Добавил:
Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
Standartlary işläp düzmek / 13._Standartlary we kadalaşdyryjy resminamalary işläp düzmegiň tehnologiýasy.umumy_ A.Sopyýewa.pptx
Скачиваний:
207
Добавлен:
05.05.2023
Размер:
5.08 Mб
Скачать

Tehniki beýan: Öndürilýän önümiň ( birmeňzeş önümleriň topary ) işlenip taýýarlanmagy

 

standartda ýa-da halkyň sarp edýän iň ýönekeý harytlaryň önümçiligini ýola goýmagyň

 

 

 

 

tertibini kesgitleýän standartda

göz öňünde tutlan , şol önümiň hikline anyk talaplary belleýän

 

 

kadalaşdyryjy resminama.

 

 

 

 

Tehnologiki gözükdirme: Degişli önüm öndürilende tehnologiki düzgüni , tehnologiki

 

 

prosessleri geçirmegiň tertibini , ( zerur bolanda ) taýýarlanyş usulyny belleýän , şeýle-de

 

 

önümiň şol

görnüşini öndürmek üçin ulanylýan çig maldan edilýän kadalaşdyryjy tehnologiki

 

 

resminama.

 

 

 

Taýýarlanyş usul: Önüm birligini öndürmek üçin ulanylýan çig malyň , ýarym taýýar

 

 

önümleriň we serişdeleriň kadaly harç edilişiniň düzgünlerini özünde jemleýän kadalaşdyryjy

 

 

tehnologik

resminama.

 

 

 

Etalon-nusga: TDS 1.5-93 boýunça.

 

 

Birmeňzeş

önümleriň toparyna umumy talaplary belleýän standartlaryň we tehniki şertleriň

 

 

bar ýagdaýynda , tehniki beýän , tehnologiki gözükdirme , taýýarlanyş usuly goşmaça , önümiň

 

 

özboluşly häsiýetnamalaryny

anyklaşduyrýan resminamalar hökmünde işlenip düzülýär.

 

 

Halkyň sarp edýän iň ýönekeý

azyk däl önmleri üçin tehniki beýanlar şol önüme

 

 

standartlarynyň ýa-da tehniki şertleriň ýök ýagdaýynda özbaşdak kadalaşdyryjy resminamalar

 

 

hökmünde

işlenip düzülip bilner. Bu ýagdaýda , belliklemede tehniki beýanlaryň belligi

 

 

 

görkezilýär.

 

 

 

 

 

Tehniki beýanlar , tehnologiki gözükdirmeler we taýýarlanyş usullary standartlaryň ýa-

 

 

 

 

da tehniki şertleriň talaplaryna gaýtalanman , diňe olary

anyklaşdyrmalydyr.

 

 

 

Tehniki beýanlarda, tehnologiki

gözükdirmelerde we taýýarlanyş usullarynda bellenýän

 

 

görkezijiler, kadalar, häsiýetnamalar we talaplar deslapky önüm ( önümler, çig mal serişdeler,

 

 

maddalar ) üçin talaplara garşy gelmeli däldir.

 

 

 

 

Tehniki beýanlar , tehnologiki gözükdirmeler we taýýarlanyş usullary döwlet tarapyndan

 

 

bellige alynmaga degişli däldir.

 

 

 

 

 

Tehniki beýan önümiň şol görnüşiniň

hilini

kesgitleýän

anyk häsiýetnamalary bellemek

 

 

maksady bilen , halkyň sarp edýän azyk däl

harytlary üçin düzülýärr.

 

 

 

Tehniki beýanda , zerurlygyna görä , şu aşkdakylžar görkezilýär:

 

 

önümiň gysgaça beýany ( häsiýetnamasy ) daşky görnüşi , reňki , agramy, harytlary üçin

 

 

düzülýär.

 

 

 

 

 

 

-anyk önüm ( hyzmat ) üçin onuň görnüşine , gurluşyna , nusgasyna webeýleki häsiýetli

 

 

aýratynlyklaryna bildirilýän talaplar ;

 

 

 

 

 

 

-ölçegleri ;

 

 

 

 

 

 

-ulanylýan serişdeleriniň , düzüji ( ýygnaýjy) önümleriň sanawy we belgileri , olar üçin

 

 

standartlaşdyryş boýunça kadalaşdyryjy resminamalary ( düzüjilik resminamalary bolmadyk

 

 

önümler üçin ) görkezmek bilen ;

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

-önümiň kabul edilişine , belliklenilişine , gaplanylyşyna , daşalyşyna we saklanylyşyna bildirilýän talaplar , önümiň şu görnüşi üçin standartlaryň ýa-da tehniki şertleriň bolmadyk ýagdaýynda ( halkyň sarp edýän iň ýönekeý azyk däl harytlary üçin ) öndürijiniň kepillendirmeleri.

