Добавил:
Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:

Filosofiya, etika, estetika, logika

.pdf
Скачиваний:
10
Добавлен:
06.08.2024
Размер:
11.7 Mб
Скачать

Logika páninen ámeliy sabaqlardıń tálim texnologiyaları

Eskertpe: Logika pániniń specifikasınan kelip shıqqan halda logika páni boyınsha barlıq seminar sabaqlarda logikalıq shınıǵıwlardı sheshiw formasında ótiw maqul dep tabıldı. Sebebi logikalıq shınıǵıwlar pándi tusiniwge, pánnen alınǵan bilimlerdi qollanıw kónlikpelerin rawajlandırıwǵa járdem beredi.

292

№1 Tema: Logika páni hám onıń áhmiyeti Seminar sabaǵı

Toparı: 2 a yuridika

Studentlerdiń qabilet dárejesi: III-dáreje(evristikalıq)

Oqıtıw waqtı: 2 saat

Oqıtıw

sabaǵınıń

1.Logikanıń predmeti hám áhmiyeti.

strukturası/ Seminardıń

2.Oylawdıń formaları hám nızamları.

3.Logikanıń rásmiylestirilgen tili

 

 

jobası

 

 

 

 

 

Oqıw sabaǵınıń maqseti: Durıs oylaw mádeniyatın qáliplestiriw, oylaw nızamları hám formaların durıs qollanıw kónlikpesin, tájiriybesin payda etiw

Pedagogikalıq wazıypaları:

Pedagogikalıq wazıypaları:

1. Logika pániniń payda bolıwı

1. Logika pániniń payda bolıwı

xaqkında xabar beriw.

xaqkında xabar beriw.

2. Logikanıń izertlew obektin

2. Logikanıń izertlew obektin

túsindiriw.

 

túsindiriw.

3. Abstraktlik oylawdıń seziwlik

3. Abstraktlik oylawdıń seziwlik

biliwden ózgesheligin túsindiriw.

biliwden ózgesheligin túsindiriw.

4. Oylawdıń tiykarǵı formaları

4. Oylawdıń tiykarǵı formaları

túsindiriw.

 

túsindiriw.

5. Olawdıń tiykargı nızamların

5. Olawdıń tiykargı nızamların

túsindiriw

 

túsindiriw

6. Logika pániniń áhmietin

6. Logika pániniń áhmietin kórsetiw.

kórsetiw.

 

 

 

 

Oqıtıw usılları

 

Soraw-juwap, Shınıǵıwlar islew

 

 

 

 

 

 

 

Oqıtıw jumısın

 

Kollektiv, individual

shólkemlestiriw formaları

 

 

 

Oqıtıw quralları

 

Ádebiyatlar,.

 

 

 

 

 

 

 

Oqıtıw sharayatları

 

Kishi toparlarǵa bólip sabaq ótiwge

 

 

 

 

qolaylastırılǵan auditoriya

Monitoring hám bahalaw

Shınıǵıwdı tekseriw.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Shınıǵıwlardıń texnologiyalıq kartası

 

 

 

 

 

 

 

 

Jumıstıń

 

Iskerlik

 

Iskerlik

 

 

 

 

 

 

 

 

293

basqıshı

Oqıtıwshınıń

 

 

Studenttiń

 

hám

 

 

 

 

 

 

mazmunı

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Birinshi

Oqıwshılarda

 

 

 

basqısh

qáliplestiriw

 

hám

 

 

Tayarlıq

tereńlestiriw

 

zárúr

 

 

bolǵan

bilimlerdiń,

 

 

 

 

 

 

uqıplılıqtıń

 

hám

Shınıǵıwlarǵ

 

 

kónlikpelerdiń dizimin

óz-betinshe tayarlanadı

 

 

 

anıqlaydı.

 

 

 

 

 

 

Shınıǵıwdıń

túrin, onıń

 

 

 

 

orınlanıwın

 

 

 

bahalaw kriteriylerin

 

 

 

anıqlaydı.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Shınıǵıwdıń

maqsetin

 

 

Ekinshi

 

 

 

hám

Tıńlaydı jazıp aladı

basqısh.

 

 

 

 

 

wazıypaların,

onıń

 

 

Kirisiw.

 

 

orınlanıwınıń bahalanıw

 

 

 

 

 

 

kriteriysin túsindiredi.

