Ibrayım Yusupov - Yosh

71

Bayniyaz aǵa, gúl aralar bolsań, «Gúlnarań» jolıqqay ilayım sizge.

Dáwirles, qálemles janajanlarım, Tájet, Ǵalım ketik qádirdanlarım, Tólektiń tulǵalı romanların Basıma kóterip barayın sizge.

Kel, taqıwa dostım Káramaddiyin, Hák ashqan jeriniń júyleyik júyin, Aqıl beriw ańsat, atqarıw qıyın, Jeńil jolın qaydan tabayın sizge.

Aǵalarım Aytbay, Joldas, Xojabek, Jaslarǵa - jol, jası úlkenge - húrmet. Shawdırbay jar moyın, Uzaqbay ójet, Aytıńlarshı qáytip jaǵayın sizge?

Joralarım Yuriy, Óserbay, Abat, Orazaqsız maǵan ashshıdur nabat. Saparbay filosof, Qalıy, Xalmurat, Takabbırlıq tuwın jıǵayın sizge.

Máten, Ulmambetsiz mende joq júrek, Tuyana Keńesbay, kishkene Tólek, Kewil bir, shayırlıq jolımız bólek, Mendaǵı maqsetles aǵayin sizge.

Joldasbay, Ismayıl, Qabıl doslarım, Jańabay, Tolıbay, Kamal jaslarım, Tarawǵa Qırıqbaydıń qalıń shashların, Usta bolıp taraq soǵayın sizge...

Dáwran atın súrsem, - siz benen súrdim, Merekeles bolıp, májliske kirdim, Hamalı bir deser zamanı birdiń,

72

Sharshasańız bir at bolayın sizge.

Quyash nurı - kewil aspanımızǵa, Ájeliy muǵallaq-dushpanımızǵa Bálent párwaz áylep ushqanıńızda, Qoltıǵında qanat bolayın sizge.

Kóp uwıqta bolar bir maqset - tilek: Bári bir shańaraqtı kóterer tirep. Sonda gúldirewish turar gúrkirep, Mendaǵı bir uwıq bolayın sizge.

Dos-yaranlar iyni kelgen waǵında Aytısar-shertiser xızmet babında. «Tatıwlıq» degen bir iyisli sabınǵa Juwsaq kewil kiri jolamas bizge.

Oqıp kórsem «Shejiresin» Berdaqtıń, Birlik penen arba soqqan jer taptım. Baxtı gúrlep búgin qaraqalpaqtıń, Atı xattan shıǵıp, túsip tur kózge.

Xalqım tatıp taza baǵdıń almasın, Burqıp aqtı kórkem sózdiń arnası. Biz aydaǵan ádebiyat arbası

Dúnya bası múlkdur ol hámmemizge.

Jańa qosıq jańa dáwirden nıshan, Áwel bul arbanı aydadı Asan. Bul bir ájep arba serlep qarasań,

Xalıq qızıǵıp turar aydaǵan gezde.

Nójim, Ámet, Jolekeńler basında, Olar hám aydaǵan bizdey jasında, Abbaz, Sadıq minip altaqtasında, Xalıqqa sóz unatıp, kóp túsken kózge.

73

Xojekeń de buǵan kóp kórgen shara, Marat hám jolına bolran párwana, Arısın tóbelep Ádenbay bala, Maqtawın asırıp, ısırǵan bizge.

Qıyqıwın jetkizip kóplep-kómeklep, Aydap kiyatırmız bizdaǵı eplep, Shıyqıldasa maylap, sawsasa seplep, Shúyin qataytamız bosasa tezde.

Ońlaymız, sazlaymız ortaǵa alıp, Jumıstan keyin hám qasında qalıp, Gúpshekleymiz hámme qıyqıwdı salıp, Arba shıǵarlıkqa bet alǵan gezde.

Arbamızdı jurt maqtasa quwanıp, Jamanlasa, - qısırımız suwalıp,

Bir kún hám qoymaymız onı tuwarıp, ASÍǴAMÍZ maqset - mánzilimizge.

Jolawshı jol qarıp, sharshar bolmayma, Arbakesh hám jaqpay keter sondayda, Kótergini julıp alıp, sol jayda

Ursaq deymiz onı, keltirmey sózge.

Aldıń kesh, qonaq jay tapqanıń hesap, Dus keler bir otaw, jaǵıwlı oshaq, Tınıǵıp, qaytadan biz apaq-shapaq, Tań sáhárden taǵı jol tayın bizge...

Paxtakesh aq altın kárwanın tartıp, Mashinalar barar jollarda shalqıp, Biz eldiń ruwhıy baylıǵın artıp, Aparamız altın dáwirimizge.

74

Túr bolsın dep bul bir tımsallı qosıq, At jektim, doslarım, arbanı qosıp...

