
2 семестр Лекции Гришин / F-02-Lektsia_5
.pdf
Ф-02-Лекция 5. Интегрирование тригонометрических и показательных функций
1. Интегрирование выражений вида R(sin x, cos x) .
|
Интеграл приводится к рациональному после замены t |
|
tg |
x |
(универсальная |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2t |
|
|
|
|
|
|
|
|
1 t |
2 |
|
|
|
2t |
|
|
|
|||
тригонометрическая подстановка), поскольку sin x |
|
|
, cos x |
|
, tgx |
|
|
и |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
2 |
1 t |
2 |
|
|
|
2 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
t |
|
|
|
||||||
dx |
2dt |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
1 t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Пример 1. Вычислить интеграл |
|
|
|
dx |
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sin x cos x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t |
2 |
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
Сделаем универсальную замену t tg |
и интеграл станет рациональным J |
|
|
|
1 |
dt . |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t(1 t |
|
) |
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t |
2 |
1 |
|
|
a |
|
|
|
|
b |
|
|
c |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
Разложим дробь в сумму простых дробей: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
t(1 t |
2 |
) |
t |
1 t |
1 t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
t |
2 |
1 |
|
|
|
|
|
t |
2 |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t |
2 |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
Отсюда a |
|
|
|
2 |
|
|
1, |
b |
|
|
|
|
|
|
1, c |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
и интегрирование дробей дает |
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
1 t |
|
|
|
|
|
t(1 t) |
|
|
|
|
|
|
|
t(1 t) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
t 0 |
|
|
|
t 1 |
|
|
|
|
|
t 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t |
2 |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
результат J |
|
|
|
dt |
ln t |
ln t 1 ln t |
1 |
ln |
|
|
|
|
ln 2 ln tgx c . |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
t(1 t |
2 |
) |
t |
2 |
1 |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
К этому результату, но более простым путем приведет замена t |
tgx . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Тогда |
|
|
dx |
|
|
|
|
|
dt |
ln t |
ln tgx C . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
sin x cos x |
t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
Замечание. Если рациональная функция R(u, v) переменных u и v |
, обладает свойством |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
1. Если R( u, v) R(u;v) , то в многочленах не содержится u |
в нечетной степени, поэтому |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
R(u, v) R(u |
2 |
, v) . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
2. Если R( u, v) R(u, v) , то функция |
R(u, v) |
|
обладает свойству 1 и |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
u |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
R(u, v) |
R(u2 , v) R(u, v) u R(u2 , v) . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
u |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3. R( u, v) R(u, v) |
u |
|
|
|
|
|
|
u |
|
|
|
|
|
u |
|
, v |
|
|
|
u |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
R |
v, v |
R |
, v |
R |
|
|
|
R |
|
, v ,т.е. функция R по |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
v |
|
|
|
|
|
|
v |
|
|
|
|
|
v |
|
|
|
|
|
|
|
|
v |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
переменной v удовлетворяет свойству 1 и |
u |
|
|
|
|
ˆ |
u |
; v |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
R |
|
, v |
R |
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
v |
|
|
|
|
|
|
v |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Применительно к функции
R(sin
x, cosx)
, обладающей свойством
2 по переменной
u
sin
x
,
интеграл R(sin x, cosx)dx R(sin2 x, cos x) sin xdx рационализируется заменой t cos x .
Если функция R(sin x, cosx) обладает свойством 2 по переменной v cos x , то интеграл рационализируется заменой t sin x .

Для функции
R(sin
x, cosx)
, обладающей свойством 3, интеграл
|
R(sin x, cosx)dx |
|
R( |
sin x |
, cos |
2 |
x)dx рационализируется заменой t tgx , поскольку |
||||||||||
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
cos x |
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
cos |
2 |
x |
|
1 |
2 и dx |
dt |
2 являются рациональными функциями переменной t . Функция из |
||||||||||
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
1 |
t |
|
|
1 t |
|
|
|
|
|
|
|
|
||
примера 1 обладает этим свойством. |
|
|
|||||||||||||||
Любую рациональную функцию можно представить в виде трех функций, обладающих |
|||||||||||||||||
свойствам 2) и 3) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
R(u, v) |
R(u, v) R( u, v) |
|
R( u, v) R( u, v) |
|
R( u, v) R(u, v) |
|||||||||||
|
|
2 |
|
|
|
|
|
2 |
2 |
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
(2u) |
|
|
|
|
|
|
(2v) |
|
(3) |
Это означает, что для интегрирования любого выражения R(sin x, cosx) можно применить одну из трех замен t cos x , t sin x или t tgx .
