Добавил:

ivanov666 Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.

Вуз:

Казахский национальный университет им. аль-Фараби

Предмет:

[НЕСОРТИРОВАННОЕ]

Файл:

87

.pdf

Скачиваний:

Добавлен:

07.06.2023

Размер:

8.65 Mб

Скачать

☆

<<< < Предыдущая 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 6061 / 6261 62 > Следующая >>>

қорытынды жасай білу, қосымша деректерді жинау, модель (үлгі) құру сияқты білімді меңгертудің қажетті жолдары мен әдістерін үйренеді.

Бүгінгі таңда жеке тұлғаны қалыптастыруда білім беру мазмұнын ізгілендіру барған сайын өзекті сипат алуда. Білім беруді ізгілендіру жеке тұлға мен әлеуметтік ортаның қатынасын ұтымды құруға және оның ұшқыр дамуына қызмет етеді. Ол баланың оқуға ынта—ықыласын арттырып, тәрбиелік мақсаттағы ықпалды қабылдауына құқықтылығын ынталандыратын мазмұн және баланың қызығушылығы мен ерекшеліктеріне қарай түрлене алатын икемді әдістердің тууына бағытталады. Өйткені, шын мәнісінде, бала тек өзі қалайтын және шамасы жеткен ұғымды ғана қабылдай алады. Оны жеке ой ерекшелігінен өткізіп, тиістісін ғана бойына сіңіреді. Оқуды ізгілендіру баланың шығармашылық қабілеттерін ерте бастан ашып, анықтауға мүмкіндік береді.

«Баланың бойындағы тек өзіне тән қайталанбайтын қабілет-қырларын, бейімін ақылмен, даналықпен, нәзік еппен ашатын» педагогиканы ізгілік педагогикасы деп В.А.Сухомлинский ерекше атап көрсеткен. [9, 5] Бала − табиғаттың бір бөлшегі. Табиғат сыртқы күштің өз қойнауына араласуын көтермейді. Бала өзінің жан дүниесіне үлкендердің өктемдігін сезінсе, ашылмай, тұйықталып қалады. «Балалығын тыйған, оның есейгендегі даналығын тыйғанмен бір», - деген Ж.Баласағұн сөзін есте ұстап, сабақ алдында оқушыларды аялап, жылы мейіріммен, еркіндік рухын кеңейтіп, қанаттандырып аламыз. Бұл сәулелендіру баланы сабаққа мейірлендіреді. Абайдың отыз екінші қара сөзінде айтылған: «Адам көңілі шын мейірленсе, білім-ғылымның өзі де мейірленеді, тезірек қолға түседі», - деген пікірін ту етеміз. [10, 464] Бұл − психологиялық көпір. Баланы білу − бұл педагогика теориясы мен практикасы, мектеп ұжымының барлық байланысы тоғысатын ең басты мәселе.

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР:

1.Ақшолақов Т.Шығарманың көркем айшықтарын таныту.– Алматы: Рауан. 1994. -222 б.

2.Дистервег А. Таңд.пед.шығ. М. 1956. -120 б.

3.Садырбайұлы С. Фольклор және Жамбыл. –Алматы: Ана тілі. 1996. -236б.

4.Торайғыров С. Шығармалары. 2 т. –Алматы: 1967. -179 б.

5.Павлов И.П. толық шығ. жин. 3 т. АНСССР. 1943. - 375 б.

6.Жұбанов Қ. Қазақ тілі жөніндегі зерттеулер. -Алматы: Ғылым. 1966. - 362 6.

7.Иманбекова Б., Әбдіреймова К., Мазаржанов Қ. Оқытудың негізгі формасы - сабақ. - Алматы. 2003. - 82 б.

8.Занков Л.В. Дидактика и жизнь.-Москва. 1968. 32-386.

9.Сухомлинский В.А. Балаларға жүрек жылуы. - Алматы: Мектеп. 1976.- 160 б.

10.Құнанбаев А. Шығ. толық жин. - Алматы: ҚазМем. коркем әдебиет баспасы. 1961. - 464 б.

Манғышева Ж.С.

гуманитарлық ғылымдар магистрі

Мырзакулова Г.С.

педагогика ғылымдарының магистрі Халықаралық ақпараттық технологиялар университеті

МЕМЛЕКЕТТІК ТІЛДІ НӘТИЖЕГЕ БАҒЫТТАЙ ОҚЫТУДА СТУДЕНТТЕРДІҢ МЕДИАҚҰЗІРЕТТІЛІГІН ҚАЛЫПТАСТЫРУ

Аннотация.В статье рассматриваются различные виды работ для формирования медиа компетенций. Предложены методы и критерии для усвоения коммуникативных языковых навыков.

Abstract.This article defines the types of work that helps to develop students’ media competence and presents the methods and requirements of acquiring language proficiency.

Заманауи білім беру жүйесінің маңызды	тенденциясының бірі	– оқытудың нәтижеге
бағытталуы. Бұл пәннің мақсаты мен міндетінен	күтілетін нәтиженің	туындауын талап етеді.

Демек, пәннің оқу-әдістемелік кешенін дайындауда осы талаптарды басшылыққа алуы керек. Бұл пәнді оқытудың ұзақ мерзімді, қысқа мерзімді жоспарларын жасауда да ескерілуі қажет.

