1.2. Avtomatlashtirilgan tizimlarning ahamiyati va samaradorligi

Avtomatlashtirilgan ro‘yxatga olish tizimlarini tibbiyot muassasalariga joriy etilishi ularning ish unumdorligini sezilarli darajada oshirishga xizmat qiladi, chunki bu tizimlar ma’lumotlarni qayta ishlash vaqtini minimallashtiradi va inson omillari bilan bog‘liq xatoliklar sonini kamaytiradi. Ushbu texnologiyalar nafaqat ro‘yxatga olish jarayonini tezlashtiradi, balki bemorlarning dastlabki tashrifidan boshlab ular bilan mustahkam aloqalar o‘rnatadi. O‘zbekiston tibbiyot institutlari tomonidan to‘plangan empirik ma’lumotlar shuni ko‘rsatadiki, avtomatlashtirish ro‘yxatga olish davomiyligini 15 daqiqadan 5 daqiqagacha kamaytirishga imkon beradi, bu esa ma’muriy yuklarni sezilarli darajada kamaytiradi va xizmat ko‘rsatish darajasini oshiradi. Tajribalarning tahlili, jumladan Braun tomonidan olingan tajriba, bemor ma’lumotlarini avtomatlashtirilgan tizimlar orqali zudlik bilan yig‘ish sug‘urta ma’lumotlarini qayta ishlashni tezlashtirish va ro‘yxatga olish jarayonlarini optimallashtirishga yordam berishini ko‘rsatadi. Bunday tizimlarning samaradorligi ularning inson xatti-harakatlari tufayli yuzaga keladigan xatolarni minimallashtirish qobiliyati bilan bog‘liq. Ma’lumotlarni yig‘ishning ilg‘or tizimlari va elektron tibbiy kartalar bilan integratsiya ma’lumotlarning uzluksiz aniqligi va mavjudligini ta’minlaydi, bu esa ayniqsa masofaviy maslahatlashuvlar va muhim davolash qarorlarini qabul qilish jarayonida juda muhim ahamiyat kasb etadi. Doktor Kaur ta’kidlaganidek, bunday texnologiyalarning klinikalarda mavjudligi sifatli masofaviy tibbiyot xizmatlarini ko‘rsatish va davolash bo‘yicha tezkor qarorlar qabul qilish uchun juda muhimdir. Ma’lumot yig‘ishning ilg‘or platformalari va elektron tibbiy kartalar bilan integratsiyalashgan avtomatlashtirilgan tizimlarni joriy etish ma’lumotlarning doimiy aniqligi va ularga sutkaning istalgan vaqtida kirish imkonini berish uchun juda muhimdir. Bu masofaviy tibbiy maslahatlashuvlarni amalga oshirish va klinik qarorlarni qabul qilish jarayonlarini optimallashtirish uchun hal qiluvchi ahamiyatga ega. Bemorlar bilan o‘zaro aloqani mustaqil platformalar orqali rivojlantirish zamonaviy tibbiy amaliyotlarda muhim yutuq hisoblanadi. Ushbu platformalar bemorlarga o‘zlarining tibbiy ma’lumotlarini mustaqil boshqarish, shaxsiy ma’lumotlar va so‘rovnomalar ma’lumotlarini kiritish va yangilash uchun vositalarni taqdim etadi, bu esa tibbiyot muassasalarining ish jarayonini sezilarli darajada yengillashtiradi va bemorlarning kutish vaqtini qisqartiradi. O‘zbekistonning bir qator klinikalarida amalga oshirilgan tashabbuslar shuni ko‘rsatdiki, bunday interfeyslarni joriy etish kutish vaqtini 30 foizga kamaytirdi va ma’lumotlarni yangilash jarayonlarini tezlashtirdi[42].

