DÓRETIWSHI TULǴALAR

Meni oylaysań-tústi bul dep ne kúnge,

Júrek ǵanam barlıǵında júr sezip.

Sırlı ruwxıy baylanıs bar kewilde.

Bul appaq sezimlerge bólengen muhabbat. Muhabbat haqqında usınday tolǵanıw onı biymáni sıpatlardan tazalaydı. Házirgi waqıtta «basqa birewdi súyip qalsań da bári bir seni súye beremen, sebebi, men seni jaqsı kóremen», dep pikirleytuǵın jılayman lirikalıq kaharmandı tıńlaǵannan góre bunday tınıq sezimlerge iye tolǵanıslar oqıwshıǵa jaǵadı.

Shayırdıń lirikalıq qaharmanlarınıń oylawınsha muhabbatsız jasaw – bul insanniń ishki ruwxıy dúnyasına, óz sezimine jábir qılıwı, ruwxıy dúnyasın ábigerge salıwı. Bunısız adam óz ómirinen tolıq baxıt seze almaydı. Nege degende: «Hayallardı súymeslik bul adamnıń, óz janına jábir qılıwı, qıynawı.»

Shınında da hayal zatı erler ushın baxıt shıraǵı esaplanadı. Hayaldı súygen adam onıń aldında ózin qádirlep, boyın bánelep turmaydı. Hayal muhabbatı – bul ayrıqsha qubılıs. Olar súyiwdi de, súyiliwdi de biledi. Biraq erler bul appaq sezimlerdi ańlamay da qaladı. Bunı shayır: «Az bilemiz hayallardıń dúnyasın» dep tán aladı. Shayır usı qosıǵında hayal muhabbatı tek súyiw sıyaqlı názik sezimlerden turmastan, súygen adamına ǵamxorlıq tuyǵılarına da awısatuǵının aytadı. Shayırdıń táriyplewinshe, bunday hayallar ómirlik joldasın shıntlap súygen, haqıqıy muhabbatqa iye, ­zayıbına pidayı boladı.

Qádir tutpas hayal zatı óz isin,

Bizge tiler baslarına baq qonsa,

Bizdi oylap, óz ómirin

Táǵdirin,

Oylamaydı ańǵarǵanım durıs bolsa

— dep, haqıqıy súygen, taza muhabbatqa giriptar bolǵan hayaldıń obrazın sáwlelendiredi.

Shayırdıń lirikalıq qaharmanları birin-biri súygenlerdiń bárshesi qosılıp, baxıtlı bola bermeytuǵının da túsinedi. Sátsizlikke ushıraw motivi haqqında da shıǵarmalar dóretedi. Biraq, bulardaǵı muhabbat sónbeydi, ishinde qupiya sır bolıp, ómirinshe sırttan ashıq bolıp, biri ekinshisiniń bar ekenligine ǵaybana

111

quwanıp jasap ta adamlar muhabbattan lázzet alıwı múmkin. «Há tirishilik iske aspas barlıq oy» dep baslanatuǵın qosıǵında;

Qıyalımda bárha júrdiń,

Jóni me?

Saǵınǵanda kóz aldımda qadaldıń,

Buyırmasa da qoslas bolıw ózińe,

Seniń barıńnan lázzet alıp jasadım,

dep jazıwı arqalı muhabbattıń tilsimli kúsh ekenligin, bawır basıp, jaqsı kórip qalǵan kewildiń óshpes sezimlerge tolı bolatuǵının aytadı. Bul qubılıslar muhabbattıń pinhámi sırları mol ekenligin ańlatadı.

Birinshi muhabbat teması da ­shayır shıǵarmalarında tiykarǵı orındı iyeleydi. Jaslıqtaǵı ashıqlıq sezim yadtan shıqpas dárejedegi páklikke iye. Usı birinshi muhabbatqa erisiw ayrıqsha hádiyse. óanday da bir sebepler menen bul ashıqlıq sezimler óz maqsetine jete almay qalıwı da múmkin. Biraq ol súyisken kewillerdiń esinen shıqpaydı. Ómirinshe ishte saqlanatuǵın usı sırlar haqqında shayır: «Bastan ótti jaslıq gezde kóp nárse» dep baslanatuǵın qosıǵında jaslıqtaǵı muhabbattıń taza bolatuǵının, biraq, áytewir bir sebepler menen ol sátsizlikke ushıraytuǵının názerde tuta otırıp;

