Ibrayım Yusupov - Yosh

22

Búgin, doslar, qaraqalpaq elinde Jurt ayta júrgendey bayram bolajaq. Bir ájayıp bulaq shıǵıp jerimde, Suwın ishpegenge árman bolajaq.

Ámiwdin suwları jan berse jerge, Bul bulaq ruhıy qan berer elge. Xalqım, qutlı bolsın bul altın irge, Bilim menen surer dáwran bolajaq.

Lenin talimatı shamshıraq jaǵıp, Kosmoslıq bilimniń bulaǵı aǵıp, Adam ay óńirine znachok taǵıp, Alıs juldızlarǵa miyman bolajaq.

Mıń alǵıs danıshpan partiyamızǵa, Mártebemiz megzer bálent juldızǵa. Bul bulaqtan ishken mıń san ul-qızǵa Íǵbal— nesibeler moldan bolajaq.

Ullı rus aǵam qushaǵın ashıp, Anam Ózbekstan bawırına basıp, Lennnlik doslıqtıń kúni nur shashıp, Dáwranlar ústine dáwran bolajaq.

Júrekler sháwkildep shadlıqqa tolıp, Zaman alǵa ketti, el abad bolıp. Biruniy babamnıń ruwhı shad bolıp, Ilim daraqları nárwan bolajaq.

Mashaqatlı bilim soqpaǵın basıp, Keler jańa áwlad dáryaday tasıp, Bul bulaqtan ishken diyqan balası Xalqımnıń dártine dárman bolajaq.

Nur ornap paxtamnıń xanalarında,

23

Aq salı mayısqan dalalarımda, Jańarǵan Jáyhunnıń jaǵalarında Bul bulaqtan bálent qırman bolajaq.

Bilimli el tulpar shıǵıp mıńlardan, Altın juwıp alar Qızıl qumlardan. Ellik, Jambas qala yańlı tıńlarda Juwsanlı dalalar gúlshan bolajaq.

Paxta shanaǵında aq altın uyıp, Baǵlar mol jemisten shaqasın iyip, Sibirdiń suwları Aralǵa quyıp, Ústúrt sahraları bostan bolajaq.

Bul bulaqtan ishken jaslar qunt penen, Mendeleev soqqan sırlı gilt penen Shóller ǵáziynesin ashıp kútpegen, Ullı Watanına inam qılajaq.

Hár awıldan dańqlı ilimpaz shıǵıp, Jańa Berdaq penen Ájiniyaz shıǵıp, Jańa Qanısh, jańa Qarıniyaz shıǵıp, Hár úyde bir hákim Luqman bolajaq.

Sálem, jańa áwlad Odisseyleri, Dalamnıń bolajaq Galileyleri! Ilim dúnyasınıń pidákerleri Tábiyat sırına hámdam bolajaq.

Sırlı hikmetlerdiń ullı mektebi, Sálem, Korolevlar keleshektegi! Qaraqalpaqtıń jańa Ulıǵbekleri Juldız sáwbetine ánjam bolajaq.

Bul bulaqtan ishiw nesip etkenler, Bilim shıńlarına qolı jetkenler.

24

Bizdey erterekte oqıp ketkenler,

Búgin kózi qızıp, hayran bolajaq...

Órlep jańa dáwran shıńına qaray, Zamanımız qosar shırayǵa shıray. Biz tasın qalaǵan bul mármer saray Jańa juldızlarǵa aspan bolajaq.

Qara qalpaǵımdı alıp qolıma, Bas iyemen ullı Lenin jolına.

Kommunizm ornap Ámiw boyına, Zaman bir ájayıp zaman bolajaq.

Avgust, 1976-j.

MEN PAXTAKESH XALÍQPAN

Dańqlı miynet nurı tamıp júzinen, Óz kásibin jer jahanǵa tanıtqan,— Qanday xalıqsań dep sorasa ózimnen,

Aytar edim: —"Men paxtakesh xalıqpan!"

Men ne deyin sizge paxtam hakqında, "Aq altın" dep jurt at qoyǵan waqtında, Paxtań seniń altınnan da zıyat dep, Yashullınıń ózi ayttı jaqında...

Xızmet etsem eldi súyindiremen, Aq altındı tawday úyildiremen. Men dúnyanı jas kelindey jasartıp, Hasıl lifas penen kiyindiremen.

Paxta haqqında sóyleseń de uzaq kún, Jalıqpaydı adamları biz jaqtıń,

Men paxtadan kem súymeymen biraqta, Milliardların ukrain, qazaqtıń.

