Uliwma_pedagogika_paninen

II- BÓLIM. PEDAGOGIKA PANINEN MÁSELELER

2.1. “PEDAGOGIKAǴA KIRISIW” HÁM “DIDAKTIKA” BÓLIMINE TIYISLI SORAWLAR HÁM TAPSİRMALAR

1- másele. Ádebiyat sabaǵında balalar ádebiy portret jaratıw ústinde jumıs issledi. Muǵallim olarǵa ózlerine jaqınnan tanıs bolǵan adamnıń sırtqı pishinin suwretlewdi usınıs etti. Balalar dápterlerine eńkeyip jumıs isley basladı. Bir ójetlew oqıwshı jumısın juwmaqlap bola sala dawıslap oqıy basladı. Muǵallim ishinen hayran qaldı: oqıwshınıń suwretlegen portretinen, ol portrettiń ózi ekenligin bildi. Portret óz ishine muǵallimniń sırtqı kórinisiniń qanday da bir belgileriniń detallarına shekem qamtıǵan edi. Muǵallim balaǵa baqırǵısı keldi, ójet balanı «awzın jumıwǵa» májbúrlemekshi boldı, klasstan shıǵıp ketkisi keldi…

Sorawlar hám tapsırmalar:

1.Bunday sharayatta muǵallimniń qanday minez-qulqı pedagogikalıq jaqtan maqsetke muwapıq bolıp esaplanadı?

2.Oqıwshınıń minez-qulqına, onıń kóz-qarasına baha beriń. Oqıwshı bunday kútilmegen jaǵdaydı payda etip qanday máseleni sheship atır?

3.Bunday sharayatlardıń qanday ózine tán bolǵan ózgeshelikleri bar? Bunday jaǵday tez-tez ushırasıp turıwı múmkin be? Bunday sharayattıń payda bolıwına neler sebepshi bolıwı múmkin?

4.Oqıtıwshınıń psixologiyasına oqıwshılar kóz qarasınan tallaw

jasań.

5.Ójet oqıwshıǵa psixologiyalıq jaqtan sıpatlama beriń hám analiz

qılıń.

6.Ójetlik minez qalay payda boladı hám onıń sebepleri nelerden

ibarat?

2- másele. Doskadaǵı oqıwshı 792 ni 16 ǵa bóle almay qıynalıp, oylanıp tur. Biraq, muǵallimniń abay-siyasat retindegi baqırısınıń ornına ol tómendegi sózlerdi esitti:

– Maqsetke kim járdem beredi? Kóp xanalı sanlardı bóliw – bul ápiwayı nárse emes. Bir waqıtları kóbeytiw menen bóliw ámelin tek saylandı adamlar ǵana islep bilgen. Máselen XII ásirde bóliw ámeli tek ǵana Bolon akademiyasında úyretilgen.

Sorawlar hám tapsırmalar:

1. Muǵallim bul sharayatta qanday maqset penen qosımsha maǵlıwmatlardan paydalanǵan?

52

2.Usı maǵlıwmattı basqasha etip, basqa da sebeplerge baylanıslı paydalanıwǵa bola ma? Ózlerińizdiń variantlarıńızdı usınıń.

3.Muǵallimniń bul usılı oqıwshınıń psixologiyasına qanday tásir etedi dep oylaysız?

3- másele. Tariyx páni muǵalliminiń sabaq procesinde oqıwshılarǵa bergen sorawlarına itibar beriń.

– Qalay oylaysızlar, ne ushın Egipetlilerde kún qudayı Ra eń baslı quday bolıp, al Nila qudayı bolsa ayrıqsha esaplandı?

– Bunday ańızlardı kim oylap tabıwı múmkin? Ol kimlerdiń mápine xızmet etti? Qanday maqsetti gózledi?

– Eń erjúrek adam dep sizler kimdi esaplaysızlar?

– Transsibir‘ magistralındaǵı Erofey Pavlovich stanciyasın tabıń. Kartadan Dejneva hám Xabarova degen familiyalardı tabıń. Ne ushın olardıń ismleri máńgilestiriliwge ılayıq dep esaplanǵan?

– Greklerdiń skul‘pturasına qarań. Olardıń bulshıq etleri kórinisi qanday? Fizikalıq jaqtan kúshli ekenligin kórsetpeydi me? Al júzlerine qarań. Júzleri ne dep tur?