Klinik jarayonlarga avtomatlashtirilgan ro‘yxatga olish tizimlarini joriy etish qog‘oz hujjatlarga bo‘lgan qaramlikni sezilarli darajada kamaytirishga katta hissa qo‘shadi. Bu qisqartirish nafaqat ma’muriy xarajatlarni kamaytiradi, balki ma’lumotlar xavfsizligini himoya qilish standartlariga rioya qilish darajasini ham sezilarli darajada oshiradi. Tadqiqotlar shuni ko‘rsatadiki, qog‘oz hujjatlardan foydalanishni 50 foizga kamaytirish elektron ma’lumotlarning saqlanish ishonchliligini sezilarli darajada oshiradi, ularning yo‘qolishi yoki buzilish xavfini minimallashtiradi. Bundan tashqari, avtomatlashtirilgan ro‘yxatga olish tizimlari tibbiyot muassasalarida ichki operatsion jarayonlarni sezilarli darajada yaxshilaydi, shu bilan birga bemorlarga xizmat ko‘rsatish sifatini oshiradi. Bunday tizimlardan foydalanish klinikalarda xizmat ko‘rsatish uchun kutish vaqtini odatdagi 15 daqiqadan 5 daqiqagacha qisqartirish imkonini beradi, bu nafaqat ma’muriy xodimlarga tushadigan yukni kamaytiradi, balki bemorlarning tez va samarali xizmat ko‘rsatish orqali qoniqishini ham oshiradi. Avtomatlashtirilgan ro‘yxatga olish tizimlarini joriy etish klinik operatsiyalarni optimallashtirishda hal qiluvchi qadam bo‘lib, sog‘liqni saqlash muassasalarining umumiy unumdorligini sezilarli darajada oshiradi. Ushbu tizimlar tibbiy ma’lumotlarning aniqligini samarali yaxshilaydi va davolash va bemorlarni boshqarish protokollariga qat’iy rioya qilishni ta’minlaydi. Integratsiyalangan raqamli vositalardan foydalanish, jumladan mobil ilovalar va mustaqil kiosklar, bemorlarga shaxsiy ma’lumotlarini mustaqil ravishda kiritish va yangilash, shuningdek, moliyaviy tranzaksiyalarni amalga oshirish imkoniyatini beradi, shu bilan ma’muriy xodimlarning ishini sezilarli darajada yengillashtiradi. O‘zbekiston tibbiyot muassasalaridagi bunday tizimlar faoliyati kuzatilganida bemorlarning kutish vaqti 40 foizga qisqarganligi va bu ularning klinik infratuzilma bilan o‘zaro aloqalarini yengillashtirgani qayd etilgan. Shu bilan birga, biometrik identifikatsiya tizimlarini, jumladan barmoq izlari skanerlari va yuzni aniqlash texnologiyalarini joriy etish klinikalarda xavfsizlik darajasini oshiradi va firibgarlik xavfini kamaytiradi. AQSh klinikalaridagi misollar shuni ko‘rsatadiki, bemorlarni aniqlashning aniqligi ushbu texnologiyalarni qo‘llash orqali 98 foizga yetishi mumkin.

