Frazeologiyanıń áhmiyetli máseleleri

tilek-alǵıs, ǵarǵıs mánili túrleriniń bar ekenligi belgili boldı.

Qaraqalpaq tilindegi teńles eki komponentli frazeologizmler kórkemlik qurılısı jaǵınan hár qıylı bolıp keledi. Olardıń quramında teńew, epitet, giperbola, litota sıyaqlı poetikalıq til

úlgileri ushırasadı. Teńles eki komponentli frazeologizmlerdiń stillik qollanılıwı hár qıylı usıllarda ámelge asatuǵınlıǵı anıqlandı.

Sorawlar hám tapsırmalar

1.Teńles eki komponentli frazeologizmler tilde qollanılıwı jaǵınan qanday usıllar arqalı iske asadı

2.Frazeologizmler kórkem shıǵarmalarda qanday kórkemlew quralları xızmetin atqaradı

3.Teńew sıpatında teńles eki komponentli frazeologizmlerge mısallar keltiriń.

4.Teńles eki komponentli frazeologizmler quramında qanday súwretlew quralları ushırasadı

5.Antiteza, parallelizm, anafora túrindegi teńles eki komponentli frazeologizmlerge mısallar keltiriń.

6.Teńles eki komponentli frazeologizmlerdiń quramınıń ózgertilip qolanılıwına kórkem shıǵarmalardan mısallar keltiriń. Kartotekalar dúziń.

Paydalanılǵan ádebiyatlar

1. Avalnani Yu.Yu, Royzenzoi L.I. O razgranichenii sinonimiki i variantnosti v oblasti

91

frazeologicheskix ediniс. ''Voprosı frazeologii i sostavleniya frazeologichesmkix slovarey'' Baku, 1968.

2. Aynazarova G. Qaraqalpaq tilinde teńles eki komponentli frazeologizmler. Nókis, 2005.

92

3.rbdinazimov Sh. Berdaqtıń frazeologiyalıq jańashıllıǵı ''rmiwdárya'', 1998. N 1-2.

4.Balli Sh. Franсuzskaya stilistika. Moskva-1961.

5.Bekbergenov A. Qaraqalpaq tiliniń stilistikası. Nókis. 1990.

6.Bekbergenov A. Sinonimler hám antonimler. Qaraqalpaq tili boyınsha izertlewler. Nókis, 1971.

7.Berdimuratov E. Házirgi qaraqalpaq tili leksikologiyası. N, 1994.

8.Berdimuratov E. Aynazarova G. ''Qırıq qız'' dástanınıń leksikasında frazeologizmler hám olardıń eki komponentli túrleriniń qollanılıwı haqqında ''rmiwdárya'' 1998, N 1-2

9.Bolǵanbaev r. Qazaq t8l8ndeg8 sinonimler. Almatı, 1970.

10.Eshbaev X. Házirgi qaraqalpaq tilindegi frazeologiyalıq tirkeslerdi klassifikaсiya jasaw máseleleri. ''Vestnik Karakalpakskogo filiala ANUzSSR'', 1964, N3, 135-142-betler.

11.Eshbaev X. Qaraqalpaq tiliniń qısqasha frazeologiyalıq sózligi. Nókis 1985.

12.Xumamuratov T. Russko-karakalpakskiy frazeologicheskiy slovar dlya shkolnikov. Nukus, 1985.

13.Xukov A.P. Russkaya frazeologiya M. 1986.

14.Iuldoshev B. Frazeoligiya tarixidan lavhalar. Samarqand 1998.

15.Keńesbaev I. Qazaq tiliniń frazeologiyalıq sózdigi. Almatı, 1977. 16. Kunin A.V.

Anglo-ruskiy frazeologicheskiy slovar. M. 1967.

17.Qálenderov M. Qaraqalpaq tilindegi sinonimler. Nókis, 1979.

18.Qálenderov M. #araqalpaq tilindegi sinonimlerdiń grammatikalıq, strukturalıq, leksikasemantikalıq ózgeshelikleri. Nókis, 1989.

19.Mamatov A. Variantlanish frazeologik shakillanishning vositasi sifatida. Toshkent, 1999.

93

22.Shanskiy N.M. Frazeologiya sovremennogo russkogo yazıka. M., 1985.

23.Yusupova B.I. Yusupov qosıqlarında sinonim kelbetliklerdiń stillik qollanılıwı. Qaraqalpaq til biliminiń geypara máseleleri. Nókis, 1994.

Frazeologiyalıq áhmiyetli máseleleri páninen óz betinshe jumıs formaları

1. Teoriyalıq jaqtan ózlestiriwi kerek temalar (12 saat).

94

II.Referat jumısları (8 saat)

1.Frazeologizmler quramında tirek sózlerdiń xızmeti

2.Frazeologizmler hám naqıl-maqallar

3.Frazeologizmlerdiń sóz shaqaplarına qatnası

4.Frazeologizmlerdiń kórkemlew quralları xızmetin atqarıw

5.Frazeologizmlerdiń morfologiyalıq ózgesheligi

6.Frazeologizmlerdiń sintaksislik xızmeti

7.Frazeologizmlerdiń komponentlik quramı

8.Frazeologizmler quramında sanlıq sózlerdiń jumsalıwı

9.Somatikalıq frazeologizmler

10.Feyil mánili frazeologizmler

11.Kelbetlik mánili frazeologizmler. Atlıq mánili frazeologizmler

12.Frazeologizmlerdiń kórkem shıǵarmalarda qollanılıw ózgeshelikleri

13.Kórkem shıǵarmalarda frazeologiyalıq sinonimlerdiń qollanılıwı

14.Kórkem shıǵarmalarda frazeologiyalıq variantlardıń jumsalıw

15.Qaraqalpaq tilinde teńles eki komponentli frazeologizmlerdiń ózine tán

ózgeshelikleri

16.Qaraqalpaq tili frazeologizmleriniń dúzilisi jaǵınan túrleri

17.Frazeologizmlerde sinonimiya hám variantlılıq máselesi

18.Frazeologizmler - sózlik quramnıń ayrıqsha bir toparı

19.Frazeologizm hám sóz

20.Frazeologizmler esabınan qaraqalpaq leksikasınıń rawajlanıwı

95

III Ilimiy maqala, konferenсiyalarda bayanat is tezislerin tayarlaw (6 saat)

1. Qaraqalpaq tili frazeologiyası páni boyınsha

Sawalnama

1.Frazeologiya til iliminiń qanday tarawı?