Aq altın bul meniń ırıs bulaǵım,

25

Abırayım, nanım, báygim, ılaǵım, Shının aytsam, Abbaz shayır aytqanday, "Paxta!" dese erbeńleydi qulaǵım.

Meniń qolım jerge jıllı tiyedi, Jer de meni óz iyem dep súyedi. Ana topıraq ıqlasımdı bahalap, Shigit eksem, altın bolıp iyedi.

Men paxtadai dańq alıp, may shaynayman, Jatsam—tursam paxta ǵamın oylayman. Men qızlarǵa sırǵa soqqan zergerdey,

Hár túbine altın ǵorek baylayman.

Karshı menen Karaqumdı qazǵanman, Mırzashóldiń máńgi uyqısın buzǵanman. Zaman ushın men anketa toltırsam, "Paxtakeshpen" dep maqtanıp jazǵanman.

Házir maǵan pútkil dúnya túsindi, Tábiyat ta moyınlaydı kúshimdi, Mámleketim, húkimetim, bári de Quwatlaydı meniń dańqlı isimdi.

Maǵan ullı húrmet qılar Moskvam, Oral polat quyıp beredi mudam, Mashinalar islep onnan Tashselmash, Gruzin shay demlep tutadı maǵan.

Paxta dese quyash jaynap shıǵadı, Paxta dese suwlar shólge aǵadı, Shayırlarım paxta dese yoshlanıp, Jurt tappaǵan sóz marjanın tabadı.

Men quyash mákanı Ózbekstanman, Jer jahanǵa dańqı túsken bostanman

26

Men paxtakesh degen ullı kásipti Kosmos biyigine alıp ushqanman!

Men qaynar nápesli Turkmenstanman, Million tonnam menen úles qosqanman Paxtashılıq aydımların gilemge Ǵayrınaǵıs oyıp jazǵan dástanman.

Men Pamirdiń márti—Tájikstanman, Talay dańqlı tabıs jolın ashqanman. Paxtashılıq dańqın jayıp álemge,

Nurek bolıp quyashtay nur shashqanman.

Men ataqlı aq qalpaqlı qırǵızban, Alatawda jarqıraǵan juldızban. Paxta dese Toqtaǵulday yoshlanıp,

Miynet súygish Manaslardı tuwǵızǵan.

Men aytıwlı Shımkentimen qazaqtıń, Átirapım aq biydaylı uzaq tıń.

Paxta dese Balxash bolıp balqıyman, Afort alma bolıp pisip shalqıyman.

Kásibi kóbeyip, qolı uzarǵan,

Men neftshi Azerbayjan — xazarman. Men Kavkazǵa qadap paxta bayraǵın, Paxta dańqın tawǵa oyıp jazarman.

Qatarımnan qalmayın dep qıstanǵan, Men Xorezm, Qaraqalpaqstanman. Eń qıyın, eń salqın jerdi jibitip, "Ellik"tey shóllerdiń sırın ashqanman.

Aytshı dostım, qay juldızǵa ushasań? Jollarıńdı aq lipasqa bóleyin,

Ay hám Jerdiń arasına keleplep,

27

Úzilmeytin órmek qurıp bereyin.

Aq altınǵa bóleyin keń aymaqtı, Rahmet aytıp sizdey ul-qızǵa. Paxtamnan toqılǵan qızıl bayraqtı Tik aparıp jelbiretip juldızǵa!

1974-j. Oktyabr.

SEKRETAR

Náwpir suw saǵası tawlardan keler, Bálent shıńda bolar búrkit uyası...

El basqarıw isi ol biyik hóner, Bar onıń diplomsız akademiyası.

Úlken orkestrdi basqarıp turǵan Dirijer bir tınbay sermeler kolın. Shıbıǵınıń ushında saz máwij urǵan, Mıń tar gúńirer bir Betxoven bolıp.

Sol sırlı shıbıqtıń mánisin bilmegen "Ańsat talap ǵoy" dep aytısar onı. Al ol arpalısar bir dawıl menen, Sezer sıńsıp ketken jalǵan notanı...

El sıylar basshını "yashulımız" dep, Basshıdan aybınıp qosshı albırar. "Jalǵan nota shertip qoyǵanlar" terlep, Byuro aldında turıp bası salbırar.

Soǵan qarap kópler "úlkeygen ház" der, Birazlar biylikti etedi háwes. "Monamaxtıń bórkin" kiyiwdi gózler, Onıń awır kiyim ekenin bilmes.