Қазақстан Республикасы «Білім беру» Заңында: «Білім беру жүйесінің басты міндеттері – ұлттық және жалпыадамзаттық құндылықтар, ғылым мен практика жетістіктері негізінде жеке адамды қалыптастыруға, дамытуға және кәсіби шыңдауға бағытталған қажетті жағдайлар жасау»,-деп көрсетілген. [1]Студенттерге қазақ тілін оқытудың басым міндеттердің бірі ретінде «жеке адамның

601

шығармашылық, рухани және дене мүмкіндіктерін дамыту, адамгершілік пен салауатты өмір салтының берік негіздерін қалыптастыру, жеке басының дамуы үшін жағдай жасау арқылы интелектін байыту» оқу нәтижелерімен сабақтастықта алынады.

Елбасы Н.Ә.Назарбаевтың «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» бағдарламасында: «Жаһандық процестер күтпеген ерекше сын-тегеуріндерді, жаңа ақпараттық және коммуникациялық технологияларды белсенді қолдануды қалыптастырады, өмір ырғағы мен салтын өзгертеді, ұлттық дәстүрлер заманауи элементтермен толықтырылады. Бұл орайда мықты әрі жауапты адамдардың Біртұтас Ұлтын қалыптастыру Қазақстан табысының маңызды шарты. Олай болса, сананы жаңғырту әр қазақстандыққа әсер етуі керек, өйткені заманауи сын-қатерлер жағдайында еліміздің әр тұрғыны елдің және тұтас қоғамның прогресі үшін өзінің өмірлік стратегиясын бейімдеуге дайын болуы

керек.» [2] деп берілген.	мақсаты –
Отандық техникалық жоғары оқу орындарындағы жалпы қазақ тілі пәнінің

студенттерге мемлекеттік тілді қатысымдық тұрғыдан меңгерту. Тілді қатысымдық тұрғыда меңгерту: олардың жеке сөздік қорын байытып, ресми-іскери, қоғамдық-әлеуметтік және кәсіби салада, оқу үрдісінде еркін пайдалану, сауатты жаза білуін қалыптастыру жолымен жүзеге асырылады. Студенттерге білім беру, қазақша тілдік қатынасты меңгерту, олардың танымын, ойөрісін дамыту және тәрбиелеу, АКТ тиімді пайдалану, ақпараттық мәдениетін қалыптастыру үшін тіл сабақтарында ізденімдікшығармашылық жұмыстарға айырықша назар аударылады. Мысалы, тапсырмаға қойылатын қатысымдық мақсат бойынша қазақ тілінен сөйлесім дағдыларын дамыту көзделеді. Тілді қатысымдық құрал ретінде пайдалану үшін тіл үйренушінің бойында еркін адекватты сөйлесім машықтары мен дағдыларын қалыптастыруға көңіл бөлінеді. Ал қатысымдық мақсатқа жетуге мүмкіндік беретін грамматикалық материалдар білім қорын негізге алады. Сондықтан білімдік мақсатта функционалдық-интенциялық ұстанымды басшылыққа ала отырып, қазақ тілі граммматикасының табиғи заңдылықтары және ерекшеліктері бойынша мағлұмат беріледі және оның қолданылуына қажетті алғышарттар оқу материалдарының мазмұнымен сабақтасып отырады. Студенттер лексикалық тақырып негізінде қазақ тілінің фонетикалық заңдылықтарын, сөздердің морфологиялық құрамын, сөйлемдердің синтаксистік құрылымын ауызша және жазбаша сөйлеу тілінде сауатты қолдануға, лексикалық минимумдарды нәтижелі меңгеруге төселеді. Онымен қоса білімнің студент ойында жаңа ұғым-түсініктердің тууына да мән беріледі. Осы орайда, оқытудың танымдық мақсаты студенттерге мамандығына сәйкес материалды меңгертумен қатар олардың жалпы дүниетанымын, рухани әлемінің ауқымын кеңейту, білімін көтеру және қалыптан тыс ойлау логикасын дамыту сипатында жүзеге асырылады. Білім алушының еліміздің тарихы мен мәдениетін, салт-дәстүрін, қазіргі тұрмыс-тіршілік тілін, мәдениетін, ғылымы мен техникалық дамуы туралы өзіндік пікірін көзқарасын қалыптастыру үшін жоба, кейс-стади, медиа метериалдар


әзірлеу, тұсаукесер дайындау, фильмді дыбыстау,				жарнама жасау және т.б.	ізденімдікті талап ететін
тапсырмалар сараланып беріледі. Мұндай тапсырмалар олардың пәнге қызығушылығын арттырады,
тілді саналы меңгеру мотивациясын қалыптастырады.
Нәтижеге бағдарланған		оқыту жүйесінде студенттердің қазақ тілінде өз ойын жеткізе алу,
мәнерлеп сөйлеу,	көзқарасын дәлелдей алу, қабылдаған шешімін еркін жеткізе білу, сауатты жаза
білу, әңгімені	қолдау,	негізгі ақпараттарды		жинақтап, талдай білу,	ұсынылған тақырыпта
хабарлама жасау,	өз бетінше		зерттеу жүргізу,	түсіндірме сөздіктерді пайдалана білу және т.б.

