Kewil tolqını jıynaǵı 2-bolim
.pdfbolmaǵanı sebepli, biz ulları anamızǵa esimizdi bilgennen baslap qolqanat bolıwǵa talpınıp kelemiz. Ásirese, men anamdı ózime dım jaqın kórip, hámiyshe kewlimnen ótip atırǵan keshirmelerdi aytıp, saatlap sırlasıp otıraman. Kishkeneligimnen baslap kútá tásirsheń, sezimtal, kewlim bos bolǵanlıǵım ushın ba, mehriyban anam meni álpeshlep, qızǵıshtay qorıp jasawǵa umtıladı. Álbette, hár bir ana ushın barlıq jigerbentleri teńdey súyikli, qádirli sanaladı.
Men oqıw yaki jumıs sebepli úyden alısta júrer bolsam, anam meniń zatlarımdı kóz nurınday qásterlep, hesh kimniń qolın tiygizbey, qádirlep saqlap otıradı. Zımırap ótip atırǵan jıllar bizdi biraz eseytken bolsa da, ana ushın kishkene baladay bolıp qala berer ekenseń. Geyde jumıstıń basa-bası menen anamızdan xabar alıwdı, eń bolmasa telefon etip qoyıwdı esten shıǵarǵan bolsaq, onıń ózi qońıraw shalıp, «Aman júrseń be, quwatım, ash bolıp júrgeniń joq pa? Ayazlap qalma, Ózińe qarap qalıńıraq kiyinip júr, ayazlap qalarsań!» – dep hal-awhalımdı sorap, biz, perzentlerin qayǵırıp otıradı.
Studentlik jıllarında awıldan qalaǵa atlanar bolsaq, sumkamızdı toltırıp eń tatlı jemislerdi, azıqlıq ónimlerdi berip, «Úydegilerge hesh gáp, ilajı bolar, dúzde júriw ańsat emes» dep, ısıq miyrim menen bizdi shıǵarıp salıp, tilegimizdi tilep otırar edi. Tańlaǵan qánigeligimiz boyınsha oqıwımızdı tamamlap, bir álem arzıwúmitler menen jumısqa ornalasqan waqtımızda da, hámmeden kóbirek quwanıshqa bólengen, baxtıyar bolǵan insan bawırman anamız boldı desek asıra siltep aytqan bolmaspız.
Oylı-bálent ómir soqpaqlarında insanǵa oylamaǵan jerde túrli sınaqlar dus keler eken. Kútiwler, keshigiwler, súrnigiwler, túsinbewshilikler bizdi de shetlep ótpedi. Usınday awır demlerde meni jalǵızlatpaǵan, súyep ornımnan turǵızǵan, jigerlendirgen, baxıtlı kúnlerdiń aldında ekenligine isendirip, sabırlı bolıwdı úyretken anajanıma sheksiz minnetdarshılıǵımdı bildiremen.
Bizińshe, hár bir perzent óz anasın eń jaqsı teńewler, sózler menen táriyplegisi keledi. Qádirli analarımızdıń nurǵa tolı ısıq diydarı, júrek mehri, ibrat alarlıq hasıl pazıyletleri menen bul dúnyanıń ele de gózzal bolıp kórinetuǵınlıǵı haqıyqat. Ilayım, jer júzinde jasap atırǵan gúllán analar baxtımızǵa aman bolıp, súyikli ul-qızlarınıń kamalın kórip, quwanısh hám qızıqlarına bólenip, uzaq ómir súrgey! Olardıń nur taralıp turǵan perishtedey diydarı bárshemizge talmas kúshjiger, sarqılmas ilham-yosh baǵıshlap turadı. Sizler bar ekensiz, dúnyanıń tiregi hesh qashan taymay, eń aǵla insanıylıq qádiriyatlar máńgi jasay beredi.
101
«Shamshıraǵım júrmeken aman?»
Dep jol qarap kózi talmaǵan, Keshiksem uyqılay almaǵan, Meniń anam hámmeden jaqsı!
Sózim emes tek te bir meniń, Júrek sózi hámme, hámmeniń, Birgelikte aytayıq keliń, Meniń anam hámmeden jaqsı!
Awırsam jıljımas qasımnan, Sawaltar aymalap basımnan,
Óziniń dártlerin jasırǵan, Meniń anam hámmeden jaqsı!
