Ádebiyattanıw teoriyası (2020, Járimbetov, Sagidullaeva)

C.bibliografiya

D.ádebiyat tariyxı

Jazıwshılardıń dóretpeleriniń yamasa folklorlıq shıǵarmalardıń birneshe jazba nusqaların, variantların salıstıra otırıp, onıń túp nusqasın qayta tiklew menen shuǵıllanıwshı ilim:

A.paleografiya

B.bibliografiya

C.tekstologiya

D.ádebiyat teoriyası

Kórkem ádebiyat termini Orta Aziya xalıqlarınıń, sonıń ishinde qaraqalpaq xalqınıń ruwxıy turmısında qashan qollanıla basladı?

A.XX ásirdiń baslarında

B.XIX ásirdiń baslarında

C.XVIII ásirdiń baslarında

D.XVII ásirdiń baslarında

Kórkem ádebiyattıń basıp ótken tariyxıy jolı:

A.mifologiya, folklor, jazba ádebiyat

B.folklor, jazba ádebiyat

C.romantikalıq ádebiyat, realistlik ádebiyat

D.romantizm, realizm, modernizm

Kórkem shıǵarmanıń formasınıń quram bólekleri:

A.janrlıq formalar, syujetler, kompoziciya, kórkem til

B.tema, janrlıq formalar, syujetler

C.problema, kompoziciya, kórkem til

D.ideya, janrlıq formalar, syujetler

121

Kórkem shıǵarmanıń sáwlelendiretuǵın turmıslıq materialı:

A.tema

B.ideya

C.problema

D.fabula

Kórkem shıǵarmada jańasha kóterilgen áhmiyetli turmıslıq, jámiyetlik, tariyxıy, sonday-aq jekke adam táǵdirine baylanıslı máseleler:

A.problema

B.ideya

C.tema

D.podtekst

Kórkem shıǵarmada avtordıń ózi súwretlep atırǵan waqıyalarǵa, adamlarǵa bolǵan kózqarasları, olarǵa bergen bahaları:

A.ideya

B.problema

C.tema

D.koncepciya

Estetikalıq qásiyetlerine qaray obrazlar qanday túrlerge bólinedi?

A.unamlı, unamsız, qaharmanlıq, komediyalıq, tragediyalıq, yumorlıq

B.lirikalıq, epikalıq, dramalıq

C.liro-dramalıq, dramalıq, komediyalıq

D.mifologiyalıq, realistlik

Janrlıq qásiyetlerine qaray obrazlar qanday túrlerge bólinedi?

A.epikalıq, lirikalıq, dramalıq

B.liro-epikalıq, liro-dramalıq

C.tımsallıq, erteklik

122

D. fantastikalıq, realistlik

Kórkem shıǵarmada súwretlenip atırǵan dáwirge tán bolǵan ulıwmalıq, ortaq belgilerdi ózine jámlegen obraz?

A.tiplik obraz

B.komediyalıq obraz

C.tragediyalıq obraz

D.xarakter

Subyektiv personajdıń ishki sezimleriniń, kewil-keypiniń, ruwxıy keshirmeleriniń sáwleleniwi arqalı jaratılatuǵın obraz?

A.lirikalıq obraz

B.epikalıq obraz

C.dramalıq obraz

D.liro-epikalıq obraz

Personajdıń is-háreketleri, basınan keshirgen waqıyaları arqalı

sáwlelendirilgen obraz – bul...

A.epikalıq obraz

B.lirikalıq obraz

C.dramalıq obraz

D.subyektiv obraz

Xarakter termini sózlik mánisi boyınsha ... degendi ańlatadı.

A.grek tilindegi charekter – ózine tán ózgeshelik, belgi

B.latın tilindegi charekter – ózgeshelik

C.francuz tilindegi charekter – belgi

D.rus tilindegi xarakter – qásiyet

Ádebiy túrler neshege bólinedi?

