Добавил:
Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:

LAS CONSTRUCCIONES GRAMATICALIZADAS CON INFINITIVO

.pdf
Скачиваний:
2
Добавлен:
30.06.2024
Размер:
285.09 Кб
Скачать

LAS CONSTRUCCIONES GRAMATICALIZADAS CON INFINITIVO (*PVS)

 

 

CONSTRUCCIÓN

 

ASPECTUAL / MODAL

 

 

 

 

EXPRESA ...

 

 

 

 

 

 

 

 

EJEMPLO

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ingresiva

 

 

una acción, por lo general un poco rara o

 

 

Siempre que escucho esa canción,

1.

 

 

darle por + Inf.

 

aspectual

 

 

 

excéntrica,

que

se

ha

convertido

 

 

 

 

 

(a punto de comenzar)

 

 

 

 

me da por bailar.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

recientemente en costumbre

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

la inminencia

de

la acción,

que es

algo

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2.

 

 

estar a punto de + Inf.

 

aspectual

 

-//-

 

 

 

muy

próximo,

va a

realizarse

en

 

 

¡Silencio!

El concierto

está

a

 

 

 

 

 

 

 

un momento,

 

dentro

 

de

poco,

 

 

punto de empezar.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ahora mismo

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3.

 

 

estar al + Inf.

 

aspectual

 

-//-

 

 

 

la inminencia

de

la acción

en contextos

 

 

Vamos

 

a

abrir

 

las aulas,

 

 

 

 

 

 

 

informales

 

 

 

 

 

 

 

 

los estudiantes están al llegar.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

El equipo ha entrenado mucho y

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

la preparación

del cumplimiento

 

de

 

 

yo creo que ya están para

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

alguna acción;

 

 

 

 

 

 

 

competir a nivel nacional.

 

4.

 

 

estar para + Inf.

 

aspectual

 

-//-

 

 

 

(con

la negación)

una actitud carente

de

 

 

No estoy para ir de fiesta, estoy

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ganas en la realización de la acción;

 

 

 

 

fatigada.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

la obligación que tiene el sujeto

 

 

 

 

La policía

está para

servir

a

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

los ciudadanos.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Cuelga

el telefono,

están por

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

la acción que puede ocurrir pronto pero no

 

 

llamarme del trabajo.

 

 

 

5.

 

 

estar por + Inf.

 

aspectual

 

-//-

 

 

 

se sabe exactamente cuando;

 

 

 

 

 

Estoy por ir contigo de viaje a

 

 

 

 

 

 

la ganas de realización de alguna acción;

 

 

Andalucía.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

las preferencias

 

 

 

 

 

 

 

Estaban por vivir en un pueblo

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

en vez de una ciudad grande.

 

 

 

 

ir a + Inf.

 

aspectual

 

-//-

 

 

 

presente: una acción futura, con un matiz

 

 

El próximo

mes

vamos

a

 

 

 

 

 

 

 

 

 

comprar algunos libros.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

de realización en el futuro próximo;

 

 

 

 

 

 

6.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

(presente,

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Este

finde

íbamos

a

ir

 

 

 

 

 

 

 

 

 

pretérito imperfecto: el propósito pasado

 

 

 

 

pretérito imperfecto)

 

modal

 

de intención

 

 

 

de excursión,

pero por

la lluvia

 

 

 

 

 

 

 

de hacer algo que finalmente no se realizó

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

nos quedamos en casa.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

7.

 

 

quedar en + Inf.

 

aspectual

 

ingresiva

 

 

un acuerdo para realizar algo juntos

 

 

 

 

Hemos

quedado en

vernos

a

 

 

 

 

(a punto de comenzar)

 

 

 

 

 

las tres en la plaza.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

©AR_ELE

 

 

 

 

 

incoativa

 

el inicio

de

una acción

de forma

más

 

 

 

 

 

 

echarse a / arrancar a

 

 

 

 

brusca,

 

rápida,

 

repentina,

 

pero

 

El pájaro se echó a volar cuando

8.

 

aspectual

 

(en el momento

 

 

 

 

+ Inf.

 

 

 

no necesariamente

 

 

 

 

 

voluntaria

 

sintió mis pasos.

