10-lekciya-1

10-LEKCIYA. QATARLAR HÁM KEŃEYTILGEN BELGILER (STRING TIPINDE). QATAR STANDART FUNKCIYALARÍ HÁM OLAR JÁRDEMINDE QATARLARDÍ QAYTA ISLEW.

C++ tilinde standart qatar tipine qosımsha sıpatında string tipi kiritilgen hám ol string klassı kórinisinde ámelge asırılǵan. Bul tiptegi qatar ushın „\0‟ belgisi tamamlanıw belgisi esaplanbaydı hám ol ápiwayı belgiler massivi sıpatında qaraladı. string tipinde qatarlar uzınlıǵınıń orınlanatuǵın ámeller nátiyjesinde dinamikalıq tárizde ózgerip turıwı, onıń quramında bir qatar funkciyalar anıqlanǵanlıǵı bul tip penen islesiwde belgili bir qolaylıqlar

jaratadı.

string tipindegi ózgeriwshiler tómendegishe járiyalanıwı múmkin:

string s1,s2,s3;

Bul tiptegi qatarlar ushın arnawlı ámeller hám funkciyalar anıqlanǵan. string qatarǵa baslanǵısh mánisler hár qıylı usıllar arqalı beriliwi múmkin:

string s1 = ”birinshi usıl”; string s2(”ekinshi usıl”); string s3(s2);

string s4 = s2;

Dál usınday, string tipindegi ózgeriwshiler ústinde mánis beriw ámelleri de hár qıylı:

string s1, s2, s3;

char *str = ”mısal”;

//qatarlı ózgermes mánis beriw s1 = ”Mánis beriwdiń 1-usılı”;

s2 = str; //char tipindegi qatar júklenbekte

s3 = ‟A‟; //bir belgini mánis sıpatında beriw

s3 = s3 + s1 + s2 + ”0123abc”;//mánis sıpatında qatar ańlatpa

1-kestesinde string tipindegi qatarlar ústinde orınlanatuǵın ámeller keltirilgen.

Qatar elementine indeks quralınan tısqarı at() funkciyası arqalı múráját etiw múmkin:

string s1 = ”qatar mısalı”;

cout << s.at(4) //nátiyjede „r‟ belgisi ekranǵa shıǵadı

Sonı aytıp ótiw kerek, string klassta usı tipdegi ózgeriwshiler menen isleytuǵın funkciyalar anıqlanǵan. Basqasha aytqanda, string tipinde járiyalanǵan

ózgeriwshiler (obyektler) óz funkciyalarına iye esaplanadı hám olardı shaqırıw ushın aldın ózgeriwshi atı, keyin „.‟ (noqat) hám zárúr funkciya atı (argumentleri menen) jazıladı.

1-tablica. string tipindegi qatarlar ústinde orınlanatuǵın ámeller

Qatar bólegin basqa qatarǵa nusqalaw funkciyası

Bir qatar bólegin basqa qatarǵa júklew ushın tómendegi funkciyalardı isletiw

múmkin, olardıń prototipi tómendegishe:

assign(const string &str);

assign(const string &str, unsigned int pos, unsigned int n);

assign(const char *str, int n);

Birinshi funkciya mánis beriw ámelı menen ekvivalent bolıp tabıladı: string tipindegi str qatar ózgeriwshi yáki qatar turaqlı ámeldi shaqırıwshı qatarǵa beredi:

string s1, s2;

s1 = “birinshi qatar”;

s2.assign(s1); //s2 = s1 ámelge ekvivalent

Ekinshi funkciya shaqırıwshı qatarǵa

argumenttegi str qatardıń pos ornınan n dana belgiden ibarat bolǵan qatar bólegin nusqalaydı. Egerde pos mánisi str qatar

uzınlıǵınan úlken bolsa, qátelik haqqında eskertiledi, eger pos + n ańlatpa mánisi str qatar uzınlıǵınan úlken bolsa, str qatarınıń pos ornınan baslap qatar aqırına shekem bolǵan belgiler nusqalanadı. Bul qaǵıyda barlıq funkciyalar ushın tiyisli.

