Добавил:
Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:

Qaraqalpaq estrada - qosiqlari

.pdf
Скачиваний:
47
Добавлен:
08.08.2024
Размер:
2.34 Mб
Скачать

Bahadır Razımbetov

QARAQALPAQ ESTRADA QOSÍQLARÍ

«Nama qosıqları-ómirimiz dawamında biz benen birge. Qaysı bir qosıqtı tıńlasaq, ómirimizde ushırasqan birwaqıyanı yamasa bir insandı esleymiz. Dúnya ózgeredi, jaqsı qosıq siziń esińizde máńgi qaladı hám bul ájayıp»-degen edi Amerikalı jazıwshı Sara Dessen. Qaraqalpaq xalqı ázel-ázelden jaqsı qosıqqa, jaqsı namaǵa janı qumar xalıq. Xalqımız duwtarına búlbil qondırǵan xosh hawaz baqsılarǵa, dástanlardı jırlaǵanda ótmishten saza kelip uyqıdaǵı sahra-shóllerge jan endirgen jırawlarǵa bay xalıq. Búgin biziń milliy qosıqshılıq ónerin dúnya tanıp, tán alıp atır.

Házirgi texnologiyalar rawajlanǵan bir dáwirde qaraqalpaq qosıqshılıǵı óziniń jańa jónelislerine iye boldı. Ótken ásirdiń 80- 90-jıllarınan keyin milliylik penen zamanagóy estrada jónelisi tez pát penen rawajlana basladı.

Talantlı qosıqshı, aktyor, Qaraqalpaqstanǵa xızmet kórsetken artist Baxadır Razımbetov bul kitapta kóbirek qaraqalpaq estradasınıń rawajlanıwında úles qosqan professional ustaz qosıqshılar menen jas talant iyeleri tárepinen atqarılıp júrgen qosıqlardı jıynap qosıq ıqlasbentlerine inám etken. Kitaptıń jáne bir utımlı jeri, qosıq atqarıwshıları haqqında maǵlıwmat berip ótkeni.

Húrmetli qosıq shaydaları! Bul kitap kóp mıńlaǵan qosıq ıqlasbentleri ushın, qosıq aytıwǵa qızıqqan bárshe talant iyelerine baǵıshlanadı.

Mıńlaǵan oqıwshıları atınan, hár kúni tıńlap júrgen qosıq qatarların miynet etip kitapqa jıynaǵanı ushın Baxadır Razımbetovqa óz minnetdarshılıǵımızdı bildiremiz.

Gauxar Raxmanova

Berdaq atındaǵı Qaraqalpaq mámleketlik akademiyalıq muzıkalı teatrınıń ádebiy bólim baslıǵı.

DÁLIBAY MÁMBETMURATOV

1956 - jılı 27 - yanvar kúni Kegeyli rayonında dúnyaǵa kelgen.1977 - jılı óz dóretiwshiligin baslaǵan.

1999 - jılı Qaraqalpaqstan Respublikasına xızmet kórsetkenartist húrmetli ataǵına iye bolǵan.

Házirgi waqıtta Ózbekstan Respublikası filarmoniyası Qaraqalpaqstan Respublikası bóliminde jumıs alıp barmaqta.

4

GÚL YAŃLÍDÍ

Berdaq sózine

Naması: N.Muxammetdinov

Kúygelek kibi kózleri,

Shiyrinnen sheker sózleri,

Húr kibi báhár júzleri,

Gúlziyba qız gúl yańlıdı.

Qası jayday kirpigi oq,

Hesh jeriniń múltigi joq,

Merekede ataqlı shoq,

Periniń kórki yańlıdı.

Gálá láylim pálák ómirim, Sen hám yandıń-aw,

men hám yandım,

Qarshıǵaday qıyallanıp,

Iytelgidey moynın salıp,

Hár qádeminde jan alıp,

Periniń kórki yańlıdı.

Yupqa dodaq bedeni aq, Álewmetler salıń qulaq, Tawdan aqqan yaki bulaq, Sıldır aqqan-aw suw yańlıdı.

Kórseńler biyhush etedi,

Aqıl qıyalıń ketedi,

Hámme kórgennen jetedi,

Kórkemligi gúl yańlıdı.

Kórseń gúl júzleri janǵan, Jállad kózi aqlımdı alǵan, Qatarınan artıq tuwǵan, Lashın

at suńqar yańlıdı.