Sorawlar hám tapsırmalar:

1.Bul sorawlardıń ishinen oqıwshılardıń yadına neler salınbaqshı ekenligin anıqlań. Bir-birine baylanıslı sebeplerdi anıqlaw ushın qanday sorawlar talap etiledi? Oqıwshılardıń oylaw sheńberin óz betinshe rawajlandırıwǵa baylanıslı bolǵan sorawlar bar ma? Bular qanday sorawlar?

2.Siziń pikirińizshe hár bir sorawdıń teń salmaqlılıǵı qanday bolıwı kerek edi? Sabaqta bul sorawlardıń sheshimin tabıw oqıwshılardıń jas ózgesheliklerine baylanıslı bolıwı múmkin be? Múmkin bolsa qalay?

3.Bul sorawlardıń mánisleri muǵallimniń tájiriybesine hámde onıń kásiplik sheberligine baylanıslı bolıwı múmkin be? Múmkin bolatuǵın bolsa dálilleń.

4.Bunday sabaq ótiw usılı oqıwshılardıń psixologiyasına qalay tásir etiwi múmkin?

5.Oqıtıwshınıń sabaq ótiw usılın psixologiyalıq jaqtan analiz qılıń.

4- másele. Qalalıq mekteplerdiń birindegi sabaq kestesi boyınsha 6- klass oqıwshılarına matematika sabaǵı baslanadı. Muǵallim klassqa kirip kelip, oqıwshılar menen sálemlesti.

– Balalar, otırıńlar! Dápterlerińizdi ashıńlar, házir másele sheshemiz. Máseleniń shártin jazıp alıńlar. «A punktinen jayaw adam, B punktinen bolsa motociklli adam bir-birine qarama-qarsı jolǵa shıqtı. Olardıń qay jerde ushırasatuǵınlıǵı belgisiz. Egerde motociklli adam óz motocikli

53

menen saatına 70 kilometr, jayaw adam bolsa saatına 5 kilometr jol júrse, jáne de A hám B punktleriniń arası bolsa 75 kilometr bolsa, olar qay jerde ushırasadı?»

Oqıwshılar dápterlerine qarap, iske qunıǵıp kirisip ketti. Tek ǵana bir Azat degen oqıwshı aynaǵa qarap oylanıp otırdı.

–Azat, sen nege tapsırmanı orınlamay otırsań?

–Men oylanıp atırman…

–Neni oylanıp atırsań?

–Men, jayaw adam, haqıyqatında da motociklli adam menen ushırasatuǵınlıǵın bileme eken dep oylap otırman.

–Biledi – dedi muǵallim. – Máseleniń shárti boyınsha biledi.

–Al, jayaw adam bul máseleni oqımaǵan bolsa she?

–Oqıǵan! Bul máseleni barlıq mekteplerde de sheshedi.

–Al, bul máseleni mektepte ótken waqıtlarda jayaw adam awırıp qalǵan bolsa she?

–Onıń awırıwǵa haqısı joq edi, - dep muǵallim shıdamlılıq penen túsindire basladı.

–Ne ushın?

–Sebebi, bul másele. Egerde, men saǵan «házir muǵallimler

bólmesine barıp 5 minuttan keyin maǵan kitap alıp kelip ber» degen tapsırmanı bersem, sen 5 minuttan keyin qay jerde bolıwıń múmkin?

–Muǵallimler bólmesinde – dep juwap berdi Azat.

–Ne ushın, sen 5 minut ishinde qaytıp keliwiń kerek ǵoy – dep soradı muǵallimi.

–Sebebi, siz qaysı kitaptı alıp keliw kerekligin aytpadıńız…

Sorawlar hám tapsırmalar:

1. Klasstaǵı sharayatqa baha beriń. Bul jerde bala oylawınıń qanday

ózgeshelikleri jeterlisinshe anıq kózge taslanadı? Olar menen jeke islesken waqıtlarda olardı qalayınsha esapqa alǵanımız maqul boladı?

2.Joqarıda payda bolǵan sharayattaǵı muǵallimniń poziciyasına baha

beriń.

3.Bunday ahwal kelesi sabaqlarda ushıraspaydı dep isenim bildiriwge bola ma? Bul sorawǵa beriletuǵın durıs yamasa nadurıs juwaplardı qalayınsha dálillew múmkin?