Mısal:

string s1, s2, s3;

s1 = “0123456789”;

s2.assign(s1, 4,5); //s2 =“45678”

s3.assign(s1, 2,20); //s3 =“23456789”

Úshinshi funkciya argumenttegi char tipindegi str qatardı string tipine aylandırıp, funkciyanı shaqırıwshı qatarǵa ózlestiredi:

char *strold;

cin.getline(strold, 100); //”0123456789” kiritiledi string s1, s2;

s3.assign(strold, 20); //s3 = ”0123456789”

Qatar bólegin basqa qatarǵa qosıw funkciyası

Qatar bólegin basqa qatarǵa qosıw funkciyaları tómendegishe:

append(const string &str);

append(const string & str, unsigned int pos, unsigned int n);

append(const char *str, int n);

Bul funkciyalardı joqarıda keltirilgen sáykes assign funkciyalardan parıqı –

funkciyanı shaqırıwshı qatar aqırına str qatardıń ózin yamasa onıń bólegin qosadı.

char *sc;

cin.getline(sc, 100); //”0123456789” kiritiledi

string s1, s, s2;

s1 = “mısal”;

Qatar bólegin óshiriw ushın tómendegi funkciyanı isletiw múmkin:

erase(unsigned int pos = 0, unsigned int n = npos);

Bul funkciya, onı shaqırıwshı qatardıń pos ornınan baslap n dana belgini

óshiredi. Egerde pos kórsetilmese, qatar basınan baslap óshiriledi. Eger n kórsetilmese, qatardı aqırına shekem bolǵan belgiler óshiriledi:

string s1, s2, s3; s1 = “0123456789”; s2 = s1;

s3 = s1;

void clear() funkciyası, onı shaqırıwshı qatardı tolıq tazalaydı.

Mısal ushın:

s1.clear(); //qatar bos dep esaplanadı (s1 = “”)

Qatar bólegin almastırıw funkciyası

Bir qatar bóleginiń ornına basqa qatar bólegin qosıw ushın tómendegi

funkciyalardan paydalanıw múmkin:

replace(unsigned int pos1, unsigned int n1, const string

&str);

replace(unsigned int pos1, unsigned int n1, const string

&str,

unsigned int pos2, unsigned int n2);

replace(unsigned int pos1, unsigned int n1, const char *str,

int n);

Bul funkciyalar insert sıyaqlı isleydi, onnan parıqlı túrde ámel shaqırıwshı qatardıń kórsetilgen ornınan (pos1) n1 belgiler ornına str qatarın yamasa pos2 orınnan baslanǵan n2 belgiden ibarat bólekti ǵana qoyadı (almastıradı).

Mısal:

char *sc = “0123456789”; unsigned int i = 3, j = 2; string s1, s, s2;

swap(string & str) funkciyası eki qatardı óz-ara almastırıw ushın isletiledi.

Mısal ushın:

string s1, s2;

s1 =“01234”;

s2 =“98765432”;

s1.swap(s2); //s2 = “01234” hám s1 = “98765432” boladı

Qatar bólegin ajıratıp alıw funkciyası

Funkciya prototipi tómendegishe:

string substr(unsigned int pos=0, unsigned int n=npos) const;

Bul funkciya, onı shaqırıwshı qatardıń pos ornınan baslap n belgini nátiyje sıpatında qaytaradı. Eger pos kórsetilmese, qatar basınan baslap ajıratıp alınadı, eger n kórsetilmese, qatar aqırına shekem bolǵan belgiler nátiyje sıpatında qaytaradı:

// “30123456789” qatar ekranǵa shıǵıwı ushın cout << s1.substr(1, 3) + s1.substr();

Bul funkciyanıń aldınǵısınan parıqı - qatardan c belgisin izleydi.

unsigned int find_first_of(const string &str,

unsigned int pos=0)const;

unsigned int find_first_of(char c, unsigned int pos=0)const;

Bul funkciyanıń aldınǵısınan parıqı-qatardan „c’ belgisin izleydi.