Siz benen bir jasap, siz benen yoshıp, Sáwbetles bolıw zor ǵániymet bizge.

Aqsham tawıqlar hám uyqıǵa jatar, Sigareta sorıp tańımız atar, Nanları minletli, sorawı qatal,

Bir baxıtlı hóner berilgen bizge.

Kóz nurıńnan tamǵan kórkem sóz qanday, Bul bir iyne menen qudıq qazǵanday, Xalıqqa sóziń jaǵıp ketse azǵantay, Shesheń qız tuwǵanday, nur ener júzge.

Ózińe sezilmes jurttıń sezgeni, Kim unatsın kóp sóylegen ezbeni, Qaltqısız ólshegen xalıqtıń bezbeni Naq bahasın berer hár awız sózge.

Ustalar jay salar berip ıqlasın, Diyqan minlet etpes ekken paxtasın, Maqtasa sózińdi xalqıń maqtasın, Hasla salıǵı jok aytqannıń júzge.

Qálemles, záńgiles áziyz doslarım, Hesh bir ortaymasın tolı yoshlarıń, Ámiw boylarınıń búlbil qusların Házir kóp jer tanır ellerimizde.

Zaman kórkin tınbay sayrap júrsin dep, Hawazına jáhán qulaq túrsin dep,

Jas áwladqa jan azıǵın bersin dep, Shiyrin ziban bergen tillerimizge.

Sóz marjanı ol hám eldiń dáwleti,

75

Qızsın altın qálemlerdiń sáwbeti, Bizde bolsa xızmet qılıw náwbeti, Ayanbay xızmetler qılayın sizge.

Kóz tiymesin, zaman alǵa ketip tur, Xalıqtıń kewlindegi bir-bir pitip tur, Dáwir bizden tóreli sóz kútip tur, Keńnen ashıp kewil sarayın bizge.

Sentyabr

1976-jıl.

AYT SEN ÁJINIYAZDÍŃ

QOSÍQLARÍNAN!

Ayt sen Ájiniyazdıń qosıqlarınan! Jılasın yar ıshqı bawırın keskenler. Eńiresin elinen ayra túskenler, Ayt sen Ájiniyazdıń qosıqlarınan!

Sazın samal yadlap, sózin el bilgen Bir shayır dúnyaǵa keldi de ketti. Tal artınan tuwǵan ayǵa telmirgen Bir dilbar túsime endi de ketti. Qosıq dárya-dárya nur bolıp aqsın, Íshqısız janlarǵa ıshqı otın jaqsın. Qız jigitke jilwa-naz benen baqsın, Ayt sen Ájiniyazdıń qosıqlarınan!

Ayt sen «Bozatawdı» namaǵa salıp, Eljiremegenniń bawırı tas bolsın. Qaraqalpaqtıń góne dárti qozǵalıp, Shadlı dáwranına búgin más bolsın. Shayır gezgen shólde bostanlar bayıp, Zarlı zaman boldı kózlerden ǵayıp, Bir ilham perisin kórdim ájayıp,

Ayt sen Ájiniyazdıń qosıqlarınan!

76

Men onı tıńlasam, qalmay taqatım, Kewlimde bir ǵoshshaq búlbil sayraǵan. Men onı tıńlasam, tuwǵan elatım

Jer jánneti bolıp kóriner maǵan. Juldızlardı jerge úńiltpek bolsań. Jaman shayırlardı túńiltpek bolsań, Eger men ólgende tiriltpek bolsań, Ayt sen Ájiniyazdıń qosıqlarınan!

1971-j, fevral.

BIZIŃ AWÍLDÍŃ QÍZÍNA

Saǵan kóldiń aq quw kusın

Megzetkenin kóp esittim.

Tırnalar óz otırısın

Sennen alǵan dep esittim.

Árwanalar botalaǵına Usatıp kóz kórisińdi, Kiyikler óz ılaǵına Úyretermish júrisińdi.

Toyda kórsem, hámme saqıy,

Jollarıńa shashar barın.

Iste kórsem, bir iláhiy

Muzıkaday qıymıllarıń.

Ayta bersem, jurt aldında

Maqtanıwday bolıp keter,

Sen báhárde shıqqanıńda,

Shóller gúlge tolıp keter.

Tórinde shól dalalardıń

Oynar erkin aq marallar!

77

Ash kóz zalım ańshılardıń Túslerine ener olar…

Sen hesh kimge berme erik, Umıt, janım, bayaǵıńdı. Kókirekti sál kóterip, Tigirek bas ayaǵıńdı.

Saǵan minásip dóretip Mártlik, zeyin sanaların, Jigitlerdi ǵoshshaq etip, Tuwar gózzal anaları.