4.Oqıtıwshı oqıwshılardıń individual psixologiyalıq ózgesheliklerin itibarǵa alıw kerek dep oylaysızba?

5.Bolıp ótken jaǵdaydı psixologiyalıq jaqtan analiz qılıń.

5- másele. 4-klasstıń matematika sabaǵında muǵallim qosıw, kóbeytiw hám alıwı bar esaptı oqıwshılarga orınlaw ushın tapsırma etip

54

berdi. Klassta bul tapsırmanı Allayar birinshi bolıp orınladı. Ol qolın kóterip, muǵallimge tapsırmanı orınlap bolǵanlıǵın ayttı. Allayardıń orınlaǵan tapsırması boyınsha:

4+2x5-1=13 bolıp shıqtı.

Muǵallim dápterdi tekserip turıp 4+2x5-1=23 dep shıǵardı hám dápterge «Esaptı durıslap shıǵar» degen eskertiwdi jazdı.

Keshte balasınıń dápterin kórgen áke ashıwlandı.

Sorawlar hám tapsırmalar:

1.Muǵallim ne ushın dápterge eskertiw jazdı?

2.Muǵallimniń bul isin qalay bahalawǵa boladı?

3.Áke ne ushın ashıwlandı?

4.Ákeniń ashıwlanıwına qanday faktorlar tásir etti dep oylaysız?

5.Pedagogikalıq situaciyaǵa baha beriń.

6.Muǵallimniń sabaq ótiw usılın psixologiyalıq jaqtan analiz qılıń.

6- másele. Úyinde tekserip kelgen diktant jumısların analizley otırıp muǵallim, oqıwshılardıń alǵan bahalarına tómendegishe kommentariya berdi:

–Jumabaev – tórt. Seniń jumısıń, ádettegidey, jaqsı. Biraq, onıń ishinde bir grammatikalıq qáte tabıldı. Qáteniń abaysızda jiberilgenligin túsinemen, degen menen qáte, bári-bir qáte-dá.

–Ájibaev – sende tórt. Qutlıqlayman, jaqsı. Usılayınsha bolıw kerek. Menińshe, teńizshilerde usılay dep aytılatuǵın shıǵar.

–Qálenderov – sende bul ret tek ǵana jeti qáte jiberilgen. Bul burınǵıǵa qaraǵanda eki ese kem degendi ańlatadı. Alǵa ilgerilewiń jaqsı. Endi seniń óz ekilerińdi joǵaltıwıńa az qaldı. Menińshe, búgingi alǵan eki bahań sende, eń keyingisi bolatuǵın shıǵar.

Sorawlar hám tapsırmalar:

1.Muǵallimniń bahalardı tallawın analizleń. Muǵallim, eki bahasın alǵan oqıwshınıń adresine unamlı pikir aytıwı arqalı qanday wazıypalardı sheshiwge háreket etpekte?.

2.Mektepte oqıtqan muǵallimlerińizdiń sizlerdiń alǵan hár qıylı bahalarıńızdı esittiriw waqtındaǵı pikir aytıwlarınan mısallar keltiriń (unamlısı, unamsızı, ortashası):

a)ádettegiden joqarı;

b)ádettegiden tómen;

v)ádettegidey ortasha.

3.Oqıwshılardıń alǵan bahaların kúshli biletuǵın hám hálsiz biletuǵın balalardıń arasında bunday formada esittiriwlerdiń tásirliligi qanday bolıwı múmkin?

55

4.Muǵallim oqıwshılar menen islesiwde qanday psixologiyalıq usıllardan paydalanǵan?

5.Oqıtıwshıńıń oqıwshılardı bahalaw usılın psixologiyalıq jaqtan analiz qılıń.

7- másele. Murat muǵallimniń tapsırması boyınsha «Men ózimniń eki bahama qanday qatnas jasayman» degen temada shıǵarma jazdı.

«Men ózimniń alǵan eki bahama qanday qatnas jasayman. Eki bahası ata-analarǵa táshwish keltiredi. Eki alǵanıńdı esitse olardıń úskini quyılıp qaladı. Biraq, muǵallimler ekini bári bir ózgertedi, sebebi, olardıń baslıqları qoyǵan ekileri ushın olarǵa baqıradı».