модуль аясындағы білім мазмұнының негізінде жүзеге асырылады. Сондықтан бұлар әрі тапсырманың критерийлері, әрі талаптары, әрі оқу нәтижелері болып саналады.

Жалпы қазақ тілі пәнінің силлабусында 1семестрдегі білім мазмұны екі үлкен модульге бөлініп беріледі. Модульдер іштей тақырыптарға жіктеледі: «Мен және қоршаған орта» модулі бойынша:

Танысу. Сәлемдесу. Менің анкетам, Отбасы құндылықтары,	Досы көпті жау алмайды, Менің
сүйікті ісім, Сән және талғам т.б. , «Біз және біздің тіршілігіміз» модулі		бойынша: Өнерлі өрге
жүзер, Кәсіп түбі - нәсіп., Білім – таусылмайтын кен, Саяхат	және сапар	шегу, Уақыт – алтыннан

қымбат, т.б., Тіл және таным» бойынша Тіл – құндылық, Шешендік өнер, Қазақ тілі – қандай тіл? Сөз этикеті т.б. «Ел және тарих» модулі бойынша Көрікті мекен, Тарихтағы ұлы тұлғалар, Менің сүйікті жазушым, Қазақ ғалымдары, Мәдениет пен өнердің саңлақтары, Атақты қазақ спортшылары, Қазақ дипломатиясы және т.б. тақырыптардың көлеміне, мазмұнына қарай оқыту формалары мен әдістері таңдалады. Мысалы, қазақ тілін оқытуда:

а) студенттердің оқытушы басшылығымен аудиториялық топтық сабақтар;

602

б) студенттердің өздік жеке жұмысы / оқытушы басшылығымен (СӨЖ/О)

в) студенттердің аудиториядан тыс қызығушылығына қарай топтық жұмыстар: жоба қорғау, олимпиада, интелектуалдық сайыстар секілді формалар жиі қолданылады. Нәтижесінде күнделікті тұрмыстық және кәсіби сөйлеу жағдаяттарында сұхбатқа еркін араласу, әңгімені қолдау, әртүрлі стильде жазылған мәтіндерді, мамандықтарына сәйкес еңбектер мен ғылыми зерттеулерді оқып, негізгі ақпараттарды ала білу дағдыларын қалыптастыру мүмкіндігі туындайды. Өзі туралы ақпаратты, түйіндеме, рецензия, құттықтау хаттарын жаза білуге дағдыландырылады. Өз мамандығы бойынша ғылыми мәтіндерге пікір беруге, мақала, баяндама жазуға машықтандырылады. Аударма, кәсіби бағыттағы түсіндірме сөздіктерді пайдалана білуге үйретіледі. Ал студенттердің болашақ мамандығына сай медиақұзіреттілігін қалыптастыру мақсатында теледидар, радио арқылы берілген ақпараттарды, сұхбаттарды талдау, бағалау, өздері дайындау тапсырмалары беріледі. Соның бір үлгісі мынадай:

«Мен және қоршаған орта» модулі бойынша: Танысу. Сәлемдесу. Менің анкетам тақырыбында

берілген оқу материалдары	бойынша күтілетін нәтижелер күнделікті қатынастағы белгілі
коммуникативтік жағдайларда	пікір алысу, сұрақ-жауап түріндегі диалог құру, 1-2 минут

аралығында тиісті тілдік орамдарды қолдана отырып ақпарат сұрау немесе растау, әңгімелесушінің пікірімен келісу/келіспеуді білдіру, алғыс білдіру, кешірім сұрау, қарсы сұрақ қою, сұхбатты аяқтай алу түрінде талап етіледі. Студенттерден жағдаяттың мақсатына сай келетін сөздерді іріктей білу, тілдік орамдарды сұхбат тақырыбына, айтар ойына сай, тез қолдана алу, репликаларды байланыстыру шарт түрінде қойылады. Тұсаукесердің тақырыптарының студент үшін қызықты, тартымды болуы ескеріледі. Мысалы, « Әр елдің салты басқа... (әлем халықтарының амандасу салты),

Бұл тұсаукесерді дайындауға қойылатын талаптар:

Мәліметтер қызықты болуы тиіс.

Слайд көлемі 10-нан кем болмауы керек.

Тұсаукесер ауызша қорғалуы керек.

Студент қойылған сұрақтарға жауап беруі керек.

Тұсаукесер 5-6 мин қорғалуы керек.

Тұсаукесер Power point, Prezi бағдарламасында жасалуы қажет.

Бейне материалдан үзінді қамтылуы керек.

Тұсаукесердің жалпы балы – 10.

Тұсаукесерді бағалау критерийлері студенттерге алдын ала беріледі. Олар:

Тұсаукесердің безендірілу талабына сәйкестігі – 2 б.

Тұсаукесер тақырыбының ашылуы – 2 б.

Аудиториямен байланыс жұмыстарын жүргізуі – 2 б.

Студенттің сауаттылығы, шешендігі - 2 б.

Ақпараттылығы – 2 б.

