Uliwma_pedagogika_paninen

Sorawlar hám tapsırmalar:

1.Bul mashqalanı durıs sheshiwde mektep direktorı orınbasarı ne islewi kerek?

2.Siz sol oqıtıwshı ornında bolsańız, ne islegen bolar ediniz?

Mektep psixologı ornında bolǵanda ne islegen bolar edińiz?

3.Oqıtıwshınıń pedagogikalıq sheberligine psixologiyalıq jaqtan sıpatlama beriń.

4.Siziń pikrińizshe oqıtıwshı oqıwshılar menen qalay islesiw kerek?

162- másele. Muǵallimniń abıroyı haqqında.

–Italiyada úsh kásip iyeleri tıǵılıs jolda qalıp ketpewi kerek: tez járdem, órt óshiriwshiler hám oqıtıwshılar.

–Franciyada baylar ózleriniń jasap turǵan jeri menen maqtanıwı ushın muǵallimler menen bir aymaqta jasawǵa umtıladı.

–Shveciyada «Birinshi perzentim shıpaker, biraq ekinshi perzentim onnan da jaqsıraq kásip iyelewdi qáleydi, nesip etse oqıtıwshı bolmaqshı» deydi eken.

–Germaniyada narazılıq bildirip atırǵan shıpakerlerge sonday múrájat etiledi: - Siziń is haqıńız sizdi oqıtqan oqıtıwshılarıńızdıń is haqısınan joqarı bolıwın kútpewińiz kerek.

–Angliyada bolsa, «bul bala danıshpan, ol oqıtıwshıday pikirleydi», dep bilimli, qábiletli jaslardı xoshemetleydi.

–Yaponiyada «Sayasın basıp almaw ushın oqıtıwshıdan jeti qádem arqada júriw kerek» dep úyretedi eken.

Sorawlar hám tapsırmalar:

1. Ne ushın muǵallim kóplegen ellerde sonshama húrmet etiledi dep

oylaysız?

2.Ustaz muǵallim ne ushın úlken sıy-húrmetke ılayıq dep oylaysız?

3.Xalqımız arasındaǵı «Ustaz - atańday ullı» degen maqaldıń

mánisin túsindirip beriń.

4.Hár bir millet wákilindegi oqıtıwshınıń húrmetine aytılǵan pikirlerge psixologiyalıq jaqtan sıpatlama beriń?

5.«Ustaz - atańday ullı» degen maqaldıń psixologiyalıq jaqtan áhmiyeti nede?

163- másele. Bir mektepte eki muǵallim kóp jıllar dawamında birge isleydi. Sırttan qaraǵanda olardıń bir-birin jaqtırmaytuǵınlıǵın hesh kim sezbesligi múmkin. Lekin minekey derlik altı jıldan berli olardıń óz-ara múnásibetlerinde jasırın qarama-qarsılıq payda bolǵan. Bunıń baslı sebebi kekse muǵallim apay bir zamanları mekteptiń birinshi sanlı

152

oqıtıwshısı bolǵan bolsa, endi bolsa onıń ornına jas, tájiriybesi azlaw bolsada tınıp-tınshımaytuǵın, qábiletli bir oqıtıwshınıń abıroyınıń kúnnen kúnge artıp baratırǵanlıǵın kóre almawshılıq bolıp otır. Endi ataanalar, mektep administraciyası bul apayǵa onshalıq itibar bermey qoydı. Sherek, oqıw jılı juwmaqları boyınsha juwmaq shıǵarıwda, bolatuǵın sıylıqlawlar waqtında ásirese olardıń arasındaǵı múnásibetler júdá keskinlesip keter edi. Olar óz oqıwshılarınıń jetiskenliklerinde óz qarsılasınıń ústinen erisilgen jeńis dep túsinetuǵın boldı. Bul kelispewshiliklerge keyinshelik basqa oqıtıwshılarda tartıldı. Nátiyjede mektepte óz-ara ala awızlıqqa tiykarlanǵan ortalıq júzege keldi.

