Ádebiy til túsinigi tuwralı maǵlıwmat

Jobası

1. Ádebiy til túsinigi. Ádebiy tildiń xızmeti hám wazıypaları.

2. Til norması sóylew mádeniyatınıń tiykarǵı túsinigi ekenligi. Norma túsinigi. Oǵan beriletuǵın anıqlamalar.

3. Ádebiy til normaları.

Ádebiy til payda bolǵanǵa shekem sóylew mádeniyatına baylanıslı bolǵan talap hám túsinikler ádebiy til payda bolǵannan keyingi dáwirdegi, yaǵnıy ádebiy til menen baylanıslı bolǵan sóylew mádeniyatı túsiniklerinen ózgeshelenedi. Sebebi sóylew mádeniyatı haqıyqıy mánide ádebiy til hám onıń normaları menen baylanıslı.

Ádebiy tildiń joqarǵı forma ekenligi – bul tildiń ózine tán belgilerinde, ózine tán bolǵan ózgesheliginde kórinedi. Ádebiy til xalıq tili tiykarında payda boladı. Ádebiy tilden rásmiy mámleketlik til sıpatında paydalanıw bul tildiń jámiyetlik siyasiy tarawlar tili, rásmiy qatnas hám jazıwlar tili, shólkemler hám hújjetler tili, diplomatiyalıq qatnaslar tili, radio hám televidenie tili, awızeki násiyhát hám propoganda tili, ilimiy stiller tili, kórkem ádebiyat hám saxna tili, bilimlendiriw, mádeniyat tili sıyaqlı kóp baǵdarlarda rawajlanıwı ushın jol ashadı.

Ádebiy tilde jámiyetlik hám mádeniy ómirdiń túrli tarawlarına tiyisli bay bilimler jámlesken boladı. Sonday-aq ádebiy til abstrakt hám konkret oylawdıń

ámelge asıwında da xabarlawshı wazıypasın atqaradı.

Ádebiy tilge tán belgiler – onıń normalıq sıpatı, stillik tarmaqlarınıń bóliniwi jumsalıw dárejesiniń keńligi.

Ádebiy til óz ara qatnas quralı sıpatında ózi xızmet etip atırǵan millettiń barlıq wákili ushın ortaq. Ádebiy tilde qabıllanǵan belgili qádelerge salınǵan normalarǵa barlıq jayda, barlıq adamlar (jazıwshı hám sóylewshiler) bir túrde ámel qılınadı. Sebebi ádebiy til barlıq adamlar tárepinen milliy tildiń úlgili hám islengen forması dep qabıllandı hám tán alınadı. Sol ushın da ádebiy tildiń kópshilik tárepinen qabıl etilgen hám maqullanǵan normalarǵa, bul normalarǵa tiyisli qaǵıydalarǵa tiykarlanıw hám oǵan boysınıw hámmege májbúriy esaplanadı.

Ádebiy til hám onıń normalarınıń rawajlanıwına ańlı túrde aralasıw hám qayta islew, bir jaǵınan ádebiy tildiń payda bolıwı ushın, ekinshiden, ádebiy til normalarınıń bir qálipke túsiwi hám bekkemleniwi ushın, úshinshiden, bul normalardıń adamlar tárepinen tán alınıwı, kúndelikli sóylew turmısında qollanıwı ushın zárúr.

Ádebiy tildiń sóz qollanıw qaǵıydaları, morfologiyalıq hám sintaksislik normaları, durıs jazıw hám durıs aytıw normaları bar.