Bilemen men sál nárseni ar qılıp,

Kóp qız-jigit túsinispey qalǵanın,

Usı kúnde jılap ókinse arzırlıq,

Hám birinshi súyiklisi bolǵanın.

dep jazıp, muhabbattıń san qırlı shiyelenisken sırları mol ekenin, shayırdıń lirikalıq qaharmanı óz oqıwshısına ómirindegi jeke waqıyaları boyınsha oy tuwǵızarlıq dárejede tásir etiwge umtıladı. Bul shayırdıń muhabbat lirikalarınıń ózinsheligi de esaplanadı.

Muhabbat teması shayırdıń pútkil dóretiwshiligi dawamında jetekshi orınǵa iye ekenin kóriwge boladı. «Sezimlerim» atlı qosıqlar toplamı da usı baǵdardaǵı qosıqlarǵa bay. Muhabbattı janlandırıwshı nárse – bul sulıwlıq. Insan júregi sulıwlıqqa, usı sulıwlıqtan estetikalıq zawıq alıwǵa oǵada qumar. Jan sulıwlıqtan estetikalıq azıqlanıp ruwx aladı. Sulıwlıq – adam aqılı bayanlap jetkere almaytuǵın sıyqırlı tilsim.

112

Bolsadaǵı adamlarda tereń oy,

Tapqanları durıs shıqpadı,

Namaqul,

Sulıwlıqqa qushtarlıq – sır,

Bilip qoy,

Adam aqılı, sheshe almaǵan

jumbaq bul.

Sulıwlıqtıń insan janı ushın ruwxıy azıq ekenligin, bunıń qupiya táreplerin bayqaw qıyın keshetuǵının, olar qız-jawanlarǵa jarasatuǵının onı perishte obrazına teńeliwinen-aq ańlaysań. «Sap sulıwlıq pák denede jámlesken, tartıp turar adamdaǵı bar ańdı» Sulıwlıq qanday da bir sezimdi janlandırıwshı sırlı qásiyetke iye bolǵanlıqtan, adam onıń tiykarı esaplanǵan beyishtegi perishteni kóz aldına elesletedi, ańsarı awadı, sulıwlıq óz tegine tartpay turmaydı.

Sulıwlıq ta tekke tartar,

Joq shama,

Hasıllıǵı dárhal kózge ilingen,

Sezilip tur,

Pák júregi tap-taza,

Bul dúnyanıń gúnásınan,

kirinen.

Arıwlar tek shıraylı sulıw ǵana bolmaydı. Al onıń ishki ruwxıy pákligi sırtqı júzine kórinis berip turadı. Júzindegi ısıqlıqqa qarap onıń júreginiń tazalıǵın, janınıń azadalıǵın sezeseń. «Seniń menen bolǵan kúnler endi eles» dep baslanatuǵın qosıǵında, shayırdıń lirikalıq qaharmanı muhabbat, sulıwlıq, insan toymaytuǵın qubılıslardı ózinde jámlegenligin, muhabbat sezimi adam qanaatlanıp, sheklenbeytuǵın sıyqırlı lázzet ekenligin, muhabbat­qa ǵarıq bolıp, qansha baxıtlı, quwanıshlı kúnlerdi ótkerseń de, buǵan adamnıń mawqı basılıw sezimi kónlikpeytuǵının túsindirgen,

Bastan ótti ne shadlıqlar,

113

Kóp dúbir,

Endi qaytıp kelmes,

Ketti ol kúnler,

Sol waqtaǵı kórgen lázzet,

Báribir,

Óz qádirine jetpegendey

túyiler.

Muhabbat usınday adam táriyplep jetkeriw qıyın, ıqlas seziminiń qanaatlanbawınan, toyınbawınan quralǵan ózine tán jaratılısına iye. «Muhabbattı tolıq ańlap jasawǵa. Kúnler emes, pútkil ómir jetpeydi». Usınıń aqıbetinde muhabbattı árman etip jasaw lázzetlirek. Árman menen ózińdi jubatıp jasaysań. Mine, shayırdıń lirikalıq qaharmanınıń muhabbattan lázzet alıp jasaw kórinisleri.

Muhabbat bul jigittegi maqtanısh,

Qayıl bolıp «baxtım» dep qız tán alǵan,

Sezimdegi qıyan-keski arpalıs,

Ózge ushın baxıt bolıwǵa jaralǵan.

