15-ameliy Python

15-ámeliy jumıs

Python programmalastırıw tilinde For ciklı

1. For ciklı haqqında ulıwma túsinik:

For ciklı - belgilenbegen dizimdi (massiv, qatar yamasa basqa iteraciya qılıwǵa bolatuǵın obyektlerdi) adımba-adım aylanıp shıǵıw ushın qollanıladı.

Tiykarǵı sintaksis:

for element in sequence:

#orınlanatuǵın kodlar

2.For cikliniń qollanılıw usılları:

a) Sanlı diapazon menen islew:

# range() funkciyası járdeminde 0-4 aralıǵındaǵı sanlar for i in range(5):

print(i) # 0, 1, 2, 3, 4 sanların shıǵaradı

b) Dizim (list) elementleri menen islew:

jańlıqlar = ["alma", "almurt", "erik"] for miywe in jańlıqlar:

print(miywe)

c) Qatar (string) elementleri menen islew:

sóz = "Python" for hárip in sóz:

print(hárip)

3. For cikliniń qosımsha imkaniyatları:

a) enumerate() funkciyası - indeks penen birge islew:

qatnasıwshılar = ["Ali", "Ayjan", "Berdaq"] for index, at in enumerate(qatnasıwshılar): print(f"{index + 1}-qatnasıwshı: {at}")

b) zip() funkciyası - bir neshe dizimdi birge islew:

atlar = ["Ali", "Ayjan"] jaslar = [20, 22]

for at, jas in zip(atlar, jaslar): print(f"{at} {jas} jasta")

4. Ámeliy bólim:

1-másele: 1 den 10 ǵa shekem bolǵan sanlar kvadratın esaplaw:

for san in range(1, 11): kvadrat = san ** 2

print(f"{san} sanınıń kvadratı: {kvadrat}")

2-másele: Dizimniń jup sanların tabıw:

sanlar = [1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10] jup_sanlar = []

for san in sanlar: if san % 2 == 0:

jup_sanlar.append(san)

print("Jup sanlar:", jup_sanlar)

3-másele: Sózler uzınlıǵın esaplaw:

sózler = ["Python", "Programma", "Kompyuter"] for sóz in sózler:

uzınlıq = len(sóz)

print(f"{sóz} sóziniń uzınlıǵı: {uzınlıq}")

5. Break hám continue operatorları:

Break - cikldi toqtatıw:

for i in range(1, 6): if i == 3:

break

print(i) # 1, 2 sanların shıǵaradı

Continue - cikldiń keyingi qadam ótiwi:

for i in range(1, 6): if i == 3:

continue

print(i) # 1, 2, 4, 5 sanların shıǵaradı

Bul teoriyalıq hám ámeliy materiallar For cikliniń tiykarǵı túsiniklerin qamtıp aladı.

ÁMELIY MÍSALLAR

1-mısal: Summanı esaplaw

# 1 den 10 ǵa shekem sanlar qosındısın esaplaw qosındı = 0

for i in range(1, 11): qosındı += i

print(f"1 den 10 ǵa shekem sanlar qosındısı: {qosındı}") # Nátiyje: 55

2-mısal: Faktorial esaplaw

# 5 faktorialın esaplaw (5!) san = 5

faktorial = 1

for i in range(1, san + 1): faktorial *= i

print(f"{san}! = {faktorial}") # Nátiyje: 120

3-mısal: Dizimdi filtrlaw

# Tek sanlardı tabıw

sanlar = [1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10] tek_sanlar = []

for san in sanlar: if san % 2 != 0:

tek_sanlar.append(san)

print("Tek sanlar:", tek_sanlar) # Nátiyje: [1, 3, 5, 7, 9]

4-mısal: Qatar menen islew

# Sózdi teris jazıw sóz = "Qaraqalpaqstan" teris_sóz = ""

for hárip in sóz:

teris_sóz = hárip + teris_sóz

print(f"Teris sóz: {teris_sóz}") # Nátiyje: natsqaplaqaraQ

5-mısal: Keste jasaw

# 5 ke kóbeytiw kestesi san = 5

for i in range(1, 11): nátiyje = san * i

print(f"{san} x {i} = {nátiyje}")