Alǵanım dep tilep Alladan,
Ísıq miyrim menen qaraǵan, Jaslıq kórkin beripti maǵan, Meniń anam hámmeden jaqsı!
Gúllán tabısımnıń arqawı,
Azıqlandım mehri arqalı,
Óshpeytuǵın baxıt arnadı, Meniń anam hámmeden jaqsı!
Alıs ketsem qáweter alıp, Otırǵanı qońıraw shalıp,
Sezer dárhal júrsem qıynalıp,
102
Meniń anam hámmeden jaqsı!
Baxıtlı SARÍBAEV.
«BALANÍ JASTAN…»
Men endi ǵana óspirimlik jasındaǵı qız bolsam da,biler edim, dúnyadaǵı hesh bir nárse mehir-múriwbetten de, jıllı sózden de tatlıraq emes ekenligin. Dúnyada bárshe zattıń tárezige tartılar ólshemi, awırlıǵı bar. Lekin, eń jıllı sezim bolǵan sıylasıq, mehir-múriwbetti hesh bir nárse menen ólshep bolmaydı. Insan jasar eken hár dayım gózzallıqtı xoshlap, jıllı sóz qumarı boladı. Bir ǵana jıllı sóz benen az ǵana mehir-múriwbet onı kóklerge kóterer,bir awız ashshı sóz ólgen menen barabar qılar eken. Jaqında ǵana tanısqan Aysulıw degen dostımnıń aytıp bergen mına áńgimesi joqarıdaǵı sózlerime anıqlıq kiritedi.
–Men awılda tárbiyalanıp,awılda óstim.Úyimizdiń janında Sara apa degen qońsımız bar. Úylerimiz sonday jaqın, onıń jayı bizlerdikine tiyip turar edi. Sara apanıń mennen bir jas kishi Aynur atlı qızı bar. Aynuranıń jaslıǵında ata-anası qaza tawıp, sol waqıttan berli jası eliwlerden asqan apanıń jalǵız tirenishi bolıp otır. Sara apa aqlıǵın sonday dárejede álpeshler, hátteki bizler menen mektepke shembilikke ketse de:
–Balam, awır nárselerdi isleme, jaman shóp-sharlardı uslay berme,bir jerińdi jaraqatlap alarsań – dep kúyip-pisip júrgeni.
Bul qızǵa meyrimi joqarı bolǵanlıqtan ba, yaki baǵıwshısınan erte ayrılıp, kewli jartı bolmasın dep pe, Sara apa onnan hesh nárse ayamadı. Sonlıqtan da, Aynura hesh nársege zárúrligi joq, hesh kimnen kemlik kórmey erke qız bolıp ósti. Awıl adamları da Sara apaǵa: «Aqlıǵıńızdı bunsha erkelete bermeń!» – dep aytar edi. Bunıń sebebi Aynura kempir apasına hesh itibar bólmeydi. Sol arada bir waqıya bolıp,apasınıń erke qızı bolǵan Aynuranı bárshe jek kórip qaldı. Sonnan berli ol barlıq nárseniń qádirine jetetuǵın, mehir-múriwbetli qız bolıp ózgerdi.
– Erke qızdı bunshelli ózgertetuǵın qanday waqıya? – dedim dostımnıń oyın
bólip.
– Mekteptegi pitkeriw keshesin ótkerip bolıp, jaslar keshqurın dem alıw maqsetinde hámmesi otırıspaq uyımlastırıp bárshesi tuwrı sol jerge ketti.
103
Barlıq jaslar birme-bir ata-analarına kesh qalatuǵınlıǵın aytıp xabarlasar edi, biraq Aynuranıń párwayı pálek .
Kesh boldı, qarańǵı tústi. Aynuradan ele derek joq. Apası sonshelli qáweterlengenlikten be bir jerde tınım tappay, aqırı shıdamı tawsılıp, kóshege izlep shiqtı. Jol shetindegi jatırǵan shóp-sharlarǵa abaysızdan ayaǵı ilip ketip, jerge etbetinen jıǵılıp tústi. Ol qızına qarap:
– Qızım, meni ornımnan túrgeltip jibershi, járdemlessen ornımnan turıp alayın – dedi.