 

 

 

 

 

 

 

Úshinshi

Anaw

yaki

mınaw

Praktikalıq uqıplılıqtı

basqısh.

shınıǵıwdı qalay orınlaw

hám kónlikpelerdi óz

Isháreketlerd

kerekligin kórsetedi. Bul

betinshe qáliplestiriwge

basqıshtıń

 

 

zárúr

baǵdarlanǵan

is-

iń dáslepki

 

 

ekenligin anıqlaydı.

háreketlerdi

orınlaydı

qayta

 

 

 

 

(eger bul

is-háreketler

tikleniwi.

 

 

 

 

 

 

 

 

dóretiwshilik

xarakterge

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

iye bolsa júdá jaqsı).

 

 

 

 

 

 

Baqlaydı,

 

individual

Óz-ara tekseriwdi, óz-ara

Tórtinshi

járdem kórsetedi.

bahalawdı, ózin bahalawdı

 

 

 

 

iske asırıwı múmkin.

basqısh.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Shınıǵıwd ı

 

 

 

 

 

 

orınlaw.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Besinshi

Juwmaq

 

 

isleydi:

 

 

basqısh.

oqıwshılardıń iskerligin

 

 

Tekseriw,

 

 

tekseredi,

 

 

analizlew

analizleydi, bahalaydı.

 

 

hám

 

 

 

 

 

 

bahalaw.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

294

№1 Qosımsha

1. Tómendegi bayanlamalardıń mazmun hám mánisin kórsetiń.

«Qaraqalpaq qızı» romanınıń avtorı. Ay. Eń kishkene natural san. Ózbekstan paytaxtı. Qız ketken. Jerge jaqın aspan denesi. Quyash sistemasınıń planetası. L.Tolstoy. Student.

2.Tómendegi kórsetilgen bayanlamalardı qurawshı terminler qanday semantikalıq kategoriyalarǵa kiretugınlıǵın kórsetiń.

A)Qaraqalpaqstannıń paytaxtı Tashkentten arqaraqta jaylasqan. B) Hár bir anna paraxatshılıqtı qáleydi. V) Birinshi kosmonavttıń anası. G) Alma pisti. D) Pisken alma. J) Ózbekstan-ǵárezsiz mámleket.

3.Tómendegi bayanlamalardıń – Tashkent, «Tashkent», ««Tashkent»», sebep, «sebep», ««sebep»» - qaysısın shın gáplerdi alıw ushın kórsetilgen pikirlerdegi X ornına koyıwǵa boladı.

I. A) X – Oraylıq Aziyadaǵı qala.

B)X – qalanıń atı.

V) X – sózdi ańlatıwshı bayanlama. G)

X – ózbek tilindegi bayanlama.

II. A) X – filosofiyalıq kategoriya. B)

X – qaraqalpaq tiliniń sózi.

V) X – sózdi ańlatıwshı bayanlama. G)

Ozon tesiginiń X anıqlanbaǵan.

4.Berilgen pikirlerdi predikatlar logikası tiline aylandırıń.

A)Ayrım studentler ayrım oqıtıwshılardı bilmeydi.

B)Barlıq yuristler logikanı úyrenedi, al ayrım yuristler matematikanı úyrenedi.

V)Ayrım filosoflar hár bir yuristti qálegen tariyxshıǵa salıstırǵanda jaqsı biledi.

G)Qálegen materialist filosof, biraq ayrım filosoflar materialistler emes.

D)Tashkent xalqı Ózbekstannıń qálegen qalasınıń xalqına salıstırǵanda kóp.

295

№2 Tema Túsinik oylawdıń forması sıpatında..

Seminar Toparı: 2-kurs Qaraqalpaq filologiyası fakulteti.

Studentlerdiń qabilet dárejesi: III-dáreje( evristikalıq )

Oqıtıw waqtı: 2 saat

Oqıtıw

sabaǵınıń

1.Túsinikti qáliplestiriw usılları

 

strukturası/ Lekciyanıń

2.Túsiniklerdiń

túrleri,

túsinikler

arasındaǵı qatnasıqlar.

 

 

 

 

jobası

 

3.túsinikler

menen

logikalıq

 

 

operaciyalar.

 

 

Oqıw sabaǵınıń maqseti: Durıs oylaw mádeniyatın qáliplestiriw, oylaw nızamları hám formaların durıs qollanıw kónlikpesin, tájiriybesin

payda etiw

Pedagogikalıq wazıypaları:

Oqıtıw háreketiniń nátiyjesi:

1. Salıstırıw, abstrakciya, analiz,

1.