Студенттер тұсаукесер жасау барысында тақырыпқа сай электронды ресурстардан, ғылымианықтамалық еңбектерден, газет-журналдардан мәліметтерді жинақтауға, негізгі ақпараттарды сараптауға, қызықты және шынайы етіп бере алуға, тақырыпқа қатысты бейне материалдарды өңдеп қолдануға, көпшілік алдында дұрыс сөйлеу мәдениетін қалыптастыруға, ақпараттық мәдениетті дамытуға үйретіледі. Компьютерлік бағдарламаларды сауатты, дұрыс пайдалану тәжірибесі арттырылады. Сол арқылы медиақұзіреттіліктері жетілдіріледі, біліміі мен біліктілігі шыңдалады.

Ал екінші семестрдегі осы бағытта жүргізілетін өздік жұмыстардың (СӨЖ) қатарында «Ел және тарих» модулі бойынша «Көрікті мекен» тақырыбына бейнефильм дайындау тапсырмасы беріледі. Бұл жобада түрлі медиаматериалдар мен деректі фильмдерді негізге ала отырып, Қазақстанның көрікті жерлеріне саяхат жасату жұмысы орындалады. Жобаның негізгі мақсаты кең байтақ еліміздің табиғаты, табиғи байлықтары, рухани құндылықтары, мәдени-дәстүрлік ерекшеліктері, сол өлкенің атақты адамдары, бүгінгі жетістіктері, экологиялық жағдайы, экономикалық-әлеуметтік мүмкіндіктері жайлы ақпараттар, статистикалық мәліметтер береді.

Бұл бейнефильм дайындауға қойылатын талаптар:

Тақырып бойынша өзекті мәселе көтеріліп, талдау жасалуы тиіс.

Деректер шынайы, қызықты болуы керек.

Соңғы статистикалық мәліметтер берілу керек.

603

Бейнефильмге музыка жазылуы керек.

Студент қойылған сұрақтарға жауап беруі керек.

Бейнефильм 8-10 мин қорғалуы керек.

Дыбыстау немесе субтитр жасалуы қажет.

Пайдаланылған дереккөздер көрсетілуі керек. Жобаның жалпы балы – 10.

Жобаны бағалау критерийлері студенттерге алдын ала беріледі. Олар:

Бейнефильм мазмұнының талапқа сәйкестігі – 2 б.

Бейнефильм тақырыбының ашылуы – 2 б.

Аудиториямен байланыс жұмыстарын жүргізуі – 2 б.

Студенттің креативтілігі - 2 б.

Эстетикалық талапқа сай жасалуы – 2 б.

Осы жобаны жасау барысында студенттер болашақ мамандықтарын меңгеруде алған білімін пайдаланып, алғашқы бағдарламалық жұмыстарды орындауға қадам басады. Берілген талаптарды ескере отырып, тақырыпты ашудағы талғамы, ақпараттарды сараптай алу деңгейі, статистикалық мәліметтердің шынайылығын зерделей алуы, түрлі деректерді беруде эстетикалық талаптарды ескере білуі анықталады. Бейнематериалды бағдарлама арқылы кесу, біріктіру, дыбыс жазу, өңдеу, субтитр жазу сияқты меңгерген кәсіби машықтарын көрсетеді. Бұл медиақұзіреттіліктерді қалыптастыруда студентті жаңа сатыға көтеретін, тілдік қатысымдық дағдыларының сапасын арттыратын жұмыстың бірі ретінде күтілетін нәтижеге жетуге өз ықпалын тигізеді. Осылайша, сабақта қолданылатын барлық тілдік және тілдесімдік материалдар коммуникативтік-тақырыптық үлгіде белгілі бір семантикалық тақырып айналасында шоғырландырылған оқу модульдері түрінде ұйымдастыры– латындықтан, түпкі нәтижеге сатылап жетуге мүмкіндік береді.

Студенттердің өздік жұмысын ұйымдастыру барысында оқытудың интерактивті әдістерін, кері байланыс құралдарын, рөлдік ойындарды, симуляцияны пайдалану, талдау және мәселелерді шешу, жағдаяттық сұхбат жасау, дебат, пікірталас, интерактивті ойындарды жүйелі пайдалану оқытудың тиімділігін арттырып отырады.

Оқыту үрдісінде студенттің мүддесі мен сұраныстары басты назарда болады. Оқытудың жеке тұлғаға бағытталуы қадағаланады. Заманауи ақпараттық технологиямен жасақталған арнайы ресурстарды ұсыну арқылы студенттердің қызығушылығы арттырылады. Олар: qazaqtili.el.kz, kitap.kz, adebiportal.kz, abay.nabrk.kz, ҚАЗТЕСТ материалдарын тақырыптарды қорытындылау, тест

тапсырмалары	арқылы тілдік деңгейін анықтау және	интерактивті ойындар, презентациялар
дайындау т.б.	тапсырмаларды орындауға арналған	quizlet, kahoot бағдарламаларын тиімді

пайдалануға төселеді. Себебі қазақ тілінде ғаламторда мәліметтер өте аз болғандықтан, әзірше бар ақпараттарды: лайфках, блогтар, әдеби жанрлардың барлық түрі, интерактивті қазақ тілі атты онлайн тегін курстарды да дұрыс пайдалану жүзеге асырылады. Мұнда шығарма, эссе, мәтін түзу, мәтінге тақырып қою, жазу әдістері ұсынылады. Студенттердің тілді меңгеру деңгейлеріне қарай материалдар топтастырылып беріледі.