2.Frazeologizm degenimiz ne?

3.Frazeologiyanıń eń tiykarǵı máseleleri neden ibarat?

5.Ulıwma til biliminde frazeologiya máseleleri menen kimler shuǵıllanǵan?

6.Orıs til biliminde kimler frazeologiyaǵa arnalǵan miynetler dóretti?

7.Tyurkologiyada frazeologiyanı izertlegen kimler

8.Qaraqalpaq til biliminde frazeologiyaǵa baylanıslı qanday izertlewlerbar?

9.Frazeologiyalıq sózlikler qaysı tillerde bar?

10.Frazeologizmler ne ushın bir leksikalıq birlik sıpatında tanıladı?

11.Frazeologizmler qanday kórkemlew quralları xızmetin atqaradı?

12.Frazeologizmlerdiń eń tiykarǵı belgileri nelerden ibarat?

13.Ulıwma til biliminde hám tyurkologiyada frazeologizmlerdi semantikalıqjaqtan klassifikaсiyalawda qanday pikirler bar?

14.Frazeologizmlerdin semantikalıq birigiwshiligi jaǵınan qanday turleribólinedi?

15.Frazeologiyalıq ótlesiwler degenimiz ne?

16.Frazeologiyalıq birlikler degenimiz ne?

17.Frazeologiyalıq dizbekler degenimz ne?

18.Frazeologizmler duzilisi jaǵınan qanday túrlerge bólinedi?

20.Atlıq mánili frazeologizmlerge qanday frazeologizmler kiredi?

21.Feyil mánili frazeologizmlerge mısallar keltiriń?

22.Ráwish mánili frazeologizmlerge qanday frazeologizmler kiredi?

23.Kelbetlik mánili frazeologizmlerge qanday frazeologizmler kiredi?

24.Eki komponentli frazeologizmlerdiń qanday dúzilislik úlgileri bar?

25.Úsh komponentli frazeologizmlerdiń qanday dúzilislik úlgileri bar?

26.Kóp komponentli frazeologizmlerdiń qanday dúzilislik úlgileri bar?

27.Frazeologizmler komponentlik quramı jaǵınan qanday túrlerge bólinedi?

28.Frazeologizmlerdi semantikalıq aspektte úyreniw degende neni túsinesiz? 29.Frazeologizmlerdi grammatikalıq aspektte úyreniw degenimiz ne?

96

31.Teńles e ki komponentli frazeologizmler quramında qanday semantikalıq sáykeslikler bar?

32.Teńles eki komponentli frazeologizmler quramındaǵı «fakultativ aǵza»qanday

34.Frazeologiyalıq variantlar degenimiz ne?

35.Frazeologiyalıq sinonimler degenimiz ne?

36.Frazeologiyalıq variantlardıń qanday túrleri bar?

37.Frazeologizmler qanday frazeologiyalıq sozlikler baspadan shıqtı?

97

Frazeologiyanıń áhmiyetli másleleri páni boyınsha seminar jumıslarıhám olardı jobalastırıw

1-seminar. Túrkiy tilleri frazeologiyasınıń izertleniw tariyxı

Jobası:

1.Frazeologiya pániniń rawajlanıw tariyxı

2.Frazeologizmlerdi úyreniw metodları

3.Túrkiy tilleri frazeologiyası tariyxında S.Keńesbaev, S.N.Muratov, G.Bayramov, A.Yuldoshev, Z.G.Uraksinlerdiń ornı.

2-seminar. Frazeologizmler sózlik quramnıń ayrıqsha bir toparı

Jobası:

1.Frazeologizmler-leksikalıq birlik sıpatında

2.Frazeologiyalıq sóz dizbekleri hám erkin sóz dizbekleri

3.Frazeologizmlerdiń emoсionallıq ekspressivlik ózgeshelikleri

98

2.Frazeologiyalıq ótlesiwler

3.Frazeologiyalıq birlikler

4.Frazeologiyalıq dizbekler

4-seminar. Frazeologizmlerde variantlılıq hám sinonimiya

Jobası:

1.Frazeologizmlerdi variantlılıq máselesi

2.Frazeologiyalıq variantlardın turleri

3.Frazeologizmlerdegi sinonimiya qubılısı

99

5-seminar

Frazeologizmlerdiń komponentlik quramı

Jobası:

1.Frazeologizmlerdiń dúzilislik ózgeshelikleri

2.Eki komponentli frazeologizmler

3.Úsh komponentli frazeologizmler

4.Kóp komponentli frazeologizmler hám olardıń strukturalıq úlgileri

6-seminar

Qaraqalpaq tilinde frazeologizmlerdiń stillik qollanılıwózgeshelikleri

Jobası:

1.Frazeologizmlerdiń kórkemlew quralları xızmetin atqarıwı

2.Kórkem shıǵarmalarda frazeologizmlerdiń qollanılıw ózgeshelikleri

3.Frazeologizmlerdiń ayırım ózgerisler menen qollanılıwı.

100