Uliwma_pedagogika_paninen

17- másele. Baslawısh mektep oqıwshılarınıń tárbiyalanǵanlıq dárejesin úyreniw maqsetinde pedagogikalıq ilimiy-izertlew metodınan tısqarı jáne tómendegishe anketadan da paydalanıw usınıs etiledi:

1.Sen ne dep oylaysań, oqıwshı qanday bolıwı kerek?

2.Jaqsı bahadan tısqarı, ádette jáne neler ushın seni ata-anań, oqıtıwshılarıń maqtaydı?

3.Sen ózińdegi jańalıqlardı qanday sezeseń?

4.Óz doslarıńdaǵı neler saǵan kóbirek unaydı?

5.Jaman bahadan tısqarı, jáne neler ushın seni ata-anań kóbinshe ayıplaydı (jazalaydı)?

6.Sen ózińniń qanday bolıwıńdı qáleyseń?

7.Doslarıńızdaǵı qanday qásiyetler sizge kóbirek unamaydı ? Sorawlar hám tapsırmalar: 1.Anketa sorawların analizleń. Olardıń

járdeminde oqıtıwshı ózi ushın qanday maǵlıwmat alıwı múmkin? Onı basqasha jol menen alıw múmkin emes pe?

2.Baslawısh mektep oqıwshıların, antekalastırıw yaki sorap shıǵıwdı, siz maqsetke muwapıq dep esaplaysız-ba? Neshinshi klasslarda? Nege ?

3.Ózińizge tanıs bolǵan qanday da bir baslawısh mektep oqıwshısı menen erkin sáwbetlesip turǵan waqtıńızda sol sorawlardı berip kóriwge háreket etiń hám alınǵan nátiyjeni analizlep kóriń.

4.Bunday anketa sorawların baslawısh klass oqıwshılarınan alıw múmkinbe?

5.Anketada berilgen sorawlar oqıwshılar psixologiyasına qanday tásir jasaydı?

18- másele. Sabaq waqtı, oqıtıwshı sabaq ótip atır. Biraq bir oqıwshı onıń sózin tıńlawdı qálemey, dosları menen sóylesip otır. Oqıtıwshınıń sabırı tolıp, oqıwshıǵa baqırdı. Sonda oqıwshı oqıtıwshıǵa gáp qaytarıp, esikti qattı jawıp shıǵıp ketti. Oqıtıwshı sabaq waqtında shıǵıp ketken oqıwshıǵa psixologiyalıq jaqtan xarakteristika berip ketti. Sabaq tek usılay dawam etti hám ulıwma tema ótilmey qaldı.

Sorawlar hám tapsırmalar:

1.Oqıtıwshı tuwrı isledime?

2.Endi ol oqıwshıǵa qarata qanday jaza qollanıwı kerek?

3.Bul jerde kim kóbirek ayıpker dep oylaysız?

4.Oqıtıwshı menen oqıwshınıń islegen háreketlerine psixologiyalıq jaqtan sıpatlama beriń?

5.Oqıwshıǵa psixologiyalıq jaqtan sıpatlama beriń, xarakter tipin analiz qılıń.

62

19- másele. 5-klass oqıwshısı Arıslan atası qaytıs bolǵanlıǵı sebepli sabaqtan soń anasına járdemlesip, úkelerine qaraytuǵın edi. Sol sebepli ol hámme sabaqlardı tolıq orınlay almadı. Tariyx páninen tazadan kelgen oqıtıwshı Arıslandı taxtaǵa shıǵardı. Ol sabaq tayarlay almaǵanlıǵın ayttı. Oqıtıwshı: ― siz ápiwayı tapsırmanı orınlay almadıńız ba? Sonday da juwapkershiliksiz bolasańba? Bul ketiwińde sennen pol juwıwshı da shıqpaydı, – dedi. Bul waqıyadan soń Arıslan bul sabaqqa qatnaspay qoydı. Baha bolsa onı ulıwma qızıqtırmaytuǵın edi.

Sorawlar hám tapsırmalar:

1.Arıslannıń bul jaǵdayǵa túsip qalıwına kim sebepshi?

2.Siz Arıslannıń oqıtıwshısı bolǵanıńızda qanday jol tutqan bolar

edińiz?

3.Oqıtıwshınıń bul háreketi Arıslannıń psixologiyasına tásir etedi dep oylaysızba?