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sin |
5 |
xdx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
Пример 2. Вычислить интеграл |
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
cos |
4 |
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
Функция R(u, v) |
u5 |
|
обладает свойством 2 по переменной u : R( u, v) R(u, v) , поэтому |
|||||||||||||||||||||||||||||||||
v4 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
делаем замену t cos x . Тогда |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
sin |
5 |
xdx |
|
(1 t |
2 |
) |
2 |
dt |
|
|
|
2 |
|
|
|
1 |
|
2 |
|
1 |
2 |
|
1 |
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
cos |
4 |
x |
|
t |
4 |
|
|
|
|
1 |
|
2 |
|
t |
4 |
|
dt t |
t |
|
3t |
3 cosx |
cos x |
|
3cos |
3 |
c |
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
||||||||||||
Пример 3. Вычислить интеграл |
|
|
|
4 |
dx |
|
|
|
2 |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
sin |
x cos |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
Соответствующая функция R(u, v) |
|
|
1 |
|
|
обладает свойством 3 R( u, v) R(u, v) . Тогда |
|||||||||||||||||||||||||||||
|
u |
4 |
v |
2 |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
подходящая замена
t
tgx
:
|
(1 t |
2 |
) |
2 |
dt |
|
|
2 |
|
1 |
2 |
|
1 |
|
1 |
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|||||||||||||
t |
4 |
|
|
|
1 |
|
t |
2 |
|
t |
4 |
dt t |
t |
|
3t |
3 |
tgx 2ctgx |
3 |
ctg |
|
x c |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
, , |
x |
|
0; / 2 |
|
|
2. Вычисление интегралов вида sin |
|
x cos xdx с рациональными |
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
Замена |
z sin |
2 |
x, dz 2sin x cos xdx может привести интеграл к дифференциальному биному |
||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||
|
1 |
|
|
|
|
1 |
1 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
sin 1 |
x cos 1 xdz |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
z 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
1 |
z |
|
2 |
|
dz . Интегрируемость бинома возможна в трех случаях: |
|||||||||||||||
|
|
|
|
||||||||||||||||||
2 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
1) 1 k Z 2k 1 |
2) |
1 |
k Z 2k 1 3) |
1 1 |
1 |
|
k Z |
||||||||||||||
2 |
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
2 |
|
2 |
|
2 |
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
Пример 4. Вычислить интеграл cos x |
sin xdx , x 0; / 2 |
|
|
|
|
|
|
|

|
1 |
, |
1 |
- нечетное число. Замена |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
t |
sin x t2 |
sin x cos x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2tdt cos xdx dx |
|
|
|
|
2tdt |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
1 t 4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
t4 |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|||
Для переменной t |
подынтегральное выражение примет вид |
|
1 t |
4 |
t |
|
2tdt |
|
2t |
2 |
dt . |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 t4 |
|
|
|
|
|
Тогда |
|
|
cos x |
sin xdx |
2 |
|
t |
2 |
dt |
|
2 |
t |
3 |
|
2 |
|
|
sin |
3 |
x c |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
3. Интегрирование выражений вида P (x)eax , где P (x) |
|
многочлен степени n . |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
Построим рекуррентную формулу для вычисления интеграла Jn |
|
x |
n |
e |
ax |
dx |
применяя формулу |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
интегрирования по частям. |
|
u x |
n |
, dv e |
ax |
dx du nx |
n 1 |
dx, v |
1 |
|
e |
ax |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
n |
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Jn |
|
|
|
e |
ax |
|
|
Jn 1 |
|
|
|
(*) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a |
|
|
|
a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
e |
ax |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
Если |
|
J0 |
|
|
|
, то по формуле (*) |
|
|
|
|
|
|
|
ax |
|
|
|
|
|
|
|
ax |
|
|
|
|
|
|
|
ax |
|
. Вычислим значения |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