 

 

 

 

 

inicial)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

(una acción-respuesta)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

un comienzo

de

 

acción

 

que

 

sigue

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

un período

 

incontrolado,

 

se pierde

 

Me lié

a

hablar y

perdí

9.

liarse a + Inf.

 

aspectual

 

-//-

 

la sensación

de

tiempo

 

y se dejan

otras

 

 

 

 

 

el autobús de las cinco.

 

 

 

 

 

 

 

 

actividades

 

de lado

(una excusa

por

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

el hecho no cumplido)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

el inicio

de

una acción

 

para

la

que

no

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

se está

capacitado

 

o

para

 

la

que

no

 

Hay muchos artistas que se meten

 

 

 

 

 

 

 

se tiene aptitud o experiencia (un sentido

 

a cantar y fracasan, porque no es

10.

meterse a + Inf.

 

aspectual

 

-//-

 

de recriminación por carecer suficientes

 

lo suyo.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

conocimientos);

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

No te metas a dar clases, que

 

 

 

 

 

 

 

los consejos

 

y

 

 

recomendaciones

 

nunca lo has echo.

 

 

 

 

 

 

 

 

(en imperativo negativo)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

el inicio

de

una acción

con

 

un matiz

de

 

Cuando llega a casa, se pone a

11.

ponerse a + Inf.

 

aspectual

 

-//-

 

voluntad por parte del sujeto;

 

 

 

 

 

ver las noticias.

 

 

 

un inicio

repentino

de

los fenómenos

Se puso a granizar tan fuerte que

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

atmosféricos

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

no pudimos salir del coche.

 

romper a / explotar a

 

 

 

 

 

el inicio

brusco

como

una reacción

 

El cielo estaba despejado pero de

12.

 

aspectual

 

-//-

 

espontánea

 

 

y

 

 

descontrolada

+ Inf.

 

 

 

 

 

 

 

 

pronto rompió a llover.

 

 

 

 

 

 

 

(su uso es más literario)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

una acción que se realiza por primera vez

 

Este niño va a soltarse a hablar

 

 

 

 

 

 

 

de un momento a otro.

 

 

 

 

 

 

 

 

en la vida;

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

13.

soltarse a + Inf.

 

aspectual

 

-//-

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Se sentía

incómoda pero

cuando

 

 

el inicio de acciones en las que

se actúa

 

 

 

 

 

 

 

conoció

a

todos,

se soltó

 

 

 

 

 

 

 

con soltura

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

a charlar.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

la repetición

de

una acción

que

harta

o

¡Te lo he explicado ya varias

 

 

 

 

 

 

 

molesta

(expresión

 

fija

en

 

presente

de

 

 

 

 

 

reiterativa

 

 

 

 

veces y tú venga a equivocarte

 

 

 

 

 

 

subjuntivo

en

la

 

forma

invariable

 

14.

venir a + Inf.

 

aspectual

 

 

 

 

 

de nuevo!

 

 

 

 

 

 

 

la 3a, sing.)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

terminativa

 

como llegar

a

+

Inf. pero

su

uso

es

 

Ni una piedra solo venía a herir

 

 

 

 

 

 

más literario

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

los cristales.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

©AR_ELE

 

 

 

 

 

 

 

una cantidad aproximada;

 

 

 

 

Vengo

a

estudiar

unas

veinte

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

horas a la semana.

 

 

 

 

 

 

modal

 

de aproximación

 

una aproximación a informaciones de tipo

 

 

 

 

 

 

 

 

En las noticias

vinieron a decir

 

 

 

 

 

 

 

comunicativo (en contextos informales)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

lo mismo que nos contó María.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

15.

volver a + Inf.

 

aspectual

 

reiterativa

 

la repetición de la acción

 

 

 

 

¡Has

 

vuelto

a

llegar

tarde

 

 

(que se repite)

 

 

 

 

a clase!

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

el final

reciente

 

de

una acción

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

(en presente e imperfecto);

 

 

 

 

¿Puedes

repetir lo

que

 

acabas

16.

acabar de + Inf.

 

aspectual

 

terminativa

 

la acción

no

realizada

plena

o

 

de decir?

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

satisfactoriamente (en forma negativa y

 

No acabo de comprenderte.

