3.BiÕt vËn dông ng÷ c¶nh ®Ó hiÓu bµi th¬. Khai th¸c sù kiÖn trong bµi th¬ ®Ó biÕt ®−îc bµi th¬ nãi vÒ ®iÒu g×, lêi th¬ n¶y sinh trong t×nh huèng nµo. Ng÷ c¶nh lÞch sö, x· héi khi s¸ng t¸c bµi th¬ còng gãp phÇn gi¶i thÝch ý th¬.
4.Khi ®äc - hiÓu bµi th¬ cã thÓ ®äc lÇn l−ît tõng c©u, cÆp c©u hay tõng khæ, tõng ®o¹n, tuú theo ®Æc ®iÓm cña bµi th¬ cô thÓ, t×m ý th¬ nèi liÒn c¸c c©u, khæ, ®o¹n thµnh mét chØnh thÓ.
5.Do ý nghÜa cña bµi th¬ th−êng phong phó, nhiÒu b×nh diÖn, mçi lÇn ®äc th−êng chØ c¶m nhËn ®−îc mét phÇn. V× vËy, th¬ hay cÇn ®−îc ®äc ®i ®äc l¹i nhiÒu lÇn míi c¶m ®−îc c¸i hay nhiÒu mÆt.
LuyÖn tËp
1.X¸c ®Þnh "sù kiÖn" trong c¸c bµi th¬ : Tù t×nh (bµi II Hå Xu©n H−¬ng), Ch¹y giÆc (NguyÔn §×nh ChiÓu), Th−¬ng vî (TrÇn TÕ X−¬ng), TiÕn sÜ giÊy, C©u c¸ mïa thu (NguyÔn KhuyÕn). Ng÷ c¶nh, t×nh huèng trong mçi bµi th¬ gióp cho viÖc ®äc - hiÓu bµi th¬ nh− thÕ nµo ?
2.Ph©n biÖt ý vµ tø th¬.
3.Nªu vÝ dô cho thÊy lêi th¬ th−êng kh«ng trùc tiÕp th«ng b¸o ý nghÜa cña v¨n b¶n th¬. Tõ ®ã rót ra bµi häc vÒ c¸ch ®äc th¬.
4.Sù ph©n biÖt nh©n vËt tr÷ t×nh víi t¸c gi¶ cã ý nghÜa g× ®èi víi viÖc ®äc - hiÓu th¬ ?
NghÜa cña c©u
KÕt qu¶ cÇn ®¹t
HiÓu ®−îc kh¸i niÖm "nghÜa sù viÖc", "nghÜa t×nh th¸i" hai thµnh phÇn nghÜa cña c©u.
BiÕt vËn dông hiÓu biÕt vÒ nghÜa cña c©u vµo viÖc ph©n tÝch vµ t¹o lËp c©u.
I NghÜa sù viÖc vµ nghÜa t×nh th¸i
Trong b¶n dÞch truyÖn ng¾n "Vi hµnh" cña NguyÔn ¸i Quèc cã c©u : (1a) Ph¶i tr¶ nh÷ng ngh×n r−ìi ph¬-r¨ng […].
20
NÕu viÕt l¹i thµnh :
(1b) ChØ ph¶i tr¶ ngh×n r−ìi ph¬-r¨ng […]. hay :
(1c) Ph¶i tr¶ nh÷ng ngh×n r−ìi ph¬-r¨ng [...] ®Êy.
th× c¶ ba c©u cïng biÓu hiÖn mét sù viÖc duy nhÊt. Tuy nhiªn, xÐt vÒ th¸i ®é hay sù ®¸nh gi¸ cña ng−êi nãi, th× ba c©u trªn rÊt kh¸c nhau : gi¸ ngh×n r−ìi ph¬-r¨ng ®èi víi ng−êi nãi c©u (1a), lµ cao ; trong khi ®èi víi ng−êi nãi c©u (1b), lµ thÊp ; cßn ®èi víi ng−êi nãi c©u (1c), th× kh«ng chØ cho gi¸ ®ã lµ cao, mµ cßn cã ý muèn ng−êi ®èi tho¹i ®Æc biÖt l−u t©m ®Õn ®iÒu Êy.
Nh− thÕ, cã thÓ chia nghÜa cña c©u ra lµm hai : thµnh phÇn ph¶n ¸nh sù t×nh, gäi lµ nghÜa sù viÖc, vµ thµnh phÇn ph¶n ¸nh th¸i ®é, sù ®¸nh gi¸ cña ng−êi nãi ®èi víi sù viÖc, hay ®èi víi ng−êi ®èi tho¹i, gäi lµ nghÜa t×nh th¸i.