Salıstırıw, abstrakciya, analiz, sintez,

sintez, ulıwmalastırıw usıllarınıń

ulıwmalastırıw usıllarınıń biliwdegi ornın

biliwdegi ornıń kórsetiw.

kórsete aladı.

2. Túsiniklerdiń kólemi hám

2.

Túsiniklerdiń kólemi hám mazmunın

mazmunın túsindiriw.

biledi.

3. Túsiniklerdiń túrlerin

3.

Túsiniklerdiń túrlerin biledi.

túsindiriw.

4.

Túsinikler arasındaǵı

4. Túsinikler arasındaǵı

qatnasıqlardı biledi.

qatnasıqlardı túsindiriw.

5.

Túsiniklerge anıqlama beriw

5. Túsiniklerge anıqlama

qaǵıydaların biledi.

beriwdi túsindiriw

6.

Túsiniklerdi bóliwdi qaǵıydaların biledi.

qaǵıydaların biledi.

 

 

6. Túsiniklerdi bóliwdi

 

 

túsindiredi.

 

 

 

 

Oqıtıw usılları

Shınıǵıwlar sheshiw,

 

 

Oqıtıw jumısın

Kollektiv, individual

shólkemlestiriw formaları

 

 

Oqıtıw quralları

Ádebiyatlar,.

 

 

Oqıtıw sharayatları

Kishi toparlarǵa bólip sabaq ótiwge

 

qolaylastırılǵan auditoriya

Monitoring hám bahalaw

Shınıǵıwdı tekseriw.

 

 

 

296

Shınıǵıwlardıń texnologiyalıq kartası

Jumıstıń

Iskerlik

 

 

 

Iskerlik

 

basqıshı

 

 

 

 

 

 

Oqıtıwshınıń

 

 

Studenttiń

 

hám

 

 

 

 

 

 

 

 

 

mazmunı

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Birinshi

Oqıwshılarda

 

 

 

basqısh

qáliplestiriw

 

hám

 

 

Tayarlıq

tereńlestiriw

 

zárúr

 

 

bolǵan

bilimlerdiń,

 

 

 

 

 

 

uqıplılıqtıń

 

hám

Shınıǵıwlarǵ

 

 

kónlikpelerdiń dizimin

óz-betinshe tayarlanadı

 

 

 

anıqlaydı.

 

 

 

 

 

 

Shınıǵıwdıń

túrin, onıń

 

 

 

 

orınlanıwın

 

 

 

bahalaw kriteriylerin

 

 

 

anıqlaydı.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Shınıǵıwdıń

maqsetin

 

 

Ekinshi

 

 

 

hám

Tıńlaydı jazıp aladı

basqısh.

 

 

 

 

 

wazıypaların,

onıń

 

 

Kirisiw.

 

 

orınlanıwınıń bahalanıw

 

 

 

 

 

 

kriteriysin túsindiredi.

 

 

 

 

 

 

 

Úshinshi

Anaw

yaki

mınaw

Praktikalıq uqıplılıqtı

basqısh.

shınıǵıwdı qalay orınlaw

hám kónlikpelerdi óz

Isháreketlerd

kerekligin kórsetedi. Bul

betinshe qáliplestiriwge

basqıshtıń

 

 

zárúr

baǵdarlanǵan

is-

iń dáslepki

 

 

ekenligin anıqlaydı.

háreketlerdi

orınlaydı

qayta

 

 

 

 

(eger bul

is-háreketler

tikleniwi.

 

 

 

 

 

 

 

 

dóretiwshilik

xarakterge

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

iye bolsa júdá jaqsı).

 

 

 

 

 

 

Baqlaydı,

 

individual

Óz-ara tekseriwdi, óz-ara

Tórtinshi

járdem kórsetedi.

bahalawdı, ózin bahalawdı

 

 

 

 

iske asırıwı múmkin.

basqısh.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Shınıǵıwd ı

 

 

 

 

 

 

orınlaw.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Besinshi

Juwmaq

 

 

isleydi:

 

 

basqısh.

oqıwshılardıń

 

 

 

Tekseriw,

iskerligin

 

tekseredi,

 

 

297

analizlew

analizleydi, bahalaydı.

 

hám

 

 

bahalaw.

 

 

№1 Qosımsha

1. Tómendegi berilgen túsiniklerge tolıq logikalıq sıpatlama beriń.

Jurnalist. Nızamlılıq. Ata-mákan. Mámlekettiń shıǵıs shegarası. Mámleket. Ádillik ministrligi. Urlıq. Ateist. Tosınnanlıq. Ayıpsızlıq. Tariyxshı. Aybek. Mártlik. Terrorist. Tergewshi. Konus. Suw. Muzıka. Ǵárezsiz mámleket. Ǵárezsizlik. Pútin san.