Aynuranıń párwayı páńseri edi.Ol apasına qarap ǵázep tolı kózleri menen bılay dedi:
–Hey, apa, ne qılıp júrseń keshte meni hámmeniń aldında uyaltıp, ol da jetpegendey qarap júrip qara jerge jıǵılıp. Júrer jolıńdı bilmes ekenseń, óziń tur!
–Men sennen qáweterlendim, bir nárse bolıp qalmadımeken – dep júregim shıǵa jazladı qızım-m-m-aw.
–Men úp-úlken qız boldım. Ózime-ózim juwap bere alaman. Qashan qarama izime ergeniń ergen. Óziń qaytıp kelgen bolsań sóytip qaytaber -dep ashıwlanıp ketip qaldı.
Sara apanıń 18 jıldan berli ayamaǵan mehirine, janın keshkendey ıqlasına, bir túyir miyirimlilik tawıp bere almaǵan qızınan qattı kewli óksip, áste ornınan turıp, úyine qayta berdi.
Bul áńgimeni esitip, meniń de kewlim alaǵada boldı. Shınında da, «paldı kóp jeseń, záhár menen teń boladı» degeni ras eken .
A. Ismaylova.
GÚBELEKTIŃ BAXTÍ JETERLI…
Ómir! Bul sonday túsinik. Onda mın túrli oyınlar, qarama-qarsılıqlar, jeńiw hám jeńiliwler boladı. Ómirdi hár kim túrlishe kóz aldına keltiredi. Ol haqqında ózinshe túsinedi. Insan bul jaqtı álemde ómir súrer eken, hárdayım bir nársege umtılıp jasaydı. Ogan erisiwge ján-táni menen háreket qıladı. Kópshiliktiń aldına qoyǵan maqseti – bul baxıt esigi. Bul esikke jetip barıp, onıń sırlı qulpınıń giltin tawıp ashıw ańsat emes. Bul jolda ne túrli qıyınshılıqlarǵa dus kelemiz. Qansha asqar tawlardı asıwǵa, balshıq suwlardı basıwǵa tuwra keledi. Dana xalqımızda
104
«qıymıldaǵan qır asar» degen gáp bar ǵoy. Al, endi bul baxıt atlı esikke jetiw ushın ne islewimiz kerek? Álbette, mánzilge barıw ushın soqpaq tańlawdan baslaymız. Ómirde hár bir insannıń óz soqpaǵı boladı. Al, bul kishkene jol bizdi aydın gúzar jolǵa baslaydı.
Usı jolda ómir tekshelerine dus kelemiz. Sebebi, baxıtqa erisetuǵın jol bir tegis bolmaydı. Házirgi zaman tili menen aytqanda baxıtqa «lift» penen jetisip bolmaydı. Onıń ushın sansız tekshelerge erinbey minip ótiw kerek. Biz – bul gúzar joldıń jolawshılarımız. Hár kim óz ómirinde ózi jolawshı degeni de pikirimizdiń ayqın dálili. Endi jolawshınıń qanday bolıwı onıń óziniń hújdanına baylanıslı. «Awırdıń astı jeńildiń ústi» menen júretuǵınlar da joq emes. Sebebi, bes barmaq birdey emes. Hár bir insannıń ómir tárezisi boladı. Bul tárezige tartılǵan júkti kótere biliw tiyis. Tek háreket etseń hámme nársege erisiwge boladı.
Mısalı, men baxıttı, ómirge qánáátti gúbelekten izleymen. Durıs, ol kishkene ǵana bir jánlik. Biraq, onda gózzallıq bar. Túrine qarasam qanday da bir estetikalıq zawıq alaman. Onıń tek túri emes, ómiri shırayǵa bay. Jeńil ushadı, hesh kimge zıyanı joq. Adamǵa, tábiyatqa azarsız bir jánlik. Meniń kózim menen qaraytuǵın bolsaq eń kishi gózzal qus. Awa, men onı qusım degim keledi. Maǵlıwmatlarǵa qaraǵanda gúbelekler úsh kún ǵana jasaydi. Tek ǵana úsh kún…
Al, eń baxıtlı, áwmeti kelgenler bir hápte jasawı múmkin eken. Bunday gúbelekler millionnan bir gezlesedi. Biz bárha shúkirshilik etiwdi nege gúbelekten úyrenbeymiz. Ol sol úsh kúni ushın baxıtlı. Sonda da ómirin mazmunlı ótkeriwge tırısadı. Yaǵnıy, óz tárezisindegi tastı awırsınıp otırmastan, onı kóterip, gúzar jol tekshelerine qádem taslaydı. Baxıt atlı esikke umtıladı. Birewge jamanlıq etiw, sumlıq oylaw sıyaqlı qásiyetlerdi oyına da keltirmeydi.