II – Mét sè lo¹i nghÜa t×nh th¸i quan träng
NghÜa t×nh th¸i rÊt phong phó, ®Õn møc khã quy tÊt c¶ vµo mét sè lo¹i nhÊt ®Þnh. Tuy nhiªn, mét c¸ch kh¸i qu¸t, cã thÓ nãi ®Õn hai tr−êng hîp sau ®©y.
1. NghÜa t×nh th¸i h−íng vÒ sù viÖc
§©y lµ lo¹i nghÜa t×nh th¸i thÓ hiÖn th¸i ®é vµ sù ®¸nh gi¸ cña ng−êi nãi ®èi víi sù viÖc ®−îc nãi ®Õn trong c©u. Trong lo¹i nghÜa t×nh th¸i h−íng vÒ sù viÖc, ®¸ng chó ý lµ nh÷ng ph©n biÖt sau :
a) NghÜa t×nh th¸i chØ sù viÖc ®· x¶y ra hay ch−a x¶y ra So s¸nh hai c©u sau :
(2)H¾n vÉn ph¶i do¹ n¹t hay lµ giËt c−íp.
(3)H¾n nhÆt mét hßn g¹ch vì, toan ®Ëp ®Çu.
(Nam Cao – ChÝ PhÌo)
Ta thÊy ë c©u (2), sù viÖc "do¹ n¹t", "giËt c−íp" ®· x¶y ra råi ; cßn trong c©u (3), sù viÖc "®Ëp ®Çu" chØ míi lµ mét dù ®Þnh.
XÐt hai c©u :
(4) – NÕu lµm con ch¸u mµ quªn gia phæ, thêi ch¾c lµ con ch¸u bÊt hiÕu.
(Phan Béi Ch©u – Ng−êi n−íc ta víi sö n−íc ta)
21
(5) – Th−a thÇy, gi¸ nhµ con khoÎ kho¾n, th× nhµ con ch¶ d¸m kªu.
(NguyÔn C«ng Hoan – Tinh thÇn thÓ dôc)
Nhê cã nÕu, gi¸, ta hiÓu ng−êi nãi cho r»ng c¸c sù viÖc liªn quan ®Òu chØ lµ gi¶ thiÕt, chø kh«ng ph¶i lµ hiÖn thùc ; riªng c©u (5) cßn cã thªm s¾c th¸i ao −íc.
b) NghÜa t×nh th¸i chØ kh¶ n¨ng x¶y ra cña sù viÖc Trong nh÷ng c©u sau :
(6) [...] ch¾c ch¾n mî Du ®· chÕt vµ nh÷ng c¶m t−ëng vÒ mî chØ cµng thÊm thÝa, tª t¸i trong t©m hån t«i [...].
(Nguyªn Hång – Mî Du)
(7)Nh÷ng ®µn chim s¸o, chim ch×a v«i, chÌo bÎo, chÝch choÌ, chµo mµo, tu hó, vÝt vÞt,... h×nh nh− ®· t¶n m¸t ra bèn ph−¬ng trêi mÊt t¨m vµo v« ®Þnh.
(8)May ra ®«i ba n¬i cã phong trµo trång tre ch¾n sãng ven triÒn ®ª...
(B¨ng S¬n)
c¸c tõ ng÷ ch¾c ch¾n, h×nh nh−, may ra ®Òu chØ kh¶ n¨ng x¶y ra cña sù viÖc, tuy cã thÓ xÕp c¸c tõ ng÷ nµy theo mét thang ®é tõ kh¶ n¨ng cao xuèng kh¶ n¨ng thÊp : ch¾c ch¾n h×nh nh− may ra.
c) NghÜa t×nh th¸i chØ sù viÖc ®−îc nhËn thøc nh− lµ mét ®¹o lÝ XÐt vÝ dô :
(9) [T«i sèng víi Cöu Trïng §µi, chÕt còng víi Cöu Trïng §µi]. T«i kh«ng thÓ xa Cöu Trïng §µi mét b−íc.
(NguyÔn Huy T−ëng – Vò Nh− T«)
Ta thÊy kh«ng thÓ chØ mét nghÜa vô, nãi réng ra, lµ mét sù viÖc ®−îc nhËn thøc nh− lµ mét ®¹o lÝ.