Білім алушылардың медиақұзіреттіліктеріне:

-интернет ресурстарын, АКТ мүмкіндіктерін, жаңа технологияларды,

-мультимедиялық ресурстарды;

-ақпараттық технологиялық сауаттылығын өз бетінше жетілдіру;

-ақпараттық мәдениет деңгейін көтеру;

-түрлі интернет ресурстарын сауатты, сараптап пайдалану;

-медиа ақпараттарды орынды қолдану;

-қашықтықтан білім алу;

-ақпараттық технология саласындағы әлемдік жаңалықтардан хабардар болу және ұтымды қолдана білу жатады.

Интернеттің көмегімен білім беруді жетілдіру жағдайында БАҚ ресурстарын кез келген уақытта тауып, қажет мағлұматты қайта қарауға, өңдеуге, үзіндісін алуға, сараптама жасауға болады. Демек, студенттің білім алудағы ал оқытушының білім берудегі медиақұзіреттілігін арттыруға мүмкіндік

604

туып отыр. Бұл қашықтықтан білім алу, онлайн жұмыс жасау жүйелерін жетілдіруге, оны тиімді,

дұрыс қолдануға жол ашады.
Қорыта айтқанда, мемлекеттік тіл мен өз елінің тарихи құндылықтарын білетін,		тілі	мен
тарихына, мәдениетіне құрметпен қарайтын, ғаламдану үдерісінде мемлекетіміздің жедел		дамуына
үлес қосатын, бәсекеге қабілетті	білікті мамандар даярлау міндеті студенттердің		кәсіби
интелектуалдық, тілдік-қатысымдық	әлеуеттерін өзара бірлікте жетілдіріле отырып		жүзеге

асырылады. Ол өз кезегінде ІТ индустриясындағы еңбек нарығының сұраныстарына қарай мемлекеттік тілді еркін меңгерген мамандар қатарын көбейтуге, сонымен қатар болашақ отандық мамандардың кәсіби тілді еркін қолдануына, елжандылық, ұлтжандылық қасиеттерін қалыптастыруға жол ашады. Қазақ тілінде интернет қорының көбеюіне, ақпараттардың сауатты, шынайы, өз уақытында жүктелуіне, жоғары ақпараттық мәдени орта қалыптастыруға үлес қосатын интелектуалды жастарға бағыт беру, тәрбиелеу.

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР:

1.Қазақстан Республиакасының «Білім туралы»заңы 2007 жыл 27 шілде

2.Мемлекет басшысының «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» атты мақаласы. 12 сәуір, 2017

605

МАЗМҰНЫ
Әбдиманұлы Ө.
Ғылымға ғұмырын арнаған ғұлама........................................................................................................................	3
Пірманұлы С.
Берікбай ағаға...........................................................................................................................................................	4
Құндақбай Л.
Берікбай көкеме.......................................................................................................................................................	7
Салқынбай А.
Ұстаз ұлағаты – биік білік пен адал еңбек ............................................................................................................	9
Дәдебаев Ж.
Түркологиядағы тұрлаулы тұлға............................................................................................................................	12
Манкеева Ж.
Профессор Б. Сағындықұлының «Ғылыми әлемі»...............................................................................................	15
Шалабай Б.
Ғұлама ғалым, абзал азамат....................................................................................................................................	18
Момынова Б.
Профессор Берікбай Сағындықұлы және мәтінтанудың зерттеу бағыттары....................................................	21
Тымболова А.
Аллатану ілімін ардақтаған ғалым.........................................................................................................................	24
Сабыр М.
Тіл тарихын зерлеген...............................................................................................................................................	28
Ермекова Т.
Профессор Б. Сағындықұлының ғылыми-педагогикалық зертханасы...............................................................	30
Хасанов Ғ.
Қазақ тілінің туын тіккен........................................................................................................................................	32
Жусанбаева С.
Түркология мен теологияны тең тұтқан................................................................................................................	35
Әбдіқұлова Р.
Ғалам сырын ұққан ғалым......................................................................................................................................	37
Баялиева Г.
Ғаламның ғажабы – ұстазым..................................................................................................................................	41
Оданова С. Абдуманапова Ж.
Адамзат пен ғаламзаттанушы ғалым.....................................................................................................................	43
Куркебаев К.
Берікбай Сағындықұлы - «һибат-ул хақаийық» дастанының көрнекті зерттеушісі.........................................	46
Раева Г. Сүйерқұл Б.
Түркітану саласының абызы Берікбай Сағындықұлы 80 жаста..........................................................................	48
Сәткенова Ж.
Профессор Б.Сағындықұлы – элитарлық тұлға....................................................................................................	51
Байбол Ә.
Ғажайып ғалым........................................................................................................................................................	52
1-секция
Ұлы даланың жеті қыры: ұлттық таным
Исаева Ж.
Ұлы дала паремиологиясындағы прецедентті есімдер......................................................................................	55
Кулжанова Н.
Ұлы дала наным-сенімдеріндегі киім атаулары ...................................................................................................	59
Даненова Э.
Ұлы даланың жеті қыры: қазақ және өзбек халықтарындағы ұлттық салт-дәстүрлер......................................	61
Исаева Ж., Қабасов Н.
Ұлы даланың жеті қыры: уақыт пен кеңістіктің көкжиегі..................................................................................	65
Güneri M.
Bilgi bilge sözcükleri üzerine ....................................................................................................................................	67
Sabziyeva M.
Edebiyatta iki isim: hallac-i mansur ve nesimi .........................................................................................................	71