Qádirdanlar, «Kóp jasaǵan bilmeydi, kópti kórgen biledi». Sonlıqtan, bul kishkene gúbelekke hayran qalaman…
Sh. Orazımbetova.
ARTÍQSHA MEHIR
Jaslar shańaraq bolǵan soń, álbette, perzentli bolıwdı qáleydi. Bala–adam ómiriniń quwanıshı, úydiń qızıǵı, kelesheginen úmit kúttiretuǵın dawamshısı.
Ǵayrat penen Arzıgúldiń turmıs qurǵanlarına altı jıldan astı. Arzıgúl úsh márte balalı boldı. Biraq, náresteleri qırqınan shıqpay-aq shetnep qala beredi.
105
Qayta-qayta biynesip qala bergen Arzıgúl nege bunday bola bergenin hesh túsine almadı. Ózi emlenip, kútinip, saqlanıp-aq júredi. Sóytip kótergen balalarınıń hesh júrimi bolmadı.
Mine, keyingi balasına da hámiledar boldı. «Qudayım, usını ómiri menen bergeyseń», dep kúni-túni tilek tilewden toqtamadı.
Ayı-kúni jetip, Arzıgúl toqpaqtay ullı boldı. Ata-anası ırım etip, balaǵa Sháryar dep ism qoydı. Aldıńǵı balaları turmaǵan soń, Sháryardıń áshirepi bolatuǵını belgili ǵoy. Anası pútkilley jumıstı qoyıp, balanıń betine qarap otıradı. Qoldan kelgeninshe balaǵa jaqsı qarap, ayazlatpay, awırtpay ósiriwge háreket etti.
Aradan waqıt óte berdi. Sháryar bes jasqa tolıp, esin bile basladı. Ol endi ózine unaytuǵın zatlarǵa qalayınsha erisiwdi jaqsı bilip aldı. Aytqanı bola qoymasa, shataq saladı, bar dawısı menen jılaydı, qolına túskendi ılaqtıradı. Anası onı jılatıp qoyǵısı kelmey, sol jılamasın dep aytqanın islewge májbúr boladı.
Sháryar bir oynaǵan oyınshıǵı menen ekinshi márte oynaǵısı kelmeydi. Tazadan basqasha nárseler menen tanısıp, oynap kórgisi keledi. Ol úydiń ishin aralap júrip, ózine qızıqlı bolǵan zatlardı tawıp aladı. Onı alıp kóredi, awzına salıp kóredi. Hátte, sındırıp, ishinde ne bar eken dep qızıqsınadı.
Bir kúni anası asxanada qamır iylep atırǵan waqıtta Sháryar qayshı tawıp aldı. Onı alıp, qanday zat ekenine qızıqsınıp, qozǵap kóredi. Qayshınıń bir tárepinen uslasa, ekinshi tárepi de qozǵalıp turadı. Bul qızıq nárse eken dep, anasına alıp bardı. Anası oǵan: «Balam, bunday nárse menen oynawǵa bolmaydı, bar, ornına aparıp qoy», dedi. Aytqandı tıńlay qoyatuǵın Sháryar ma!? Anası bir nárse ayttı eken-aw demedi. Qayshını qolınan taslamay, oynap júre berdi. Anası da balanıń oynap júrgen zatın qolınan alıp, onı jılatıp qoyǵısı kelmedi.
Arzıgúl álettegidey qamırın bastırıp bolıp, keshki awqatına aynalıstı. Sháryar qolındaǵı qayshını taslamay, ele uslap júr.