unsigned int find_last_of(const string &str,

unsigned int pos=npos)const;

ushıraǵan indeksti, keri jaǵdayda npos sanın qaytaradı.

unsigned int find_last_of(char c, unsigned int pos=npos)

const;

Bul funkciyanıń aldınǵısınan parıqı-qatardan ‘c’ belgisin izleydi.

unsigned int find_first_not_of(const string &str,

unsigned int pos=0)const;

Funkciya, onı shaqırǵan qatardıń kórsetilgen (pos) ornınan baslap str qatardıń hesh bir belgisi kirmeytuǵın qatar bólegin izleydi hám shep tárepten birinshi ushıraǵanınıń indeksin, keri jaǵdayda npos sanın qaytaradı.

unsigned int find_first_not_of(char c,

unsigned int pos=0)const;

Bul funkciyanıń aldınǵısınan parıqı-qatardan ‘c’ belgisinen parıqlı birinshı belgini

izleydi.

unsigned int find_last_not_of(const string &str,

unsigned int pos=npos)const;

Funkciya, onı shaqırıwshı teksttiń kórsetilgen ornınan baslap str qatarın qurawshı belgiler toplamına kirmegen belgini izleydi hám eń oń tárepten birinshi tabılǵan belginiń indekisin, keri jaǵdayda npos sanın qaytaradı.

unsigned int find_last_not_of(char c,

unsigned int pos=npos)const;

Bul funkciyaniń aldınǵıdan parıqı - qatar aqırınan baslap с belgisine

uqsamaǵan belgini izleydi.

Izlew funkciyaların qollanıwǵa mısal:

#include <iostream.h> #include <conio.h> void main()

{

string s1=“01234567893456ab2csef”, s2=“456”, s3=“ghk2”; int i, j;

}

Tekstlerin salıstırıw

Tekstler bólimlerin salıstırıw ushın compare funkciyası isletiledi:

int compare(const string &str)const;

int compare(unsigned int pos1,unsigned int n1, const string & str)const;

int compare(unsigned int pos1,unsigned int n1, const string &str, unsigned int pos2, unsigned int n2)const;

Funkciyanıń birinshi formasında eki qatarlar tolıq salıstırıladı: eger funkciyanı shaqırıwshı qatar str qatardan kishi bolsa, funkciya teris san qaytaradı, eger olar teń bolsa 0 qaytaradı hámde eger funkciya shaqırıwshı qatar str qatardan úlken bolsa oń san qaytaradı.

Ekinshi formada dál birinshidegidiy ámeller orınlanadı, bıraq funkciya shaqırıwshı qatardıń pos1 ornınan baslap n1 dana belgili qatar astı str qatar menen salıstırıladı.

baslap n2 dana belgili qatar bólekleri óz-ara salıstırıladı. Máselen:

#include <iostream.h> void main()

{

String s1=“01234567893456ab2csef”, s2=“456”, s3=“ghk”; cout << “s1 = ” << s1 << endl;

cout << “s2 = ” << s2 << endl; cout << “s3 = ” << s3 << endl; if(s2.compare(s3) > 0)

cout << “s2 > s3” << endl; if(s2.compare(s3) == 0)

cout << “s2 = s3” << endl; if(s2.compare(s3) < 0)

cout << “s2 < s3” << endl; if(s1.compare(4, 6, s2) > 0)

cout << “s1[4-9] > s2” << endl; if(s1.compare(5, 2, s2, 1,

2) == 0)

cout << “s1[5-6] = s2[1-2]” << endl;

}

Mısalı. Familiya, atı hám ákesiniń atı menen studentler dizimi berilgen.

Dizim alfavit boyınsha tártiplensin.

Programma teksti:

#include <iostream.h> #include <alloc.h> int main(int argc, char* argv[])

{

const int FAÁ_uzınlıǵı = 50; string *Student;

char *Qatar = (char*)malloc(FAÁ_uzınlıǵı); unsigned int studentler_sanı;

char san[3]; do

{