
Анатомия человека в таблицах и схемах. (Учебное пособие, Калмин)
.pdfНазвание |
Методика измерения |
Величина |
Косой размер входа, |
Расстояние между крестцово-подвздошным |
13 см |
diameter oblique |
сочленением, с одной стороны, и подвздошно- |
|
|
лобковым возвышением, с другой |
|
|
|
|
Боковая конъюгата |
Расстояние между передневерхней |
14,5–15 см |
|
и задневерхней костями подвздошной кости |
|
Прямой размер выхода |
Расстояние между копчиком и нижним краем |
9–11 см |
|
симфиза (12–12,5 см) и минус 1,5 см |
|
|
на толщину крестца и мягких тканей |
|
Поперечный размер |
Расстояние между внутренними краями |
11 см |
выхода |
седалищных бугров |
|
|
Articulatio sacroiliaca, |
|
крестцово-подвздошный сустав |
Суставные поверхности: |
facies auricularis ossis sacri, facies auricularis ossis ilii. |
Форма: |
плоский. |
Оси и движения: |
скольжение, движения ограничены. |
Связки: |
ligamenta sacroiliaca anteriora, |
|
ligamenta sacroiliaca posteriora, |
|
ligamenta sacroiliaca interossea, |
Источник |
ligamentum iliolumbale. |
|
|
кровоснабжения: |
arteriae lumbales, arteriae iliolumbalis et sacralis lateralis |
Венозный отток: |
(из arteria iliaca interna). |
venae lumbales, vena iliaca interna. |
|
Источник иннервации: |
rami articulares plexus lumbalis et plexus sacralis. |
Лимфатический отток: |
nodi lymphatici sacrales et lumbales. |
|
Articulatio coxae, |
|
тазобедренный сустав |
Суставные поверхности: acetabulum, caput ossis femoris. |
|
Форма: |
чашеобразный. |
Оси и движения: |
фронтальная – сгибание и разгибание бедра (объем |
|
118–121° при согнутом коленном суставе и 84–87° при |
|
разогнутом коленном суставе), |
|
сагиттальная – отведение и приведение бедра |
|
(объем 80–90°), |
|
вертикальная – вращение бедра (объем 40–50°), |
Связки: |
круговое движение. |
ligamentum transversum acetabuli, |
|
|
ligamentum capitis femoris, |
|
ligamentum iliofemorale, |
|
ligamentum pubofemorale, |
|
ligamentum ischiofemorale, |
Дополнительные |
zona orbicularis. |
|
|
элементы: |
labrum acetabulare, bursa iliopectinea. |
Источник |
|
кровоснабжения: |
arteriae circumflexae femoris lateralis et medialis, arteriae gluteae |
|
superior et inferior, ramus acetabularis arteriae obturatoriae. |
20
Венозный отток: vena profunda femoris, vena femoralis, vena iliaca interna. Источник иннервации: ramus posterior nervi obturatorii, nervus femoralis, nervus
ischiadicus, nervus gluteus inferior. Лимфатический отток: nodi lymphatici inguinales profundi.