Bir waqıtta «tars» etken dawıs shıqtı da, izinen bala shıńǵırıp jiberdi. Arzıgúl ishten juwırıp shıqsa. Sháryardıń beti qannan kórinbeydi. Bala sessemirsiz, qanǵa boyalıp jatır. Qorqıp ketken Arzıgúl ne islerin bilmey albıraqlap qaldı. Bir waqıta esin jıynap, «Tez járdem»shaqırdı.
«Tez járdem» balanı emlewxanaǵa alıp ketti. Feldsher menen emlewxanaǵa birge kelgen Arzıgúl Ǵayratqa qońıraw etti. Biraq, ne bolǵanın aytıwǵa shaması
106
kelmedi. Sebebi, qudaydan tilep alǵan jalǵız balası qanǵa boyalıp jatqanın óz kózi menen kórgen, Arzıgúl aqıl-huwıshınan ayrılmay ne qılsın!?
Hesh nársege túsinbese de, áytewir, bir unamsız hádiyse bolǵanın pámlegen Ǵayrat, tez arada emlewxanaǵa jetip keldi. Ol ne bolǵanın shıpakerlerden sorap, bilip aldı.
«Eh! Ne degen sor mańlay edim! Jalǵız túyir balamnıń peshanasında usınday jazmısh barmedi?!» dep, ishley qattı qıylandı. «Ne bolsa da operaciyadan aman shıqsın», dep tiledi.
Eki saat dawam etken operaciyadan keyin shıpakerler balanıń ata-anasın shaqırıp alıp:
«Balanıń kózine qayshı kirip ketken. Júdá tereń kirgen. Kózdiń nerv tamırları úzilgen. Ekinshi kózine zıyanı tiymesin dep tamırların baylap, zaqımlanǵan kózdi dári salıp, tigip qoydıq» dedi. Arzıgúl balanıń tiri qalǵanına quwandı. Al, Ǵayrat erkek adam emes pe, «kózdiń ornın tigip qoydıq», degendi esitip, balanıń keleshegin oylap, qattı qıynaldı. Mıń márte qıynalsa da paydası joq. Ótken isti artqa qaytara almaydı.
Bir hápteden keyin, Sháryar emlewxanadan shıqtı. Ásten jaranıń ornı da jazıla basladı. Bir kúnleri pútkilley táwir bolıp ketti. Biraq… Sháryardıń bir kózi joq edi…
Jeti jasqa tolıp, Sháryar mektepke bardı.Klasslas balalar hám qızlar, bala emes pe, onıń bir kóziniń ornında joq ekenligin qızıq kórip, qaray beredi. Bunday tańlanıwlarǵa Sháryar úyrenisip te ketti. Sebebi, oǵan hámme de solay qaraydı ǵoy!
Jıllar ótip, Sháryar er jete basladı. Aynaǵa qarap, bir kóziniń joqlıǵına namıslana basladı. Ózin basqa balalardan tómen sanaydı. Kóshege de shıqqısı kelmeydi…
Ol mektepti de pitkerdi. Biraq, joraları sıyaqlı Watan aldındaǵı jigitlik wazıypasın atqarıwǵa barmadı.
Jası jigirma beske keldi. Bir qatar joraları úylenip atır. Biraq, Sháryar qızlarǵa qaramaq túwe, aynadan ózine qarawǵa da uyaladı.
Usılayınsha, waqıt toqtap turmadı. Sháryardıń jası otızdan asıp baratır. Anası oǵan úyleniw haqqında gáp ashıwǵa da qıynaladı.
107
Bir kúni Sháryar anasına jaqın kelip, ne ushın bir kózi bunday bolǵanınıń sebebin soradı. Anası bolǵan waqıyalardıń hámmesin, Sháryardıń neshe perzenttiń óliminen keyin tilep alǵan bala ekenligin, onıń erke bolǵanlıǵın, óz aytqanı bolmasa jılap, búldiretuǵının, qolına qayshını alıp oynap júrip, baspaldaqtan qulap, kózine qayshı kirip ketkenin, hámme-hámmesin qaldırmay aytıp berdi…
Sháryar oylanıp otırıp:
– Maǵan sol waqıtta bir shapalaq berip, nege qolımnan qayshını julıp almadıńız? Kóp bolsa bir jılap qoyar edim ǵoy! Sonda búytip, ómirimshe azaplanbas edim!… – dep qattı ókindi.