606

Мухамбеткалиева Р.К., Абдубали А.О.
«Мәңгілік ел» идеясының патриоттық актісі білім мен тәрбиенің құнды құралы............................................	74
Жакупова Алия Омиржановна
Основатель казахской драматургии.......................................................................................................................	78
Бейсебек Н.
Ж.Әбдірешов өлеңдерінің стильдік ерекшеліктері ..............................................................................................	80
Бірәлі Г.
Ұлы даланың жеті қырын танытуда эпос жырларының рөлі..............................................................................	83
Оралова Г.
Сыр өңірі ақындары шығармаларындағы сопылық ілімнің көрінісі..................................................................	86
Абдылбары уулу Д.
Функция мифологических элементов в эпосе «Манас» ‒ по варианту сказания Жусупа Мамая....................	90
Есекеева М.
Жастардың қоғамдық әлеуметтік тұлғасының тәуелсіздік жылдардағы қазақ прозасындағы көрінісі...........	94
Иманқұлова С.
Тіл – тұлға мен мәдениет өнімі ..............................................................................................................................	96
Karimova K.
The genesis of the turkic world. Wolf descendants ..................................................................................................	98
Исак Ә.
Б.Соқпақбаев прозасындағы ұлттық танымның бала психологиясы арқылы берілуі («менің атым қожа»,
«балалық шаққа саяхат») ........................................................................................................................................	100
Мүтиев З. Мұханбетова Ж.
Қайыр Бектұрғанов прозасы: тарихи таным, көркемдік сипат............................................................................	108
Нургалиева З. Ерғалиев Қ.
Жарнамалы сыр сандық..........................................................................................................................................	112
Нұртай М.
Т.Сәукетайдың «Айқараңғысы» романындағы тарихи шындықтың көрінісі....................................................	114
Садық А.
Қазақ халық ән өлеңдерінің мәтін ерекшеліктері.................................................................................................	118
Қуанышали Қ.
Қазақ халқының ұлттық бас киімдері....................................................................................................................	127
Сапарова Ж.
Қазақ филологиясының феномені..........................................................................................................................	131
Саянова А.
Ұлы даланың жеті қыры: зергерлік бұйым атаулары...........................................................................................	134
Сисенбаева Р.
Қ.Мырзалиев поэзиясындағы құбылтулар...........................................................................................................	138
Тажимбетова А.
Жазушы Қ.Түменбайдың «төрт амал тіршілік» жинағы: Әңгіме - хикаяттарының сөз өрімі..........................	141
Талдаубек Әшімхан
Роман кейіпкері — тарихи тұлғалар......................................................................................................................	145
Туткабаева Г.
«Рухани жаңғыру: ұлт тарихындағы ұлы белес»..................................................................................................	151
Ыбырайым Ә.
Ұлы дала танымы – ұлттық тұтастықтың тұғыры................................................................................................	153
Бактыгалиева Э.
Өтежан Нұрғалиев өлеңдерінің көркемдік сипаты...............................................................................................	157
Тұрсынбек қажы Елдесбай.
Аға әрі рухани ұстазым...........................................................................................................................................	159
Мансұров Б.
Пайғамбар хадистері мен қазақ мақал-мәтелдерінің құрылымдық ұқсастықтары мен
айырмашылықтары..................................................................................................................................................	161
Сүлейменов П.
Имандылық, адамгершілік, ислам философиясының негізі..........................................................................	167
Сағындықов Н. Ахмет А. Ебелекбаева А.
«Қисас-ул әнбиа» ескерткішіндегі құран желілері...............................................................................................	172
Абдрахимова Г.
Қазақ тіліне сіңген «сопылық» діни терминінің ұғымдық түсінігі.....................................................................	179