Sorawlar hám tapsırmalar:

1.Bunday jaǵdaydıń júzege keliwinde kimler ayıpker dep esaplaysız?

2.Bunday jaǵdayda mektep administraciyası qanday is tutıwı kerek dep esaplaysız?

3.Pedagogikalıq takt hám pedagogikalıq etika degende nelerdi túsinesiz?

4.Hár eki oqıtıwshınıń psixologiyalıq ózgesheliklerine sıpatlama

beriń.

5.Oqıtıwshılar arasındaǵı túsinbewshilikler neniń sebebinen kelip shıqqan bolıwı múmkin?

6.Oqıtıwshılar jámááti arasında bul qarım-qatnastı analiz qılıń.

2.4. «PEDAGOGIKA TARIYXİ» BÓLIMINE TIYISLI

SORAWLAR HÁM TAPSİRMALAR

«Pedagogika tariyxı» bólimine tiyisli tapsirmalar hám sorawlar 164-másele. Ózligimizdi ańlaw degende neni túsinesiz?

… Endi bolsa ózligimiz ózimizdiki. Olay bolsa, ózligimiz degenimiz ne? Hám oǵan qanday nuqsan kelgen edi?

Biziń babalarımız balalarına eń dáslep óziniń shıǵısın, ata-tegin biliwdi úyretken. Ata-babalar isleri menen maqtanıwǵa, quwanıwǵa tárbiyalaǵan. Sebebi olar, «tegin bilgen elinde biledi» degen túsinikti bekkem tutqan. «Jeti atasın bilmegen jetimliktiń saldarı», degen eken babalarımız. Ózligimiz degende, bala ákesiniń kózi tirisinde eń kem degende jeti babasınıń ótken-ketkenin, elge qosqan ayawlı úlesin, izinde qaldırǵan wásiyatların, qanday jerde jasaǵanın biliwi tiyis.

…Endi tuqım-teberiginiń shejiresin, tariyxın jır etip shertetuǵın, elge sıylı obrazlardı, násiyatlı sózlerdi, erlik háreketlerdi jaqtıǵa shıǵarıp,

153

balalardı ótkendegige oylı kóz benen qarawǵa, olardan kem bolmawǵa tárbiyalaytuǵın waqıt keldi.

…Sır emes, pedagogika teoriyasında násil balanıń shaxs bolıp qáliplesiwinde tiykarǵı faktorlardıń biri esaplanadı. Ata-anadan, atababalarınan balaǵa ayırım belgileri, máselen, onıń sırtqı kórinisi, múshesiniń dúzilisi, dene hám shashlarınıń reńi, sóylewi, oylaw, pikirlew hám tez sheshim qabıl ete alıwshılıq qábileti h.t.b. ótetuǵınlıǵı ilimde dáliyillengen.

Solay eken jeti atamızdı bilemizbe?, Olar kimler bolǵan, elgexalıqqa qanday xızmetler qılǵan, qanday abıroy-ataqqa iye bolǵan? Tilekke qarsı házirgi dáwirde kóplegen jaslarımız, hátteki ayırım ataanalarımız bulardıń hámmesin tolıq biledi dep ayta almaymız.

Xalqımız eski dáwirlerden berli «jeti ata» degende tuwǵantuwısqanlarınıń shejiresin tómendegidey jeti basqıshqa bólip kelgen:

1.perzent, 2.aqlıq, 3 .shawlıq, 4. quwlıq,5. toqlıq, 6.bawlıq, 7.jatlıq. Tuwısqan ózbek xalqınıń shejiresine kóz jibersek, olarda da:

1.farzand, 2.nevara, 3.evara, 4.chevara, 5.kavara, 6.ovara, 7.begona, dep bólingenliginiń gúwası bolamız (M.Mutalibova, Xalq pedagogikasi,Toshkent, 2011). Demek, shejiredegi bunday bóliniwdi basqa xalıqlarda da ushırasatuǵın, shıǵısqa tán qubılıs dep qarawǵa boladı.