|
Articulatio genus, |
|
коленный сустав |
Суставные поверхности: condyli medialis et lateralis ossis femoris, |
|
|
facies patellaris ossis femoris, |
|
facies articularis superior tibiae, |
Форма: |
facies articularis patellae. |
мыщелковый, сложный, комплексный. |
|
Оси и движения: |
фронтальная – сгибание и разгибание голени |
|
(объем 140–160°), |
|
вертикальная – вращение голени (15°) при согнутом по- |
Связки: |
ложении. |
ligamentum collaterale tibiale, |
|
|
ligamentum collaterale fibulare, |
|
ligamentum patellae, |
|
ligamentum popliteum arcuatum, |
|
ligamentum popliteum obliquum, |
|
retinaculum patellae laterale, |
|
retinaculum patellae mediale, |
|
ligamentum cruciatum anterius, |
|
ligamentum cruciatum posterius, |
|
ligamentum transversum genus, |
Дополнительные |
ligamentum meniscofemorale posterius. |
|
|
элементы: |
menisci medialis et lateralis, |
|
bursa infrapatellaris profunda, |
|
bursa suprapatellaris, |
|
bursa prepatellaris subcutanea, |
|
bursa subtendinea musculi sartorii, |
|
bursa subtendinea musculi bicipitis inferior, |
|
bursa anserina, |
|
bursa subtendinea musculi gastrocnemii medialis, |
|
bursa subtendinea musculi gastrocnemii lateralis, |
|
bursa musculi semimembranosi, |
|
plicae alares, |
|
plica synovialis infrapatellaris, |
Источник |
recessus subpopliteus. |
|
|
кровоснабжения: |
arteria genus descendens (из arteria femoralis), arteriae genus |
|
superiores lateralis et medialis, arteriae genus inferiores lateralis |
|
et medialis, arteria genus media (все из arteria poplitea), arteriae |
|
recurrentes tibiales anterior et posterior (из arteria tibialis |
Венозный отток: |
anterior), ramus circumflexus fibulae arteriae tibialis posterioris. |
venae tibiales anteriores, vena poplitea, vena femoralis. |
|
Источник иннервации: |
nervus tibialis, nervus fibularis communis. |
Лимфатический отток: |
nodi lymphatici poplitei, inguinales superficiales. |
21
|
Articulatio tibiofibularis, |
|
межберцовый сустав |
Суставные поверхности: |
facies articularis fibularis tibiae, facies articularis capitis |
Форма: |
fibulae. |
плоский. |
|
Оси и движения: |
скольжение, движения ограничены. |
Связки: |
ligamentum capitis fibulae anterius, |
Источник |
ligamentum capitis fibulae posterius. |
|
|
кровоснабжения: |
arteria genus superior lateralis, arteria genus inferior lateralis |
|
(обе из arteria poplitea), ramus circumflexus fibulae arteriae |
Венозный отток: |
tibialis posterioris. |
venae tibiales anteriores, vena poplitea. |
|
Источник иннервации: |
nervus fibularis communis. |
Лимфатический отток: |
nodi lymphatici poplitei. |
Articulatio talocruralis,
голеностопный сустав Суставные поверхности: facies superior trochleae tali,
|
facies malleolaris medialis trochleae tali, |
|
facies malleolaris lateralis trochleae tali, |
|
facies articularis malleoli medialis, |
|
facies articularis malleoli lateralis, |
Форма: |
facies articularis inferior tibiae. |
блоковидный. |
|
Оси и движения: |
фронтальная – сгибание и разгибание стопы |
Связки: |
(объем 60–70°). |
ligamentum mediale (deltoideum): |
|
|
pars tibionavicularis, |
|
pars tibiocalcanea, |
|
pars tibiotalaris anterior, |
|
pars tibiotalaris posterior; |
|
ligamentum talofibulare anterius, |
|
ligamentum talofibulare posterius, |
Источник |
ligamentum calcaneofibulare. |
|
|
кровоснабжения: |
rete malleolare mediale (rami malleolares mediales arteriae |
|
tibialis posterioris, ramus malleolaris anterior medialis arte- |
|
riae tibialis anterioris), rete malleolare laterale (ramus malleo- |
|
laris anterior lateralis arteriae tibialis anterioris, rami malleo- |
Венозный отток: |
lares laterales arteriae fibularis). |
venae tibiales anteriores et posteriores, vena fibularis. |
|
Источник иннервации: |
nervus tibialis, nervus fibularis profundus. |
Лимфатический отток: |
nodi lymphatici poplitei. |
22
|
Articulatio subtalaris, |
|
подтаранный сустав |