Jigittegi muhabbattıń tiykarǵı túp maqseti ıqlası ketken sol qızdı shadlıqqa keneldiriw, quwanıshqa toyındırıw. Usı arqalı oǵan jetisiw. óızdıń jigitke razı bolıp kewillerdiń inaqlasıwı jigit ushın Úlken baxıt. Muhabbat bir jaǵınan teńlesi joq adamgershilik. Adamgershilik sezim menen muhabbat sezimi óz-ara ótlesip ketken. Usı qubılıslar jigitti maqsetke qaray talpındıradı. Qızdıń aldında abıroylı, diyanatlı, jaqsı páziyletli bolıwına háreket ettiredi. Adamlardaǵı usı muhabbat sezimi insanıylıq qatnaslardı jaqsılap, jámiyetti gúllendiriwge úles qosadı.

Bekkemleydi keleshekke úmitti,

Tırıstırar márt abıraylı bolıwǵa,

Qızǵa bolǵan muhabbatı jigitti,

Umtıldırar ómirden ornın tabıwǵa.

114

Muhabbatqa qurılǵan shańaraq adamlardıń turmıstan óz ornın tawıp, kewli toqlıq penen ómir súriwiniń deregi. Shayırdıń lirikalıq qaharmanlarınıń júrek Tórinde usı qubılıslar orın alǵan. Sonday-aq, shayırdıń muhabbat haqqındaǵı shıǵarmalarında muhabbat jas tańlayma degen soraw da ortaǵa taslanadı. «Qızdıń kewli hár nárseden ázizdur» dep baslanatuǵın qosıǵınıń lirikalıq qaharmanları birin-biri bar intası menen ishlerinen jaqsı kórse de, sırtqı gáp-sózlerden uyalıwı sebepli olardıń bul sezimleriniń tunshıǵıwına alıp kelgen. óansha ashıq bolıp bir-birin jan-táni menen unatsa da, bunı esitken ortalıqtıń pikiri olardıń sezimlerine iritke jasay beredi. Jurt ne deydi? Usı túsinikler muhabbat seziminen ne ushın ústin turadı? Bir jaǵında súrdewi shıqqan jol, ekinshi tárepte ele ótip kórmegen biytanıs kópir. Lirikalıq qaharmannıń olardıń qaysısınan óterin bilmey daǵdarısqa túsiwi kewillerge ǵul-ǵula saladı.

Biz jámiyette ósip tárbiyalanǵanbız, sonlıqtanda jeke sezim-tuyǵılarǵa da jámiyetlik pikirdiń tásiri bayqalıp qala beredi. Sonday-aq, milliy xarakter, milliy mentalitet, milliy ar-uyat túsinikleri bar. Bul nárseler teginlikte seniń jeke tuyǵısezimlerińe ırq bere bermeydi. Demek, bul túsiniklerdiń insan erkinen de ústinlik etetuǵının jasırıw qıyın.

«Súyriktey qız, boyı talma dım jas-aw,

Usınıp tur bul dúnyanıń beyishin».

Bul jaǵdayda muhabbattı jeke sezim-tuyǵı dep esaplasaq ta, xalıqtıń pikirinen, eldiń qabıl etpey qarawshılıq kózqarasına jaltaqlaw bar ekenin sezeseń. Biraq lirikalıq qaharman qálb buyrıǵı aldında ázzilik ete beredi: «Qızdıń kewli hár nárseden ázizdur». Shayırdıń lirikalıq qaharmanı bunday muhabbatqa umtılsa da joqarıda atap ótken ándiysheler oǵan tuyǵıların jılawlawǵa nusqap turǵanday sezile beredi. Demek, bul lirikalıq qaharmannıń ázzi tamanı. Onıń ókinishke alıp keletuǵını sózsiz.

Óz ıqlasın ıqrar etken sulıwǵa,

Qosıla almaw bir ómirlik ókinish.

Usı ókinish lirikalıq qaharmandı bir ómir jılt etip sóngen sezim-tuyǵılar haqqında oylanıwǵa, tolǵanıwǵa múptala qıladı. Lirikalıq qaharman belgili bir ortalıqta ósip tárbiyalanǵan, oǵan sol ortalıqtıń kózqarası, mentaliteti sińgen. Solay eken, bári-bir ol ruwxına ornalasqan tálim-tárbiya normalarınan waz keship kete almaydı.