1985-jıl

5

DAYÍ QÍZ

Sózi: D.Allanazarov

Naması: Q. Zaretdinov

Baǵıńdaǵı alma menen ursań da ,

Kesek penen ura kórme, dayı qız.

Kópshiliktiń kóz aldında quwsań da,

Awlaq jerde quwa kórme, dayı qız.

Sóz tabalmay albırap tur jiyeniń, Dálkek penen ileberme, dayı qız. Íshqı degen bolar qattı kiyeli, Sózlerime kúle berme, dayı qız.

Gáplerimdi házil sózge burma kóp,

Sóz aytısar dayımız ǵoy, dayı qız.

Aǵayinseń dep oylanıp turma kóp,

Qız alısar dayımız ǵoy, dayı qız.

1985-jıl

SEN KÚLIP KETTIŃ

Sózi: U.Pirjanov

Naması: Sh.Paxratdinov

Jigit jeleńlerdiń kóz nurın alıp,

Sen gózzal qız boldıń gúldey dolanıp.

Birew-birewimizden seni qızǵanıp,

Bizler málellesip, sen kúlip kettiń.

Hámme qardar edik saǵan ol waqta,

Hátte bir sırlaspay kettiń awlaqta.

Bárimiz teńdey jas qatar bolsaq ta,

Bizlerden burın sen erjetip kettiń.

Essiz balalıǵım, essiz jaslıǵım,

Basıma jettiń-aw boyaw-boslıǵım.

Sırttan bir pay bolıp júrgen ashıǵıń,

Bizler bilmegendi sen bilip kettiń.

Sen kettiń-aw, ketkenińe nalıdım,

Jigitler de kewilsiz bolıp qaldı dım.

Jarasıǵı, kórki bolıp awıldıń,

Sońınan tórkinlep sen kelip kettiń.

1986-jıl

6

7

ONDA BÁHÁR EDI

Sózi: U. Pirjanov

Naması: Sh.Paxratdinov

Onda báhár edi, gúl edi saylar,

Sennen xabarım joq, ótipti aylar.

Kewliń sezgir bolsa bárin abaylar,

Kewlim kewilińnen hárgiz ayrılmas.

Sonsha qız ishinda qızdıń aǵlası, Saǵan awdı eken kimniń ıqlası? Órter meni kózlerińniń alası, Sensiz mende ıshqı otı tutanbas.

Baǵlardı aralap tappay parasat, Tańda seni oylap boldım biytaqat. Muhabbatsızlardan kútpe muhabbat,

Bálkim seni mendey bolıp súye almas.

Baxtıyar emespen biyopa bolsam, Jaslıǵım qayda dep aytpa aldansam, Ármanda sen qalsań yaki men qalsam, Ayralıq jolında xosh qal, qarındas.

1986-jıl

8

TUMARIS

Sózi: I. Yusupov

Naması: Q.Zaretdinov

Kindik qanıń tamǵan dalam,

Ana-jurttıń topıraǵı.

Kókiregin qalqan etken,

Massagetler tuwǵan jerge.

Quyash tússe gúl kógermey,

Hárre qonbay gúlden gúlge,

Daraq sırǵıp miywa bermey,

Qanday sán bar bul ómirde ?

O, Tumaris, esińde me ?

Erjetkenshe kónbey úyge,

Dúzge qashıp kiyiklerge,

Keter ediń geyde-geyde.

Dúz kórgen dáw júrekligiń,

Tuwǵan ay qas-qabaqlarıń,

Kiyik minez úrkekligiń,

Kiyikshe tik ayaqlarıń.

Jeyran júris, kiyik minez,

Qızlarına keń dalanıń,

Bildim miyras bolıp ǵárez,

Sen arqalı darıǵanın.

1986-jıl

9

SENIŃ KÓZLERIŃ

Sózi: S. Embergenov

Naması: Q. Zaretdinov

Geyde ushırasqanda naz benen baǵıp, Biyǵam júregime ǵulǵula salıp. Íshqı-muhabbattıń otına jaǵıp,

Sırlı baqqanday ma seniń kózleriń?

Aytalmayman, janım, hasireti kewlimde, Erkin júzgen bir aq quwsań kólimde. Oyımda sımbatıń, atıń tilimde,

Mıń jilwa naz benen kúler kózleriń.

Meniń júregimde saǵınısh bolar,

Kelbetiń kewlimde bir naǵıs bolar.

Aytshı, janım, nege júregiń tuwlar?

Sırlı baqqanday ma seniń kózleriń?

Aqsha bultlar mısal alıs-alısta,

Yaki jeyranbısań ketken shabısqa?