2.Tómendegi túsinklerdiń mazmunın hám kólemin anıqlań. A) Planeta. B) Ǵárezsiz mámleket. V) Paytaxt

3.Tómendegi berilgen túsinikler arasındaǵı qatnastıń túrin anıqlaw, olardı sheńberlerde kórsetiń.

A) Qılmıs, jazalanatuǵın qılmıs, jazalanbaytuǵın qılmıs. B) Ilimpaz, tariyxshı, jámiyetlik ǵayratker. V) joqarı oqıw ornı, institut, akademiya. G) «Qaraqalpaq dástanınıń» avtorı, qaraqalpaq jazıwshısı, jazıwshı, D) Dinge iseniwshi, ateist, E) Shólkemlestiriwshi, járdemshi, jınayatqa birge qatnasıwshı (souchastnik prestupleniya). J) Qarsılıq, konflikt. Z) Garmoniya, disgarmoniya. I) Sud sheshimi, húkim, sud anıqlaması. K) Erkin, Erkin emes. L) Mazalı, ashshı. M) Ilim, tariyx. N) Mádeniyat, ruwxıy mádeniyat. P) Iskusstvo, súwretlew iskusstvosı, qaraqalpaq iskusstvosı.

4. Túsinikler menen ulıwmalastırıw hám sheklew operaciyaların júrgiziń.

A) Filosofiya. B) Xalıq.

298

№2 Tema Pikir oylawdıń forması sıpatında.

Seminar Toparı: 2-kurs Qaraqalpaq filologiyası fakulteti.

Studentlerdiń qabilet dárejesi: III-dáreje( evristikalıq )

Oqıtıw waqtı: 2 saat

Oqıtıw

sabaǵınıń

1.Pikirlerdiń túrleri,

strukturası/

 

2.Pikirler arasındaǵı qatnasıqlar.

 

3.Pikirlerdiń modallıǵı.

 

 

Lekciyanıń jobası

 

 

 

 

Oqıw sabaǵınıń maqseti: Durıs oylaw mádeniyatın qáliplestiriw, oylaw nızamları hám formaların durıs qollanıw kónlikpesin, tájiriybesin

payda etiw

Pedagogikalıq wazıypaları:

Oqıtıw háreketiniń nátiyjesi:

1. Subekt predikat

1.

Subekt

predikat

túsinikleriniń

túsinikleriniń mazmunın

mazmunın mısallar menen túsindire

jarıtıp beriw.

aladı. .

 

 

2. Ápiwayı pikirlerdiń túrlerin

2.

Ápiwayı pikirlerdiń túrlerin biledi.

túsindiriw.

3.

Quramalı pikirlerdiń túrlerin biledi.

3. Quramalı pikirlerdiń

4.

Ápiwayı pikirler arasındaǵı

túrlerin túsindiriw.

qatnasıqlardı biledi.

 

4. Ápiwayı pikirler arasındaǵı

5.

Quramalı pikirler arasındaǵı

qatnasıqlardı túsindiriw.

qatnasıqlardı biledi.

 

5. Quramalı pikirler arasındaǵı

6.modallıq túrlerin biledi.

 

qatnasıqlardı túsindiriw.

 

 

 

 

6.modallıq túrlerin túsindiriw.

 

 

 

 

 

 

 

Oqıtıw usılları

Shınıǵıwlar sheshiw,

 

 

 

 

Oqıtıw jumısın

Kollektiv, individual

 

shólkemlestiriw formaları

 

 

 

 

Oqıtıw quralları

Ádebiyatlar,.

 

 

 

 

Oqıtıw sharayatları

Kishi toparlarǵa bólip sabaq ótiwge

 

qolaylastırılǵan auditoriya

 

Monitoring hám bahalaw

Shınıǵıwdı tekseriw.

 

 

 

 

 

 

Shınıǵıwlardıń texnologiyalıq kartası

Jumıstıń

Iskerlik

Iskerlik

basqıshı

 

 

Oqıtıwshınıń

Studenttiń

hám

 

 

mazmunı

 

 

 

 

 

299

Birinshi

Oqıwshılarda qáliplestiriw

 

 

basqısh

 

 

hám

 

 

Tayarlıq

tereńlestiriw

 

zárúr

 

 

bolǵan

bilimlerdiń,

 

 

 

 

 

 

uqıplılıqtıń

 

hám

Shınıǵıwlarǵ

 

 

kónlikpelerdiń dizimin

óz-betinshe tayarlanadı

 

 

anıqlaydı.