Zerur bolan ýagdaýynda tehniki beýanda önümiň şekili ,taslagy ýa-da suraty , önüm öndürmekde ( hyzmaylary etmekde ) ulanylýan matalaryň , polotnolaryň , beýleki serişdeleriň nusgalary görkezilýär.

Tehniki beýanda aýry-aýry talaplary standartlara , düzütçilik resminamalaryna we ş.m. salgylanmalar görnüşinde bermäge rugsat edilýär.

Etalon-nusga ( modeliň nuusgasyna ) üýtgemeleri girizilmän gaýtadan tassyklanylanda , tehniki beýanlar gaýtadan tassyklanylmaýar.

Azyk däl harytlaryň etalon- nusgalary üçin talaplar TDS 15.009-93, ýeňil senagatynyň önümleri üçin talaplar TDS 15.007-93 beýan edilendir.

Tehnologik gözükdirme öndürişiň gidişinde ýa-da belli onuň belli bir döwürlerinde öndürmegi guramak we önümi öndürmegi üpjün etmek maksady bilen işlenip düzülýär.

Tehnologiki gözükdirme , zerurlygyna görä , şu aşakdakylar görkezilýär :

- taýýar önümiň ( hyzmatyň ) ýa-da ýarym taýýar önümiň we tehnologiki ýagdaýynyň gysgaça häsiýetlendirmesi ;

-degişli standarty , tehniki şertleri ýa-da standartlaşdyrmak boýunça beýleki kadalaşdyryjy resminamalary görkezmek bilen çig malyň , goşmaça serişdeleriň , iýmit goşundylarynyň , gaplaryň sanawy we häsiýetnamasy ;

-eger ol aýratyn resminamada berimeýän we oňa zerurlyk bar bolsa , taýýarlanyş usullary ;

-tehnologik işiň beýany we zerur bolanda ,tehnologiki çyzgysy ; -tehnologiki enjama bildirilýän talaplar ;

-tehnologik prosesi , çig maly , ýarym taýýar önümleri we taýýar önümi barlamagyň usulynyň we serişdeleriniň görkezijileriň beýany ;

-önümçilik galyndylaryndan ,akdyrylýan hapa suwlardan we howa zyňylýan zatlardan edilýän talaplar;

-tehnologik prosesiň metrologik üpjünçiligi ;

-çig malyň kabul edilişine , daşalyşyna we saklanylyşyna bildirilýän talaplar ; -taýýar önümi kabul etmegiň düzgünleri.

Taýýarlanyş usullary , önüm birligini ( toplumyny ) öndürmek üçin ulanylýan çig malyň , ýaryň týýar önümleriň we serişdeleriň sarp ediliş kadalaryny kesgitlemek maksady bilen , önümiň bir görnüşi ýa-da birmeňzeş önümleriň topary üçin işlenip düzülýär.

Taýýarlanyş usulynda , zerurlygyna görä şu aşakdakylar görkezilýär :

-önümiň organoleptiki , fiziki-himiki görkezijileriniň we beýleki häsiýetleriniň gysgaça häsiýetnemesy;

-önümi öndürmek üçin ulanylýan çig malyň , serişdeleriň , iýmit goşundylarynyň we ýarym taýýar önümleriň atlary ;

-önümiň ( azyk önümleri üçin ) energetiki we iýmitlik gymmatlygy hakynda maglumatlar; -adatça ( eger salgylanmalar tehnologik gözükdirmede ýa-da kadalaşdyryjy resminamada

getirilmeýän bolsa ) , standartlaşdyrmak boýunça kadalaşdyryjy resminamada salgylanmalary görkezmek bilen, ulanylýan çig malyň , serişdeleriň , iýmit goşundylarynyň hilinden edilýän talaplar;

-taýýar önümiň bellenen birligini öndürmek üçin çig malyň , we serişdeleriň sarp ediliş kadalary ( ýa-da esasy çig malyň birligi üçin çig malyň we ýarym taýýar önümleriň sarp edilişi ), zerur bolanda bolsa , tehnologik prosesiň döwürlerinde ýa-da onuň dürli görnüşinde çig malyň we serişdeleriň sarp edilişi ;

-önüm öndürilende ýitgileriň aňrybaş kadalary ( eger aýratyn resminama ýok bolsa ) ; -önümiň goşundylary üçin olaryň agramy we esasy fiziki-himiki görkezijiler boýunça

rugsat edilýän gyşarmalarynyň çäkleri ( eger bu tehnologik gözükdirmesinde ýa-da kadalaşdyryjy resminamada ýok bolsa ).

