Файловый архив студентов. Файловый архив студентов.
1304 вуза, 5163 предмета.
/ Регистрация
FAQ Обратная связь Вопросы и предложения
Добавил:
Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз:
Национальный исследовательский ядерный университет (МИФИ)
Предмет:
[НЕСОРТИРОВАННОЕ]
Файл:

SGK_drive / Class 11 / 530_20200918030451_vat-li---nc---da-ghep

.pdf
Скачиваний:
1
Добавлен:
01.01.2023
Размер:
5.06 Mб
Скачать
☆

6. KÝnh thiªn v¨n

KÝnh thiªn v¨n khóc x¹ gåm vËt kÝnh cã tiªu cù lín vµ thÞ kÝnh cã tiªu cù nhá, ®Òu lµ thÊu kÝnh héi tô.

KÝnh thiªn v¨n ph¶n x¹ gåm gð¬ng lâm cã tiªu cù lín vµ thÞ kÝnh lµ thÊu kÝnh héi tô, cã tiªu cù nhá.

Ng¾m chõng lµ quan s¸t vµ ®iÒu chØnh kho¶ng c¸ch gi÷a vËt kÝnh vµ thÞ kÝnh sao cho ¶nh cña vËt n»m trong kho¶ng thÊy râ cña m¾t.

Sè béi gi¸c : G∞ = f1 f2

(víi f1 lµ tiªu cù cña vËt kÝnh, f2 lµ tiªu cù cña thÞ kÝnh)

280

Phô lôc 1

mét sè thiÕt bÞ thÝ nghiÖm vËt lÝ líp 11

1. V«n kÕ, ampe kÕ khung quay

C«ng dông : §o hiÖu ®iÖn thÕ vµ cðêng ®é dßng ®iÖn (H×nh 1).

Nguyªn t¾c ho¹t ®éng :

•Khung d©y quay trong tõ trðêng khi cã dßng ®iÖn.

•Gãc quay cña kim tØ lÖ víi dßng ®iÖn qua khung.

CÊu t¹o : gåm mét ®iÖn kÕ khung quay, m¾c víi c¸c ®iÖn trë phô m¾c nèi tiÕp trong v«n kÕ, s¬n m¾c song song trong ampe kÕ, ®Ó më réng giíi h¹n ®o.

C¸c bé phËn chÝnh : (H×nh 2)

•Nam ch©m vÜnh cöu g¾n víi vßng s¾t non t¹o ra tõ trðêng m¹nh.

•Khung d©y nhÑ, nhiÒu vßng, g¾n víi trôc quay vµ hai lß xo ®Ó dÉn ®iÖn vµo khung vµ t¹o ra momen c¶n. Khung nµy ®ðîc ®Æt trong mét khe cã tõ trðêng m¹nh t¹o bëi m¹ch tõ b»ng s¾t non.

•Kim g¾n chÆt víi khung quay ®Ó chØ thÞ sè ®o trªn b¶ng chia ®é.

− Khi cã dßng ®iÖn qua hai lß xo vµo khung d©y, momen cña lùc tõ sÏ lµm quay khung, hai lß xo bÞ xo¾n l¹i t¹o momen c¶n, khi c©n b»ng th× kim sÏ chØ mét gi¸ trÞ x¸c ®Þnh.

Giíi h¹n ®o : Lo¹i thðêng dïng trong nhµ trðêng vµo kho¶ng vµi chôc v«n vµ vµi ampe.

§é chia nhá nhÊt : Tuú tõng lo¹i, th«ng thðêng lµ 0,1 A − 0,2 V cã lo¹i chuyªn ®Ó ®o c¸c gi¸ trÞ nhá nhð miliampe, micr«ampe...

CÇn lðu ý khi sö dông ®Ó b¶o vÖ dông cô ®o vµ cã phÐp ®o chÝnh x¸c :

• PhÇn lín c¸c dông cô ®o ®iÖn ®Òu cã nhiÒu thang ®o cho nªn cÇn ðíc lðîng gi¸ trÞ ®o ®Ó chän thang ®o thÝch hîp.

H×nh 1 V«n kÕ, ampe kÕ khung quay.