Shejiredegi eń keyingi áwladtıń «jatlıq» (begona), yaǵnıy jatqa tiyisli dep atalıwınıń sebebi jeti atadan aylanaman degenshe aradan bir neshe júz jıl waqıt ótedi, basqa urıwlardan yaki millet wákillerinen kelinler túsedi. Sol sebepli olardıń qanındaǵı tuwısqanshılıq molekulalarıda áste-aqırın azayıp baradı. Nátiyjede tuwısqanlar waqıttıń ótiwi menen ápiwayı urıwlasqa yaki awıllasqa aylanıp qaladı. Solay eken, jeti atańdı bil degen sózdiń mánisi-tuwǵan-tuwısqanlarıńnıń, úrimputaqlarıńnıń kim ekenliklerin ańlap jet, olar menen húrmet-izzet hám sıylasıqta qatınas jasa, aǵayinshilikti saqla, qádirle hám rawajlandır,- degen maǵananı ańlatadı.

Sorawlar hám tapsırmalar:

1.«Ózligimizdi ańlaw» degendi siz qanday túsinesiz?

2.Xalıq pedagogikasındaǵı bul máseleniń keleshek jas áwlad

tárbiyasına qanday tásiri bar dep oylaysız?

3.Xalıq pedagogikasındaǵı ózlikti ańlaw baǵdarındaǵı túsinikler menen házirgi dáwirdegi Evropa mámleketlerinen kirip kelip atırǵan «massalıq mádeniyat» túsiniginiń qanday ózgesheligi bar?

4.Ózligimizdi ańlaw degen túsinikke psixologiyalıq jaqtan sıpatlama

beriń.

154

5. Perzent tárbiyalawda bul túsiniklerdiń psixologiyalıq jaqtan áhmiyeti nede?

165- másele. Anam aytqan termeler.

Ekinshi terme. Ata tilin almasa,

Gápke qulaq salmasa, Jası úlken jumsasa, Jumalanıp barmasa, Túlkideyin tabanda, Adamlardı aldasa, Qiyametlik qádirdan, Birde dostı bolmasa, Ol perzenttiń jamanı, Onı súymes zamanı. Janǵa azar bermese, Biydáwletke ermese, Kirip barǵan kisige,

Ket demese, kel dese,

Tastı basıp salmaǵı, Talabı alǵa órlese, Júreginiń soǵıwı,

Ata-ana, el dese, Ol-perzenttiń sultanı, Pálek jayar urqanı…

T.Qabulov.

Sorawlar hám tapsırmalar:

1.Qosıqtıń (termeniń) pedagogikalıq áhmiyeti nelerden ibarat?

2.Perzenttiń jaman yaki jaqsı bolıwı haqqındaǵı pikirlerdi shayır qanday teńewler menen keltiredi?

3.Bul shıǵarmadan mekteptegi tálim-tárbiya processinde paydalanıw haqqındaǵı pikirlerińiz?

4.Termelerdiń psixologiyalıq jaqtan áhmiyeti qanday?

5.Ana tárepinen aytılǵan termeni psixologiyalıq jaqtan analiz qılıń.

166- másele. Iniyat bolısqa.

Shımbaydıń jeri keń, suwı párawan,

Lekin, bilimnen joq hesh namuw-nıshan, Jigirma mıń úy, júz jigirma mıń jan,

Bir mektep joq oqıp, bilim almaǵa…

155

Eń ańsat jol-búgin usılı jádit, Qabıl etseń, jaydıq aldıńa kárit, Aqıl aytpaq Sizge kámiyne Májiyt, Qıyal eter tek yadıńa salmaǵa.

S.Májiytov.

Sorawlar hám tapsırmalar:

1.Shayır bul qosıq qatarları arqalı jazılǵan sálem-xatta Iniyat bolısqa qanday keshiktirip bolmaytuǵın wazıypalardı ámelge asırıwdı usınıs etedi?