Суставные поверхности: facies articularis calcanea posterior tali, |
|
|
facies articularis talaris posterior calcanei. |
Форма: |
цилиндрический, комбинируется с таранно-пяточно-ладь- |
|
евидным суставом. |
Оси и движения: |
сагиттальная (косая) – вращение кнутри и вращение |
|
кнаружи (объем 55°). |
Связки: |
ligamentum talocalcaneum interosseum, |
|
ligamentum talocalcaneum laterale, |
|
ligamentum talocalcaneum mediale. |
Источник |
|
кровоснабжения: |
arteriae plantares medialis et lateralis, arteria dorsalis pedis, |
|
arteriae tarseae laterales et mediales. |
Венозный отток: |
venae tibiales anteriores et posteriores. |
Источник иннервации: |
nervi plantares lateralis et medialis, nervi fibulares |
|
superficialis et profundus. |
Лимфатический отток: |
nodi lymphatici poplitei. |
Articulatio talocalcaneonavicularis,
таранно-пяточно-ладьевидный сустав Суставные поверхности: facies articularis calcanea media tali,
|
facies articularis calcanea anterior tali, |
|
facies articularis talaris media calcanei, |
|
facies articularis talaris posterior calcanei, |
|
facies articularis navicularis tali, |
|
facies articularis posterior ossis navicularis. |
Форма: |
шаровидный, сложный, комбинируется с подтаранным |
|
суставом. |
Оси и движения: |
сагиттальная (косая) – вращение кнутри и вращение |
|
кнаружи (объем 55°). |
Связки: |
ligamentum calcaneonaviculare plantare, |
|
ligamentum talocalcaneum interosseum, |
|
ligamentum talonaviculare, |
|
ligamentum bifurcatum. |
Источник |
|
кровоснабжения: |
arteriae plantares medialis et lateralis, arteria dorsalis pedis, |
Венозный отток: |
arteriae tarseae laterales et mediales. |
venae tibiales anteriores et posteriores. |
|
Источник иннервации: |
nervi plantares lateralis et medialis, nervi fibulares |
Лимфатический отток: |
superficialis et profundus. |
nodi lymphatici poplitei. |
23
|
Articulatio calcaneocuboidea, |
|
пяточно-кубовидный сустав |
Суставные поверхности: facies articularis cuboidea calcanei, |
|
Форма: |
facies articularis posterior ossis cuboidei. |
седловидный. |
|
Оси и движения: |
сагиттальная – увеличивает объем движений в подта- |
Связки: |
ранном суставе. |
ligamentum calcaneocuboideum plantare, |
|
|
ligamentum plantare longum, |
Источник |
ligamentum bifurcatum. |
|
|
кровоснабжения: |
arteriae plantares medialis et lateralis, arteria dorsalis pedis, |
Венозный отток: |
arteriae tarseae laterales et mediales, arteria arcuata. |
venae tibiales anteriores et posteriores. |
|
Источник иннервации: |
nervi plantares lateralis et medialis, nervi fibulares |
Лимфатический отток: |
superficialis et profundus. |
nodi lymphatici poplitei. |
|
Articulatio cuneonavicularis, |
|
клиноладьевидный сустав |
Суставные поверхности: facies articularis anterior ossis navicularis, |
|
|
facies articularis posterior ossarum cuneiformiarum medialis, |
Форма: |
intermedius et lateralis. |
плоский, сложный. |
|
Оси и движения: |
скольжение, движения ограничены. |
Связки: |
ligamenta cuneonavicularia dorsalia, |
|
ligamenta cuneonavicularia plantaria, |
|
ligamenta intercuneiformia interossea, |
|
ligamenta intercuneiformia dorsalia, |
Источник |
ligamenta intercuneiformia plantaria. |
|
|
кровоснабжения: |
arteriae plantares medialis et lateralis, arteria dorsalis pedis, |
Венозный отток: |
arteriae tarseae laterales et mediales, arteria arcuata. |
venae tibiales anteriores et posteriores. |
Источник иннервации: nervi plantares lateralis et medialis, nervi fibulares superficialis et profundus.
Лимфатический отток: nodi lymphatici poplitei.
Articulationes tarsometatarsales,
предплюсне-плюсневые суставы (сустав Лисфранка)
Суставные поверхности: facies articularis anterior ossarum cuneiformiarum medialis, intermedius et lateralis,
facies articularis anterior ossis cuboidei, basis ossarum metatarsarum.
Форма: плоский, сложный.
Оси и движения: скольжение, движения ограничены.