4.Arıslannıń xarakteri qaysı tipke kiredi?

20- másele. Ustaz nege meniń bahalarımdı jaqsı oqısamda tómen qoydıńızdedi Alpamıs, Omar mennen tómen oqısa da, oǵan 5 baha qoydıńız? – dedi alǵan bahasınan narazı bolǵan Alpamıs.

Bul jaǵdaydı analizleń.

Sorawlar hám tapsırmalar:

1.Bul jaǵdaydı analizleń.

2.Bunday waqıtlarda tájiriybeli pedagoglar ne qılıwı kerek?

3.Alpamısta salıstırıw ózgesheligi qalay hám neniń sebebinen payda bolgan dep oylaysız?

4.Alpamıs ne ushın Omardı ayttı dep oylaysız?

5.Alpamısqa psixologiyalıq jaqtan sıpatlama beriń?

21- másele. Sabaq processinde oqıtıwshı hámmege úyge tapsırmanı tekseriwdi ayttı. Sárdar atlı oqıwshı sabaqta tınısh otırmay, shoqlıq qıldı. Oqıtıwshı oǵan kóp márte eskertiw berdi. Ol eskertiwlerge qaramay, tınısh otırmadı. Oqıtıwshı onıń qasına kelip, - qáne dápterińdi ash, nege úyge tapsırmanı orınlamadıń? – dedi.

–Jazǵım kelmedi, jazbadım – dep juwap qaytardı oqıwshı.

–Jazǵıń kelmese sabaqtan shıǵıp ket!- dep juwap berdi oqıtıwshı.

Sorawlar hám tapsırmalar:

1.Oqıtıwshınıń ashıwı kelip, onı sabaqtan shıǵarıp jibergen jaǵdayda oqıtıwshınıń tutqan jolı durıs bolama?

2.Siz oqıtıwshınıń ornında bolǵanıńızda qanday jol tutqan bolar

edińiz?

63

3.Sárdardıń minez-qulqı psixologiyalıq kóz-qarastan qaysı tipke

kiredi?

4.Sárdarǵa psixologiyalıq jaqtan sıpatlama beriń?

22- másele. - Bugingi sabaǵımız tákirarlaw sabaǵı esaplanadı. Qáne kim meniń sorawlarıma juwap beredi? Sárbinaz, nege sen telefon oynap otırıpsań? Jıynastırıp qoy – degen muǵallimniń eskertiwine oqıwshıdan tómendegishe juwaplar aldı..

– Ne jumısıńız bar, telefon meniki me yaki siziki? Maǵan heshkim xojeyin emes.

Sorawlar hám tapsırmalar:

1.Jaǵdaydıń ne ushın bunday bolǵanlıǵına baha beriń.

2.Siz muǵallimniń ornında bolǵanıńızda qanday jol tutqan bolar

edińiz?

3.Oqıwshılar telefonnan paydalanbawı ushın qaysı usıllardan paydalanıw kerek dep oylaysız?

4.Sárbinazdıń agressiv minez-qulqına sıpatlama beriń.

23- másele. 7-v klassında 3-saat ximiya sabaǵı bolıwı kerek, oqıtıwshı biraz kesh qaldı. 2-3 oqıwshı kelisip, oqıtıwshı otırǵıshınıń ornına sınıǵın almastırıp qoydı. Oqıtıwshı asıǵıp kirip keldi, sálemlesip "otırıńlar", dedi de otırǵıshına otırıwı menen jıǵılıp ketti.

Sorawlar hám tapsırmalar: 1. Jaǵdaydı analizleń. Ne ushın bul waqıya júz berdi?

2.Oqıtıwshı endi qanday jol tutıwı kerek? Waqıyanı dawam ettiriń.

3.Sizde sonday waqıya bolsa ne isler edińiz?

4.Oqıwshılarǵa psixologiyalıq jaqtan sıpatlama beriń?

5.Oqıwshılardıń bul is-háreketlerine qanday faktorlar tásir etken bolıwı múmkin?

24- másele. «Bir kúni Abiw Rayxannıń aldına kirdim,-deydi Al- Valvojiy,-qarasam ol qırıldaǵan hawaz benen zorǵa dem alıp, jan táslim etip atırǵan eken. Solay bolıwına qaramastan ol maǵan qarapː

–Sen bir kúni maǵan «Al-Jaddad al Fosida» esabı haqqında ne degen ediń? - dedi.