Jaslıq jiger menen ilham baǵıshla,

Mıń jilwa naz benen kúler kózleriń.

1987-jıl

10

BIR GÚL

Sózi: B.Qayıpnazarov

Naması: Sh.Paxratdinov

Ayı, jılı joq esimde,

Jazdıń payızlı keshinde,

Júrsem taza baǵ ishinde,

Bir gúl kórindi de ketti.

Shaqasın samal iydirip,

Uslasań qoldı tiydirip,

Jilwası jandı kúydirip,

Bir gúl kórindi de ketti.

Meni mensimey asa ketip, Ózin jurttan tasa etip, Lábin tutsa posa etip,

Bir gúl kórindi de ketti.

Gúl degenim gúlden kórkem,

Jannan artıq gózzal erkem,

Olsız suw kótermes sirkem,

Bir gúl kórindi de ketti.

Kewlim ańsar nurlı júzin,

Taǵıda bir kórsem ózin,

Súyer edim basqan izin,

Bir gúl kórindi de ketti.

Baǵman babın tapsa eger,

Gúl ashılar qulpı dóner,

Jilwa nazlanar erkeler,

Bir gúl kórindi de ketti.

1987-jıl

11

YAR ÍSHQÍ

Sózi: A.Sultanov

Naması: Q.Hilalov

Tańda tawıs kibi taranǵan dilbar,

Mıyıq tartıwıńda ne degen sır bar?

Qaramıq kózińnen shashılǵan nurlar,

Seni bir kóriwge intizar etti.

Sen ketip kewilim qańırap qaldı,

Ayralıq janımdı hásiretke saldı.

Izlerińnen qarap kózlerim taldı,

Sheksiz keń jáhán bul tar bolıp ketti.

Sen mennen alıslap ketip barasań,

Nazlı tik júreseń sulıw orasan.

Keynińnen telmirip uzaq qarasam,

Qumay kózlerińe jas tolıp ketti.

Kelgenińniń ózi quwanısh edi,

Qasımda bolǵanıń jubanısh edi.

Al ketkeniń bolsa bir nalısh edi,

Yarım ıshqıń meni ahıw-zar etti .

1992-jıl

12

QAYLARDASAŃ ?

Sózi: Á.Seytekov

Naması: Q.Hilalov

Qaylardasań, jaslıǵımnıń gúwası?

Qaylardasań, qosıǵımnıń muńlası?

Qaylardasań, qol jetpegen ármanım?

Qaylardasań, qosıǵımnıń nalası?

Sonsha jıllar kúttim, biraq kelmediń,

Muxabbat dep men de biraz shólledim.

Ara uzaq, kewlim jaqın bolsa da,

Jıllar boyı diydarıńdı kórmedim.

Umıttı dep oyladıń ba sen meni?

Keshir mendey bir turaqsız bendeni.

Bul jáhánde óziń aman turǵanda,

Súye almayman, súye almadım ózgeni.

Barsań ba sen? Barma ediń qaylarda?, Seni oylap taldım shiyrin qıyalǵa. Geyde, janım, sen esime túskende, Sıymayman men bul keń dúnya jáhánǵa.

Ótinemen: meni, janım, keshir dep, Men tileymen saǵan baxıt kelsin dep. Jıllar uzap ketsedaǵı aradan, Aytalmayman júregińnen óshir dep.

1998-jıl

13

BAXÍTLÍ ETE ALMADÍM

Sózi: N.Musaev

Naması: Q.Hilalov

Ushırasıwdan dáslepki izlerińnen qalmadım,

Iybeń menen sózińe hasla qulaq salmadım. Qıyal shıńına jetip dúnya júzin sharladım, Wáde etip ózińe, talay seni aldadım.

Jaslıq ármannıń shegi bolmaslıǵın ańladım, Keshir, janım, men seni baxıtlı ete almadım.

Kewilim ayda edi, hámmesi shayda edi, Tutqan asqar shıńlardı qulpırǵan jayda edi. Juldızım jaynap jandı, júzińe miyrim qandı, Shamshıraq gáwhárlarıń ómirge bezew saldı. Maqset etpedim neni?

Tabıslardan qalmadım,

Keshir, janım, men seni baxıtlı ete almadım.

Pás eken demes pe eken? Kewilge kelmes pe eken?

Aldınnan bilgenimde ǵamın men jemespedim? Ármansız dúnya barma?

Keńge-keń, tarǵa-tarma?