Klinik amaliyotda ilg‘or texnologiyalarni joriy etish nafaqat operatsion jarayonlarni tezlashtiradi, balki bemorlar va tibbiyot xodimlari o‘rtasidagi to‘g‘ridan-to‘g‘ri aloqalarni minimallashtirishga ham yordam beradi, bu ayniqsa davom etayotgan global pandemiya sharoitida juda muhimdir. Tadqiqotlar shuni tasdiqlaydiki, klinik muassasalarda jismoniy aloqalarni minimallashtirish bemorlarda xavfsizlik hissini oshirishga xizmat qiladi, bu esa o‘z navbatida epidemiologik inqiroz davrida operatsion xatolar va kamchiliklar ehtimolini kamaytiradi. Bundan tashqari, jarayonlarning avtomatlashtirilishi sog‘liqni saqlash muassasalarining iqtisodiy samaradorligiga katta hissa qo‘shadi. Qog‘oz ma’lumotlar manbalariga qaramlikning kamaytirilishi nafaqat ularni saqlash va qayta ishlash xarajatlarini kamaytirishga, balki sug‘urta va boshqa hujjatlarni qayta ishlash jarayonidagi xatolarga bog‘liq moliyaviy yo‘qotishlarning oldini olishga imkon beradi. Sug‘urta polislarini va billing ma’lumotlarini avtomatlashtirilgan tekshirish moliyaviy operatsiyalarning aniqligini ta’minlaydi, bu esa xato tranzaksiyalar va xizmatlar uchun to‘lov rad etilishi sonini sezilarli darajada kamaytiradi. Klinik hisobni yuritishning avtomatlashtirilgan tizimlarini integratsiyalash sog‘liqni saqlash muassasalarining operatsion unumdorligini oshirishda asosiy element hisoblanadi. Ushbu tizimlar nafaqat ma’muriy xarajatlarni kamaytirishga yordam beradi, balki strategik yondashuvni amalga oshirgan holda sog‘liqni saqlash amaliyotini boshqarishda sifatni yaxshilashni ham kafolatlaydi[22].

2024-yil uchun strategik vazifa ma’lumotlarni boshqarish tizimlarining funksionalligini kengaytirishdan iborat bo‘lib, bu kengaytirilish miqyosiylik va real vaqt rejimida javob berish imkoniyatlarini amalga oshirish orqali, generativ sun’iy intellekt integratsiyasi bilan ta’minlanadi. Ushbu integratsiya tibbiyot muassasalariga keng ko‘lamdagi ma’lumotlar bazalariga tezkor kirishni ta’minlaydi, bu esa ma’lumotlarni qayta ishlash jarayonlarini sezilarli darajada tezlashtirib, tibbiyot xodimlarini ma’muriy vazifalardan ozod qilib, ularning e’tiborini bevosita bemorlarga xizmat ko‘rsatishga qaratadi. Bu, ayniqsa, sog‘liqni saqlash tizimi haddan tashqari yuklangan va kadrlar yetishmasligi mavjud bo‘lgan sharoitlarda muhim afzallik hisoblanadi. Avtomatlashtirilgan tizimlar nafaqat ma’muriy vazifalarni samarali hal qiladi, balki bemorlarni oldindan ro‘yxatga olish va klinik ko‘rikdan o‘tkazish jarayonlariga ham sezilarli ta’sir ko‘rsatadi. Ular bemorlarga xizmat ko‘rsatish uchun zarur bo‘lgan vaqtni qisqartiradi, tibbiy ma’lumotlar kiritilishining aniqligini oshiradi va sun’iy intellekt algoritmlari va biometrik identifikatsiya tizimlari bilan sinxronizatsiya qilinishi natijasida xatolik ehtimolini minimallashtiradi. Bu ro‘yxatga olish jarayonlarini tezlashtiradi va ma’lumotlar xavfsizligini ta’minlashni yaxshilaydi. Bundan tashqari, ma’lumotlarni tahlil qilishga asoslangan prognozlash imkoniyatlari bemorlar oqimini oldindan bashorat qilish va muassasa resurslarini samarali boshqarish imkonini beradi, bu pandemiya kabi inqirozli vaziyatlarda ayniqsa dolzarbdir. Asqarov tadqiqotida qayd etilganidek, sog‘liqni saqlashga qaratilgan potensial omillarni tahlil qilish va bashorat qilish imkoniyatiga ega bo‘lgan sun’iy intellekt o‘z vaqtida aralashuv orqali davolanish natijalarini sezilarli darajada yaxshilashi mumkin. Masofaviy monitoring texnologiyalarining joriy etilishi sog‘liqni saqlash avtomatlashtirish tizimlari arxitekturasida ajralmas komponentga aylanmoqda. Ushbu innovatsiyalar bemorlarga uzoqdan tibbiy maslahat olish imkonini beradi, bu geografik jihatdan uzoq hududlarda yashovchi yoki surunkali kasalliklarga chalingan shaxslar uchun nihoyatda muhimdir. Bunday yondashuv tibbiy xizmat ko‘rsatishning imkoniyatlari va o‘z vaqtida amalga oshirilishini sezilarli darajada oshiradi hamda inklyuziv sog‘liqni saqlash tamoyillarini mustahkamlaydi[16].