–Usınday axwalda-ya, - dep soradım.

–Ey sen, - dedi Abiw Rayxan, - men bul dún‘ya menen xoshlasıp atırman, sol máseleni bilmey ketkenimnen kóre, bilip ketkenim abzal emespe? - dedi.

Men ol máseleni túsindirip berdim. Ol yadlap aldı hám ózide wáde etken nárselerin maǵan úyretti. Sonıń menen men onıń aldınan shıqtım,

64

biraq jolda ketip baratırıp, úyime jetpesten aq Abiw Rayxannıń úyi tárepten joqlap-jılaw hawazın esittim.»

Beruniy sonday adam edi, hatteki ólim tóseginde jatırǵan bolsada bilimge, ilimge umtıldı, onnan ilhám aldı, ráhátlendi. Ɵmiriniń sońǵı demlerine shekem maǵrıyfatqa umtılıp jasadı.

Sorawlar hám tapsırmalar:

1.Bul waqıya haqqında nelerdi ayta alasız?

2.Jámiyet turmısında ilimniń, bilimniń tutqan ornı haqqında aytıp

beriń?

3.Beruniydiń ilimge bolǵan sadıqlıǵına qanday baha bergen bolar

edińiz?

4.Al-Beruniydiń qanday tálim-tárbiyalıq kóz-qarasların bilesiz?

5.Al-Beruniydiń tálim-tárbiya haqqındaǵı psixologiyalıq kóz-

qarasları haqqında nelerdi bilesiz?

25- másele.

Altını on eki qılıw.

Ɵteniyaz oqıwǵa barıw ushın mektepke baratır edi, jolında qos aydap atırǵan bir ǵarrını ushıratıp, oǵan sálem berdi hám soradıː

– Harmań, baba! Ne qılıp atırsız?

Baba balanıń sálemin alıpː -«Balam, altını on eki qılayın dep atırman», depti. Ɵteniyaz bul sózge túsinbepti. Uyalıńqırap, úndemey mektebine ketipti. Barıp muǵálliminen bul sózdiń mánisin soraptı. Sonda muǵallimiː - «Baba aqıllı baba eken. Júdá mánisli etip sóylepti. Bunıń mánisi «altı ay diyxanshılıq etip, bala-shaǵaǵa on eki aylıq ırısqı tabıw ushın miynet etip atırman» degeni, dep túsindiripti (Bir qatar ózgerisler menen alındı).

S.Májiytov.

Tapsırmaː

1.Gúrrińdi oqıp, túsinigińizdi aytıp beriń?

2.Jas áwladtı kamalǵa keltiriwde miynet tárbiyasınıń roli qanday?

3.Miynet tárbiyası haqqında xalıq pedagogikası dúrdanalarınan mısallar keltiriń?

4.Usı mazmundaǵı gúrriń oqıwshılar psixologiyasına qanday tásir etedi dep oylaysız?

5.Gúrrińniń psixologiyalıq jaqtan áhmiyeti nede.

26- másele. Toǵızınshı klass oqıwshısı Kárim bir kúni sabaqqa tayarlanbastan keldi. Muǵallim oǵan «eki» bahasın qoydı. Shańaraǵında Kárim tek anası menen jasaydı, ákesi basqa birewge úylenip ketken. Muǵallim apay Kárimge «eki» bahasın qoyǵanı azday oǵan qopallanıp,

65

«- Ákeń sizlerdi biykarǵa taslap ketpegen qusaydı, bunday baladan qashıp qutılıwdan basqa iláj joq» - dep, onı klasstan shıǵarıp jiberdi. Oqıtıwshınıń bunday miyrimsizlik penen aytılǵan gápi balanı kemsitiw menen sheklenbesten klasstaǵı kópshilik oqıwshılardıń narazılıǵına hám óz-ara qarama-qarsılıqtıń kelip shıǵıwına sebepshi boldı.

Sorawlar hám tapsırmalar:

1.Bul jerde oqıtıwshınıń is-háreketine qanday baha bergen bolar

edińiz?

2.Oqıtıwshı pedagogikalıq texnika, pedagogikalıq takt hám pedagogikalıq etika boyınsha jeterli bilimge iye emesdep oylaysızba?

3.Siz bunday waqıya bolǵanda qanday jol tutqan bolar edińiz?