Diydarǵa toyıw sirá bolǵan ba nesip yarǵa? Barlıq qısmetti jeńip, tiklenip turalmadım, Keshir, janım, men seni baxıtlı ete almadım.

1988-jıl

14

DILBARÍM

Sózi: A.Sultanov

Naması: Q.Hilalov

O, gúl júzli dilbarım meniń,

Kem kórdiń be kewil jeter dep?

Súygen bolsań eger haqıyqat,

Meni bunsha dilgir etermeń?

O, baxıtım, ármanım meniń,

Qushaǵıńa qashan jetermen?

Jamalıńa hárgiz toymastay,

Ashıq bolsam endi-aw netermen?

O, miyrimli táǵdirim meniń, Saqlaygór sen meni beterden. Diydar kórmes ayralıq bolsa, Saǵınıshtan ólip ketermen.

1992-jıl

GÓZZAL QÍZǴA

Sózi: B.Qayıpnazarov

Naması: Q.Hilalov

Jańa tuwǵan ayǵa megzer sırlı kózleri, Tal shıbıqtay qıpsha belli shiyrin sózleri, Qasın qaǵıp, júregime kettiń ot jaǵıp, Sıńǵırlaǵan kúlkiń menen biylep alǵan qız.

Ay jamalıń kórkiń meni otlarǵa saldı,

Kóz aldımda eles-eles nazlarıń qaldı.

Kózlerimnen túni boyı uyqımdı aldı,

Gózzal húsniń qıyalımdı biylep alǵan qız.

Seni ańsap kóp qaradım baǵıp jollardı, Kózimdi ilmey kórdim talay atqan tańlardı. Júregimde seniń otlı kózleriń qaldı,

Nurlı kóziń ıqlasımdı jeńip alǵan qız.

Qayda júrseń, men izlegen gózzal dilbarım? Bir kórinshi, kúlim qaǵıp jetkerip nazın, Bul dúnyada óziń sherttiń kewlimniń tarın, Júregimnen orın alıp, biylep alǵan qız.

1998-jıl

16

OPADARÍŃ

Sózi: S.Ismaylov

Naması: Q.Hilalov

Ashıqlar Sáwle, Gúláyım, Ánjimdey ashıǵıw yarım. Jollarıńda intizarıń, Opadarıń men bolayın.

Juldız bolıp ál-aspanda,

Kirpikleriń qamasqanda,

Aq quw bolıp adasqanda ,

Kózlerińe nur bolayın.

Biypatpanıń uranınında,

Sennen qalmay bir adım da,

Qosıq jazsań qıyalıńda,

Tawsılmastay jır bolayın.

1998-jıl

SEN JAQSÍ QÍZSAŃ

Sózi: H.Dáwletnazarov

Naması: Sh.Paxratdinov

Hawazıń kewilge jaǵımlı tiyer,

Mágár ashıǵıń kóp, ıshqıńda kúyer.

Súyip bilmesler de bilmesten súyer,

Bunday da jilwalı júris bolar ma?

Sonsha kóp bolmasa dos hám tanısıń?

Bunshama shıraylı kewil naǵısıń.

Bir ájep namadur názik dawısıń,

Nazlı baǵıwlarıń umıt bolar ma?

Kúlkiń móldir bulaq sıldırlısınday,

Jurttı saǵıntarsań báhár qusınday,

Qız degenniń bári bolsa usınday,

Dúnyada ármanlı jigit bolar ma?

Gózzal husniń - jaslıǵıńnıń baxtıdur,

Janarıńda jaz tańınday jaqtı nur.

Lábleriń posaǵa inkar waqtıdur,

Kózleriń bunshama sulıw bolar ma?

2001-jıl

18

JULDÍZLARDÍŃ ÁRMANÍ

BAR MA?

Sózi: H.Ayımbetov

Naması: Sh.Paxratdinov

Ármanı boladı gúldiń, tallardıń,

Qarshaday qızlardıń, náwshe ballardıń. Ármanı boladı ómiri bardıń,

Aytıń juldızlardıń ármanı bar ma?

Jáne jansam deymen bálentirekte, Ármanıń ózińdey nurlanar kókte. Jımıńlasıp ot taslaydı júrekke,

Sol bir juldızlardıń ármanı bar ma?

Kóp quslar daǵısıp mákán izleydi,

Kóp doslar daǵısıp biykar isleydi.

Tek anaw juldızlar jubın úzbeydi,

Sol bir juldızlardıń ármanı bar ma?

2002-jıl