Ishin kúydir sen olardıń, Nazdan beliń sınıp ketsin, Menmensigen qalalardıń Kórip kózi tınıp ketsin.

Bilemen, jol alısına

ShÍǴÍP, sırtqa barmaǵansań. Sulıwlardıń jarısına

Túsip, «missis» bolmaǵansań.

Biraq, sendey arıw ushın Nege dárkar onday ermek? Seni dúnya tanıwı ushın Maǵan júyrik qálem kerek...

Sál sabır et, ele men de Kórkińnen yosh alıp turıp, Salayın bir súwretińdi, Jer-jáhánǵa tanıttırıp.

Kóreyin tap, sonda seniń Dańqıń kókti qushpaǵanın, Dalanıń sum Demonınıń

78

Seni aylanıp ushpaǵanın.

Kóreyin men, sonda maqtap,

Seni dúnya súymegenin,

Afrodita albıraqlap,

Kiyimin tez kiymegenin…

ÁMIW GÚLLERINE

(Respublikamızdıń dańqlı hayal-qızlarına shayırlıq arnaw házilnaması)

Janım qurban sizge, anaxanlarım, Ana-qarındasım, jeńgejanlarım, Hár kúnińiz tolıp ıǵbal zawqına, Shadlıq pepen atsın hár bir tańlarıń.

Ne tilek bar,—bárin tileyin sizge, Shayırlıq gúllerin tereyin sizge, Erlerge qıymaǵan qosıqlarımnıń Bárin jıyıp—terip bereyin sizge...

Adamzatqa júrim bergen anasań, Perzent ushın ne otlarǵa jańasań, Qustıń sútin tawıp ber dep sorasań. Tappasam da izlep keleyin sizge!

Álpeshleyin hárne sıylaysań deseń, Altın—gúmislerge bóleyseń deseń.

"Analıq haqımdı tóleysen" deseń, Onıń bárin qáytip tóleyin sizge!?

Miyrimi teńizdey, peyli daladay, Dańqlı adam bar ma sirá anaday! Adamzattıń eń ullısı Ilich te Anasına bas iyipti baladay.

79

Men qozǵap neteyin tariyx tamanın, Ótkende bar edi zarlı zamanıń.

Ullı Lenin ıǵbalındı jaynatıp, Gúl bolıp ashıldı sulıw jamalıń.

Gúlge túsip jańa zaman quyashı, Ay kibi jańardı qızlar sanası. Teberikdur ol Jumagúl apanıń Appaq shashlarınıń hár bir talası.

Miynet dese, siz márdana boldıńız, Aqlı kámil bir durdana boldıńız. Kommunizm áwladların ósirip, Rahmet, qaharman ana boldıńız!

** *

Amansaw barsız ba, bárna jeńgeyler! Suw boyınan gúller tereyin sizge. Shayır júregine jeriseń eger, Gewdemnen suwırıp bereyin sizge...

Aǵalarım jaqsı, ózleriń jaqsı, On tórttegi ayday júzleriń jaqsı, Qáyinleriń bası qıshıp súykense,

Juwaptan ushırǵan sózleriń jaqsı.

Shımbayda Amangúl, Tórtkúlde Sara, Hár jeńgemniń ornı darama-dara, Qızlardıń baslıǵı Áliyma jeńgem, Jensovetke tússeń kóredi shara...

Baslıq bolıń dese Enejan boldıń, Saxnaǵa shıq dese Ayımxan boldıń, Sanitar bol dese Sáliyma bolıp,

80

Jer júzilik dańqlı sıylıqlar aldıń.

Abısınıń jaqsı, biykeshiń jaqsı, Taza káywanalıq kewlińniń naqshı, Úyge de, elge de teńdey jaranıw, Sizden kelinlerge miyras bolmaqshı.

** *

Harmań, qaynenesi súygen kelinler! Tań samalı ne dep sıbırlap ketti? Bazda mıyıq tartsa qaymaq erinler, Kaynaǵańnın murtı jıbırlap ketti...

Inilerim —ǵoshshaq, ózleriń dilbar, Sizlerden shıraylı qaysınday gúl bar? Ilgir zeyniń shınqobızdıń tilindey

El sınınan ótseń elińiz sıylar.

** *

Amansız ba, aydan arıw qurdaslar! Suw boyınan gúller tereyin sizge. Kempir bolmay turıp shaǵlap qalıńlar, Qurdaslıq násiyat bereyin sizge.

Ne bar qádir biler qurdastan jaqsı! Házillesip bolıp sırlasqan jaqsı. Hár kim qurdasına tisi pákidey, Basqılasıp oynap, sıylasqan jaqsı.

** *

Sálem, maqtanıshlı qarındaslarǵa! Elimizdiń kórki qálem qaslarǵa. Diydarıńız ishpey—jemey toydırıp,