Shıǵarmanıń astına muǵallim tárepinen semiz eki qoyıldı hám muǵallimniń sulıw pocherkisi menen tómendegi sózler jazıldı: «Murat, dápter – bul rásmiy hújjet; sen solay oylawıń múmkin, biraq onı dápterge jazıwǵa bolmaydı. Bunı ómiriń boyı umıtpa». Bul sózdiń tómenine – muǵallimniń anıq qol tańbası qoyıldı.

Sorawlar hám tapsırmalar:

1.Murattıń shıǵarmasın analizleń. Oqıwshı poziciyasınıń ózgeshelikleri nelerde kórinedi? Sizińshe, bunday jaǵdaylar bolıp qalsa qalayınsha sheshim tapqanımız jón boladı?

2.Muǵallim qanday poziciyanı iyelep tur:

a)oqıwshıǵa qatnası boyınsha;

b)Murattıń shıǵarmasında sáwlelengen mashqalaǵa qatnası boyınsha?

3.Bul jerde muǵallimniń is-háreketlerin tosınnan bolǵan, ókinishli pedagogikalıq qátelik dep esaplawǵa bola ma? Ne sebep?

4.Sizler, mektepke barǵanıńızda, oqıwshılar menen «Meniń ózimniń alǵan eki bahama qatnasım» degen temada gúrrińlesiwdi qalay ótkergen bolar edińiz:

a)olardıń usınday shıǵarma jazǵanına shekem;

b)olardıń shıǵarmasın alǵannan keyin;

v) olardıń shıǵarmasına muǵallim baha qoyǵannan keyin hám siz ol baha menen tanısqanıńızdan keyin?

5. Muǵallimniń bul háreketi Murattıń psixologiyasına qanday tásir jasaydı dep oylaysız? Muratqa psixologiyalıq jaqtan sıpatlama beriń.

8- másele. Sabaqqa keshigip kelgen oqıwshılardıń sıltawları menen tanısıń.

–Azanda awqattı jegim kelmese de aǵam meni zorlap awqatlandırdı.

–Saǵat toqtap qalıptı.

56

–Apam budil‘nikke qoyıwdı umıtıp ketipti. Hámme uyıqlap qalıppız.

–Men keshe apama búgin dene tárbiya sabaǵı bolatuǵınlıǵın aytıwdı umıtıp ketippen. Azanda esime tústi. Apam dene tárbiya sabaǵında kiyetuǵın maykamdı juwıp, sońınan keptirip beremen degenshe sabaqqa keshigip qalıppan.

–Mektepke áste kele berippen, adasıpta ketkenmen.

–Ekinshi ayaq kiyimimdi umıtıp ketippen. Mektepke kelgenimde náwbetshiler keynime qaytarıp jiberdi.

–Marshrutlar toqtamay kete berdi.

–Úyde qulp joq. Apam kótere bazardan kelgenshe kúttim.

Sorawlar hám tapsırmalar:

1.Hár bir juwaptı analizleń. Sizler mektepke barǵanıńızda usınday sabaqqa keshigiwshilerdiń hár biri menen qalayınsha qatnas jasaǵan bolar edińiz? Sabaqqa keshikkenlerge sabaqtan soń nelerdi hám qalayınsha aytqan bolar edińiz?

2.Balalar kelesi keshikkeninde de usınday sıltawlardı aytpawınıń aldın qalayınsha alıw múmkin?

3.Bul maǵlıwmatlardı ata-analar jıynalısında paydalanıw múmkin be? Qalayınsha?

4.Balalardaǵı bul sıltawlar keyin ala ádetke aylanıp ketpewi ushın qalay islesiw kerek de oylaysız?

5.Bul balalar menen mektep psixologları qanday jumıslardı alıp barıwı kerek?

9- másele. Qaraqalpaq tili sabaǵında muǵallim oqıwshılarǵa bir neshe mártebe qattı eskertiwler berdi:

«- Qaptalıńdaǵı dostıńnan kóshirme!

– Óziń jaz, birewdiń dápterine qarawǵa bolmaydı!

– Kimnen kóshirip jazıwdı tawıpsańda! Onıń ózi qalay durıs jazıwdı bilmeydi-ǵoy!».