2.Jádidshilik háreketi, jádid mektebi haqqındaǵı túsinigińizdi bayanlap beriń?

3.Jádidshilik háreketi aǵzaları qanday ullı maqsetlerdi gózlegen hám onı ámelge asırıw jolların belgilegen?

4.Túrkistandaǵı, sonıń ishinde qaraqalpaqstanlı jádidshilik háreketi aǵzalarınan kimlerdi bilesiz?

5.Qosıqtıń mazmunına psixologiyalıq jaqtan sıpatlama beriń.

167- másele. Xalqımızda aqıllılıq, ádep ikramlılıq milliy tárbiyamızdıń bas máseleleriniń biri sıpatında qaralıp kelgen. Insanlardaǵı aqıllılıq penen is tutıw bárqulla qádirlengen. Ullı Amir Temur babamızdıń qostarı Biybi xanım haqqında tómendegidey bir qatar isenimli ápsanalar aytıladıː

Amir Temur uzaq múddette saparda júrgeninde Samarqandta qalǵan saray hámeldarları mámleketlik awdarıspaq jasamaqshı boladı. Bunı waqtında sezgen Biybi xanım shabarman arqalı erine sırlı xat jollaydı. Xatta ol saray baǵındaǵı qara aǵashlardıń tozıp, shiriy baslaǵanın, onıń ornına jas daraqlardan egiwdiń zárúrligin keltiredi. Amir Temurda hayalınıń ne demekshi ekenligin tez túsinip, oǵan juwap xatın jollaydı. Ol juwap xatta eski aǵashlardı qoparıp alıwdı, biraq olardı jaǵıp jibermesten saqlap qoyıwdı, ornına jas miywe daraqların otırǵızıwdı tapsıradı. Saray-múlk xanım bolsa kúyewiniń buyrıǵın buljıtpastan orınlaydı, yaǵnıy barlıq keri keypiyattaǵı hámeldarlardı lawazımlarınan bosatadı hám keyinirek Amir Temurdıń ózi kelip, máseleni túp-tamırınan úyrenip, bir sheshim qabıllaǵanǵa shekem olardıń janın saqlap turadı. Ol hámeldarlardıń ornına isenimli, jas, talantlı jaslardan qoyadı.

Sorawlar hám tapsırmalar:

1.Maqalanı oqıp shıǵıp, Biybi xanımnıń tapqırlıǵına hám isháreketlerine baha beriń.

2.Ne ushın shabarmanlar arqalı jiberiletuǵın xatlar sırlı, yaǵnıy jumbaq sózler arqalı jazıladı dep oylaysız?

156

3.Bul maqala qanday pedagogikalıq áhmiyetke iye dep oylaysız?

4.Maqalanıń mazmunın psixologiyalıq jaqtan analiz qılıń.

5.Biybi xanımnıń individual psixologiyalıq ózgesheligine sıpatlama

beriń.

168- másele. Saray Mulk Xanım haqqındaǵı ańızlardanː

Amir Temurdıń atlanıslarınıń birinde onıń armiyasınıń azıq-awqatı, kiyim-kenshegi, oq-dárileri tawsıladı. Olardı satıp alatuǵın aqshasıda bolmay qaladı. Sonda ullı láshker bası másláhát beriwdi sorap, Saray Múlk Xanımǵa xat jollaydı. Tez arada juwap xatıda jetip keledi. Onda mınanday sózler jazılǵan ediː «Seniń kúsh-qúdiretiń bekkem, hám oǵan isenimde ullı!». Amir Temur juwapqa túsinedi hám xalıqqa óz mórin basıp isenim-xat tarqatadı. Xalıq buǵan isenip, tez arada qural-jaraqta, azıq-awqatta, jeterli kiyim-kenshekte jıynaladı, al oǵan pul túsken waqıtta kim járdem bergen bolsa olardıń haqısı tólep beriledi. Nátiyjede Amir Temurdıń armiyası irkinishsiz alǵa ilgerilewin dawam etedi.