ViÖc ph©n biÖt nghÜa t×nh th¸i chØ kh¶ n¨ng x¶y ra cña sù viÖc víi nghÜa t×nh th¸i chØ sù viÖc ®−îc nhËn thøc nh− lµ mét ®¹o lÝ kh«ng ph¶i bao giê còng dÔ dµng v× cã tr−êng hîp tiÕng ViÖt dïng mét c¸ch biÓu thÞ ®Ó chØ c¶ hai thø nghÜa t×nh th¸i. Ch¼ng h¹n hai c©u sau, mét cña TÝ nãi víi cha m×nh lµ TrÇn V¨n Söu vµ mét cña TrÇn V¨n Söu nãi víi TÝ :
22
10 – Theo lêi cha tÝnh ®ã th× cha cßn sèng mµ còng nh− cha chÕt . Ph¶i giÊu tªn giÊu hä hoµi, con ®Õn th¨m còng ph¶i nóp lÐn, kh«ng d¸m ®Õn ch¸n ch−êng.
(11) – Cha tÝnh ph¶i lµm nh− vËy míi xong, con ph¶i nghe lêi cha mµ trë vÒ ®i.
(Hå BiÓu Ch¸nh – Cha con nghÜa nÆng)
§Ó x¸c ®Þnh ph¶i ë hai c©u trªn chØ nghÜa t×nh th¸i nµo, ta cÇn xÐt ®Õn nh÷ng yÕu tè thuéc ng÷ c¶nh. Nhê ®ã, cã thÓ thÊy ph¶i ë c©u (10) biÓu thÞ sù tÊt yÕu vÒ mÆt nhËn thøc, tøc lµ nghÜa t×nh th¸i chØ kh¶ n¨ng x¶y ra cña sù viÖc : TÝ ®au ®ín thÊy r»ng ®Ó cha ®−îc an toµn, kh«ng tr¸nh ®−îc viÖc ph¶i lÐn lót khi ®Õn th¨m cha. Trong khi ®ã, ë c©u (11), ph¶i chØ mét tÊt yÕu vÒ mÆt nghÜa vô, tøc lµ nghÜa t×nh th¸i chØ sù viÖc ®−îc nhËn thøc nh− lµ mét ®¹o lÝ : TrÇn V¨n Söu khuyªn con nªn trë vÒ nhµ, chø kh«ng ®−îc ®i theo cha.
2. NghÜa t×nh th¸i h−íng vÒ ng−êi ®èi tho¹i
§©y lµ lo¹i nghÜa t×nh th¸i thÓ hiÖn th¸i ®é, sù ®¸nh gi¸ cña ng−êi nãi ®èi víi ng−êi ®èi tho¹i. Trong tiÕng ViÖt, nghÜa t×nh th¸i h−íng vÒ ng−êi ®èi tho¹i th−êng ®−îc biÓu ®¹t nhê c¸c tõ ng÷ t×nh th¸i cuèi c©u. Ch¼ng h¹n, nÕu viÕt l¹i c©u sau ®©y cña b¸ KiÕn nãi víi ng−êi lµng ®ang xóm l¹i xem ChÝ PhÌo r¹ch mÆt ¨n v¹ :
(12a) C¶ c¸c «ng, c¸c bµ n÷a, vÒ ®i th«i chø !
(Nam Cao ChÝ PhÌo)
thµnh :
(12b) C¶ c¸c «ng, c¸c bµ n÷a, vÒ ®i th«i nhØ !
ta thÊy ë c¶ hai c©u (12a) vµ (12b), b¸ KiÕn ®Òu thóc giôc d©n lµng ®i vÒ ; c¸i kh¸c biÖt lµ : ë c©u (12a), b¸ KiÕn cho lµ hä ®ang cã ý chÇn chõ ch−a chÞu ®i vÒ ; cßn ë c©u (12b), y muèn tranh thñ sù ®ång t×nh cña hä víi mét s¾c th¸i cã phÇn th©n mËt.
CÇn l−u ý c¸c tõ ng÷ t×nh th¸i cuèi c©u kh«ng ph¶i chØ thÓ hiÖn nghÜa t×nh th¸i h−íng vÒ ng−êi ®èi tho¹i. Ch¼ng h¹n, trong c©u :
(13) Khèn n¹n... ¤ng gi¸o ¬i !... Nã cã biÕt g× ®©u !