2024-yilga kelib, avtomatlashtirishning rivojlanishi va zamonaviy raqamli texnologiyalarning joriy etilishi tibbiyot muassasalarining operatsion samaradorligini sezilarli darajada oshirishga olib kelishi kutilmoqda. Bu nafaqat ma’muriy xarajatlarni optimallashtiradi, balki yuqori sifatli, qulay va foydalanishga qulay tibbiy xizmatlarning kengaytirilgan spektrini taqdim etadi, shu bilan birga tez rivojlanayotgan tibbiyot sanoatining talab va ehtiyojlariga javob beradi. Zamonaviy texnologiyalar, jumladan, sun’iy intellektning bemorlarni ro‘yxatga olish jarayonlariga integratsiyasi ushbu sohani 2024-yilga kelib inqilobiy o‘zgartirishni va’da qilmoqda. Bu texnologiyalar nafaqat ma’muriy operatsiyalarning samaradorligini oshiradi, balki bemorlar bilan o‘zaro aloqalar darajasini sezilarli darajada oshirib, kutish vaqtini qisqartiradi va xizmat ko‘rsatish sifatini yuqori darajaga ko‘taradi[10].

Masofaviy monitoring texnologiyalari va virtual maslahatlar tibbiy xizmat ko‘rsatish imkoniyatlarini sezilarli darajada kengaytirib, izolyatsiyalangan yoki qiyin yetib boriladigan hududlarda yashovchi aholiga qulaylik va uzluksiz xizmat ko‘rsatishni ta’minlaydi. Ushbu innovatsiyalar tibbiyot muassasalariga tashrif zaruriyatini kamaytiradi, bu esa pandemiya kabi ijtimoiy sog‘liqni saqlash inqirozlari sharoitida nihoyatda muhimdir. 2024-yilda bemorlarni ro‘yxatga olish jarayonlarini avtomatlashtirish sog‘liqni saqlash xizmatlariga kirishdagi tengsizlikni kamaytirish uchun muhim strategiya hisoblanadi. Zamonaviy texnologiyalar, jumladan, sun’iy intellekt tizimlarining integratsiyasi ma’lumotlarni boshqarishni tubdan o‘zgartirib, xarajatlarni optimallashtiradi va tibbiy xizmatlar sifatini oshiradi. Ushbu tizimlar operatsion jarayonlarning miqyosiyligi va barqarorligini kuchaytiradi, ekspluatatsion xarajatlarni kamaytiradi va bemorlar uchun natijalarni yaxshilaydi. Katta ma’lumotlardan foydalanish tibbiy axborot tizimlarida bemorlar haqida dolzarb ma’lumotlarga kirishni sezilarli darajada osonlashtiradi, ma’muriy ishlov berish uchun zarur bo‘lgan vaqtni kamaytiradi va klinik muloqotni tezlashtiradi. Bu tibbiy xodimlar yetishmovchiligi sharoitida ayniqsa dolzarbdir, chunki mavjud resurslarni samarali taqsimlash imkonini beradi. Sun’iy intellekt algoritmlariga asoslangan prediktiv tahlildan foydalanish sog‘liq uchun potentsial xavflarni erta bosqichlarda aniqlashga imkon beradi, bu esa davolash natijalarini prognoz qilishni yaxshilaydi va profilaktik choralarni kuchaytiradi. Bu, ayniqsa, operatsion yuklamasi katta bo‘lgan yoki geografik jihatdan uzoq joylashgan klinikalarda bemorlarni samarali ro‘yxatga olish uchun juda muhim ahamiyatga ega.