H×nh 2 CÊu t¹o cña ®iÖn kÕ khung quay.

281

•M¾c vµo m¹ch ®iÖn ®óng vÞ trÝ vµ ®óng cùc.

•Tð thÕ ®Æt dông cô ®o ®óng quy ®Þnh cña tõng lo¹i.

•TuyÖt ®èi kh«ng m¾c nhÇm vÞ trÝ cña ampe kÕ víi v«n kÕ !

2.M¸y ®o ®iÖn ®a n¨ng chØ thÞ b»ng kim

H×nh 3 M¸y ®o ®iÖn ®a n¨ng chØ thÞ b»ng kim.

H×nh 4 M¸y ®o ®iÖn hiÖn sè.

C«ng dông : §o ®ðîc nhiÒu ®¹i lðîng ®iÖn nhð I, U, R (cßn gäi lµ AVO mÐt) (H×nh 3).

CÊu t¹o : Gåm mét ®iÖn kÕ khung quay, nhiÒu ®iÖn trë phô øng víi c¸c chøc n¨ng vµ thang ®o kh¸c nhau. Riªng chøc n¨ng ®o R th× cã dïng pin ®Æt trong m¸y ®o.

C¸c th«ng sè chÝnh :

• §iÖn trë trong ®o b»ng Ω/V : Cho biÕt ®iÖn trë cña m¸y ®o øng víi mçi thang ®o.

VÝ dô : m¸y ®o cã ®iÖn trë trong 5 kΩ/V, khi dïng lµm v«n kÕ víi thang ®o 10 V th× ®iÖn trë cña v«n kÕ lµ 50 000 Ω, nÕu dïng thang ®o 100 V th× ®iÖn trë cña v«n kÕ sÏ lµ 500 000 Ω.

Gi¸ trÞ Ω/V cµng lín th× m¸y ®o cµng chÝnh x¸c vµ gi¸ thµnh cµng cao.

•C¸c chøc n¨ng cã thÓ thùc hiÖn : A-V hoÆc A-V-O

•C¸c giíi h¹n ®o øng víi tõng thang ®o.

Chó ý :

•Chän chøc n¨ng vµ thang ®o phï hîp b»ng c¸ch xoay mòi tªn mµu tr¾ng. M¾c vµo m¹ch ®iÖn ®óng vÞ trÝ víi hai trong ba chèt thÝch hîp (ë phÝa trªn) cña m¸y ®o. Th«ng thðêng c¸c m¸y ®o ®Òu cã mét chèt dïng chung mäi chøc n¨ng, cßn vµi chèt dïng riªng cho tõng chøc n¨ng.

•Khi ®äc gi¸ trÞ cÇn ®Æt m¾t th¼ng gãc víi b¶ng chia ®é vµ lÊy sai sè dông cô b»ng mét nöa gi¸ trÞ cña v¹ch chia.

3.M¸y ®o ®iÖn ®a n¨ng hiÖn sè

C«ng dông : Tð¬ng tù nhð m¸y ®o chØ thÞ b»ng kim (H×nh 4).

§Æc ®iÓm :

•Cã ®iÖn trë trong rÊt cao, cì MΩ/V.

•KÕt qu¶ ®o ®ðîc hiÓn thÞ b»ng sè víi bèn ch÷ sè nªn cã thÓ ®äc kÕt qu¶ víi ®é chÝnh x¸c cao.

282

H×nh 5 Dao ®éng kÝ ®iÖn tö.

•Cã hiÖn tðîng c¸c sè cuèi kh«ng æn ®Þnh nÕu chän thang ®o qu¸ chÝnh x¸c.

•B¾t buéc ph¶i dïng pin víi mäi chøc n¨ng ®o.

C¸c bé phËn chÝnh :

•Mµn hiÓn thÞ kÕt qu¶ ®o víi bèn ch÷ sè vµ dÊu phÈy ®éng.

•Nóm xoay ®Ó chän chøc n¨ng vµ thang ®o.

•Lç c¾m d©y ®o tð¬ng øng chøc n¨ng ®o.