Al basqa bir klasstaǵı matematika sabaǵında muǵallim tek bir mártebe ǵana esitiler-esitilmes túrde, biraq tásirli túrde bılay dedi:

– Balalar, bir-birewińizden jasırmańlar, bul jaqsı emes, hesh kim sizlerden kóshirmeydi.

Sorawlar hám tapsırmalar:

1.Muǵallimlerdiń qaysı biriniń tutqan poziciyasın pedagogikalıq

jaqtan anaǵurlım dárejede durıs dep oylaysız? Ne ushın?

2. Berilgen eskertiwlerdiń mazmunına qarap hár bir muǵallimniń ornatqan tártibine, onıń pedagogikalıq jaqtan túsinikliligine, oqıwshılar

57

menen qatnas jasawdaǵı minezine juwmaq shıǵarıwǵa bola ma? Olardıń ornatqan tártipleriniń bir-birinen ajıralıp turatuǵın ózgeshelikleri nelerden ibarat?

3.Bul jaǵdayǵa psixologiyalıq jaqtan sıpatlama beriń?

4.Siziń pikirińizshe oqıtıwshılardıń bul poziciyaları oqıwshılar psixologiyasına qanday tásir jasaydı?

10- másele. 5-klasstıń oqıwshısı kúndelik dápterin joytıp qoydı. Kúndelikte klass basshısınıń: «Muǵallimler menen qopal túrde sóylesedi! Shara kóriwińizdi soranaman» degen sózleri, al matematika páni muǵalliminiń bolsa «Sabaqta tártipsizlik isledi! Klasstan shıǵarıp jiberildi» degen sózleri jazılǵan edi.

Sorawlar hám tapsırmalar:

1. Shárayatqa baha beriń:

a)kúndelik dápterine klass basshısı hám muǵallimniń sózleri jazılǵan 5-klass oqıwshısınıń kóz-qarasınan;

b)matematika páni oqıtıwshısınıń kóz-qarasınan;

v) klass basshısınıń kóz-qarasınan;

g)ata-analardıń kóz-qarasınan.

2.Klass basshısı ata-analar tárepinen qanday shara kóriliwin názerde tutqan?

3.Oqıwshı kúndeligi ne ushın júrgiziledi dep oylaysız? Bul oqıwshınıń kúndeligi ózine ılayıq jumıstı atqarıp atır ma? Ju uabıńızdı dálilleń.

4.Klass basshısınıń bul islegen háreketine psixologiyalıq jaqtan baha beriń.

5.Oqıwshıǵa oqıtıwshı menen qalay qarım-qatnas jasaw kerek dep oylaysız?

11- másele. Mekteplerdiń birinde matematika muǵallimi oqıwshılarǵa uy tapsırmasın basqasha turde beredi, yaǵnıy oqıwshı 3-4 máseleden qálegenin saylap alıp orınlawı mumkin. Álbette bunday tapsırmanı tekseriw muǵallimge biraz qıyınshılıq tuwdıradı, biraq judá qızıqlı. Geybir waqıtları bul muǵallim uyge «belgili tiptegi, belgili sandaǵı jol menen 10 minutta sheshiw kerek bolǵan másele oylap tabıw» sıyaqlı matematikalıq shıǵarma turinde de tapsırmalar beredi,.

Waqtı - waqtı menen erkin túrde dúzilgen máseleler konkursı ótkerilip turadı: «Kimde eń qıyın, eń anıq, eń tereń oylı másele?» bar ekenligi anıqlanadı.

Sorawlar: 1. Muǵallim qanday maqset penen óz jumısı usıllarınıń bunday toplamın islep shıǵadı?

58

2.Usı usıllardı óz tájiriybeńizde qollanıwdıń bir qatar jolların islep

shıǵıń.

3.Muǵallim oqıwshılar menen usı usılda jumıs alıp barıwın qalay bahalaysız?

4.Bul usıl oqıwshılar psixologiyasında qanday áhmiyetke iye boladı dep oylaysız?