Bolǵısı kelgenler kóp.

28

Biraq, partiya —

Bes sawsaqtay biler óz soldatların. Eldi biylep erte biliw artına, — Sherte biliw demek júrektiń tarın.

Kóremiz biz onı qurılıs basında, Awıl jollarında hám minberlerde, Jıynaqlı kabinette—isxanasında, Úlken máseleler qaralǵan jerde.

Onı kútiwshi kóp sennen basqa da, Jumıs kúni bir sutkaǵa sıymaydı. "El táǵdiri" degen úlken mashqala, Bes telefon bolıp birden shırlaydı.

Birdi mıńǵa úlgi etedi serlep, Bazda iyni kelse qızıp ta alar, Asa sheshen de emes.

Bazda keń sermep, Reglamentin ózi sozıp ta alar.

Biraq gigang qurılıs hám atız jaqta Qızǵan ullı xalıqlıq miynet yoshınan Ruhlanıp turıp sóylegen waqta, Ciсeron bolıp tıńlatar saǵan.

Koltıǵıńa pitken ushqır qanattay, Máwjirtip tartqanday baslı namanı, Dúbir sezip turǵan ertlewli attay, Aldıńa tartar ol bas ideyanı.

Sen atlanıp jáne shıǵasań jolǵa ...

Ol biler; házirgi waqta adamlar Isin bahalasań basadı alǵa, Xoshemet buyrıqtan ótimli bolar.

29

Ol biler: kóp kórgen bilimdan darǵa Kemeni kayırlatpay tayaw basqanın. Shet awıldan kelgen piyadalarǵa Ilich qáytip kúlip esik ashqanın...

Basqarıw hám talant. Jolın uqqansız,

Arnap tuwılmasańız da anadan. Sınnan ótip, siz ısılıp shıkqansız Lenin ashıp ketken ustaxanadan.

Hámmege tep-tegis jaǵıw —qıyın is, Biraq xalıqqa unaw—eń baslı maqset. Basshınıń hár tapqır sózi berer kúsh, Jaqsı basshı-elge abıray, dáwlet.

Siz hám injeneri adam janınıń, Derjavamnıń omırawlı balları,— Kommunistlik qurılıs frontlarınıń, Harmań, siz sawlatlı generalları!

Tileymen sizlerge búrkit párwazın, Leninlik parasat, zeyin tileymen. Ullı planlardıń shınlıq salmaǵın Kótergendey mıqlı iyin tileymen!

1974-jıl, Sentyabr

DÁWRANǴA MEGZER

Kózimniń ráwshanı paxtakesh xalqım, Sen desem tillerim goyaǵa megzer, Basqan qádemiń gúl, qollarıń altın, Kewliń quyash nurı—ziyaga megzer.

Jasartıp áyemgi Jáyhun jaǵısın, Paxtanıń gúlinen salǵan naǵısıń,

30

Miynet maydanında yoshıp aǵısıń, Bir máwjirip aqqan dáryaǵa megzer.

Tıńda diyqan biyday nanǵa toydırıń, Shólde sharwa mal semizin soydırıp. Sen dúnyaǵa hasıl lipas kiydirip, Jasandırsań jáhán Zuhraǵa megzer,

Xalıq tabısı tárezini bassın dep, Watan bayıp, el abadanlassın dep. Kommunizm molshılıǵı tassın dep, Niyetiń bir biyik sanaǵa megzer.

Paxtakesh elimde dáwlet baq tasıp, Jeti ıqlım tańlay qaǵar maqtasıp, Ózbekstanımnıń tergen paxtası

Qar jamılǵan bálent qıyaǵa megzer.

Sálem qaraqalpaq, záberdes elim, Ámiw jaǵasında ırǵalǵan gúlim, Mákanım, ırısım, ilhamım meniń, Kewliń — aq, qalpaǵıń qaraǵa megzer.

Paxta—eginlerdin shahı—sultanı, Paxta—abadanlıq turmıs kárwanı, Xalqımnıń paxtadan súrgen dáwranı Jámshid súre almaǵan dáwranǵa megzer.

Lekin, óz-ózinen kelmes bul dáwran, Miynet maydanında urmasan jáwlan, Farhad arna qazsa tas qashap tawdan, Ol hám sennen tálim alǵanǵa megzer.

Qurıltay shaqırıp Tashkent, Nókiste, Erteden ánjamın kórip egiste,

Ullı tabıs ushın xalıq minip kúshke,