Men aqılǵa boysınbaǵan sezimniń,

Tásirine súńgip ketken ekenmen,

115

dep, muhabbat oyınshıq emesligin túsinip jasawdı, jeńil ıqlas hám haqıqıy muhabbat seziminiń parqın ayıra biliwdi ortaǵa saladı.

Solay etip, shayır Óserbay Álewovtıń poeziyasında muhabbat teması tiykarǵı orındı iyeleydi. Olardı oqıy otırıp bir nársege ámin bolıwıń múmkin, shayır Álewov penen ilimpaz-pedagog Álewovtıń bir-birine tásiri onıń dóretiwshiligine sińisip ketken. Muhabbat jeke tuyǵı bolǵanı menen ol insanlar arasındaǵı múnásibet. ­Shayır máseleniń usı tárepine kóbirek dıqqat awdaratuǵınday. Biraq olarda oqıwshını jalıqtırarlıq ezbe súwretlewler yamasa danıshpansıp aqıl aytıwlar joq. Onıń poziyasında muhabbat sub'ekttiń tuyǵı-seziminiń názikligi, basqalarǵa uqsay bermeytuǵın ózinshe pikirlewi, ruwxıy dúnya menen ótlesip ketiwi arqalı ózinshelikke iye.

Lirikalıq qaharman sezim-tuyǵılarǵa berilip jeńil-jelpi juwmaqqa kele bermeydi. Súygen júrek tuyǵıları romantikalıq sezimlerge berilip pikirlese de ózin jılawlap alıwdı biledi. Ol sulıwlıqtı, gózzallıqtı muhabbattıń tiykarı dep túsinedi hám olardı kóre aladı. Bul estetikalıq túsinik haqqında berilip súwretlew arqalı oqıwshısınıń sezimlerin qıtıqlaydı.

Eń eski hám barlıq waqıtta náwqıran tema – muhabbat hám sulıw, hám sezimtal tuyǵı sıpatında shayır dóretiwshiliginde óz kórinisine iye bolıp, oqıwshısına eń hasıl tuyǵılardı inám ete beredi.

Quwanıshbay Orazımbetov,

Filologiya ilimleriniń doktorı, professor.

116

AKADEMIK JUMANAZAR BAZARBAEV

Ózbekstan ilimi awır joǵaltıwǵa ushıradı. Filosofiya, áde­biyat hám pedagogika ilimleri bo­yınsha belgili ilimpaz, Ózbekstan Respublikası Ilimler akademiyasınıń akademigi Jumanazar Bazarbaev bıyıl 25-sentyabrde 87 jasında qaytıs boldı.

J.Bazarbaev 1933-jıl 13−noyabrde Moynaq rayonında tuwıldı. 1955-jılı Qaraqalpaq mámleketlik pedagogika institutın tamamlap, miynet jolın usı dárgayda Úlken oqıtıwshı sıpatında basladı. Keyin ala Tashkent mámleketlik universiteti (házirgi Mırza Ulıǵbek atındaǵı Ózbekstan Milliy universiteti) aspiranturasında oqıdı. Dáslep kandidatlıq, soń doktorlıq dissertaciyasın qorǵadı. Ilim tarawındaǵı kóp jıllıq xızmetleri ushın 2000-jılı Ózbekstan Respublikası Ilimler akademiyasınıń akademigi etip saylandı.

Qábiletli ilimpaz 60 jıldan aslam ilimiy-pedagogikalıq jumısı dawamında Ózbekstan Ilimler akademiyası Qaraqalpaqstan bóliminiń Tariyx, til hám ádebiyat ins­titutı direktorınıń ilimiy isler boyınsha orınbasarı, bólim baslıǵı, Nókis mámleketlik universiteti (házirgi Berdaq atındaǵı Qaraqalpaq mámleketlik universiteti) filosofiya kafedrasınıń baslıǵı, Qaraqalpaqstan Respublikası xalıq bilimlendiriw ­ministri, Ájiniyaz atındaǵı Nókis mámleketlik pedagogikalıq institutınıń rektorı, ­kafedra baslıǵı sıyaqlı lawazımlarda jemisli miynet etip, elimizde ilim hám bilimlendiriw tarawların rawajlandırıw jáne joqarı qánigeli ilimiy-pedagog kadrlar tayarlawǵa múnásip úles qostı.