4.Kárimniń minez-qulqına psixologiyalıq jaqtan sıpatlama beriń?

5.Oqıtıwshınıń qatnası Karimniń psixologiyasına qanday tásir kórsetedi dep oylaysız.

27- másele. Tolqın mektepte tómengi klasslarda tómenirek bahalar alıp júretuǵın edi. 8-klassqa kelgende fizika páninen sabaq beretuǵın D.Sh. degen oqıtıwshı júdá talapshań, hesh kimdi erkeletip qoymaytuǵın insan bolıp shıqtı. Muǵallim Tolqındı taxtaaǵa shıǵaradı, biraq ol berilgen esaptı shıǵara almaydı. Sonda muǵallim oǵan ekinshi máseleni beredi. Tolqınnıń dáslepki háreketlerin kórip, máseleni «sol baslaǵan jolıń menen sheshkeniń maqul» dep demew berip turdı. Nátiyjede Tolqın máseleni tuwrı sheshti. Sonda muǵallim «- Tolqın, sen ushın bul ápiwayı másele. Sen bunnanda quramalır-aq máselelerdi sheshe alasań, tek óz ústińde kóbirek islewiń kerek»,-dedi.

Bul gáp balaǵa unamlı tásir etedi, ol sabaqlarına puxta tayarlanıp keletuǵın boldı, ásirese fizika pánine bolǵan qızıǵıwshılıǵı júdá arttı. Mektepti pitkergennen keyin texnika universitetine oqıwǵa kirdi hám injenerlik kásibin iyeledi.

Bir kúni oqıwshılıq jılların eslep, Tolqın bılay deydiː -Fizika oqıtıwshımız júdá qattıqol, talapshań insan edi.Ol basqa pánlerden góre bizlerdi fizika pánine kóbirek qızıqtırdı. Biz onıń aytqanların orınlar edik, sebebi ol jaqsı adam, hátteki dostımız edi».

Sorawlar hám tapsırmalar:

1.Tolqınnıń keyinshelik jaqsı oqıp ketiwine neler sebepshi bolǵan dep oylaysız?

2.Fizika páni oqıtıwshısınıń tutqan jolı durıs dep esaplaysızba?

3.Oqıwshılardı sabaqqa qızıqtıra alıw, olardıń oqıw xızmetine durıs basshılıq etiw ushın oqıtıwshı qanday qásiyetlerge iye bolıwı kerek?

66

4.Oqıtıwshınıń ornında bolǵanda siz qaysı usıldan paydalanǵan bolar edińiz?

5.Oqıtıwshınıń háreketi oqıwshılar psixologiyasına qalay tásir

etedi?

28- másele. Mektepte baslawısh klassta jaqsı bahalarǵa oqıp kiyatırǵan Arzayım kóp ótpey sabaqlarınan úlgermeytuǵın, sabaqqa onsha qızıqpaytuǵın bolıp qalıptı. Oqıtıwshı bunıń sebebin sorasa «meniń qábiletim joq, basım onshelli dárejede isley bermeydi», dep juwap beretuǵın bolıptı.

Muǵallimi buǵan hayran bolıp, sebebin anıqlawǵa háreket etip, onıń úyine barıptı. Barsa Arzayımǵa hár kúni kempir apası úy wazıypasın tayarlatadı eken, jaqsı niyette oǵan urısıp, Arzayımǵa «usınıda bilmeyseńbe, seniń basıń islemeydi, sen aqmaqsań» kibi sózler hár kúni aytıladı eken. Qızda bolsa «hámme bilgen nárseni men nege bilmeymen, rastanda qábiletim joq bolsa kerek» degen oylar qıyalına sińip qalǵan. Oqıtıwshı arnawlı pedagogikalıq bilimge iye bolmaǵan kempir apaǵa bulay islewdiń nadurıs ekenligin, balaǵa sabaq tayarlatıwda basqasha jol tutıw kerek ekenligin jatıǵı menen túsindiripti. Nátiyjede tez arada Arzayım úlgeriwshiler qatarınan orın alıptı.

Tapsırmaː

1.Arzayımnıń sabaqqa úlgermewine neler sebep bolǵan dep oylaysız?

2.Muǵallimniń tutqan jolın tuwrı dep oylaysızba?

3.Mektebińizde usınday waqıyalar júz berse siz qanday is tutqan bolar edińiz?

