗ йовна,— тиигхлә урдаснь арһан хәәнә гидг тер. Салг орҗ йовна, өдмгән идх, тавн-һурвн мөцг болһх.,.

— Көк цекә, — гиж. Маша өмнән зааҗана.

—* Аа, — гиһәд Очка өндлзәд, һәәхҗ, шинҗлҗ йовна,—хәләч- кит, хотна мал кевтхинь, юмб гихлә, идгнь элвг, уснь тав...

122

—■ Сән болхугов, — Хамба исвчк ясрж, йовх өңгтә, — сән...

— Кенд сән?.. Эднә нпгәд тсшкәлдәд кевтх, мини болхла — мәәртх? Юңгад? Яһсндан?..

Хотна на бәәсн бичкн хотхрар гүүлгәд орад ирхлә, заңһта ху- дг харһҗана. Услврин оцһцс, һурваг көөлдүләд тәвҗ, дүүрң уста, мелмлзәд, мал уух болхла — белн. Түүг үзчкәд, Очка шуд бирчи- һәд, шүднь өвдсн, ямнь боссн кевтә, дегд әвд бәәдл һарв. Тачанк деерәс өсрҗ бун худг тал адһад, нам амарнь орхин нааһар йовна. Үкс өкәһәд, кесгтән хәләҗ-хәләҗ, заңһ дарҗана. Суулһ уснд кү- рәд, «шалд» гисн болла, дарунь булхад, улм гүүдәд орад йовна, йоралд күрәд уга: усн элвгин темдг.

Тер хоорнд хотн талас кесг әмтн күрч ирлдв. Зәәсң лам хойриг үзчкәд, эмәлдәд, тедүкн зогслдҗана. Эднә өмн, нанд күүнәс әр- влх чигн, хармнх чигн уга гисәр, Боһнь өвгн бәәнә. Очка наарлч гиһәд хурһарн дуудҗана, тернь эс медсәр ормасн көндрҗәхш. Ар- һан бархларн, ууртан бүтсн бийнь невчк ууд авад, Очка келҗәнә:

— Боһнь, өөрдхнтә нааран... Яһҗанта, эс таньсн болад?..

— Таньдгинь танюв, — ханяһад, өвгн өөрдҗ йовна, — зуг алң болад, алмацад... Зәәсң л.ам хойр тачанкар ирҗ, мана мал услх гиҗ, кен санла?

— Эн худгиг намас үг угаһар кен малтла?

— Амха малтла, цуг хотн кевәрн уунавдн, — гиҗ Боһнь кел- җәнә, — амрава, көөрк, зу наслтха...

— Негнтн гүүһәд, наар гитн Амхаг...

— Тертн, зәәсң, балһс орсн ирәд уга.

— Тенд юмб? Гувр гиичд дуудсн болвза?

— Кен медлә? Тиим чигн биз...

—• Тиим боллго! — Очка элк хатад иң^нә. — Ламин зергәс, соңсвта? Гуврт гиичлҗ оч!..

— Күүнә кергәс ик юмн альд? — гиҗ Хамба хәрү өгн өөрдҗ ирәд, суулһта уснас балһад, аман зәәлв.

— Боһнь, танд нег юм даалһхар, — болҗ зәәсң хоолан ясҗа- на, — тер Амхаг ирхләнь келчктн. Намас зөв угаһар, аюдан, сан- сарн һазр малтад йовдган уург, эсклә... Эн худгинь би авчанав, мини...

— Бидн яахмб?

— Өмннь яһҗ биләтә, тер кевәрн... Мини һазр деер мел цуһар — мини!.. Эврән медтн, иҗлдән келтн... Маңһдурас әмт илгәһәд, шат энүнд тәвүлнәв, оньслдг болнав. Хәрнь эс келлә гивзәт, ла-' мин зергәс герч... Аальлхар седхлә, тер күн намла дөрх болҗа- на, урдаснь билә гихәр: кенәчн гүзәнь нимгдх, цөснь тату!.. —зәә- сң тачанк талан һарна, Хамба дахна. Мел дарунь гилтә гүүлгәд йовҗ одна.