Shuningdek, muhim yo‘nalishlardan biri bu turli xil tibbiy qurilmalar va axborot tizimlari o‘rtasida uzluksiz va to‘xtovsiz axborot almashinuvi jarayonini qo‘llab-quvvatlovchi interoperabel tizimlarni joriy etish hisoblanadi. Ushbu tizimlar tibbiy ma’lumotlarni yig‘ish va boshqarish jarayonlarini sezilarli darajada soddalashtiradi, tibbiyot mutaxassislariga bemor salomatligi bo‘yicha integratsiyalashgan va batafsil ma’lumot taqdim etadi. Natijada, tibbiyot xodimlari asosli va o‘z vaqtida qarorlar qabul qilish imkoniyatiga ega bo‘lib, bu zudlik bilan aralashuv talab qilinadigan vaziyatlarda ayniqsa muhim bo‘lib, tibbiy yordamning samaradorligini va natijadorligini oshiradi. Avtomatlashtirilgan ro‘yxatga olish tizimlari tibbiyot muassasalarining mahsuldorligini oshirishda asosiy elementga aylanmoqda. Ushbu tizimlar nafaqat ko‘rsatilayotgan tibbiy xizmatlar sifatini sezilarli darajada oshiradi, balki operatsion jarayonlarni optimallashtiradi. Ushbu texnologiyalar ma’lumotlarni qayta ishlash uchun zarur bo‘lgan vaqtni qisqartirish va mumkin bo‘lgan ma’muriy xatolarni minimallashtirishda nihoyatda muhimdir. Shu tariqa, ular tibbiy xizmatlarning umumiy samaradorligini sezilarli darajada oshiradi va sog‘liqni saqlashning global modernizatsiya jarayonida asosiy omillardan biri hisoblanadi. Avtomatlashtirilgan tizimlardan foydalanishning asosiy afzalliklaridan biri ularning bemorlarni ro‘yxatga olish jarayonini tezlashtirish va ma’lumotlarni kiritish aniqligini ta’minlash qobiliyatidir. Ushbu texnologiyalar tibbiy axborot oqimini sezilarli darajada soddalashtiradi va qo‘lda ma’lumot kiritishga xos bo‘lgan xatolarni bartaraf etadi. Avtomatlashtirilgan tizimlar mavjud elektron tibbiy kartalar tizimlari bilan samarali integratsiyalashgan bo‘lib, tibbiyot xodimlariga real vaqt rejimida bemorlar haqidagi dolzarb ma’lumotlarga cheklanmagan kirish imkoniyatini taqdim etadi. Natijada, bunday integratsiya klinika ichidagi bo‘limlar o‘rtasidagi hamkorlikni yaxshilaydi va klinik qarorlar qabul qilish jarayonini tezlashtiradi. Sun’iy intellekt va mashinani o‘rganish elementlarini avtomatlashtirilgan jarayonlarga joriy etish prognozli tahlilni va murakkab ma’lumotlarni qayta ishlashni boyitib, diagnostika tezligi va aniqligini sezilarli darajada oshiradi, bu esa bemorlarning sog‘lig‘i uchun xavf omillarini oldindan aniqlash va davolashni rejalashtirishni optimallashtirish imkonini beradi. I.A.Minakova va A.D. Lvovich tadqiqotlarida ta’kidlanganidek, ushbu ilg‘or texnologiyalarni qo‘llash diagnostika jarayonini tezlashtiradi va davolash tadbirlarini aniqroq va samaraliroq rejalashtirishga yordam beradi, bu esa umuman olganda tibbiy aralashuvning samaradorligini oshiradi[13].