Miynetkesh ilimpazdıń filosofiya tarawınıń áhmiyetli teoriyalıq hám ámeliy máselelerine baǵıshlanǵan 500 den aslam ilimiy maqalaları, 30 ǵa shamalas kitap hám monografiyaları elimiz hám sırt el ilimiy jámiyetshiligi arasında jaqsı belgili.

117

Úlken shólkemlestiriwshilik potencialına iye bolǵan J.Bazarbaev 1990-1995-jılları Qaraqalpaqstan Respublikası Joqar­ǵı Keńesiniń deputatı sıpatında nátiyjeli jumıs islep, elimizde demokratiyalıq mámleketlik hám puqaralıq jámiyetin qurıw processlerinde múnásip qatnastı.

Jankúyer ustaz sıpatında kóplegen jaslarǵa tálim-tárbiya bergen ilim pidayısınıń tikkeley basshılıǵında onlaǵan ilim kandidatları hám ilim doktorları tayarlandı.

Akademik J.Bazarbaevtıń elimizdiń ilimin rawajlandırıw baǵdarındaǵı xızmetleri mámleketimiz tárepinen múnásip bahalandı. Ol «Ózbekstan Respublikası ilim ǵayratkeri» húrmetli ataǵı hám Berdaq atındaǵı Qaraqalpaqstan Respublikası mámleketlik sıylıǵına miyasar bolǵan edi.

Belgili ilimpaz, mehriban ustaz, kishipeyil insan Jumanazar Bazarbaevtıń jarqın esteligi kewillerimizde máńgi saqlanıp qaladı.

118

JOL KÓRSETKEN JULDÍZÍM EDI…

Ómir sırlı jumbaqlarǵa tolı bir jeri oylı, bir jeri bálent, bazda taslaqlı, bazda tikenekli gedir-budır jolǵa uqsaydı. Bul jolda insan súrnigip jıǵılıwı, ya bolmasa adasıp óziniń gózlegen mánzilin taba almay qıynalıp qalıwı hesh gáp emes. Mine, usındayda adamǵa ómirdiń sırlı jumbaqların sheshiwge, onıń tegis emes jollarında súrinbey júriwdi úyretetuǵın hám anıq mánzilge jetip alıw ushın jol kórsetiwshi juldızǵa, yaǵnıy ǵamxor ustazǵa bolǵan mútájlik seziledi. Sonlıqtan, xalıq ustazlardı ázelden «Ustaz atańday ullı» dep húrmetlep, «Áke insandı aspannan jerge túsirse, al ustazlar insanlardı jerden kókke kóteredi» dep esaplap, ustazǵa hám muǵallimge ayırıqsha kóz benen qaraydı. Ilim pidayısı, watansúygish hám xalıqshıl insan, akademik Jumanazar aǵa ­Bazarbaev mine, biz táriyplegen usınday ǵamxor hám jankúyer ustazlardan biri edi. ­Jumanazar aǵanıń ilimde hám bilimlendiriw tarawında shákirtleri oǵada kóp. Men ádiwli ustazdıń mıńnan bir, biraq eń jaqsı kóretuǵın shákirtleriniń biri edim desem, asıra aytqan bolmayman.

Men akademik J.Bazarbaevtı Qaraqalpaq mámleketlik universitetinde oqıp júrgen studentlik dáwirimnen baslap (2005-2009-jıllar) ótkir qálem iyesi, dana filosof, filolog hám tariyxshı-etnograf alım sıpatında tanıy baslaǵanman. Sebebi, Jumanazar aǵanıń ǵalaba xabar qurallarında járiyalanǵan maqalaları hám televideniede shıǵıp sóylewleri hár bir insandı erksiz túrde ózine tartıp turar edi. Sonlıqtan, men oqıp júrgen gezlerimde akademikke shákirt bolıwdı hám de keleshekte filosof bolıwdı árman eter edim. 2009-jılı oqıwımdı tabıslı tamamlap, sol jıldıń ózinde Ózbekstan mámleketlik universitetiniń filosofiya fakultetine «Milliy ideyanıń filosofiyalıq máseleleri» qánigeligi boyınsha magis­traturaǵa oqıwǵa qabıl etildim.