123

♦ * *

Керм сөөлцкә дууһар ор дарад хәәкрсн болад, удсн уга, Аһ- шнг ардан хаяд, Әәдрхн альдвч гисәр адһсн, урсхул дахад, удри- дләд йовна. һол олн цуһар мсддг, орс, мацһд уга өргмҗән, сергм- җән ксдг Иҗл — мсл талдап: номһрсн болад, цуцрсар әрә әңкләд бәәнә. Әмтн өврмж, бахмҗан ксж, дуундан орулад магтдг күчнь яһсмб? Колн болад бәәдг сон, сәәхнь хааран одсмб?

Уулмуд холас күрилдәд, о-шуһу гим модд көкрәд, харлад, нүд авлж йовсн, тас уга болад, зулад әрлв. Хойр талан харвхнь эң зах уга эрм цаһан код,) гпмәр делгү налана, шуд тегшләд илчк- сн кёвто. юн чигп шоваспь үзгдхш. Иҗлин эрг бас оңдарад, маш- тград, киртә бор элснд тохрад, өңгән гсесн, дегд үзг уга, дегд үзл уга, дегд уйдврта. Зуг заагарнь, хая-хаяд ноһарсн болад од­на. Хулен зегсн хойр эре болҗ нигтрнә, эсклә суха, тавльһ авцта юмс тедүкнд әрә көкрнә.

һац нунцг хойриг келәд керг уга. Салькна бийнь тесҗ эс чад- хларя, әмән авад әрлҗ гим дуурм бәәнә. Тер учрар һолын усн шуд көндрсн болхш, меш-меләкн, мелмәһәд, нам дольгалхш. Басл төвшүн, басл номһн. Тиигх дутман халун улм чаңһрсн болад, күн бүтәд, эргнд хәләц торх, нүдн аадрх соньн юмн уга төләд, күн йир цуцрсн болад, седклнь шурдна. Тегәд чигн кермин улс, зур- мд нүк-нүкәрн орад, зулдг мет, каютсарн тарсн, деер күн үлдсмн уга. Зуг һанцхн өвгн, элвг дал һарчкснь ил, болв земгә чаңһ, чии- рг, атхсан — алдшго өңгтә, деер йовна. Хойр талан селн гердәд, халуһар халу кеҗ йовхш, заагарнь бавһр, ут сахлан барун зүн хойртан мошкад оркна.

Николай, нернь орс болхас биш, нань нег мисхл чигн орсин уга гих кергтә: чирәнь хавтха, хамрнь сартхр, нүднь хар болчкад зеегтә. Деерән алг цоохр халатта, альчурар кесн кушакта, хар килң тоорцгта — йосн хасг эсклә маңһд. Өөрән ирәд зогсхлань үүг өвгн дораһар шинжлҗәнә, болв үг келҗәхш.

Генткн «Сарепта, Сарепта» гилдәд, әмтн хухр-хухр гиен бо­лад одв. Хәләхнь эргнд шуд оңдарад, бичкн-бичкн уулмуд харлад, урһа модн — сад болдг өңгтә — көкрәд, харлад, һазр ноһарад, эвтәкн гермүд цәәлдәд, фабрикүдин турвас еөдсн улалдад...

— Энчн көвүн, немш бичкн шуһу, — гиҗ евгн келәд, сахлан мошкад, хоолан ясҗана. — Катеринка аһ бийнь дуудад авч ирәд, энд бүүрлүлсн немшнр иигәд бәәлддгнь эн.

— Немшнр гинтә?

—■ Ээ, йоста һара бүргермүд...

— Хм, соңсҗасм эп.

—> Цагтан Пугач эдндчн зәтинь өглә гидг. Түүмрдәд, шата- һад, эвдәд, күүчәд... Тер бийнь хәләхнч, ямр кевәр ясад, дигләд оркҗ, юңгад гихлә, хамгин экнәс авн аһ Катеринкин килмҗд шаң- һа_д,өн-дамҗгар бәәж, кел кесн улс.

124