Добавил:
Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:

Lingvistikalıq táliymatlar tariyxı (Abdinazimov Sh. 2018)

.pdf
Скачиваний:
17
Добавлен:
18.08.2024
Размер:
1.82 Mб
Скачать

qubılıslardı túsindiriwde tillik qurılıs hám óz ara tásir procesin izertlew evolyuciyası boyınsha toplanǵan tájiriybeler nátiyje bermegen jaǵdayda ǵana onı paydalanıwı múmkin degen pikirdi bildiredi.

Qadaǵalaw ushın sorawlar

1.Noum Xomskiy hám onıń miynetleri?

2.Noum Xomskiydiń transformaciyalıq grammatikasınıń ózine tán ózgeshelikleri?

3. Sociolingvistikalıq izertlewlerdiń tiykarǵı baǵdarları nelerden ibarat?

4.Psixolingvistika aǵımınıń tiykarǵı wákilleri, miynetleri tuwralı nelerdi bilemiz?

5.Neyrolingvistikalıq izertlewler tuwralı nelerdi bilemiz?

6.Andre Martineniń funkcional lingvistikalıq koncepciyalarınıń ózgeshelikleri?

Ádebiyatlar

1.Абдиназимoв Ш. Тил билими тарийxы. Oқыў қoлланба. — Ташкeнт: «Фан»,

2006.

2.Абдиназимoв Ш. Тил билими тарийxы. Oқыў қoлланба. — Нөкис: «Qaraqalpaqstan», 2013.

3.Алпатoв В.М. Истoрия лингвистичeскиx учeний. Учeбнoe пoсoбиe. 2-e исправлeннoe. — М., 1999.

4.Бeрeзин Ф.М. Истoрия лингвистичeскиx учeний. — М., 1984.

5.Дeшeриeв Ю.Д. Сoциальная лингвистика. — М., 1977.

6.Звeгинцeв В.А. Истoрия языкoзнания XIX — XX вeкoв в oчeркаx и

извлeчeнияx. — Ч. I. — М., 1960; Ч II. — М., 1965.

7.Кoндратoв Н.А. Истoрия лингвистичeскиx учeний. — М., 1979.

8.Лeoнтьeв А.А. Псиxoлингвистика. — М., 1967.

9.Мeчкoвская Н.Б. Сoциальная лингвистика. — М., 1996.

10.Расулoв Р. Умумий тилшунoслик — Тoшкeнт: «Fan va texnologiya», 2007.

11.Швeйцeр А.Д. Никoльский Л.Б. Ввeдeниe в сoциoлингвистики. — М., 1978.

201

TAYANÍSH TÚSINIK HÁM TERMINLER

KÓRSETKISHI

A

Ablaut — 71, 103 Absolyut genetiv — 112

Adresant kommunikativ — 152 Adstrat — 131

Axroniya — 90, 154

Ajıratıwshı almasıq — 27 Akcentuaciya — 112

Akustika — 18, 19,28, 106, 148, 152 Alfavit — 6, 7, 29, 30, 52, 57, 124,158

Alfavitlik sózlik — 12 Alternaciya teoriyası — 106, 148

Analitikalıq qurılıs — 13, 71 Analitikalıq tip — 65

Analogiya — 19, 52, 81, 106, 125, 196

Anıqlıq meyil — 20 Anlaut — 42 Anomaliya — 19

Arab jazıwı — 6, 24, 137 Aramey jazıwı — 6, 24

Areal lingvistika — 85, 128, 130, 132 Artikl — 52

Arxaizm — 16 Associativ — 114, 115 Atama teoriyası — 10 Auslaut poziciya — 42

Awıspalı (máni) — 25, 29, 30 Awızeki sóylem — 11

Á

Álipbe — 13

B

Baǵınıwshı meyil — 19

Basqarıw (baylanıs) — 28

Bayanlaw lingvistikası — 185

202

Bayanlawısh — 26, 109, 147, 148, 160 Belgisiz meyil — 19

Betlenbeytuǵın feyiller — 27 Betlenetuǵın feyiller — 27 Bilingvizm — 190

Binarlıq oppoziciya metodı — 149 Birigiwshi tiller — 67

Birikpeli sesler — 7 Birlik san — 19, 26 Biykarlaw janapayı — 27

Buwınlıq jazıw — 13

Buyrıq (meyil) — 19

D

Deskriptiv metod — 168, 170 Diakritik belgiler — 25 Dialektizmler — 15 Dialektologiya — 11, 15, 95, 170

Dialektologiyalıq sózlik — 15 Dialog — 17, 127, 180, 181

Diaxroniyalıq lingvistika — 105

E

Eki tillik sózlik — 20 Ekilik san — 19

Eksperimental fonetika — 103, 105, 141 Ekstralingvistika — 99, 131

Ekzogloss — 191

Ekzotikalıq til — 131 Eliziya — 29

Enciklopediya — 11, 59, 148 Endogloss — 191

Eń áyyemgi jazıw — 5

Erkin distribuciya — 171, 172 Etimon — 12

Etnolingvistika — 89, 90, 166, 170, 188

F

Feyildiń máhálleri — 19 Filologiyalıq dáwir — 16 Filosofiyalıq dáwir — 16, 102 Filosofiyalıq til — 50, 57 Fiziologiyalıq aspekt — 8, 18, 103 Flektiv tiller — 64, 67, 100, 108, 135 Fonemalardı identifikaciyalaw — 152