 

 

 

 

 

 

 

con verbos de opinión o sentimiento)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

la culminación deseada, esperada o lógica

 

Después

de

muchos

intentos,

 

 

 

 

 

 

 

de un proceso por lo general largo, difícil

17.

acabar por + Inf.

 

aspectual

 

-//-

 

 

acabó

por

sacarse

el carné

 

 

 

o que requiere un gran esfuerzo (al final,

 

 

 

 

 

 

 

 

 

de conducir.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

al fin y al cabo, antes o después)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

la consecuencia

u

objetivos alcanzados

 

Con un gran esfuerzo, llegó a ser

 

 

 

 

 

 

 

como un

éxito

después de

un

proceso

 

 

 

 

 

 

 

 

el mejor empresario de la región.

 

 

 

 

 

 

 

largo, difícil o complicado;

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Primero me acercó

con

el coche,

 

alcanzar a / llegar a

 

 

 

 

 

la equivalencia al adverbio incluso;

 

18.

 

aspectual

 

-//-

 

 

pero además llegó a invitarme a

+ Inf.

 

 

 

el sustituto

del pluscuamperfecto

de

 

 

 

 

 

 

 

un café.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

subjuntivo

dentro

de

las oraciones

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Si

llego a

leerlo

 

antes,

 

 

 

 

 

 

 

condicionales

(en

forma

obligatoria

 

 

 

 

 

 

 

 

 

lo hubiera sabido.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

del presente de indicativo)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

una obligación

impersonal

o

aspecto

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

imperativo;

 

 

 

 

 

 

 

Hay que guardar silencio.

19.

caber / haber que

 

modal

 

de obligación y

 

la incredulidad

 

en

las estructuras

 

¡Lo que hay que ver!

 

 

+ Inf.

 

 

necesidad

 

exclamativas (con ver y oír);

 

 

 

 

Siempre limpio la casa yo, ¡hay

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

el rechazo

 

de

 

la obligación

 

que fastidiarse!

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

(con fastidiarse)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

una obligación

débil

con

sentido

 

Han de llegar antes de

20.

haber de + Inf.

 

modal

 

-//-

 

de futuro;

 

 

 

 

 

 

 

 

medianoche.

 

 

 

 

 

 

una obligación

o

una

necesidad como

Has

de

comportarte

bien en

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

una instrucción

 

 

 

 

 

 

 

la mesa.

 

 

 

 

 

©AR_ELE

 

 

 

 

 

de hipótesis,

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

probabilidad

 

una hipótesis de manera objetiva, neutra

 

Han de ser las tres de la tarde.

 

 

 

 

 

o suposición

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

de obligación y

 

una obligación

externa

reforzada,

Tenemos que esforzarnos más

 

 

 

 

 

 

impuesta

por otra

persona

o por

 

 

 

 

 

necesidad

 

 

para entender el tema.

 

 

 

 

 

 

la situación

 

 

 

 

 

 

21.

tener que + Inf.

 

modal

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

de hipótesis,

 

una hipótesis;

 

 

 

 

No está en casa todavía, tiene que

 

 

 

 

 

probabilidad

 

 

 

 

 

estar llegando.

 

 

 

 

 

 

un deseo (equivale a ojalá+plusc.de subj.)

 

 

 

 

 

 

o suposición

Tendría que haber contestado.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

una acción

que

ocurre

por

el azar

 

Acertó a oír lo que susurraban en

22.

acertar a + Inf.

 

modal

 

-//-

 

(una probabilidad

que

habría

podido

 

 

 

 

el despacho del jefe.

 

 

 

 

 

 

 

no pasar)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

23.

deber de + Inf.

 

modal

 

-//-

 

una hipótesis o probabilidad

 

 

 

Debe de ser ya la hora de comer,

 

 

 

 

 

me muero d ehambre.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ir a + Inf.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

24.

(presente,

 

modal

 

de intención

 

 

más arriba

 

 

 

más arriba

 

pretérito imperfecto)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

25.

venir a + Inf.

 

modal

 

de aproximación

 

 

más arriba

 

 

 

más arriba

*PVS – el papel sintáctico del predicado verbal simple

©AR_ELE