Anası Arzıgúl de jalǵız balası Sháryarǵa artıqsha mehir beremen dep, onı bir kózinen ayrılıp qalıwına sebepshi bolǵanına qattı ókindi…
Shekerdiń de, mehirdiń de óz shaması menen bolǵanı jaqsı eken.
Gúlayım QUWANÍSHBAEVA.
QUSLAR QAYTÍP KELEDI
Gúz jıyın-terim máwsimi bolǵanlıqtan awıl adamlarıniń jumısı tek atızda. Miynetiniń jemisin alıw ushın tınbay jumıs isleydi. Atızlarda paxtalar ashılıp, tergen sayın tergiń keldi. Paxtakeshler de bir-birine jarısıp kúndi solay batıradı. Miywa apa jası da bir jerge barıp,napaqadaǵı adam bolsa da paxtanı jaqsı teredi. Jalǵız bası menen jalǵız ulın kem qılmay ósirip, oqıtıp jumısqa kirgizdi. Seytjan da bilimli, aqıllı. Ózine usaǵan ottay pedagog. Awıldan qalaǵa qatnap,jumıs islep sharshamaydı. Seytjan ákesinen erte ayrıldı. Ákesi kesellikke shalınıp, tósekte de kóp jatpadı. Gúz de aqırlap, paxta terimde juwmaqlanıw aldında edi. Sol kúnlerde awıldagı adamlardı quwandırǵan jáne bir xabar keldi. Atızdaǵı uzın boylı, qara balanıń, – aytıwshıman, Gúmis apanıń balası Marat úylenip awıl-eldi shaqırıp shashıwǵa aytıp atır. Erten túske qalmay barıńlar – degen dawıs esitildi. Hámmeniń júzinde quwanısh payda boldı. Marat Seytjannıń jan jorası. Kishkeneliginen birge oynap ósti. Qız alıp kelerde de Seytjan qasında edi. Miywa apanıń da quwanıshınıń shegi joq sebebi Marattı da óziniń balasınday kóredi. Quwanıp, quwanıp paxtadan qaytıp kiyatırǵan awıl hayalları:
– Haw, Miywa Marat Seytjannıń jan dostısı emes pe? Haw endigi náwbet seniń úyińde shashıw ekenǵo… Seytjan da tezirek úylense ózimiz xızmette bolamız dep Miywa apanıń kewilin kóterdi.
108
– Awa, Seytimniń jan dostı. Quda qálese Seytjandı úylendirip kelinli bolamız, dep sózin qısqa qıldı.
Ertesi kúni paxtadan dem alısqa ruqsat sorap, hámme shashıwǵa bardı. Keshqurın Miywa apa balasınıń qasına kelip.
–Balam, sen de júre berme úylen. Men de kelin jumsayman. Kewlińe alǵanıń bolsa ayt, ózim barıp úyindegilerdi kóndiremen. Seytjan da anasına kúlimlep qarap.
–Anajan álbette, úylenemen. Awa, kewlime alǵanım bar. Bunı sizge ayta almay júr edim. Biraq, ol qız ilim menen bánt turmıs haqqında sóz ashsam hárdayım, men oqıwım kerek – dep turıp aladı. Al, erten oqıw ushın shet elge ketip baratır. Anajan, ol oqıwdı qattı jaqsı kóredi. Hámmesinen ústin qoyadı. Al men onı joǵaltıwdan qorqaman. Ol sol jaqlarda qalıp ketse she? Mennen de jaqsı balanı ushıratıp qalsa she? Men onı qaytıp kórmesem she? Biraq ol júda aqıllı, ana ol sizge júdá uqsaydı.
Miywa apa da kúlimsirep: áy balam-aw sonsha dártiń bar eken nege aytpadıń?
Bileseń be balam, hesh kim óz elin, jaqınların taslap uzaqlarǵa kete almaydı. Hátte gúzde ketetuǵın quslar da báhárde qaytıp keledi,sen tek ǵana sabır et,dep balasınıń mańlayınan bir súyip qoydı.