12- másele. 7-mart kúni 3 sabaqta 9-b klassta ximiya sabaǵı bolıwı kerek edi. Klassqa muǵallim hayal kirip keldi. Er balalar muǵallimniń stolınıń ústine qaǵazǵa jazılǵan qutlıqlawdı jazıp qoydı. Muǵallim klassqa kirip oqıwshılar menen sálemlesti. Oqıwshılar, azǵana shawqımlar menen muǵallimdi 8-mart xalıqaralıq hayal-qızlar bayramı menen qutlıqladı. Klasstaǵı qızlar er balalardıń bergen qutlıqlawlarına muǵallim ne isler eken degendey qarap otırdı…

Muǵallim ashıwlandı. Er balalarǵa eskertiw berdi. Er balalardıń doskaǵa jazıp qoyǵan qutlıqlawına itibar da bermedi. Sabaq juwmaqlanıp, muǵallim oqıwshılar menen xoshlasıp atırǵan waqtında pútkil klass oqıwshıları xor menen «8-mart bayramıńız benen qutlıqlaymız» dedi hám hár qaysısı ózleriniń jazǵan qutlıqlawların bermekshi boldı. Muǵallim burınǵıdanda beter ashıwlandı hám «Maǵan Sizlerdiń qutlıqlawlarıńız kerek emes. Oqıwshı sabaqta sabaq oqıw menen bánt bolıw kerek» dep, oqıwshılardıń qutlıqlawların kese belden bóldide, klasstan shıǵıp ketti.

Erteńine bolatuǵın ximiya sabaǵına birde-bir oqıwshı qatnaspadı. Sorawlar hám tapsırmalar: 1. Muǵallimniń is-háreketine baha

beriń. Ol ne islewi kerek edi?

2.Oqıwshılardıń is-háreketine baha beriń. Olar ne islewi kerek edi?

3.Oqıwshılar menen muǵallim qarım-qatnasların qadayınsha jumsartıwǵa boladı?

4.Egerde Siz muǵallim bolǵanıńızda bunday halatta ózińizdi qalayınsha tutqan bolar edińiz?

5.Ximiya sabaǵı oqıtıwshısı menen oqıwshılardıń háreketlerine psixologiyalıq jaqtan sıpatlama beriń.

13- másele. Úshinshi klass oqıwshısı Murat 100 ishindegi tórt ámelge baylanıslı berilgen mısallardı jaqsı isledi. Biraq ol «Hayallar kóylegine 3 metr, qızlar kóylegine 2 metr tawar ketedi. Sonda 15 metr tawardan neshe hayal hám neshe qız kóylegi shıǵadı» mazmunındaǵı máseleni ózbetinshe shıǵara almadı. Siz bunıń sebebin qalay túsindiresiz?

59

Sorawlar hám tapsırmalar:

1.Siz muǵallimniń ornında bolǵanıńızda qanday is tutqan bolar

edińiz?

2.Qalay oylaysız, bálkim muǵallimniń sabaq ótiw metodikası natuwrı tańlanǵan bolıwı itimal?

3.Bálkim máseleniń qoyılıwı (berilisi) natuwrı bolıwı múmkin?

4.Muǵallim oqıwshılarǵa máseleni túsindirgende olardıń individual

psixologiyalıq ózgesheliklerin esapqa alıw zárúr dep oylaysızba?

14- másele. Ayırım muǵallimler oqıwshılardıń bilim, eplilik, kónlikpelerin reyting tekseriw hám bahalawda olardıń oqıwdaǵı tabısların xoshametlew maqsetinde 3 balldıń ornına 4 ball, 4 balldıń ornına 5 ball qoyadı. Basqa muǵallimler oqıwshılardıń bilimin bunday bahalawdı nadurıs dep esaplaydı. Siziń pikirińiz qanday?. Siz keleshekte muǵallim bolǵanıńızda usınday jaǵdayda oqıwshılardıń bilimin qanday bahalaǵan bolar edińiz?

Sorawlar hám tapsırmalar:

1.Máseleniń qoyılıwın esapqa alıp, sabaqlıqtan ―Oqıwshılardıń bilim, eplilik hám kónlikpelerin diagnostikalaw‖ temasın qayta oqıp shıǵıń.

2.Bahalawda bas kórsetkish - ádillik bolıwı tiyis degen pikirge kóz qarasıńız?

3.Bahalawdıń tárbiyalıq áhmiyetine qalay qaraysız?

4.Siz muǵallimniń ornında bolǵanıńızda qanday is tutqan bolar

edińiz?

5.Muǵallimniń bahalaw usılı oqıwshılar psixologiyasına qanday tásir jasaydı?