(Nam Cao L·o H¹c)
23
th× ®©u nhÊn m¹nh sù viÖc ch−a x¶y ra, tøc biÓu thÞ lo¹i nghÜa t×nh th¸i h−íng vÒ sù viÖc.
LUYÖN TËP
1.Nh÷ng tõ ng÷ in ®Ëm trong c¸c c©u sau ®©y biÓu thÞ nghÜa t×nh th¸i nµo trong c¸c lo¹i nghÜa t×nh th¸i ®· häc :
Tr¨m l¹y mÑ, con cam chÞu téi cïng mÑ. (1)
(S¬n HËu)
Nh−ng h−¬ng æi thu vÒ vÉn cø bay sang. (2)
(NguyÔn Phan H¸ch – H−¬ng æi)
T«i liÒn gËt ®Çu, ch¹y vót ®i. (3)
(Nguyªn Hång – Mî Du)
Tao kh«ng thÓ lµ ng−êi l−¬ng thiÖn n÷a. (4)
Hµng xãm ph¶i mét b÷a ®iÕc tai, nh−ng cã lÏ trong bông th× hä h¶ : x−a nay hä míi chØ ®−îc nghe bµ c¶, bµ hai, bµ ba, bµ t− nhµ cô b¸ chöi ng−êi ta, b©y giê hä míi ®−îc nghe ng−êi ta chöi l¹i c¶ nhµ cô b¸. (5)
Trêi n¾ng l¾m, nªn ®−êng v¾ng. (6)
(Nam Cao – ChÝ PhÌo)
Nh÷ng bËn rén tÑp nhÑp, v« nghÜa lÝ nh−ng kh«ng thÓ kh«ng nghÜ tíi, ngèn mét phÇn lín th× giê cña h¾n. (7)
(Nam Cao – §êi thõa)
Ta sÏ x©y mét ®µi vÜ ®¹i ®Ó t¹ lßng tri kØ. (8)
(NguyÔn Huy T−ëng – Vò Nh− T«)
2.ChØ ra sù kh¸c biÖt vÒ nghÜa t×nh th¸i gi÷a c¸c c©u (a), gi÷a c¸c c©u (b) vµ gi÷a c¸c c©u (c) sau ®©y :
a) Trêi m−a mÊt ! Trêi m−a ch¾c ?
24
b)Xong råi nhØ ! Xong råi mµ !
c)¡n råi nhØ ! ¡n ®i mµ !
3.Cho mét sù viÖc gåm c¸c yÕu tè : (1) chñ thÓ lµ "b¸c Êy" ; (2) hµnh ®éng "th−ëng" ;
(3) ng−êi ®−îc th−ëng lµ "em t«i" ; vµ (4) vËt th−ëng lµ "ba cuèn s¸ch". H·y viÕt nh÷ng c©u kh¸c nhau ®Ó diÔn ®¹t :
a)NghÜa t×nh th¸i chØ sù viÖc ®· x¶y ra.
b)NghÜa t×nh th¸i chØ sù viÖc ch−a x¶y ra.
c)NghÜa t×nh th¸i chØ kh¶ n¨ng x¶y ra cña sù viÖc.
d)NghÜa t×nh th¸i chØ sù viÖc ®−îc nhËn thøc nh− lµ mét ®¹o lÝ.
®) NghÜa t×nh th¸i chØ sè l−îng vËt th−ëng lµ nhiÒu. e) NghÜa t×nh th¸i chØ sè l−îng vËt th−ëng lµ Ýt.
Bµi viÕt sè 5
(NghÞ luËn v¨n häc)
kÕt qu¶ cÇn ®¹t
BiÕt viÕt bµi v¨n nghÞ luËn ph©n tÝch mét t¸c phÈm v¨n xu«i hoÆc kÞch.
VËn dông ®−îc kÜ n¨ng ph©n tÝch v¨n häc vµ kiÕn thøc vÒ c¸c t¸c phÈm ®· häc ; kh¾c phôc vµ h¹n chÕ ®−îc nh÷ng sai sãt ë c¸c bµi viÕt tr−íc.
Tham kh¶o c¸c ®Ò v¨n sau ®©y :
§Ò 1. T¸c dông cña nghÖ thuËt miªu t¶ t−¬ng ph¶n trong truyÖn ng¾n Hai ®øa trÎ (Th¹ch Lam).
25
§Ò 2. NghÖ thuËt kh¾c ho¹ tÝnh c¸ch nh©n vËt HuÊn Cao trong t¸c phÈm Ch÷ ng−êi tö tï cña NguyÔn Tu©n.