24
Связки: |
ligamenta tarsometatarsalia dorsalia, |
|
ligamenta tarsometatarsalia plantaria, |
Источник |
ligamenta cuneometatarsalia interossea. |
|
|
кровоснабжения: |
arteriae plantares medialis et lateralis, arteria dorsalis pedis, |
Венозный отток: |
arteriae tarseae laterales et mediales, arteria arcuata. |
venae tibiales anteriores et posteriores. |
|
Источник иннервации: |
nervi plantares lateralis et medialis, nervi fibulares |
Лимфатический отток: |
superficialis et profundus. |
nodi lymphatici poplitei. |
|
|
Articulationes intermetatarsales, |
|
межплюсневые суставы |
Суставные поверхности: обращенные друг к другу поверхности basis ossarum metatarsarum.
Форма: |
плоские. |
Оси и движения: |
скольжение, движения ограничены. |
Связки: |
ligamenta metatarsalia dorsalia, |
|
ligamenta metatarsalia plantaria, |
Источник |
ligamenta metatarsalia interossea. |
|
|
кровоснабжения: |
arteriae plantares medialis et lateralis, arteria dorsalis pedis, |
Венозный отток: |
arteriae tarseae laterales et mediales, arteria arcuata. |
venae tibiales anteriores et posteriores. |
Источник иннервации: nervi plantares lateralis et medialis, nervi fibulares superficialis et profundus.
Лимфатический отток: nodi lymphatici poplitei.
Articulationes metatarsophalangeales,
плюснефаланговые суставы
Суставные поверхности: caput ossis metatarsi, basis phalangis proximalis.
Форма: эллипсоидные.
Оси и движения: фронтальная – сгибание и разгибание (объем 90°),
Связки: |
сагиттальная – отведение и приведение. |
ligamenta collateralia, |
|
|
ligamenta plantaria, |
Источник |
ligamentum metatarsale transversum profundum. |
|
|
кровоснабжения: |
arcus plantaris (arteriae plantares medialis et lateralis), ramus |
|
plantaris profundus arteriae dorsalis pedis, arteriae tarseae lat- |
Венозный отток: |
erales et mediales, arteria arcuata. |
venae tibiales anteriores et posteriores. |
Источник иннервации: nervi plantares lateralis et medialis, nervi fibulares superficialis et profundus.
Лимфатический отток: nodi lymphatici poplitei.
25
Articulationes interphalangeales pedis,
межфаланговые суставы стопы Суставные поверхности: basis phalangis, caput phalangis.
Форма: |
блоковидные. |
Оси и движения: |
фронтальная – сгибание и разгибание. |
Связки: |
ligamenta collateralia, ligamenta plantaria. |
Источник |
|
кровоснабжения: |
arcus plantaris (arteriae plantares medialis et lateralis), ramus |
|
plantaris profundus arteriae dorsalis pedis, arteriae tarseae lat- |
Венозный отток: |
erales et mediales, arteria arcuata. |
venae tibiales anteriores et posteriores. |
Источник иннервации: nervi plantares lateralis et medialis, nervi fibulares superficialis et profundus.
Лимфатический отток: nodi lymphatici poplitei.