4.Arzayımnıń minez-qulqına psixologiyalıq jaqtan sıpatlama

beriń.

5.Arzayımnıń ornına ózińizdi qoyıp kóriń hám analiz qılıń.

29- másele. Muǵallim tánepisten keyin klassqa kelse barlıq oqıwshılar jabırlasıp, «-Abat qaharman, rasında da shın qaharman!».- dep jabırlasıp atır. Oqıtıwshı anıqlap sorap kórse Abat degen oqıwshı klasstıń ekinshi qabatta jaylasqanlıǵına qaramastan bir aynadan shıǵıp, ekinshi aynadan qaytıp kirgen eken. Rasındada Abat qorıqpastan bunı ámelge asıra alǵan, lekin jıǵılıp ketkende ne bolar edi?

Sorawlar hám tapsırmalar:

1.Abattıń qılǵan is-háreketin «qaharmanlıq» dep oylaysızba?

2.Zárúrligi bolmasada ózin qáwip-qáterge qoyıw shártpe edi?

3.Siz oqıtıwshınıń ornında bolǵanıńızda bunday hádiyselerdiń aldın alıw ushın nelerdi qılǵan bolar edińiz?

67

4.Abattıń bul is-háreketine psixologiyalıq jaqtan analiz qılıń.

5.Abattıń psixikalıq jaǵdayında qanday ózgerisler bar bolıwı múmkin?

30- másele. Gruziyalı baslawısh mekteptiń novator muǵallimi, psixologiya ilimleriniń doktorı, professor Amonashvili neshe jıllar dawamında baslawısh klass oqıwshılarına baha qoymay awızsha qoshametlew menen oqıttı hám jaqsı nátiyjelerge eristi. Siziń bul tájiriybege múnásebetińiz qanday?

Sorawlar hám tapsırmalar:

1.Ne sebep Amonashvili baslawısh klass oqıwshılarına baha qoyıwdan bas tartqan dep oylaysız?

2.Oqıwshılardıń bilimin, uqıbın hám kónlikpesin bahalawdıń bilim beriwshilik, tárbiyalawshılıq hám rawajlandırıwshılıq xızmetlerine baha beriń?

3.Bahanıń qoyılıwı oqıwshılar psixologiyasına qalay tásir etedi?

4.Professor Amonashvilidiń sabaq ótiw metodikasın psixologiyalıq jaqtan analiz qılıń.

31- másele. Kópshilik joqarı klass muǵallimleri sabaqtı «4» bahasına úlgeretuǵın oqıwshılarǵa ılayıqlap shólkemlestiredi. Bul durıspa ya nadurıspa? Siz muǵallim bolǵanıńızda qanday principti basshılıqqa alar edińiz?

Sorawlar:

1.Muǵallim sıpatında siziń bul másele boyınsha pikirińiz qanday?

2.Siz bul máselede qanday metod hám usıllardan paydalanǵan bolar edińiz?

3.Joqarı klass oqıwshılarınıń psixologiyalıq ózgesheliklerine sıpatlama beriń?

4.Joqarı klass oqıwshılarınıń psixologiyasına bahanıń qalay tásir etiwin analiz qılıń.

32- másele. Tariyx muǵallimi ullı sárkarda Ámir Temurdıń azatlıq hám eldiń birligin ornatıwdaǵı gúresleriniń jeńislerin bayan etti. Biraq jeńisleriniń sebeplerin aytpadı, onı oqıwshılarǵa hár kim ózbetinshe tabıwdı usındı.

Sorawlar hám tapsırmalar:

1.Muǵallim sabaq procesinde qaysı oqıtıw usılın qollanbaqshı boldı hám ne sebep?

2.Muǵallim sabaqtı qaysı oqıtıw metodı menen alıp barmaqshı?

3.Usınday jaǵdayda oqıwshılardıń oy-órisiniń rawajlanıw dárejesine

baha beriń

68

4. Oqıwshılardıń psixologiyalıq ózgeshelikleriniń usınday jaǵdaydaǵı rawajlanıw dárejesin salıstırmalı túrde bahalap kóriń.

33- másele. Geografiya muǵallimi Qaraqalpaqstan Respublikasınıń geografiyasın ótkende oqıwshılarǵa kontur kartada tiykarǵı sanaat qalaların, jollardı, dár‘ya hám kóllerdi, rayonlardı belgilewdi usındı..