§Ò 3. ý nghÜa phª ph¸n s©u kÝn cña ®o¹n trÝch phãng sù NghÖ thuËt b¨m thÞt gµ trong t¸c phÈm ViÖc lµng cña Ng« TÊt Tè.
§Ò 4. Suy nghÜ vÒ mét nh©n vËt hoÆc mét chi tiÕt mµ anh (chÞ) cho lµ cã ý nghÜa s©u s¾c nhÊt trong truyÖn ng¾n §êi thõa cña Nam Cao.
§Ò 5. Ph©n tÝch sè phËn bi kÞch cña nh©n vËt Vò Nh− T« qua ®o¹n trÝch VÜnh biÖt Cöu Trïng §µi trong t¸c phÈm Vò Nh− T« cña NguyÔn Huy T−ëng.
§Ò 6. NghÖ thuËt trµo phóng cña NguyÔn C«ng Hoan qua truyÖn ng¾n Tinh thÇn thÓ dôc.
26
véi vµng
XU¢N DIÖu(*)
KÕt qu¶ cÇn ®¹t
C¶m nhËn ®−îc lßng ham sèng bång bét, m·nh liÖt cña nhµ th¬ víi mét quan niÖm míi vÒ thêi gian, tuæi trÎ vµ h¹nh phóc.
ThÊy ®−îc sù kÕt hîp nhuÇn nhÞ gi÷a m¹ch c¶m xóc dåi dµo vµ m¹ch triÕt luËn s©u s¾c trong bµi th¬ cïng nh÷ng s¸ng t¹o míi l¹ trong h×nh thøc thÓ hiÖn.
TiÓu dÉn
Th¬ th¬ (1938) lµ tËp th¬ ®Çu tay cña Xu©n DiÖu. §ã lµ tiÕng th¬ dµo d¹t cña mét t©m hån trÎ lóc nµo còng thÌm yªu, kh¸t sèng, say ®¾m cuéc ®êi, quyÕn luyÕn c¶nh s¾c trÇn gian, thÓ hiÖn mét quan niÖm sèng míi mÎ, tÝch cùc. TËp th¬ còng trµn ®Çy nh÷ng c¶m nhËn tinh vi vÒ sù l¹nh lïng cña thêi gian vµ sù c« ®¬n gi÷a dßng ®êi. Nã ®−îc viÕt b»ng mét h×nh thøc hÊp dÉn víi nhiÒu c¸ch t©n t¸o b¹o vµ nhuÇn nhÞ. Bëi thÕ, Th¬ th¬ ®−îc xem lµ mét ®Ønh cao cña phong trµo Th¬ míi.
Véi vμng lµ mét trong nh÷ng bµi ®Æc s¾c nhÊt cña tËp Th¬ th¬.
*
**
TÆng Vò §×nh Liªn
1.T«i muèn t¾t n¾ng ®i Cho mµu ®õng nh¹t mÊt ; T«i muèn buéc giã l¹i Cho h−¬ng ®õng bay ®i.
5.Cña ong b−ím nµy ®©y tuÇn th¸ng mËt(1) ; Nµy ®©y hoa cña ®ång néi xanh r× ;
Nµy ®©y l¸ cña cµnh t¬ ph¬ phÊt ;
(*)VÒ cuéc ®êi vµ sù nghiÖp v¨n häc cña Xu©n DiÖu, xem bµi Xu©n DiÖu ë trang 34.
(1) TuÇn th¸ng mËt : c¸ch nãi kh¸c cña tuÇn tr¨ng mËt.
27
Cña yÕn anh(1) nµy ®©y khóc t×nh si ;
Vµ nµy ®©y ¸nh s¸ng chíp hµng mi,
10.Mçi buæi sím, thÇn Vui h»ng gâ cöa ; Th¸ng giªng ngon nh− mét cÆp m«i gÇn ;
T«i sung s−íng. Nh−ng véi vµng mét nöa : T«i kh«ng chê n¾ng h¹ míi hoµi xu©n(2).