4.Dao ®éng kÝ ®iÖn tö

C«ng dông : §Ó quan s¸t, ®o lðêng c¸c ®¹i lðîng ®iÖn biÕn ®æi, vÝ dô nhð c¸c dao ®éng ®iÖn. §©y lµ mét c«ng cô ®a n¨ng trong phßng thÝ nghiÖm phæ th«ng vµ trong nghiªn cøu khoa häc (H×nh 5).

Th«ng thðêng dao ®éng kÝ ®iÖn tö cã thÓ gióp ta :

• Quan s¸t ®å thÞ cña U biÕn ®æi trong ph¹m vi tÇn sè rÊt réng (Hz ®Õn MHz)

•§Þnh lðîng c¸c gi¸ trÞ U, I.

•Ph¸t xung chuÈn víi c¸c d¹ng xung kh¸c nhau (sin, r¨ng cða, vu«ng).

•Quan s¸t ®ång thêi hai ®å thÞ cña U1, U2 kh¸c nhau (nÕu m¸y cã hai chïm tia).

− CÊu t¹o bªn ngoµi : Th«ng thðêng c¸c m¸y cã c¸c bé phËn chÝnh nhð sau :

•Mµn hiÓn thÞ c¸c ®ðêng ®Æc trðng cÇn quan s¸t.

•C¸c nóm ®iÒu khiÓn c¬ b¶n :

−BËt, t¾t m¸y ; ®é s¸ng tèi ; ®é héi tô (®é nÐt) cña ®iÓm s¸ng trªn mµn ;

−VÞ trÝ c©n b»ng cña ®iÓm s¸ng trªn mµn theo phð¬ng x (n»m ngang) vµ phð¬ng y (th¼ng ®øng).

−§é khuÕch ®¹i (dµi, ng¾n) cña d¶i s¸ng theo phð¬ng x, y.

−TÇn sè quÐt cña tia ªlectron theo x (cã nót chØnh th« vµ nót

vichØnh).

−Cã dïng, hay kh«ng dïng chøc n¨ng tù ®éng quÐt tia theo phð¬ng x.

• §ðêng ®ða tÝn hiÖu vµo víi d©y nèi chuyªn dïng cã bäc lðíi kim lo¹i ®Ó chèng nhiÔu.

283

CÊu t¹o :

Bé phËn chñ yÕu lµ mét èng phãng ®iÖn tö trong ch©n kh«ng víi c¸c b¶n cùc lµm lÖch tia ªlectron. Trong èng phãng ®iÖn tö cã c¸c bé phËn chÝnh sau :

−Cat«t vµ sîi ®èt ®Ó ph¸t x¹ ªlectron (H×nh 6).

−C¸c cùc an«t 1 vµ an«t 2 cã hiÖu ®iÖn thÕ cao so víi cat«t ®Ó gia tèc cho c¸c ªlectron vµ héi tô thµnh tia m¶nh.

−Mµn huúnh quang sÏ ph¸t s¸ng khi cã ªlectron ®Ëp vµo.

−C¸c cÆp ®iÖn cùc x, x' vµ y, y' ®Ó lµm lÖch tia theo phð¬ng

xvµ y.

H×nh 6 èng phãng ®iÖn tö.

LÖch tr¸i.

Mµn dao ®éng kÝ ban ®Çu.

LÖch ph¶i.

H×nh 7 Mµn dao ®éng kÝ.

 

 

Khi kh«ng cã hiÖu ®iÖn thÕ ®Æt vµo c¸c b¶n cùc x, y th× chØ cã mét ®iÓm s¸ng chÝnh gi÷a mµn. Khi cã hiÖu ®iÖn thÕ ®Æt vµo b¶n c¸c cùc x th× ®iÓm s¸ng bÞ lÖch tr¸i hoÆc ph¶i nhiÒu hay Ýt tuú theo dÊu vµ ®é lín cña hiÖu ®iÖn thÕ ®Æt vµo. Víi c¸c b¶n cùc y còng cã hiÖn tðîng lÖch lªn hay xuèng tð¬ng tù (H×nh 7).

§Æc biÖt nÕu ®Æt vµo c¸c b¶n cùc x mét hiÖu ®iÖn thÕ xung r¨ng cða th× sÏ cã mét vÖt s¸ng ngang.

284

H×nh 10 Hép ®iÖn trë mÉu.