26
КРАНИОЛОГИЯ
27

Онтогенез черепа
Классификация костей черепа по развитию
Отдел |
|
Первичные |
|
Вторичные |
Смешанные кости |
черепа |
|
кости |
|
кости |
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
Кости |
|
os frontale; |
|
os ethmoidale |
os occipitale: pars basilaris, pars later- |
мозгового |
|
os parietale |
|
|
alis, squama occipitalis (нижняячасть) – |
черепа |
|
|
|
|
вторичная кость; верхняя часть че- |
|
|
|
|
|
шуи – первичная кость; |
|
|
|
|
|
os sphenoidale: lamina medialis proces- |
|
|
|
|
|
sus pterygoidei (кроме hamulus ptery- |
|
|
|
|
|
goideus), латеральная часть ala major |
|
|
|
|
|
и conchae sphenoidales – первичные |
|
|
|
|
|
кости, остальные части – вторичные; |
|
|
|
|
|
os temporale: pars mastoidea et pars |
|
|
|
|
|
petrosa – вторичные; pars tympanica |
|
|
|
|
|
et squama temporalis – первичная |
|
|
|
|
|
кость |
|
|
|
|
|
|
Кости |
|
os zygoma- |
|
os hyoideum; |
mandibula: processus coronoideus et |
лицевого |
|
ticum; |
|
concha |
processus condylaris – вторичные, |
черепа |
|
os palatinum; |
|
nasalis |
остальные части – первичные |
|
|
os nasale; |
|
inferior |
|
|
|
os lacrimale; |
|
|
|
|
|
maxilla; |
|
|
|
|
|
vomer |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Особенности строения костей черепа новорожденного и сроки синостозирования их частей
Название кости |
Отличительные признаки |
|
|
Затылочная кость, |
Синостозирование частей кости происходит к третьему |
os occipitale |
году жизни |
|
|
Лобная кость, |
Парная, части синостозируются на втором году жизни; |
os frontale |
отсутствует лобная пазуха; |
|
слабо выражены надбровные дуги |
Теменная кость, |
Углы кости сглажены; |
os parietale |
tuber parietale хорошо выражен |
Решетчатая кость, |
Отсутствуют ячейки в лабиринте; |
os ethmoidale |
части кости синостозируются на шестом году |
Клиновидная кость, |
Отсутствует клиновидная пазуха; |
os sphenoidale |
части кости синостозируются на восьмом году |
28
Название кости |
Отличительные признаки |
|
|
Височная кость, |
Части кости синостозируются на 13-м году; |
os temporale |
сосцевидный отросток слабо выражен; |
|
наружный слуховой проход более широкий; |
|
барабанная часть слабо развита, наружное слуховое отвер- |
|
стие не имеет вид костного кольца; |
|
шиловидный отросток является отдельной костной струк- |
|
турой |
Верхняя челюсть, |
Альвеолярный отросток недоразвит; |
maxilla |
отсутствуют зубы в processus alveolaris, |
|
fossa canina не выражена |
|
|
Нижняя челюсть, |
Альвеолярный отросток недоразвит; |
mandibula |
отсутствуют зубы в processus alveolaris; |
|
processus coronoideus не выражен: |
|
spina mentalis отсутствует |
Носовая кость, os nasale |
Имеет относительно небольшие размеры (костный нос |
|
недоразвит) |
|
|
Сошник, vomer |
Состоит из двух пластинок (срастаются к 10–12 годам) |
|
|
Подъязычная кость, |
Части кости синостозируются к 30 годам |
os hyoideum |
|
Особенности черепа новорожденного
1.Наличие родничков:
передний, лобный, родничок (fonticulus anterior) – располагается между лобными и теменными костями, зарастает в начале второго года жизни;
задний, затылочный, родничок (fonticulus posterior) – располагается между затылочной и теменными костями; закрывается на втором месяце жизни;
переднебоковой, клиновидный, родничок (fonticulus sphenoidalis) – располагается в области клиновидного угла теменной кости, на боковой стенке черепа, закрывается к моменту рождения;
заднебоковой, сосцевидный, родничок (fonticulus mastoideus) – располагается в области сосцевидного угла теменной кости, на боковой стенке черепа, закрывается к моменту рождения;
непостоянные роднички – могут располагаться в задней части сагиттального шва, над корнем носа, в затылочной кости над большим отверстием.
2.Мозговой отдел черепа по объему в восемь раз больше лицевого (у взрослого – в четыре раза).
3.Кости основания черепа соединены посредством широких хрящевых и соединительнотканных прослоек.
4.В мозговом черепе – сильное преобладание свода над основанием.
5.Внешний рельеф черепа не выражен: недоразвиты сосцевидные и шиловидные отростки, надбровные дуги, мышечные бугры и линии.
6.Из двух пластинок компактного вещества сформирована только наружная. Внутренняя пластинка имеется только в центральных участках костей. Губчатое вещество состоит в основном из радиально расположенных костных перекладин.
29