6-mısal: Dizimlerdi salıstırıw

# Eki dizimniń ulıwma elementlerin tabıw dizim1 = [1, 2, 3, 4, 5]

dizim2 = [4, 5, 6, 7, 8] ulıwma_elementler = []

for element in dizim1:

if element in dizim2: ulıwma_elementler.append(element)

print("Ulıwma elementler:", ulıwma_elementler) # Nátiyje: [4, 5]

7-mısal: Bahalardı esaplaw

# Oqıwshılardıń ortasha bahası oqıwshılar = {

"Ali": 85, "Ayjan": 92, "Berdaq": 78,

"Gúlnaz": 95

}

jámi_baha = 0

for baha in oqıwshılar.values(): jámi_baha += baha

ortasha_baha = jámi_baha / len(oqıwshılar) print(f"Ortasha baha: {ortasha_baha}") # Nátiyje: 87.5

8-mısal: Pattern jaratıw

# Juldızshalar menen úshmúyesh islew qatarlar = 5

for i in range(qatarlar): print('*' * (i + 1))

#Nátiyje:

#*

#**

#***

#****

#*****

9-mısal: Sózler statistikası

# Háriplerdi sanaw

tekst = "Alpamıs dástanı" hárip_sanı = {}

for hárip in tekst.lower():

if hárip.isalpha(): # tek háripler if hárip in hárip_sanı:

hárip_sanı[hárip] += 1 else:

hárip_sanı[hárip] = 1

print("Háripler statistikası:", hárip_sanı)

10-mısal: Sanlar tablicası

# 3x3 tablicada sanlar kórsetiw for i in range(1, 4):

qatar = ""

for j in range(1, 4): san = i * j

qatar += f"{san}\t" print(qatar)

Bul mısallardı ózińiz orınlap kóriń hám olardı túrlendiriń. Mısalı:

Sanlar diapazonın ózgertiń

Jańa shártler qosıń

Basqa dizimler menen sınap kóriń

Pattern ólshemin ózgertiń

Test

1. For ciklinıń tiykarǵı wazıypası ne?

A)Sanlardı qosıw

B)Tek sanlar menen islew

C)Dizimdi yamasa izbe-izlikti adımba-adım aylanıp shıǵıw

D)Maǵlıwmatlardı saqlaw

Durıs juwap: C

2. Tómendegi kodtıń nátiyjesin tabıń:

for i in range(3): print(i)

A)1, 2, 3

B)0, 1, 2

C)1, 2

D)0, 1, 2, 3

Durıs juwap: B

3. range(1, 5) funkciyası qaysı sanlar diapazonın qaytaradı?

A)1, 2, 3, 4, 5

B)1, 2, 3, 4

C)0, 1, 2, 3, 4

D)2, 3, 4, 5

Durıs juwap: B

4. Tómendegi kodta qátelik bar ma?

for x in ["alma", "almurt", "erik"]: print(x)

A)Awa, for ciklı tek sanlar menen isleydi

B)Awa, qawsırmalar durıs emes

C)Yaq, kod durıs isleydi

D)Awa, print funkciyası durıs emes jazılǵan

Durıs juwap: C

5. break operatorı ne ushın qollanıladı?

A)Cikldi dawam etiw ushın

B)Cikldi toqtatıw ushın

C)Cikldi qaytadan baslaw ushın

D)Cikldi pauzaǵa qoyıw ushın

Durıs juwap: B

6. continue operatorı ne isleydi?

A)Cikldi toqtatadı

B)Cikldiń basına qaytadı

C)Cikldiń aǵımdaǵı iteraciyasın ótkizip jiberedi hám keyingisine ótedi

D)Cikldi qaytalap orınlaydı

Durıs juwap: C

7. Tómendegi kodtıń nátiyjesin tabıń:

sum = 0

for i in range(1, 4): sum += i

print(sum)

A)3

B)6