Jıyın-terim de tawsılıp, qıs kirip keldi. Seytjanda óz ilimiy jumısları menen bánt boldı. Há, demey-aq qısta qáhárli suwıqların tawısıp, báhár de kirip keldi. Jáne egin egiw, jerlerdi egiske tayarlaw jumısları baslanıp ketti. Miywa apa jer awdarıp atırǵan balanıń qasına kelip, – terekler de bórtip, tábiyatqa jan enip atır, ana qatarlasıp kiyatırǵan tırnalardı kórdińbe, balam? Seytjan anasına kúlimlep, awa kórdim anajan. Mende júdá quwanıshlı xabar bar házir ǵana bolajaq kelinińizden qońıraw keldi. Oqıwı tamamlanıp qaytıp kiyatırǵan eken. Keshte samolyot Nókis átiraplarına qonadı.
–Haw, balam neni kútip atırsań bar tayarlan. Samolyot qonıwı menen qızdı úyge alıp kel. Ya bolmasa samolyottı úydiń qasına qondır. Tóbeleri kókke jetip quwanıstı.
–Áne balam, ne dep edim? Quslar qaytıp keledi.
Z. TÓLEBAEVA.
109
KESHIRIMLILIK – KEWIL KEŃLIGI
– Bárekella, ózimizde de usınday istiń kózin biletuǵın ustalar bar eken. Usı otırǵan imaratımızǵa elektr sımların ótkeriwde sheber qánige taba almay ózińizdey bir azamattı basqa qaladan aldırıp isletip edim. Jaman shıqpadı hámmesi oyımızdaǵıday, usı kúnge shekem hesh bir kemisi shıqqan emes. Siz tuwralı da kóp waqıttan berli esitip júrmen, úlken bir kárxananıń montajlaw jumıslarında qatnasqanıńızdan da xabarım bar. Mınaw siziń qol hakınız razı bolıń. Balashaǵańızdıń ráhátin kórgeysiz.
Qalmurza aǵa Muxammed montyordıń xızmetinen kewli tolıp minnetdarshılıq sezimleri menen shıǵarıp saldı. Haqıyqatında da Muxammed hár qanday alǵıslarǵa miyasar insan. Jaslayınan súygen bul tarawdıń haqıyqıy ustası dárejesine jetti. Ol júdá kishipeyil, hesh bir adamnıń sózin jerde qaldırǵısı kelmeydi. Jumısınan bos payıtları awıl arası, qońsı-qoba degendey úylerge elektr sımların tartıw, texnikalarına ońlaw zárúrligi tuwılsa hesh xızmetin ayamaydı.
– Insannıń jaqsılıǵı janında júriw kerek,jası úlkenniń pátiyası seniń hár qanday baylıǵıńnan artıq – deydi.Bul pikirlerin perzentlerine jiyi tákirarlap turadı.
Kóp ótpey Qalmurza aǵadan jáne qońıraw keldi: – Inim meniń bir qádirdanımnıń jańadan qurıp atırǵan úyine usta kerek, eger málel kelmese jumısıńnan bos payıtıń kelip bir islep berseń – dedi.
Bul saparı aytılgan jerge ol óziniń shákirti menen birge barıwdı uyǵardı. Keshte náwbetshiligi bolǵanlıqtan ekewlep óndirip jumıs isledi.Gáp arası onı bul jerge shaqırǵan abıraylı, bir mákemeni neshshe jıldan berli basqarıp kiyatırǵan, sózi júyeli, tóreliligi de basım Qalmurza aǵa islerine kewli tolıp:
–Bizde sonday úlken kárxana jańadan ashılıw aldında soǵan basshı lawazımına kópten berli ózińdi oylap júr edim, eger yaq demeseń jaqsı jumıs, seniń mamanlıǵıńnan basshı tańlanıw kerek bolıp tur inim – dep qaldı.
–Eplep ketermekenmen – dep Muxammed jáne kishipeyillik etti. Sol payıt sonday ájayıp usınıstı esitken onıń shákirti, qızǵanıshtan ornınan turıp ketkenligin sezbeyde qaldı. Biraq, baladay kewli taza, hámmeni ózindey kóretuǵın ustaz, shákirtiniń bul háreketin sezbedi de.
Sebebi, shákirtin balasınday kórip xojalıǵına qosımsha dáramat bolsın – dep onı bárqulla izine ertip, kásibiniń sırların úyretip júredi.Bul saparı Qalmurza aǵa júdá mayda jumıslarında erinbesten uńqıl-shuńqılına shekem puqtalıq penen
110