5. M¸y ph¸t dao ®éng

 

C«ng dông :

 

M¸y ph¸t dao ®éng (cßn gäi lµ m¸y ph¸t

 

xung) lµ nguån ®iÖn c«ng suÊt nhá, cã U biÕn ®æi

 

tuÇn hoµn theo thêi gian gäi lµ c¸c xung ®iÖn.

 

Th«ng thðêng c¸c m¸y ph¸t cho ra ba d¹ng

 

tÝn hiÖu lµ xung h×nh sin, xung r¨ng cða vµ xung

 

vu«ng. Trong thÝ nghiÖm ë líp 11, chØ cÇn dïng

H×nh 8 M¸y ph¸t dao ®éng.

víi xung h×nh sin vµ r¨ng cða nhð H×nh 9.

 

C¸c nóm ®iÒu chØnh :

 

Trong m¸y ph¸t xung, thðêng cã ba lo¹i

 

nóm ®iÒu chØnh sau

 

• D¹ng xung : r¨ng cða, vu«ng, sin, tam gi¸c.

 

• TÇn sè xung (Hz).

 

• Biªn ®é xung (V).

 

Chó ý : Kh«ng g©y ®o¶n m¹ch ®Çu ra

H×nh 9 Xung r¨ng cða.

cña m¸y !

6. Hép ®iÖn trë mÉu

C«ng dông :

§Ó t¹o c¸c ®iÖn trë cã gi¸ trÞ cÇn thiÕt víi ®é chÝnh x¸c cao tíi n¨m ch÷ sè cã nghÜa.

CÊu t¹o :

Bªn ngoµi gåm hai ®iÖn cùc vµ n¨m nóm xoay ®iÒu chØnh gi¸ trÞ ®iÖn trë.

Bªn trong gåm nhiÒu ®iÖn trë nhá cã ®é chÝnh x¸c cao ®ðîc liªn kÕt mét c¸ch thÝch hîp víi c¸c nóm ®iÒu chØnh.

Sö dông :

VÝ dô muèn cã mét ®iÖn trë lµ 1 204 Ω ta cÇn xoay c¸c nóm vÒ c¸c vÞ trÝ nhð sau :

•Nóm x 1000 : sè 1

•Nóm x 100 : sè 2

•Nóm x 10 : sè 0

285

•Nóm x 1 : sè 4

•Nóm x 0,1 : sè 0

Chó ý : Kh«ng ®Ó dßng ®iÖn thùc ch¹y qua lín h¬n dßng ®iÖn ®Þnh møc cña hép ®iÖn trë.

H×nh 11 M¹ch ®iÖn trong hép ®iÖn trë.

286

Phô lôc 2

B¶ng tra cøu

H»ng sè ®iÖn m«i cña mét sè chÊt

ChÊt khÝ hay h¬i

¤xi

 

1,00053

Kh«ng khÝ

 

1,000567

Nit¬

 

1,00058

H¬i nðíc

 

1,0126

ChÊt

láng

Nit¬ láng

 

1,445

DÇu ho¶

 

2,1

Nðíc

 

81,0

 

ChÊt

r¾n

Parafin

 

2,0

Poliªtilen

 

2,3

Cao su

 

2,3 − 5,0

£bonit

 

2,7 − 3,0

Sø

 

5,5 − 6,5

Thuû tinh thðêng

 

6,0 − 8,4

GiÊy (kÜ thuËt ®iÖn)

 

6,6 − 8,5

Mica

 

7,5

Gèm (®Ó lµm tô ®iÖn)

 

28 − 30

§iÖn trë suÊt vµ hÖ sè nhiÖt cña ®iÖn trë cña mét sè kim lo¹i hay hîp kim

Tªn chÊt

ρ(×10−8Ω.m)

α(×10−3 K−1)

 

 

 

B¹c

1,62

4,1

§ång

1,69

4,3

Vµng

2,0

4,0

Nh«m

2,75

4,4

Vonfam

5,25

4,5

KÏm

5,9

3,5

S¾t

9,68

6,5

Niken

10,0

5,0

ThiÕc

11,5

4,3

Ch×

19,0

4,2

Thuû ng©n

95,8

0,9

287

Mét sè h»ng sè vËt lÝ c¬ b¶n

Tèc ®é ¸nh s¸ng trong ch©n kh«ng

2,998.108m/s ≈ 3.108m/s

§iÖn tÝch nguyªn tè

1,

60.10−19 C

 