Sorawlar hám tapsırmalar:

1.Maqalanı oqıp, óz túsinigińizdi aytıp beriń?

2.Amir Temurdıń óz hayalınan másláhát sorawı máselesine qalay qaraysız?

3.Saray Múlk Xanımnıń aqıllılıǵın jaslar tárbiyasında úlgi sıpatında paydalanıwımız múmkinbe?

4.Saray Múlk xanımnıń individual psixologiyalıq ózgesheliklerine sıpatlama beriń.

5.Xatta jazılǵan úndewdiń psixologiyalıq mazmunın analiz qılıń.

169- másele. Qudaydan qorıq! Jaqsılıqtıń kishkenesinde kishkene demesten isley ber. Hátteki shelegińdegi suwdı suw alıwǵa kelgen adamnıń shelegine quyıp berip bolsada yaki sóylesip turǵan adamıńnıń júzine ashıq júz benen júzleniw arqalı bolsada jaqsılıq qıl. Egerde bir adam seni sógip, sende joq ayıp penen seni ayıplasa, sen onı ondaǵı bar ayıp penende ayıplama, oǵan úndeme, sonda gúnası onda, sawabı sende qaladı. Hesh qashan hesh kimdi sókpe.

Muhammed payǵambar xadislerinen.

Sorawlar hám tapsırmalar:

1.Hádistiń mazmunı haqqındaǵı túsinigińizdi aytıp beriń?

2.Hádiste qanday ulıwma insanıy qádiriyatlar haqqında sóz boladı?

3.Hádis úlgilerinen házirgi úzliksiz bilimlendiriw sistemasında paydalanıwdıń áhmiyeti haqqında aytıp beriń?

4.Bul hádistiń psixologiyalıq jaqtan áhmiyetin analiz qılıń.

157

5.Siziń pikirińizshe jaqsılıq islewdi jaqsı kóretuǵın adamlardıń psixologiyalıq ózgeshelikleri nelerden ibarat boladı?

170- másele. Adamdı óltiriwshi tómendegi jeti nárseden saqlanıńlarː

1.Allanıń ullılıǵın tán almaw.

2.Sıyqırshılıq etiw.

3.Nahaqtan qan tógiw.

4.Sútxorlıq etiw (puldı paydaǵa beriw).

5.Jetimniń haqısın jew.

6.Urıstan qashıw.

7.Kúyewi bar, iymanlı bir hayaldı buzıqshılıqta ayıplaw.

Muhammed payǵambar hádislerinen.

Sorawlar hám tapsırmalar:

1.Usı jeti nárseden uqqanlarıńızdı aytıp beriń?

2.Sıyqırshılıq etiw degende neni túsinesiz?

3.Urıstan qashıw degende bul jerde qanday maqsetler názerde tutılǵan?

4.Bul hádis jaslarımızǵa milliy tárbiya beriwde xızmet qıladı dep oylaysızba?

5.Hádistiń psixologiyalıq mazmunın analiz qılıń.

6.Jaslar psixologiyasında hádislerdiń ornı qanday?

171- másele. Bes nárseni bes nárseden áwel ǵániymet bilː 1.Ólimińnen burın ómirińdi.

2.Keselleniwden burın den sawlıǵıńdı.

3.Qolıńnıń bánt bolıp qalıwınan burın boslıǵın.

4.Kekselik jetpesten aldın jaslıǵıńdı.

5.Kámbaǵal bolmasıńnan aldın baylıǵıńdı.

Muhammed payǵambar hádislerinen.

Sorawlar hám tapsırmalar:

1.Hádistiń hár bir qatarınıń mánis-mazmunın sóylep beriń?

2.Hádislerdiń insanlardı jaqsılıqqa tárbiyalawdaǵı ornı qanday dep oylaysız?