 

 

 

 

 

Shınıǵıwdıń

túrin, onıń

 

 

 

 

orınlanıwın

 

 

 

bahalaw

kriteriylerin

 

 

 

anıqlaydı.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Shınıǵıwdıń

 

maqsetin

 

 

Ekinshi

hám wazıypaların, onıń

Tıńlaydı jazıp aladı

 

orınlanıwınıń bahalanıw

 

basqısh.

 

 

kriteriysin túsindiredi.

 

 

Kirisiw.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Úshinshi

Anaw

yaki

mınaw

Praktikalıq uqıplılıqtı

basqısh.

shınıǵıwdı

 

qalay

 

Isháreketlerd

orınlaw

 

 

kerekligin

m

 

kórsetedi.

 

 

Bul

kónlikpelerdi

óz

iń dáslepki

 

 

basqıshtıń

 

 

zárúr

betinshe qáliplestiriwge

qayta

 

 

ekenligin anıqlaydı.

baǵdarlanǵan

is-

tikleniwi.

 

 

 

 

háreketlerdi orınlaydı

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

(eger bul isháreketler

 

 

 

 

 

dóretiwshilik xarakterge

 

 

 

 

 

iye

bolsa

 

 

 

 

 

júdá jaqsı).

 

 

 

 

 

 

 

Baqlaydı,

 

individual

Óz-ara tekseriwdi, ózara

Tórtinshi

járdem kórsetedi.

bahalawdı,

ózin

 

 

 

 

bahalawdı

iske

basqısh.

 

 

 

 

 

 

 

 

asırıwı múmkin.

 

Shınıǵıwd ı

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

orınlaw.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Besinshi

Juwmaq

 

 

isleydi:

 

 

basqısh.

oqıwshılardıń iskerligin

 

 

Tekseriw,

 

 

 

tekseredi,

 

 

analizlew

analizleydi,

bahalaydı.

 

 

hám

 

 

 

 

 

 

bahalaw.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

300

№1 qosımsha

1. Pikirlerdiń birlesken klassifikaciyasın beriń, terminler arasındaǵı qatnastı Eyler sheńberi arqalı kórsetiń, subekt hám predikattıń bólistiirilgenligin anıqlań.

A) Túsinik oydıń forması.

B) Biziń

elimizdiń

rawajlanıwınıń

házirgi

basqıshı

demokratiyalıq tendenciyalardıń ósiwi menen belgilenedi.

 

V) Terroristlik teoparlardı qollap quwatlawdıń

hesh qaysısın haqlaw

múmkin emes.

 

 

 

 

G) Nızam talaplarına sáykes kelmeytuǵın barlıq pitimler kúshin joyıtqan bolıp sanaladı.

D) Platon materialist emes.

2. Quramalı

pikirlerdiń

túrin

anıqlań,

olardıń

sostav

bóleklerin kórsetiń.

 

 

 

 

 

A) Úylespeytuǵın

túsinikler

kontrarlıq,

kontradiktorlıq

 

hám koordinaciya qatnaslarında boladı.

 

 

 

 

B) Amnistiya ulıwma yamasa jeke bolıwı múmkin.

 

 

 

V) Mádeniyat, tariyx hám tábiyat estelikleri – xalıq baylıǵı.

G) Jámiyet yamasa demokratiyalıq, yamasa demokratiyalıq emes bolıwı múmkin.

D) shegiw den sawlıqqa zıyan.

J) Kino, radio, televidenie xalıqqa tásir etiwdiń kúshli faktorlarına aylandı.

№2 Tema Oy juwmaq oylawdıń forması sıpatında.

Seminar Toparı: 2-kurs Qaraqalpaq filologiyası fakulteti.

Studentlerdiń qabilet dárejesi: III-dáreje( evristikalıq )

Oqıtıw waqtı: 2 saat

Oqıtıw

sabaǵınıń

 

 

strukturası/ Lekciyanıń

1.

Deduktiv oy-juwmaǵı. Sillogizm. Quramalı

 

pikirlerden juwmaqlar. Epixeyrama.

 

 

 

jobası

 

2.

Indukciya hám onıń túrleri. Ilimiy indukciya.

 

 

3.

Analogiya boyınsha juwmaq. Predmetler hám

 

 

 

 

301

Соседние файлы в предмете Философия