Sorawlar hám tapsırmalar:

1.Sabaqtı usınday ótkende muǵallim qaysı oqıtıw metodın qollanǵan boladı?

2.Muǵallim sabaq procesinde qaysı oqıtıw usılın qollanbaqshı boldı hám ne sebep?

3.Usınday jaǵdaylarda oqıwshılardıń qábiliyatınıń rawajlanıw dárejesine sıpatlama berip kóriń.

4.Sabaqtaǵı bul kórinis arqalı muǵallim óz oqıwshılarınıń bilim dárejesin, uqıplılıq hám kónlikpelerin qanday dárejede kórgisi keldi?

5.Sabaq processin psixologiyalıq jaqtan analiz qılıń.

34- másele. Ayırım muǵallimler oqıwshılardıń bilim, eplilik, kónlikpelerin reyting tekseriw hám bahalawda olardıń oqıwdaǵı tabısların qoshametlew maqsetinde 3 balldıń ornına 4 ball, 4 balldıń ornına 5 ball qoyadı. Basqa muǵallimler oqıwshılardıń bilimin bunday bahalawdı nadurıs dep esaplaydı.

Sorawlar hám tapsırmalar:

1.Siziń pikirińiz qanday?

2.Qanday jadayda nadurıs bolıwı múmkin?

3.Siz keleshekte muǵallim bolǵanıńızda usınday jaǵdayda oqıwshılardıń bilimin qanday bahalaǵan bolar edińiz?

4.Qoshametlew usılı oqıwshılar psixologiyasına qay dárejede tásir eetedi dep oylaysız?

35- másele. Bul waqıya 2 klassta bolıp ótken edi. Oqıtıwshı Saparbaydıń pikiriniń, dıqqatınıń óz jayında emes ekenligin, dápterine jaman etip jazıp atırǵanlıǵın sezip qaladı.

–Saparbay, oylanıp kór, ne jazıp atırsań ózi, -dedi ashıw menen muǵallim, -Sen kóshede emes, klasstasań…

Saparbay dápterine jánede kóbirek eńkeyip aldı, muǵallim bolsa bir minuttan keyin jáne onıń qopal qáteler jiberip atırǵanlıǵın abaylap qaldı.

–Sen ózi islep atırǵan isińdi oylap islep atırsańba?!, dep jánede muǵallim keskinirek etip sóyledi.

–Onıń kempir apası qaytıs bolǵan, kúni keshe jerledi, - dedi partada birge otırǵan qız.

69

– Kempir apası? – tákirarladı oqıtıwshı soraw pishininde hám basqa hesh nárse demedi. Ol Saparbay ómir boyı umıtpaytuǵın waqıyanı bir minutta umıttı hám óz isin dawam ettire berdi. Al Saparbay bolsa bir awızda sóz aytpadı, onıń kózlerinen jas aǵar edi…

Sorawlar hám tapsırmalar:

1.Sizińshe muǵallimniń is háreketi durıspa?

2.Sizińshe bul jaǵdayda oqıtıwshı qanday is tutıw kerek edi?

3.Siz oqıtıwshıda pedagogikalıq sheberlik elementleri jetispeydi dep oylaysızba?

4.Pedagogikalıq etika hám pedagogikalıq takt degende nelerdi túsinesiz?

5.Saparbaydıń psixologiyalıq ózgesheligine sıpatlama beriń?

6.Saparbaydıń minez –qulqı qaysı tipke kiredi?

36- másele. Oqıwshı bárqulla úy wazıypasın orınlamay keledi. Oǵan eki bahasın qoyayın degen muǵallimge «qoysań qoyaber» deydi bejireyip. Keyingi bir sapar jáne sabaq soralǵanda bul saparıda oqıwshı durıs juwap bere almadı. Sonda pedagog bul saparı oqıwshıdan ózine-ózi baha qoyıp alıwdı soradı. Oqıwshı quwanıp ketti. Basqa oqıwshılarda qızıǵıp, qaray basladı. Olarda balaǵa ózine qanday baha qoyıp alıwın aytıp, jabırlasıp, máslahát berip atır. Aqırında bala uzaq oylanıwdan keyin óz kúndeligine ózi «2» bahasın qoydı. Muǵallim bolsa kúndelikke óz imzasın qoydı hám onıń janına «haqıyqatshıllıǵı ushın «5» dep jazıp qoydı.