Bundan tashqari, hujjatlar bilan bog‘liq oddiy vazifalarni bajarishda robotlashtirilgan tizimlardan foydalanish tibbiyot xodimlariga bemorlar bilan sifatliroq muloqot qilish uchun vaqt ajratishga imkon beradi. Ushbu texnologiyalarning qo‘llanilishi bemorlarning qoniqish darajasini va tibbiyot muassasalarining umumiy samaradorligini sezilarli darajada oshiradi. Keng ko‘lamli avtomatlashtirish sog‘liqni saqlash tizimlarining global modernizatsiyasining ajralmas qismi bo‘lib, resurslardan yanada oqilona foydalanish va tibbiy xizmatlar sifatini yaxshilash uchun mustahkam asos yaratadi. Bemorlarni ro‘yxatga olishning avtomatlashtirilgan jarayonlari tibbiy muassasalarda xizmat ko‘rsatish samaradorligini oshirish va xizmatlar sifatini sezilarli darajada yaxshilash strategiyasining markazida qolmoqda. А.В. Gusev va I.A. Minakovaning tadqiqotlariga ko‘ra, bemorlarga tibbiy va sug‘urta ma’lumotlarini raqamli platformalar orqali oldindan taqdim etish imkonini beruvchi tizimlar kutish vaqtini sezilarli darajada qisqartirishi va yig‘ilgan ma’lumotlarning aniqligini oshirishi mumkin. Bu kutish vaqtining sezilarli darajada qisqarishi va tizimga kiritilayotgan ma’lumotlarning aniqligini yaxshilanishi bilan ifodalanadi.

Ushbu texnologik yechimlar bemorlarga turli xil shakllarni elektron shaklda oldindan to‘ldirish, sug‘urta ma’lumotlarini ro‘yxatga olish va sog‘lig‘iga oid ma’lumotlarni yuklash imkonini beradi, bu esa ma’muriy xodimlarning ish hajmini kamaytiradi va qo‘lda ma’lumot kiritish jarayonida yuzaga keladigan xatolarni bartaraf etadi. Qo‘shimcha ravishda, sun’iy intellekt va mashinani o‘rganish algoritmlariga asoslangan ilg‘or tizimlar murakkab tibbiy ma’lumotlarni avtomatik ravishda qayta ishlash imkonini beradi. Bunday tizimlarni joriy etish bilan uchrashuvlarni tashkil etish va sug‘urta kafolatlarini tekshirish kabi jarayonlar tezlashadi va optimallashtiriladi. Ushbu innovatsiyalar, ayniqsa, yirik tibbiyot muassasalarida muhim ahamiyatga ega bo‘lib, ular bemorlar oqimini samarali boshqarishga va ko‘rsatilayotgan xizmatlar o‘rtasidagi kechikishlarni minimallashtirishga yordam beradi. Shaxsiy ma’lumotlarni himoya qilishni kuchaytirish avtomatlashtirilgan hisob tizimlarining asosiy elementi hisoblanadi. Ushbu tizimlar sezilarli darajada noqulay ma’lumotlar tarqalishi xavfini kamaytiradi, ma’lumotlarni yuqori darajada himoya qiladi va HIPAA(Health Insurance Portability and Accountability Act) talablarini o‘z ichiga olgan xalqaro standartlarga qat’iy rioya qilinishini kafolatlaydi. Bundan tashqari, blokcheyn texnologiyalaridan foydalanish tibbiy ma’lumotlarning xavfsizligini sezilarli darajada oshiradi, ularning shaffofligi va daxlsizligini ta’minlaydi, shuningdek, firibgarlik ehtimolini kamaytiradi. Shunday qilib, bemorlarni ro‘yxatga olish jarayonlarining avtomatlashtirilishi nafaqat tibbiyot xodimlarining samaradorligini sezilarli darajada oshiradi, balki bemorlar bilan o‘zaro munosabatlarni yaxshilaydi, sog‘liqni saqlash muassasalaridagi ma’muriy xarajatlarni kamaytiradi. Ushbu jarayonlarni joriy etish tibbiy xizmatlar sifatini, tezligini va xavfsizligini oshirishda hal qiluvchi omil bo‘lib, sog‘liqni saqlash sohasidagi yangiliklar uchun ishonchli asos yaratadi.