3.Hádis ilimi degende neni túsinesiz?

4.Hádistiń psixologiyalıq mazmunına sıptalama beriń.

172- másele. Mómin adamǵa óliminen keyin sawabı tiyip turatuǵın ámelleriː

1.Tarqatqan ilimi.

2.Qaldırǵan ádepli perzenti.

3.Miyras qaldırǵan quranı.

4.Qurǵan meshiti.

158

5.Jolawshılar ushın qurdırǵan miymanxanası.

6.Qazǵan salması.

7.Tiri waqtında hám den sawlıǵı barında qayır-saqawat ushın ajıratqan dún‘ya-malı.

Muhammed payǵambar hádislerinen.

Sorawlar hám tapsırmalar:

1.Bul hádistiń hár bir qatarına pedagogikalıq kóz-qarastan analizlep, baha beriń?

2.Bul hádislerden tálim-tárbiya processinde paydalanıw boyınsha usınıslarıńız haqqında aytıp beriń?

3.Bul hádislerdi toplaǵan hám sistemaǵa salǵan alımlar haqqında nelerdi bilesiz?

4.Hádistiń psixologiyalıq jaqtan mazmunına sıpatlama beriń.

173- másele. Tómendegi segiz topardaǵı adamlardı Alla taala qiyamette eń jaman kórediː

1.Ótirikshilerdi.

2.Gerdiyip, ózlerin basqa kisilerden ústin qoyıwshılardı.

3.Dostına gina tawıp, jaman pikirde bolǵan adamlardı. Jolıqqanda xoshamet kórsetip, joq waqtında olarǵa túrli gina taǵıwshılardı.

4.Alla taala hám Rasulige shaqırılǵanda ástelik penen kelip, shaytan shaqırsa (jaman islerge) tez keletuǵınlardı.

5.Jeterli ǵárejet ónetuǵın jerde qanaat etpesten, jánede dámegóylik etiwshilerdi.

6.Ósek sóz tasıwshılardı.

7.Doslardıń arasına ǵul-ǵula salıwshılardı.

8.Pák adamlardıń ırısqı-nesiybesin tartıp alıwǵa umtılıwshılardı.

Muhammed payǵambar hádislerinen.

Sorawlar hám tapsırmalar:

1.Hádistiń hár bir punktin dıqqat penen oqıp shıǵıń hám hár birine pedagogikalıq tárepten baha beriń?

2.Bul hádislerdiń adamlardı jaqsılıqqa shaqırıwdaǵı áhmiyeti haqqında aytıp beriń?

3.Hádis degenimizdiń ózi ne?

4.Berilgen hádisler mazmunın psixologiyalıq jaqtan analiz qılıń. 174- másele. Attı úsh túrli adamlar baǵadı, bulː

1.Bir adam ushın sawap.

2.Basqa birew ushın perde.

3.Jáne birew ushın gúnadur.

159

1.Biraq sawaplısı attı Quday jolına baǵadı. Arqanlaǵan orında (dala, baǵshılıq h.t.b.) at ne jese hár bir jegen nársesine sawap jazıladı. Eger arqanın úzip bir-eki shaqırımǵa ketse onıń hár bir qádemine, hátteki tezegine de sawap jazıladı. Egerde salmadan suw ishse, suwınada sawap jazıladı.

2.Bir adam basqalarǵa mútáj bolmayın dep kerekli xızmetler ushın baqsa, at ústindegi Allanıń haqısın esten shıǵarmasa, yaǵnıy attı jaqsılap baǵıp, jemin jedirip, suwın berip, mútájligine qaray isletse ol keregine bola kólik esaplanadı.

3.Bir adam attı maqtanıw, kóz-kóz etiw ushın, musılmanlarǵa dushpanlıq etiw ushın baqsa oǵan gúna esaplanadı.

Muhammed payǵambar xadislerinen.

Sorawlar hám tapsırmalar:

1.Bul hádis boyınsha túsinigińizdi aytıp beriń?