607

Реметов М.
Абай қарасөздеріндегі адамгершілік мәселесі......................................................................................................	182
Мырзақұлов Б. Сейтжанов З.
«Нақыш-сопы» емес, «сопы нақыш» деген дұрыс ...............................................................................................	186
2-секция
Түркітану:түркі жазба ескерткіштерінің текстологиясы
Салқынбай А.
Өреліні төрге жеткізер толғақты ой мен толымды тағылым...............................................................................	188
Сабыр М., Құлжанова Б.
Профессор Б. Сағындықұлының түркологияда ашқан ғылыми жаңалықтары..................................................	192
Абуова А.
Шағатай дәуірінде жазылған сөздіктер.................................................................................................................	195
Agaverdi K. Kulzhanova B.
Azerbaijani minstrelsy tradition and the creativity of women minstrels in general...................................................	198
Mukadder G.
Türk dilinin söz varliği ve türkiye kazakistan türkçelerine kisa bir bakiş..................................................................	202
Nazakat H.
Poetics of the “Koroghlu” epos .................................................................................................................................	209
Жүзбаева А.
Жіңішке түбірлердің архетипі – жуан түбірлер....................................................................................................	213
Zhiyembay B.
Research of kypchak inscriptions written by armenian .............................................................................................	217
Жұмабаев Д., Сағындықұлы Б.
тарихи лексикология – таным тұғыры...................................................................................................................	221
Ильясова Н.
«һибат-ул хақайық» дастанында кездесетін тұрақты тіркестер мен мақал-мәтелдер.......................................	224
Имамбаева Ғ.
Ғалым Берікбай Сағындықұлының ғылымизерттеу еңбектеріндегі тілдік мұра - тілдік қазына...................	228
Османова Л.
Cуфийские взгляды в дастане «китаби деде коркут».......................................................................................	234
Махаббат Ш. Сағындықұлы Б.
Ата тіл – жазудың бастамасы.................................................................................................................................	237
Мансұров Н.
Кірме сөздер құрамындағы сырға толы титулдар ................................................................................................	239
Баялиева Г.
«һибат-ул хақайиқ» дастаны тіліндегі сөздердің фонетикалық тұлғалануының қазіргі тілмен
ұқсастығы.................................................................................................................................................................	243
Рахмонов Б.
Жанубий Ўзбекистон диалектал-этнографизмлари хусусида.............................................................................	245
Тәшімбай С.
Махаббат дастаны: метафоралардың ерекшелігі мен қолданылуы ..................................................................	247
Төлегенова Ж., Сағындықұлы Б.
Б.Сағындықұлы еңбегіндегі салғастырмалылық мәселесі ..................................................................................	251
Шофиев О.
Термиз давлат университети катта ўқитувчиси, филология фанлари бўйича фалсафа доктори......................	254
Омар Б.
Түркі тілдеріндегі жуан түбірлердің жіңішкеруі жайлы......................................................................................	256
Бегимова Г. Дукенбаева А.
Қазіргі түрік тіліндегі азық-түлік атауларының салт-дәстүрдегі көрінісі..........................................................	258
Мұсабекова Ү. Болғанова А.
Ежелгі түркі халқы дүниетанымындағы әйел бейнесі .......................................................................................	260
Ескеева М.
Көне түркі тілінің лексикалық ерекшеліктері.......................................................................................................	264
Рамазанова А.
“Proben der volkslittratur der turkischen stamme südsibirien” В.В.Радлова – первоисточник издания и перевода
дастана «камбар» («арзу-камбер») .........................................................................................................................	268

608

3-секция
Отандық филология: тіл біліміндегі ғылыми парадигмалар
Исаева Ж.
Ұлы дала фольклоры: фразеологизмдер құрамында ұшырасатын мифтік бейнелер мен тарихи тұлға
атауларының лингвомәдени сипаты......................................................................................................................	275
Акабаева М.
Тілдік жағдаяттың қазіргі қазақ медиа мәтіндеріндегі көрінісі және оның қазіргі қазақ тілінің
экспрессивтік стилистикалық жүйесінің дамуына әсері......................................................................................	279
Акегожаева Р.
Жануарлар атауларына қатысты фразеологизмдердің ертегілік, мифтік сипаттары........................................	283
Ақжігітова А.
Ахмет Байтұрсынұлы және П.И. Мелиоранский терминдерінің арақатынасы мен ерекшеліктері. ................	288
Алмауытова Ә.
«Тіл мен мәдениет» сабақтастығының көркем мәтіндегі көрінісі.....................................................................	293
Әміров Ә. Досанов Б.
Терминологиялық үрдістердің тілден тыс факторларының бірі – мемлекеттік тіл саясаты факторы.............	298
Anessova U.
Символ – шартты код ............................................................................................................................................	301
Атаханова Н
Фольклорлық мәтіндердегі лингвопоэтикалық қызметтері ...............................................................................	305
Ахтаева Н. Кузембаева Ш.
Қ.Жұбанов тұжырымдарындағы контактологиялық ізденіс ...............................................................................	309
Бақтығалиева Ә.
Мәшһүр Жүсіп Көпеев шығармаларындағы қайталау амалының синтасистік-стилистикалық қызметі ........	311
Әбдуәлиұлы Б.
Қазақ тіліндегі көне тұлғалы кейбір есімдердің этимологиялық табиғаты........................................................	314
Бекмағанбетова Г.
Шарттылық қатынастың каузальдық қатынастар жүйесіндегі орны..................................................................	318
Бекмағанбетова Г.
Менталь шарт қатынасындағы құрылымдар.........................................................................................................	322
Берикбол Т.
Асқар Алтай қолданысындағы қосымша ақпарат көзі – түр-түс .......................................................................	325
Джакибаева Г.
Қазақ тіліндегі сан есімдердің этнолинвгистикалық сипаты.............................................................................	331
Есентемір Н.
Жыраулар поэзиясындағы әскери лексика............................................................................................................	334
Әбутәліп О.
Амал атауларының тілде бейнеленуі.....................................................................................................................	336
Джанабергенова Ж.
Кино аудармасының стильдік-прагматикалық ерекшеліктері ............................................................................	340
Жолдасова Г.
Сөз – қатысымның басты тілдік тұлғасы...............................................................................................................	342
Әбдиманұлы Ө., Жутаева А.
Қазақ әдебиетіндегі постмодернизм......................................................................................................................	344
Бурабаева Ж.
Жұмекен поэзиясындағы «ескі ақындар» концепті..............................................................................................	352
Заурбекова Л.
Көркем мәтінді зерттеу өзектілігі ..........................................................................................................................	354
Иманалиева Ғ., Егізбаева Н.
Жамбыл өлеңдеріндегі эмотивті сарын................................................................................................................	358
Иманғалиев Ә.
«Құнанбай» көркем фильміндегі ұлттық этноменталдық дискурс.....................................................................	361
Кенжалин К. Ермекбаева М.
Қазақ мақал-мәтелдерінің типологиясы................................................................................................................	365
Кеңес Б.
Этимологиялық зерттеулердің бұрынғы және кейінгі әдістері...........................................................................	373
Қожахметова С.