Fonemalardıń oppoziciyası — 149, 153 Fonemanıń fakultativ variantları — 152 Forma jasawshı qosımta — 21, 48, 108 Formallasqan jasalma til — 58 Funkcional grammatika — 133, 197 Funkcional sintaksis — 147, 153 Fonema — 45

G

Gáp aǵzaları — 101, 139, 147 Gáptiń aktual aǵzaları — 147 Gáptiń bas aǵzaları — 50

Gáptiń ekinshi dárejeli aǵzaları — 28, 51, 147

Generativ lingvistika — 183 Gerundiya — 53

Glottonikalıq procesler — 100 Gónergen sózler — 30 Grafema — 6

Grammatika kategoriyaları — 8 Grammatikalıq analogiya — 53

Ǵ

Ǵalabalıq atlıqlar — 53

H

Házirgi máhál — 27 Hindgerman tilleri — 64

X

Xalıq aralıq til — 20, 49

I

Ideografiyalıq jazıw — 9 Idioma — 180

Ieroglif jazıwı — 6, 10, 11, 13 Introflektiv — 150

Ishki fleksiya qubılısı — 27, 66, 108 Ishki lingvistikalıq faktorlar — 99 Ishki sóz jasalıw — 72

Izafet — 28

Izolyaciyalanǵan morfema — 180

J

Jalǵamalı tiller — 67 Jalǵaw — 8

Janapay — 8, 19, 27, 41, 66, 169 Jasalma til — 56, 57

Jay gáp — 28, 109 Jazba til — 9 Jupkerlesiw — 28 Juwan — 44, 51

K

Kelbetlik feyil — 19, 27, 53, 112 Kognitiv lingvistika — 197 Kommunikativlik funkciya — 150, 199, 201

Komparativistika — 65, 83, 99, 100 Kontrast distribuciya — 172 Kómekshi feyiller — 52

Kópmánili sózler — 29

Kóplik san — 19, 52

L

Leksikalıq quram — 24 Leksikografiyalıq sózlik — 8, 31

Lingvistikalıq interpretaciya — 101 Lingvistikalıq kategoriyalar — 9, 133, 164

Lingvistikalıq kompotenciya — 186

203

Lingvistikalıq nominaciya teoriyası — 148

Lingvistikalıq paleontologiya — 75 Lingvistikalıq rekonstrukciya — 103 Lingvofilosofiya — 57 Lingvofolkloristika — 90 Logika-tipologiyalıq grammatika — 52

M

Markirovkalaw teoriyası — 187 Menshikli (atlıqlar) — 52 Metalingvistika — 167 Metateza — 28

Meyil — 19, 53, 120 Monema — 200

Morfemalardı identifikaciyalaw — 177 Morfemalıq segment — 172, 174, 175, 177, 170

Morfemanıń alternantları — 176 Murınlıq sesler — 7

C

Neofilologiya — 125

Neologizm — 15

Normativ lingvistika — 186

O

Omonim — 44 Onomasiologiya — 123 Orfoepiya — 7, 26, 190

Orfografiyalıq norma — 14 Orfografiyalıq principler — 15 Organikalıq tiller — 67 Ózlestirilgen sózler — 29

P

Panxroniya — 90, 154

Paradigmatika — 115

Piktografiyalıq jazıw — 5

204

Plerematika — 160

Psixikalıq substrat — 105

Q

Qabatlasqan sesler — 148

Qısqa dawıslılar — 25

Qosımsha distribuciya — 172

Qospa (gáp) — 28, 185

R

Ráwish — 19, 40, 52, 179, 180

S

Salıstırmalı-tariyxıy grammatika — 77, 94

Segmentaciya — 171,188 Semantika — 123, 124, 157, 158 Semantikalıq interpretaciya — 186

Semantikalıq invariant — 149 Semema — 173 Semiologiya — 113, 115, 159

Seplik — 8, 17, 54, 85, 109, 153, 155 Seslik eliklew teoriyası — 59

Seslik modifikaciyası — 152 Seslik nızamlar — 74 Sillabikalıq jazıw — 6 Singarmonizm nızamı — 45 Sinonimler sózligi — 29 Sinonimlik qatar — 11

Sintagmatika — 114, 115, 148, 152 Sintaksislik komponent — 186 Sintaksislik konstrukciya — 21, 109, 112, 184, 185

Sociallıq kelisim teoriyası — 60 Sóz ózgertiwshi affiksler — 73 Substituciya — 171, 178, 179, 189 Substrat — 104, 130

Suffiks — 8

Supersegmentlik morfema — 174 Superstrat — 130

T

Tagmemika — 170 Tańlaq — 19, 40, 53, 58, 72 Tańlaqlıq teoriya — 58, 59

Tariyxıy fonetika — 15, 72, 100, 140, 151

Tariyxıy leksikologiya — 15, 141 Tekst lingvistikası — 133

Teń baylanıstırıwshı dáneker — 27 Til algebrası — 158, 160, 162, 163 Tilek (meyil) — 19

Tillik antinomiya — 126 Tillik semyalar — 43

Tillik universaliya — 170, 184, 186 Tirkewish — 40, 52, 66

Tolqın teoriyası — 83 Transkripciya — 15, 37

Túbir feyil — 26 Túsindirme sózlik — 26, 29 Tyurkologiya — 35, 39

U

Universal grammatika — 55, 67, 87, 180

Ú

Únli dawıssız sesler — 7 Únsiz dawıssız sesler — 7

Y

Yarım dawıslılar — 7

205