123

A.úshke: epika, lirika, drama

B.tórtke: epika, lirika, drama, liro-epika

C.úshke: mifologiya, folklor, jazba ádebiyat

D.beske: epika, lirika, drama, liro-epika, liro-drama

Aralas (qospaq) janrlarǵa qaysılar kiredi?

A.poema, ballada

B.tımsal, balet

C.liro-drama, ertek

D.poema, povest

Epos termini qanday mánini bildiredi?

A.áńgime, ertek

B.ańız-áńgime

C.waqıya

D.bayanlaw

Qaharman ómirindegi keskin burılıs jasalǵan máwritti qısqa hám ótkir kórkem psixologiyalıq túrde súwretlewshi prozanıń kishi janrlıq túri.

A.gúrriń

B.novella

C.povest

D.esse

Tımsal qaysı ádebiy túrge kiredi?

A.lirika

B.liro-epika

C.drama

D.epika

124

Lirika termin sıpatında qaysı dáwirden baslap qollanıla basladı?

A.oyanıw dáwirinen

B.ellinizm dáwirinen

C.XIХ ásirden baslap

D.ХХ ásirden baslap

Kórkem shiǵarmada jamiyettiń, jekke adamnıń turmısındaǵı keskin halatlardı, jekke turmıs penen jámiyet arasındaǵı qarama-qarsılıqlardan kelip shıqqan ruwxıy daǵdarıslardı, ishki sezimler menen keshirmelerdi sáwlelendiriw – bul:

A.gumanizm

B.lirizm

C.tragizm

D.dramatizm

“Pyesa” sóziniń mánisi?

A.francuz tilindegi piese – pútin, tutas degen sózden alınǵan

B.grek tilindegi tamashagóyler ushın orın degen túsinikten alınǵan

C.francuz tilindegi bólek, bólshek degen sózden alınǵan

D.roman tillerindegi tutas degen sózden alınǵan

Dramalıq shıǵarmalarda jaǵdaylardı shiyelenistiriwge, yaǵnıy dramalıq halatlardı kúsheytiwge, personajlardıń xarakterlerin ashıwǵa járdem

beretuǵın tiykarǵı qural – bul:

A.dialog

B.monolog

C.polilog

D.ishki monolog

125

Dramalıq shıǵarmalarda personajdıń ishki dúnyası, ruwxıy halatı, tolǵanısların beretuǵın kórkem usıl – bul:

A.monolog

B.dialog

C.polilog

D.polilog

Opera hám baletke arnalǵan ádebiy tekstti ne dep ataydı?

A.ariya

B.scenariy

C.libretto

D.inscenirovka

Epikalıq hám dramalıq shıǵarmalarda syujetti rawajlandırıwdıń birden bir nátiyjeli jolı:

A.konflikt

B.syujet

C.kompoziciya

D.fabula

Lirikada konflikt qalay júz beredi?

A.lirikalıq qaharman menen sırtqı ortalıq arasında

B.lirikalıq qaharman menen obyektiv qaharmanlar arasında

C.dramalıq qaharmanlar menen sırtqı ortalıq arasında

D.avtor hám lirikalıq personaj arasında

Syujet – bul ...

A.grekshe “zat”, “nárse”

B.francuzsha “nárse”, “mazmun”

C.latınsha “mazmun”

126

D. francuzsha “zatlıq mazmun”

Ekspoziciya …

A.latın tilindegi expositio – túsindiriw degen sózden alınǵan

B.grek tilindegi expositio – túsindirme degen sózden alınǵan

C.inglis tilindegi expositio – túsindir degen sózden alınǵan

D.nemis tilindegi expositio – túsindiriwshi degen sózden alınǵan

“Qaraqalpaq qızı” romanında Záripbaydıń óz qızı Jumagúldi anası menen qosıp úyden quwıp jiberiw epizodı – bul:

A.syujettiń (waqıyanıń) baslanıwı

B.syujettiń (waqıyanıń) rawajlanıwı

C.syujettiń (waqıyanıń) shıńı (kulminaciya)