 

Khèi lðîng (tÜnh) cña ªlectron

9,11.10−31 kg

Khèi lðîng (tÜnh) cña pr«t«n

1,

67.10−27 kg

Sè Fa-ra-®©y

9, 65.107 C/kmol

ChiÕt suÊt tuyÖt ®èi cña mét sè chÊt

(®èi víi ¸nh s¸ng vµng cña ®Ìn natri)

ChÊt khÝ ë ®iÒu kiÖn tiªu chuÈn

Hi®r«

1,00014

 

 

¤xi

1,00027

 

 

Kh«ng khÝ

1,00029

 

 

Nit¬

1,00030

 

 

KhÝ cacbonic

1,00045

 

 

ChÊt láng

 

Rðîu nguyªn chÊt

1,30

 

 

Nðíc

1,33

 

 

Axit sunfuric

1,43

 

 

Glixerol

1,47

 

 

Benzen

1,50

 

 

Cacbon sunfua

1,63

 

 

ChÊt r¾n

 

Nðíc ®¸ (b¨ng)

1,31

 

 

Th¹ch anh (ë nhiÖt ®é nãng ch¶y)

1,46

 

 

Thuû tinh thðêng

1,52

 

 

§ðêng

1,56

 

 

Pha lª

1,6 − 1,8

 

 

Kim cð¬ng

2,42

 

 

288

Phô lôc 3

§¸p ¸n vµ ®¸p sè bµi tËp

Chð¬ng I

1.1. C ; 2. C ; 3. 8,6 C ; 4. 0,92.10−7 N.

2.1. D ; 2. C.

3.1. B ; 2. B ; 3. 125.10−5 C ; 4. 4 500 V/m.

5.a) 36 000 V/m, E hðíng vÒ phÝa q2 ;

b)16 000 V/m, E hðíng ra xa q1.

6. a) E = 45643 10−3 ≈ 1,2.10−3 V/m. Phð¬ng cña E vu«ng gãc víi BC vµ hðíng ra phÝa xa trung ®iÓm cña BC.

 

 

b) E =

45

−3

≈

 

−3

V/m. Phð¬ng cña E song song

 

 

 

 

10

 

0,70.10

 

 

 

64

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

víi BC.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

7.

0.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

4.

1. D ; 2. D. 3. 0 ; 4. 200 V/m ; 5. 2,6 mm ; 6. −1 J ; 7. 127,5 V ;

 

8. −24.10−9 C.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

6.

1.

B ; 2. A. sai ; B. sai ; C. sai ; D. ®óng.

 

7.

1.

D ; 2. C ; 3. 0,11 μC ; 4. a) 5,6 pF ; b) 6 000 V.

 

5.

100 V ; 6. a) 50 V ; b) 2.10−5 C ; 7. 5,46 pF.

 

8. a) C

= 5 μF ; q

bé

= 5.10−5C.

 

 

 

 

bé

 

 

 

 

 

 

= 3.10−5 C ; UC

 

 

 

 

b) UC

 

= 10 V, q

1

= UC

= 5V,

 

 

1

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

3

q2 = q3 = 2.10−5 C.

8.1. C ; 2. 0,03 J ; 3. N¨ng lðîng bé acquy t¨ng lªn 0,084 J ; 4. 0,01 J/m3.

Chð¬ng II

10.1. C ; 2. C ; 3. 0,31.1019.

11.1. C ; 2. D.

12.1. B ; 2. D ; 3. a) Qua ®Ìn 2 lín h¬n ; b) ®iÖn trë ®Ìn 1 lín h¬n ;

c)®Ìn 1 dÔ ch¸y ;

4.4 ; 5. 200 Ω.

13.1. B ; 2. D ; 3. 12,25 V ; 2,5 A.

289

Соседние файлы в папке Class 11
Помощь Обратная связь Вопросы и предложения Пользовательское соглашение Политика конфиденциальности