Sorawlar hám tapsırmalar:

1.Muǵallim durıs taktika qollandı dep oylaysızba?

2.Usınday pedagogikalıq situaciya bolıp qalǵanda siz qanday is tutqan bolar edińiz?

3.Bunday waqıya tákirarlanbaslıǵı ushın qanday is-ilájlardı ámelge asırǵan maqul?

4.Oqıwshı ne ushın bulay isledi dep oylaysız?

5. Oqıwshınınıń islegen is háreketine psixologiyalıq jaqtan sıpatlama beriń.

37- másele. Dún‘ya tariyxı sabaǵınan oqıwshılarǵa Gomerdiń qaysı bir poemasına illyustraciya sızıp keliw tapsırıldı. Sabaq baslandı, muǵallim úy wazıypasın teksere basladı. Ol oqıwshı Daribaev Alisherge suwret sızıp kelmegenligi ushın «2» bahasın qoydı. Biraq keyinshelik awızeki soraw waqtında Alisher qol kóterip shıǵıp, jaqsı juwap bergenligi ushın muǵallim oǵan «5» bahasın qoydı.

70

Sorawlar hám tapsırmalar:

1.Bul jerde muǵallimniń is-háreketine baha beriń?

2.Tariyx sabaǵında suwret (illyustraciya) formasında tapsırma beriwdi durıs dep oylaysızba?

3.Bunday situaciya ushırasıp qalsa siz qanday is tutqan bolar

edińiz?

4.Sabaqtı usı tárizde ótiw, oqıwshılar psixologiyasına qalay tásirin tiygizedi?

5.Súwret sızıw arqalaı oqıwshılar psixologiyasında qandac ózgerisler júz beredi?

38- másele. Klassta tárbiyası qıyın bir oqıwshı bar. Ol sabaqtı túsindirgende ózin takabbırlarsha tutıp, onı tıńlamaydı, sabaqqa kesent etedi. Muǵallim bir eskertedi, eki eskertedi, biraq oǵan tásir etpeydi.

Aqırı sońǵı iret qattı ashıwlı túrde oǵan túsindirmekshi bolǵanda oqıwshı ornınan turıp, shıǵıp ketedi. Muǵallim balanıń papkasın ózi barıp, keshirim sorap alsın dep, oqıtıwshılar xanasına aparıp qoyadı. Bir kún ótedi, eki kún ótedi, úsh kún ótedi, biraq bala barıp almaydı. Sabaqqa tayarlıqsız, papkasız kelip-ketip júre beredi. Muǵallim «papkań oqıtıwshılar xanasında turıptı, barıp al» dese, «ol jerge men aparmadım» dep juwap beredi. Pedagogta balaǵa sabaq bolsın, papkasın ózi barıp alsın, keshirim sorasın dep papkanı ákelip bermedi. Oqıwshı bolsa ustazı ózin orınsız qapa etti dep esaplaydı…

Sorawlar hám tapsırmalar:

1.Waqıyaǵa pedagogikalıq kóz-qarastan baha beriń.

2.Bul jerde oqıtıwshı tuwrı is qılǵan dep oylaysızba?

3.Usınday waqiya júz berse siz qanday jol tutqan bolar edińiz?

4.Oqıwshınıń bunday xarakterde bolıwına, shańaraq aǵzalarınıń qanday úlesi bar?

5.Muǵallim bul oqıwshı menen qalay islesse boladı, analiz qılıń.

39- másele. Pedagog tártipsizirek 8-klassqa birinshi iret sabaq ótiwge jiberildi. Oqıwshılardıń sózlerine qaraǵanda olar birinshi sabaqtan aq muǵallimniń «bekkemligin» sınap kórmekshi. Pedagog klassqa kiriwi menen birese anaw múyeshten, birese mınaw múyeshten «Ku-ku!» degen sesler shıǵa baslaptı. Sabaq ótpekshi bolsada geyde ana jerden, geyde mına jerden «Ku-ku» degen sesler keliwin toqtatpaptı…

Sorawlar hám tapsırmalar:

1.Bul waqıya boyınsha pedagog qanday jol tutıwı lazım dep oylaysız?

2.Bul waqıya haqqında mektep administraciyası xabardar etiliwi kerek dep oylaysızba?

71