2.Qanday hádis túrlerin bilesiz?

3.Qaysı ásirler «hádis ilimi ushın altın dáwir» esaplanadı?

4.Bul hádistiń mazmunına psixologiyalıq jaqtan sıpatlama beriń.

5.Búgingi kúnde shańaraqlarda perzent tárbiyalawda hádislerden qanshelli dárejede paydalanıp atırmız.

175- másele. Naqıl-maqallar.

–Alarmanǵa altaw az, beremenge besew kóp.

–Úydegi esaptı bazardaǵı nırq buzadı.

–Hár kim óz tasına batpan.

–Pulı arzannıń sorpası tatımaydı.

–Tegin jegen mal tesip shıǵadı.

–Qorıqqanǵa qos kórinedi.

–Jaw jaǵadan alǵanda, iyt etekten aladı.

–Aqıl jastan shıǵadı, hasıl tastan shıǵadı.

–Ańlamay sóylegen, awırmay óledi.

–Tek júrgen toq júrer.

–Mıń siz-bizden bir shıj-bıj.

–Tanıǵan jerde boy sıylı, tanımaǵan jerde ton sıylı.

–Jaqsı niyet yarım ırıs.

–Kótere almaǵan qosıp arqalaydı.

–Tentektiń aqılı tústen keyin enedi.

–Qırıqqa kelsede nırıqqa kelmegen.

Sorawlar hám tapsırmalar:

1. Kórsetilgen naqıl-maqallardı qunt penen oqıp shıǵıp, hár bir

naqıldıń maqset-mazmunın túsindirip beriń?

160

2.Bul naqıl-maqallardıń qanday tárbiyalıq áhmiyeti bar dep oylaysız?

3.Xalqımız arasında ásirler dawamında saqlanıp kiyatırǵan bunnan basqa qanday naqıl-maqallardı bilesiz?

4.Berilgen naqıl-maqallar mazmunı psixologiyalıq jaqtan qanday

áhmiyetke iye?

5.Insan psixologiyasın qáliplestiriwde naqıl –maqallardıń tutqan ornı qanday?

176- másele. Háyyiw.

Háyyiw-háyyiw qaraǵım-aw, Ayday bolǵan shıraǵım-aw, Jurt súymese súymesin-aw, Ózimniń súygen aydayım-aw. Háyyiw-háyyiw háydası-ay, Qashan tiyer paydası-ay, Oqıp adam bolǵan soń-ay, Sonda tiyer paydası-ay. Háyiw-háyiw aq bópem-ay, Aq besikte jat bópem-ay,

Apań toyǵa ketkende, Jılay berme sen bópe-ay.

Sorawlar hám tapsırmalar:

1.Qaraqalpaq etnopedagogikasına sáykes háyyiwdiń áhmiyeti haqqında nelerdi bilesiz?

2.Balanı besikke bólewdiń abzal tárepleri boyınsha pikirińizdi aytıp

beriń?

3.Jaslar hám olardı tárbiyalaw tuwralı xalıq arasında júrgen qanday ápsanalardı bilesiz?

4.Balalar psixologiyasında háyyiwdiń qanday áhmiyeti bar?

5.Házirgi waqıtta analar háyyiwdi telefonǵa jazdırıp alıp balasınıń qasına qoyıp jumısların islep júre beredi-buǵan qalay qaraysız?

6.Háyyiw esitken bala menen esitpegen balanıń psixologiyalıq ózgesheliklerine sıpatlama beriń.

177- másele. Miyirman qız.

Bir zamanları Qıtay elinde jalǵan sóylegen adamnıń, yaki urlıq

qılǵan adamnıń qolın kesetuǵın nızam bar eken.

Bir kúni bir Qıtay adamı usınday bir is penen gúnalı bolıp, qolı kesiliwge húkim etilipti.

Jańaǵı kisi jazanı tartpaq ushın barıp turǵanda onıń jas qız balasıː

161