Xu©n ®−¬ng tíi, nghÜa lµ xu©n ®−¬ng qua,
15.Xu©n cßn non, nghÜa lµ xu©n sÏ giµ, Mµ xu©n hÕt, nghÜa lµ t«i còng mÊt. Lßng t«i réng, nh−ng l−îng trêi cø chËt, Kh«ng cho dµi thêi trÎ cña nh©n gian,
Nãi lµm chi r»ng xu©n vÉn tuÇn hoµn(3),
20.NÕu tuæi trÎ ch¼ng hai lÇn th¾m l¹i ! Cßn trêi ®Êt, nh−ng ch¼ng cßn t«i m·i, Nªn b©ng khu©ng t«i tiÕc c¶ ®Êt trêi ;
Mïi th¸ng n¨m ®Òu rím vÞ chia ph«i,
Kh¾p s«ng nói vÉn than thÇm tiÔn biÖt...
25.Con giã xinh th× thµo trong l¸ biÕc, Ph¶i ch¨ng hên v× nçi ph¶i bay ®i ? Chim rén rµng bçng ®øt tiÕng reo thi, Ph¶i ch¨ng sî ®é phai tµn s¾p söa ?
Ch¼ng bao giê, «i ! Ch¼ng bao giê n÷a...
30.Mau ®i th«i ! Mïa ch−a ng¶ chiÒu h«m,
Ta muèn «m
C¶ sù sèng míi b¾t ®Çu m¬n mën ;
Ta muèn riÕt m©y ®−a vµ giã l−în,
(1)YÕn anh : chim yÕn, chim oanh, con trèng, con m¸i quÊn quýt nhau, th−êng ®−îc s¸nh víi sù quÊn quýt trong t×nh yªu nam n÷, vî chång.
(2)Hoµi xu©n : nhí tiÕc mïa xu©n.
(3)TuÇn hoµn : xoay vÇn tuÇn tù, lÆp ®i lÆp l¹i. Xu©n vÉn tuÇn hoµn : ý nãi mïa xu©n vÉn trë ®i trë l¹i.
28
Ta muèn say c¸nh b−ím víi t×nh yªu,
35.Ta muèn th©u trong mét c¸i h«n nhiÒu Vµ non n−íc, vµ c©y, vµ cá r¹ng,
Cho chÕnh cho¸ng mïi th¬m, cho ®· ®Çy ¸nh s¸ng, Cho no nª thanh s¾c cña thêi t−¬i ;
Hìi xu©n hång, ta muèn c¾n vµo ng−¬i !
(Theo Th¬ th¬, NXB §êi nay, Hµ Néi, 1938)
H−íng dÉn häc bµi
1.Bµi th¬ ®−îc viÕt nh− mét dßng c¶m xóc hèi h¶ tu«n trµo, nh−ng vÉn tu©n theo mét bè côc kh¸ râ rµng, thÓ hiÖn m¹ch triÕt luËn s©u s¾c vµ chÆt chÏ. H·y t×m bè côc Êy.
2.§äc toµn bµi, anh (chÞ) cã c¶m nhËn thÕ nµo vÒ nh¹c ®iÖu cña bµi th¬ ? Nh¹c ®iÖu Êy ®−îc t¹o ra b»ng nh÷ng thñ ph¸p g× ?
3.T¸c gi¶ ®· c¶m nhËn vÒ thêi gian nh− thÕ nµo ? Ph©n tÝch ®o¹n tõ c©u 14 ®Õn c©u 24 ®Ó lµm næi bËt c¶m nhËn Êy.
4.H×nh ¶nh thiªn nhiªn, sù sèng quen thuéc quanh ta ®−îc t¸c gi¶ c¶m nhËn vµ diÔn t¶ mét c¸ch hÊp dÉn nh− thÕ nµo ? §iÒu Êy thÓ hiÖn quan niÖm g× cña Xu©n DiÖu vÒ cuéc sèng, tuæi trÎ vµ h¹nh phóc ?
5.Ph©n tÝch nghÖ thuËt sö dông ng«n tõ (®iÖp tõ, tÝnh tõ,...) trong ®o¹n th¬ tõ c©u 31 ®Õn c©u 39, qua ®ã lµm næi bËt tuyªn ng«n vÒ lÏ sèng cña Xu©n DiÖu.
6.Qua bµi th¬ cã thÓ h×nh dung c¸i t«i cña Xu©n DiÖu nh− thÕ nµo ?
7.Häc thuéc lßng bµi th¬.
Bµi tËp n©ng cao
H·y ph©n tÝch nghÖ thuËt cña Xu©n DiÖu trong viÖc s¸ng t¹o nh÷ng c©u th¬ vµ h×nh ¶nh th¬ míi l¹, ®éc ®¸o trong bµi Véi vµng.
29