J1 |
|
|
|
e |
|
|
|
|
|
|
|
e |
|
|
|
|
2 (ax |
1)e |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
a |
|
a |
|
|
|
a |
2 |
|
|
|
a |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
для |
J 2 |
|
и J |
3 . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
a |
|
|
|
|
|
2ax 2 e |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
J |
|
|
|
e |
ax |
|
(ax 1)e |
ax |
|
|
2 |
x |
2 |
ax |
c |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
a |
|
|
|
a |
3 |
|
|
a |
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
x |
3 |
|
|
|
|
|
|
3 |
a |
|
|
|
|
|
|
2ax 2 e |
|
|
|
1 |
a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6ax 6 e |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
J |
|
|
|
|
e |
ax |
|
2 |
x |
2 |
|
ax |
|
3 |
|
x |
3 |
|
3a |
2 |
x |
2 |
ax |
c |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
3 |
|
|
a |
|
|
|
|
|
a |
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a |
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
Проделанные вычисления показывают, что интеграл J n |
|
имеет структуру многочлена той же |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
степени, умноженного на экспоненту. Это позволяет применить метод неопределенных |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
коэффициентов. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
Интегралы J n |
для отрицательных n |
|
не выражаются через элементарные функции. |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Пример 5. Вычислить интеграл (x2 |
x 1)e2 x dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Представим, что |
|
(x |
2 |
x 1)e |
2 x |
dx (ax |
2 |
|
bx c)e |
2 x |
C |
. Дифференцируем правую и левую |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
части равенства: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
x |
2 |
x 1 (2ax b)e |
2 x |
|
(2ax |
2 |
2bx 2c)e |
2 x |
|
|
2ax |
2 |
(2a |
2b)x (b 2c) |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Сравнивая коэффициенты многочленов, получим систему |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
2a 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
2a |
2b 1 , которая имеет решения a |
|
|
|
|
, b |
1, c 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
b |
2c 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|

4. Интегрирование выражений вида Pn (x)e |
ax |
sin bx, |
Pn (x)e |
ax |
cos bx |
|
|
Воспользуемся комплексным представлением
P (x)e |
ax |
cos bx Re P (x)e |
(a bi ) x |
|
|
|
|||
n |
|
n |
|
|
P (x)e |
ax |
sin bx Im P (x)e |
(a bi ) x |
|
|
|
|||
n |
|
n |
|
|
Можно предположить, что структура интеграла
|
n |
ax |
|
|
P (x)e |
|
cos bxdx |
|
n |
(a bi ) x |
|
c |
Re |
P (x) e |
|
|
,
где Pn (x) -многочлен степени n действительной переменной x с комплексными коэффициентами и его можно находить, применяя метод неопределенных коэффициентов.
Пример 6. Найти интеграл (2x 3)e2 x cos xdx
Рассмотрим интеграл |
|
(2x 3)e |
(2 |
i ) x |
dx (ax b)e |
(2 i) x |
|
||||||
|
|
|
|
Дифференцируем правую и левую части равенства:
C
, где
a,b
комплексные числа.
(2x 3)e |
(2 i) x |
|
|
(2 i)x a (2 i)b |
|
e |
(2 i) x |
и сравниваем коэффициенты многочленов. |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
(2 i)a 2 a |
|
|
2 |
|
|
2(2 i) |
|
4 |
|
2 |
i |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
i |
|
|
|
5 |
|
|
|
5 |
|
5 |
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
36 |
|
23 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
a |
(2 i)b 3 b |
|
i |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
25 |
|
25 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
Подставляем найденные значения a , b |
и выделяем действительную часть интеграла: |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
J Re |
4 2i |
x |
36 23i |
(cos x i sin x)e |
2 x |
|
4 |
x |
36 |
|
cos x |
2 |
x |
23 |
|
sin x |
|
e |
2 x |
c |
||||||||||||||||||||||
|
5 |
|
|
|
25 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5 |
|
25 |
|
5 |
|
25 |
|
|
|
|
|