Eger tehnolgiýasy boýunça biri-birine ýakyn birnäçe birmeňzeş önüm bir tehnologik gözükdirme boýunça öndürilýän bolsa , taýýarlanyş usullary aýratyn tehnologik resminamalar görnüşinde işlenip düzülýär.

Taýýarlanyş usullaryny önümiň anyk görnüşi üçin tehnologik gözükdirmäniň düzümine girizmäge rugsat edilýär. Bu ýagdaýdsa, tehnologik gözükdirmäniň baş sahypasynda onuň adyndan soňra ( taýýarlanyş usullary bilen ) görkezilýär

Tehniki beýanlaryň, tehnologiki gözükdermeleriň we taýýarlanyş usullarynyň düzülişi , beýan edilişi we resmileşdirilişi.

Tehniki beýanlaryň, tehnologik gözükdirmeleriň we taýýarlanyş usullarynyň düzümi , mazmuny önümçiligiň aýratynlyklaryna laýyklykda kesgitlenilýär.

Olary beýän etmegi we resmileşdirmegi şu standartyň we TDS 1.5 talaplaryna laýyklykda amala aşyrmak maslahat berilýär.

Zerur bolan ýagdaýynda , tehniki beýanlaryň , tehnologik gözükdirmeleriň düzümine TDS 1.5-2015 boýunça beýan edilen gözegçilikler we grafiki maglumatlary ( suratlar, çyzgylar, grafikler , taslaglar we ş.m. ) girizmek mümkindir.

Taýýarlanyş usullaryny görkezgiçler görnüşinde beýan etmek maslahat berilýär ,olardan öň we soň düşündiriji ýazgy ýerleşdirilýär.

Tehniki beýanyň daşynyň we baş sahypasynyň görnüşleri A, B goşundylarda, tehnologiki gözükdirmedäki D we E goşundylarda, taýýarlanyş usullarynyňky F , G goşundylarda getirlendir.

Zerurlygyna görä , baş sahypasy pudagyň aýratynlygyna baglylykda üýtgedilip bilner.

Ministrligiň ( pudagy dolandyryş edaranyň ) , guramanyň, kärhananyň çeperçilik- tehniki geňeşiniň ýa-da dadyjyla toparynyň mejlişleriniň ýygnaknamasynyň belgisi we etalon-nusgasynyň tassyklanan senesi baş sahypasynda görkezilýär.

Tehniki beýanyň, tehnologik gözükdirmäniň, taýýarlanyş usulynyň soňky sahypasynda resminamanyň ýazgysyndan soňra ony ýerine ýetirijileriň gollary goýulýar.

Tehniki beýanlara , tehnologik gözükdirmelere we taýýarlanyş usullaryna üýtgemeleriň girizilişi.

Tehniki beýanlara, yehnologik gözükdirmelere we taýýarlanyş usullaryna girizilen üýtgemeleri tassyklamagyň we hasaba almagyň tertibi şu standartyň 6- njy bölüminde bellenen tertibe laýyk gelmelidir.

Üýtgemäniň birinji sahypasynyň nusgasy ˝J˝ goşundyda getirilendir.

Tehnologiki gözükdirmeler

Tehnologiki gözükdirmä we taýýarlanyş usulyna üýtgemeler diňe tehnologik gözükdirmeler, kadalary we ş.m. üýtgedilende işlenip düzülýär. Tehniki beýana üýtgemeler girizmäge diňe bu üýtgemeler önüm üçin

etalon-nusganyň daşky görnüşine täsir etmeýän ýagdaýynda rugsat edilýär.

Tehniki beýana , tehnologiki gözükdirmä üýtgemeleriň ylalaşygy ozl esasy resminamany ylalaşan guramalar ( kärhanalar ) bilen amala aşyrylýar.

Taýýarlanyş usuly aýratyn resminama görnüşinde resmileşdirilende , oňa üýtgemeler girizilmeýär.Taýýarlanyş usulyna girizilen çig malyň we serişdeleriň aýry-aýry görnüşlerini aýyrmak, çalyşmak zerur bolanda , hereket edýäniň deregine täze taýýarlanyş usuly işlenip düzülýär.

Şonuň bilen birlikde , ozlalky taýýarlanyş usuly ýatyrylýar, täzesinde bolsa , olaryň haýsy taýýarlanyş usulynyň deregine işlenip düzülenligi görkezilýär , belgisinde diňe tassyklanan ýyly üýtgedilýär.

Standart ýa-da tehniki şertler ýatyrylanda, olary kämilleşdirmek üçin işlenip düzülen ,tehniki beýanlar, tehnologik gözükdirmeler we taýýarlanyş usullary hem ýatyrylmaga degişlidir , şeýle hem etalon-nusga ýatyrylanda.