D.syujettiń (waqıyanıń) sheshimi (final)

Berdaqtıń “Aqmaq patsha” dástanında Záriwdiń basınan keshken qorlıqlı waqıyaların óziniń tilinen bayanlawı:

A.qaptal syujet

B.tiykarǵı syujet

C.syujettiń (waqıyanıń) rawajlanıwı

D.syujettiń (waqıyanıń) kulminaciyası

I.Yusupovtıń “Aktrisanıń ıǵbalı” poemasınıń ortalarında berilgen teatr tuwralı hám jas aktrisanıń táǵdiri tuwralı avtordıń monologi – bul:

A.lirikalıq sheginis

B.waqıyanıń rawajlanıwı

C.waqıyanıń shıńı

D.qaptal syujet

127

Kórkem konflikt tariyxında burınǵı sovet ádebiyatında 1940-jıllardıń aqırı hám 1950-jıllardıń baslarında qanday tendenciya (aǵım) ústemlik etti?

A.“konfliktsizlik teoriyası”

B.sxematizm

C.realizm

D.romantizm

Kompoziciya – bul ... degendi ańlatadı.

A.latınsha “dúzilis”, “qurılıs ”

B.francuzsha “nárse”, “mazmun”

C.francuzsha “ayaq oyını”

D.latınsha “soqlıǵısıw”

Kórkem shıǵarmalardıń aldın ala burınnan tayarlanılǵan keste boyınsha yamasa basqa bir jazıwshılardıń dóretpeleriniń úlgisinde jazılıwı – bul:

A.sxematizm

B.kóshpeli syujet

C.motiv

D.ádebiy tásir

Onseri bel menen siyseri ketpen... Astı sızılǵan sózler:

A.arxaizm

B.istorizm

C.neologizm

D.varvarizm

Kórkem shıǵarmalarda ushırasatuǵın, ádebiy tildiń ólshemlerine sıymaytuǵın, turpayı yamasa stilistikalıq jaqtan natuwrı sózler:

A.vulgarizm

B.jargon

128

C.dialektizm

D.varvarizm

Geypara shıǵarmalarda ólgen adamlarǵa da tiri adamlar sıyaqlı qatnas jasaladı. Bular ádebiyattanıwda ne dep ataladı?

A.apostrofa

B.epitafiya

C.marsiya

D.epigramma

Francuzsha “buzılǵan til” degen mánini ańlatatuǵın belgili bir toparlarǵa ǵana túsinikli bolǵan jasalma til.

A.jargon

B.vulgarizm

C.varvarizm

D.dialektizm

Taxta kópir taqur-tuqır,

Taǵalı torı tepsiner. Teksttiń seslik dúzilisin anıqlań.

A.alliteraciya

B.assonans

C.anafora

D.epifora

“Trop” sóziniń mánisi?

A.awıspalı mánistegi sóz

B.gónergen sóz

C.basqa nársege aylanıw

D.tuwra mánidegi sóz

129

Bálent shıń tarların ańsasa tarlan,

Talmas qanatları kókte sharq urar... Troptıń túrin anıqlań.

A.teńew

B.epitet

C.giperbola

D.metafora

Óttim taw hám taslaqlardan,

Tırna kózli bulaqlardan. Troptıń qaysı túri?

A.litota

B.giperbola

C.metonimiya

D.metafora

Sózlerdi bilqastan jazbay, úlgi noqat qoyıp ketiw – bul:

A.umolchanie (úndemey qalıw)

B.ellipsis

C.apostrofa

D.inversiya

Tırnaqqa zar edik, kórdiń, ah, quday!..

Tırnaqqa zar edik, berdiń, ah, quday!.. Troptıń qaysı túri?

A.metonimiya

B.sinekdoxa

C.metafora

D.epitet

Jerińnen, suwıńnan ráhát kórdim, Janıma jaǵımlı samalıń seniń.

Kórkem súwretlew usılın tabıń.

A.gradaciya

B.inversiya

130