609

Қазақ тіліндегі «алтын» лексемасының этнолингвистикалық ерекшеліктері...................................................	379
Тектіғұл Ж., Қартбаева С.
Қазақ тіліндегі символдар жүйесінің зерттелуі ....................................................................................................	383
Камал А.
Қазіргі шеттілдік сөздердің тілімізге ену сипаттары............................................................................................	386
Өмірбекова Р. Рамазанова Ш.
Сөз тіркесі – синтаксистік тұтастық......................................................................................................................	388
Рамазанов Т. Сағатбек Е.
Табылды Досымов поэзиясының тілдік ерекшелігі .............................................................................................	393
Рсимбет Б.
Жыраулар поэзиясындағы аллитерация................................................................................................................	400
Куразбекова Ж.
Неономинации иноязычного происхождения в масс-медиа................................................................................	402
Сатыбалдинова С.
Қазақ тіліндегі өсімдік атауларына қатысты тұрақты тіркестердің лингвомәдени ерекшеліктері...............	404
Сейітова Б.
Мұқағали шығармашылығындағы діни таным: жүрек концептісі......................................................................	408
Серікжан Т.
«Ұлттық поэзиядағы интермәтіндік құрылымдардың автор идеясын айқындаудағы рөлі» ............................	411
Токтыманова Г.
Қазіргі қазақ әдебиетіндегі жаңа буын шығармаларындағы диалектілердің қолданылу сипаты...................	415
Турдакынова Ж.
Көркем шығармалардағы көнерген сөздердің стильдік ерекшеліктері..............................................................	419
Хасанов Ғ.
Профессор Берікбай Сағындықұлының қазақ тілі лексикологиясын дамытуға қосқан үлесі..........................	422
Аширова А.
Латын графикасы мен қазақ тілінің әлем өркениетіндегі орны..........................................................................	426
Muratbek B.
Кeibir kirill aripteri men shettildik sózderdin emlesi.................................................................................................	429
Әміреев Н. Уралова З.
Қазақ жазуындағы әліпби мәселелері....................................................................................................................	434
Садық Д.
Географиялық атаулардың тілдік табиғаты емле ережесінде ескеріле ме?........................................................	439
Шылманбет Н.
Жыраулар поэзиясындағы әлеуметтік-саяси лексика..........................................................................................	441
Муталиева А. Алкебаева Д.
Интернет-лингвистиканың зерттелуі.....................................................................................................................	446
Шамишева Д.
Газет-журнал мәтіндеріндегі «іскер әйел» концептісі .........................................................................................	449
Аяганова Р.
Шаршы сөз мәдениеті.............................................................................................................................................	452
Набиуллина Г.
Взаимоотношения человека с волком в литературе.............................................................................................	455
Елеусізова Г.
Тарихи атаулардың сөзжасамдағы көрінісі...........................................................................................................	458
4-секция
Тілдің әлеуметтік мәселелері: Мемлекеттік тіл және оны оқытудың әдістемесі
Исаева Ж.
Тіл біліміндегі инновациялық креативті білім беру.........................................................................................	460
Абдрахманова Ж. Адишева З.
Қазақ тілін шет тілі ретінде үйрету:лингвоелтану, лингвоелтанымдық құзіреттілікті қолдану.....................	463
Абдрахманова А.
Қазақ тілі сабағында оқушылардың сөйлеу мәдениетін қалыптастырудың тиімді әдістері ............................	466
Агибетова А.
Бастауыш сынып мұғалімдерінің технологиялық мәдениетін қалыптастыру...................................................	470
Жүсүпова А.
Ақпараттық технологиялар арқылы өзге ұлт өкілдеріне қазақ тілін оқытудың тиімді жолдары.....................	474

610

<<< < Предыдущая 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 6061 / 6261 62 > Следующая >>>

Соседние файлы в предмете [НЕСОРТИРОВАННОЕ]

#
07.06.20237.1 Mб182.pdf
#
07.06.20237.5 Mб183.pdf
#
07.06.20237.55 Mб284.pdf
#
07.06.20238.12 Mб885.pdf
#
07.06.20238.14 Mб186.pdf
#
07.06.20238.65 Mб1487.pdf
#
07.06.20238.69 Mб388.pdf
#
07.06.20239.46 Mб189.pdf
#
07.06.2023704.58 Кб19.pdf
#
07.06.20239.48 Mб290.pdf
#
07.06.20239.54 Mб291.pdf