10-ameliy Python

10-ámeliy jumıs

Python programmalastırıw tilinde kortejler (Tuples)

I. Teoriyalıq bólim

1. Kortej (Tuple) túsinigi

Kortej - bir neshe elementlerdi óz ishine alǵan, tártiplengen hám ózgermeytuǵın (immutable) maǵlıwmatlar strukturası

Python tilinde kortejler ( ) qawsırmalar belgisi menen jaratıladı

Kortej elementleri 0-den baslanǵan index boyınsha saqlanadı

2. Kortejdiń tiykarǵı ózgeshelikleri:

Kortejde hár túrli tipli elementler bolıwı múmkin (sanlar, tekstler, logikalıq maǵlıwmatlar)

Kortej ózgermeytuǵın (immutable) esaplanadı

Kortejde elementler qaytalanıwı múmkin

Kortejde elementlerdiń tártibi saqlanadı

3. Kortejler menen islewdiń tiykarǵı operaciyaları:

Kortej jaratıw

Elementlerge kirisiw

Kortejdi kesiw (slicing)

Kortejlerdi birlestiriw

Kortej elementlerin sanaw

4. Kortejler hám dizimler arasındaǵı ayırmashılıqlar:

Kortejler ózgermeytuǵın, dizimler ózgeriwshi

Kortejler ádette ( ) menen, dizimler [ ] menen jaratıladı

Kortejler kóbirek operaciyalarda tezirek isleydi

Kortejler kóbirek jáne ózgermeytuǵın maǵlıwmatlardı saqlaw ushın qollanıladı

II. Ámeliy bólim

1. Kortej jaratıw hám elementlerge misal:

#Bos kortej bos_kortej = ()

#Sanlar korteji

sanlar = (1, 2, 3, 4, 5)

#Hár túrli tipli elementler aralas = (1, "text", True, 3.14)

#Bir elementli kortej

bir_element = (42,) # Esletpe: útirlı bolıwı kerek

2. Kortej elementlerine kirisiw:

sanlar = (1, 2, 3, 4, 5)

print(sanlar[0]) # 1

print(sanlar[-1]) # 5

3. Kortejdi kesiw (slicing):

sanlar = (1, 2, 3, 4, 5)

4. Kortejlerdi birlestiriw:

a= (1, 2, 3)

b= (4, 5, 6)

c= a + b

print(c) # (1, 2, 3, 4, 5, 6)

5. Kortej elementlerin sanaw:

sanlar = (1, 2, 2, 3, 4, 2)

print(sanlar.count(2)) # 3

Ámeliy tapsırma:

Tómendegi máselelerdi sheshiń:

1.Hápte kúnlerinen ibarat kortej jaratıń hám onıń 3-shi elementin shıǵarıń.

2.Eki kortejdi birlestirip, jańa kortej alıń hám onıń uzınlıǵın tabıń.

3.(1, 2, 3, 4, 5) kortejiniń 2-shi elementinen 4-shi elementine shekem bólimin alıń.

4.(1, 2, 2, 3, 4, 2, 5) kortejinde 2 sanı neshe ret ushırasatıǵının tabıń.

5.Ózińizdiń atıńız, jasıńız hám qızıǵıwshılıǵıńızdan turatıǵın kortej jaratıń hám onı ekranda kórsetip beriń.

Sheshimler:

1. Hápte kúnleri korteji:

hapte_kunleri = ("Dúyshembi", "Siyshembi", "Sárshembi", "Piyshembi", "Juma", "Shembi", "Ekshembi")

print(hapte_kunleri[2]) # Sárshembi

2. Kortejlerdi birlestiriw:

a= (1, 2, 3)

b= (4, 5, 6)

c= a + b

print(c) # (1, 2, 3, 4, 5, 6)

print(len(c)) # 6

3. Kortejdi kesiw:

sanlar = (1, 2, 3, 4, 5)

print(sanlar[1:4]) # (2, 3, 4)

4. Element sanın esaplaw:

sanlar = (1, 2, 2, 3, 4, 2, 5)

print(sanlar.count(2)) # 3

5. Jeke maǵlıwmatlar korteji:

jeke_maglıwmatlar = ("Azamat", 25, "Programmalastırıw")

print(jeke_maglıwmatlar) # ("Azamat", 25, "Programmalastırıw")

Test

1.Kortejdi qanday belgiler menen jaratamız?

a)[]

b){}

c)()

d)<>

2.Tómendegi qaysı kortej durıs jazılǵan?

a)kortej = [1, 2, 3]

b)kortej = {1, 2, 3}

c)kortej = (1, 2, 3)

d)kortej = <1, 2, 3>

3.Kortejdiń qaysı qásiyeti onı dizimnen parıqlı etedi?

a)Ózgermeytugınlıǵı

b)Kóp element saqlawı

c)Indekslerdiń bolıwı

d)Iteraciya múmkinshiligi

4.Tómendegilerden qaysısı kortejge qollanılmaydı?

a)len()

b)count()

c)append()

d)index()

5.(1, 2, 3) + (4, 5, 6) ámeliniń nátiyjesin kórsetiń:

a)(1, 2, 3, 4, 5, 6)

b)(5, 7, 9)

c)(1, 2, 3)

d)Qáte beredi

6.Eger a = (1, 2, 3) bolsa, a[1] neni qaytaradı?

a)1

b)2

c)3

d)Qáte beredi

7.Qaysı ámel kortejdi dizimge aylandıradı?

a)tuple()

b)list()

c)set()

d)dict()

8.Tómendegilerden qaysısı bir elementli kortej bolıp esaplanadı?

a)(1)

b)(1,)

c)[1]

d){1}

9.Kortejlerdiń qanday artıqmashılıǵı bar?

a)Tez jumıs islewi

b)Kóp orın almaytugınlıǵı

c)Ózgeriwsheńligi

d)A hám B juwapları durıs

10.Tómendegi qaysı ámel kortejge qollanılmaydı?

a)kortej1 + kortej2

b)kortej * 3

c)kortej[0] = 5

d)len(kortej)

Juwaplar:

1.c

2.c

3.a

4.c

5.a

6.b

7.b

8.b

9.d

10.c