6.Oqıtıwshınıń bahalaw usılın psixologiyalıq jaqtan analiz qılıń.

15- másele. Oqıw jılı juwmaqlanıw aldınan 3-klassta sabaq bolıp atır. Balalardıń sharshaǵanı sezilip turıptı. Biraq rus tili sabaǵındaǵı ortalıq quwnaq, issheńlik jaǵdayında edi. Balalar shın kewilden berilip islep atır. Sol waqıtta bilqastan gúldirmama dúrsildep, shaqmaq shaǵadı, kúshli, biraq, qısqa múddetli may ayındaǵı jawın bír neshe minutqa klasstıń pikirin ózine tartıp aldı.

– Gúlsara Orınbaevna, jawın! - shadlanıp, balalar óz orınlarınan sekirip túsedi. Quwanıshtıń sebepshisi jáne bir márte gúmbirlep,bult penen birge uzaqlasıp ketti. Endi ádettegidey jumıs kúnine qaytıw kerek. Oqıtıwshı dál sonday qılıwı mumkin edi, biraq bul basqasha jol tuttı. Ol aynanı ashıwdı buyırdı. Sırttan kelgen jawınlı hawa bársheniń kewilkeypiyatın jáne de ashıp jiberdi.

60

–Kórip atırman - dedi ol kúlip turıp, - bársheńiz házir bayramdaǵıday keypiyattasız. Kelińler míne usı tosattan bolǵan quwanıshtı qoldan jibermeymiz, meyli ol biz benen jáne biraz bolaǵoysın. Dápterlerińizdi ashıń. Qáne biz "May jawını" degen temada kishkene bayan jazıwǵa bir urınıp,kóreyik, qáne.

–Men onıń temasın "Jawın neler haqqında sıbırlaydı" dep qoysam mumkin be?!

–Múmkin...

–Múmkin - dedi oqıtıwshı. - Házir hámmesi múmkin. Siz bul haqqında qanday oylasańız, onı qanday sáwlelendirseńiz, qanday sezinseńiz, dál sonday etip jazıń.

Sorawlar hám tapsırmalar: 1. Sabaq rejesinde bunday shetke shıǵıwlardı siz qanday bahalaysız? Sizińshe bunday modernizaciyalawdan sabaq barısı unamlı tárizge ózgereme?

2.Siziń pikirińizshe, pedagogikalıq ámeliyat ótkizgen oqıtıwshı bunday jaǵdayda qanday jol tutqan bolar edi?! Al, siz ózińiz ne, qanday jol tutqan bolar edińiz?!.

3.Oqıtıwshınıń sabaq ótiw usılına psixologiyalıq jaqtan sıpatlama

beriń.

16- másele. Sabaq processin analiz etiń:

– Balalar, búǵin bizlerdiń Lala qızımızdıń tuwılǵan kúni. Kelińler, onı qutlıqlaymız, - dedi oqıtıwshı. Ekinshi klass balaları orınlarınan turadı hám quwanıshlı tárizde qol shappatlaydı.

– Endi «Meniń dostım Lala» degen temada bayan jazamız. Bayanǵa qosımsha suwret te salıwımız múmkin. Tek ǵana shıraylı hám qızıqlı qılıp jazıwımız kerek. Sebebi bul Lala ushın sizlerden estelik bolıp qaladı hám ol bul bayandı uzaq waqıtlarǵa shekem saqlaydı. Úlken bolǵanda bolsa ol bulardı qayta-qayta oqıp shıǵadı.

Sabaqtıń aqırında balalardıń óz qolları menen jasalǵan hám gúller menen bezetilgen paketke barlıq bayanlardı jıynap, Lalaǵa saltanatlı túrde tapsırıldı.

Sorawlar hám tapsırmalar:

1. Bul usıldı qollanıw menen oqıtıwshı qanday usıldan paydalanıp atır?!

2.Mánzillerine mine usınday qutlıqlawlar shólkemlestiriwdi oqıtıwshı arnawlı túrde ótkeriw kerekpe yaki shárt emespe?!

3.Múǵallimniń bul usılına psixologiyalıq jaqtan sıpatlama beriń.

4.Oqıtıwshınıń ornında siz bólǵanda ne isler edińiz-analiz qılıń.

61