2011-jılı magistraturanı tabıslı tamamlap, ózim oqıǵan universitetke jumıs sorap bardım. Biraqta ol jerdegi basshılar maǵan házirgi waqıtta jumıs joq ekenligin bildirdi. Sırtqa shıǵıp, endi qayjerden jumıs izlesem eken? — dep oyǵa shúmip turǵanımda esime birden Jumanazar aǵa tústi. Sonda magistr diplomımdı qushaqlap ­tuwrı Nókis mámleketlik pedagogikalıq institutına jol aldım. Ishke

119

kirip qarasam, esiginiń sırtına «akademik Jumanazar Bazarbaev» dep jazıp qoyǵan eken. Esikti áste qaǵıp ashqanımda, sol men studentlik dáwirimde bir ret bolsada ushırasıwdı árman etip júrgen akademik J.Bazarbaevtı ushırattım. Esikti asharımdı ashıp bolıp albıraǵanımnan esikti ya jabarımdı, ya ishke júreksinip kirerimdi bilmey qaldım. Sonda iri dawısı menen «Kir, balam, ne jumıs edi?» dep meni mirát etti. Sonda men oǵan «Kafedrańızda jumıs ornı barma, laborant bolıp islewgede qayılman» — dedim. — Haw, balam, sen ózi qayjerdi tamamladıń, qánigeligiń qanday? — dep sorap qaldı. Men ózimniń Ózbekstan mámleketlik universiteti filosofiya fakultetin tamamlaǵanımdı aytıp, diplomımdı kórsettim. Usı waqıtta Jumanazar aǵa diplomımdı kóriwden «Sen haqıyqıy biziń kafedranıń aǵzası ekensenǵo» — dep meni úlken quwanıshqa bólep tasladı hám ustazımnıń qollapquwatlawı menen, ins­tituttıń Milliy ideya, ­ruwxıylıq tiykarları hám huqıq tálimi kafedrasına jumısqa kirdim.

Jumısımnıń dáslepki kúnlerinen baslap ustazımnıń sabaq ótiw ádislerin, dúnya, jámiyet haqqında keń túrde pikirlewlerin úyreniwdi óz aldıma maqset etip qoydım. Aradan 1-2 jıl ótip, ustazǵa shákirt bolıp, onıń seminar sabaqların alıp bardım. Jumanazar aǵanıń kafedra baslıǵı waqtındada ózi sabaq ótiwi, hesh bir sabaǵın úziliske túsirmewi, waqıt tawıp hár bir oqıtıwshınıń ashıq sabaqlarına jeke ózi kirip muǵallimlerdiń sabaqların baqlap barıwı, olardı erinbey talqılawı, muǵallimlerge jetiskenligin aytıp maqtap, kemshiliklerin kórsetip jol-joba beriwleri, bulardıń barlıǵı ustazımızdıń bas­qalarǵa uqsamaytuǵın ózine tán ayırmashılıqlarınıń biri edi.

Joqarı oqıw ornına jumısqa kirgennen keyin pedagog-xızmetkerden ilim menen shuǵıllanıw, belgili bir tema alıp onı ilimiy basshınıń jol-jobası menen izertlew talap etiledi.

Usınday kúnlerdiń birinde ustazım meni kabinetine shaqırıp aldı hám «balam, ekewimiz bir temanıń ústinde izleneyik, saǵan bir temanı qolaylap júrmen. Seni shákirt etip alayın, sende ilim kandidatı, ilim doktorı bolıwıń kerek» — dep maǵan ustazlıq ete basladı hám de óziniń Ózbekstan mámleketlik universiteti hám Samarqand mámleketlik universiteti janındaǵı ilimiy dárejeler beriwshi ilimiy keńeslerge aǵza bolǵanlıǵın aytıp, endi bizlerdiń de sol jerlerde ilimiy jumıslarımızdı qorǵap shıǵıwımız kerekligin esletip, meni Tashkent hám Samar­qand qalasındaǵı Ilimiy keńeslerge alıp ketip júrdi. Barǵan jerinde meni «akademiktiń shákirti» dep tanıstırǵan waqıtta tóbem kókke jetkendey júregim hallaslap quwanar edim. Ilim jolı mashaqatlı, iyne menen qudıq qazǵanday ekenligin sonda ańlap jetkendey boldım. Sebebi, bizler ustaz benen 2018-jıldan baslap Tashkent hám Samarqand qalasındaǵı ilimiy keńeslerge birge poezdda

120