Добавил:
Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:

SGK_drive / Class 11 / 533_20200918030813_ngu-van---nc---tap-1---da-ghep

.pdf
Скачиваний:
1
Добавлен:
01.01.2023
Размер:
15.11 Mб
Скачать

NGÖÕ VAÊN

NAÂNG CAO

11

TAÄP MOÄT

(T¸i b¶n lÇn thø m−êi hai)

nhµ xuÊt b¶n gi¸o dôc ViÖt Nam

Hãy bảo quản, giữ gìn sách giáo khoa để dành tặng cho các em học sinh lớp sau !

B¶n quyÒn thuéc Nhµ xuÊt b¶n Gi¸o dôc ViÖt Nam Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o

01–2020/CXBIPH/752–869/GD

M· sè : NH111T0

2

Lª H÷u Tr¸c (NguyÔn TiÕn Chung vÏ)

Vµo phñ chóa trÞnh

(TrÝch Th−îng kinh kÝ sù(1))

Lª H÷u Tr¸c

KÕt qu¶ cÇn ®¹t

ThÊy ®−îc sù c¶m nhËn cña Lª H÷u Tr¸c vÒ uy quyÒn vµ cuéc sèng cña chóa TrÞnh.

HiÓu ®−îc ®Æc ®iÓm bót ph¸p kÝ sù cña t¸c gi¶ qua ®o¹n trÝch.

TiÓu dÉn

Lª H÷u Tr¸c (1720 ? - 1791) lµ danh y lçi l¹c, nhµ v¨n tµi hoa, ng−êi lµng Liªu X¸, huyÖn §−êng Hµo, phñ Th−îng Hång, trÊn H¶i D−¬ng (nay

thuéc huyÖn Yªn MÜ, tØnh H−ng Yªn), biÖt hiÖu H¶i Th−îng L·n ¤ng(2). Lµ

con thø b¶y cña quan H÷u thÞ lang bé C«ng nªn Lª H÷u Tr¸c cßn cã tªn lµ Chiªu B¶y. Tuy sinh ra, lín lªn ë quª cha, nh−ng khi gÇn ba m−¬i tuæi, «ng vÒ sèng t¹i quª mÑ thuéc xø Bµu Th−îng, x· T×nh DiÔm (nay thuéc x· S¬n Quang) huyÖn H−¬ng S¬n, tØnh Hµ TÜnh.

§· cã mét thêi Lª H÷u Tr¸c theo nghÒ vâ. Sau, «ng nhËn thÊy "ngoµi

viÖc luyÖn c©u v¨n cho hay, mµi l−ìi g−¬m cho s¾c, cßn ph¶i ®em hÕt t©m lùc ch÷a bÖnh cho ng−êi". Tõ ®Êy, t¸c gi¶ ®i s©u vµo nghiªn cøu y häc, ®óc kÕt thµnh bé s¸ch gåm s¸u m−¬i s¸u quyÓn víi nhan ®Ò H¶i Th−îng y t«ng t©m lÜnh. QuyÓn cuèi cïng (quyÓn vÜ) cña bé s¸ch nµy lµ mét t¸c phÈm v¨n häc ®Æc s¾c : Th−îng kinh kÝ sù.

(1)Th−îng kinh kÝ sù : KÝ sù ®Õn kinh ®«.

(2)H¶i Th−îng L·n ¤ng : ¤ng l−êi ë ®Êt Th−îng Hång, H¶i D−¬ng.

3

Th−îng kinh kÝ sù ®¸nh dÊu sù ph¸t triÓn míi cña thÓ ViÖt Nam thêi trung ®¹i. T¸c gi¶ ghi l¹i nh÷ng c¶m nhËn cña b¶n th©n tr−íc hiÖn thùc vÒ c¶nh vËt vµ con ng−êi mµ m×nh tËn m¾t chøng kiÕn kÓ tõ khi nhËn ®−îc lÖnh triÖu vÒ kinh ®« ch÷a bÖnh cho thÕ tö C¸n ngµy 12 th¸ng giªng n¨m Nh©m DÇn (1782) cho ®Õn lóc xong viÖc, vÒ tíi nhµ ë H−¬ng S¬n ngµy mång 2 th¸ng 11 (tæng céng lµ 9 th¸ng 20 ngµy).

T¸c phÈm më ®Çu b»ng c¶nh u nh· ë H−¬ng S¬n, ®−a ng−êi ®äc vµo thÕ giíi méng m¬ cña mét Èn sÜ l¸nh ®êi. Bçng cã chØ(1) triÖu vµo kinh. Cuéc sèng

ªm ®Òm bÞ ph¸ tan. L·n ¤ng buéc ph¶i lªn ®−êng. C¸c sù viÖc cø diÔn ra theo thêi gian vµ ®Ì nÆng lªn t©m tr¹ng t¸c gi¶.

Sau khi ®Õn kinh ®«, Lª H÷u Tr¸c ®−îc mêi ®Õn ë nhµ ng−êi em cña QuËn Huy. TiÕp ®ã t¸c gi¶ b¾t ®Çu vµo phñ chóa ®Ó kh¸m bÖnh cho thÕ tö C¸n. §o¹n trÝch thuËt l¹i viÖc Lª H÷u Tr¸c vµo phñ chóa TrÞnh.

*

**

Mång 1 th¸ng 2. S¸ng tinh m¬, t«i nghe tiÕng gâ cöa rÊt gÊp. T«i ch¹y ra më cöa. Th× ra mét ng−êi ®Çy tí quan Ch¸nh ®−êng(2) võa nãi võa thë hæn hÓn :

Cã th¸nh chØ triÖu cô vµo ! Quan truyÒn mÖnh(3) hiÖn ®ang ë nhµ cô lín con, con v©ng lÖnh ch¹y ®Õn ®©y b¸o tin. LÝnh ë dinh ®· ®em c¸ng ®Õn ®ãn cô ë ngoµi cöa. Xin cô vµo phñ chÇu ngay.

T«i bÌn söa sang ¸o mò chØnh tÒ, lªn c¸ng vµo phñ. Tªn ®Çy tí ch¹y ®µng tr−íc hÐt ®−êng. C¸ng ch¹y nh− ngùa lång, t«i bÞ xãc mét mÎ, khæ kh«ng nãi hÕt. Chóng t«i ®i cöa sau vµo phñ. Ng−êi truyÒn mÖnh dÉn t«i qua mÊy lÇn cöa n÷a, theo ®−êng bªn tr¸i mµ ®i. T«i ngÈng ®Çu lªn : ®©u ®©u còng lµ c©y cèi um tïm, chim kªu rÝu rÝt, danh hoa ®ua th¾m, giã ®−a thoang tho¶ng mïi h−¬ng. Nh÷ng d·y hµnh lang quanh co nèi nhau liªn tiÕp. Ng−êi gi÷ cöa truyÒn b¸o rén rµng,

ng−êi cã viÖc quan qua l¹i nh− m¾c cöi. VÖ sÜ canh gi÷ cöa cung, ai muèn ra vµo ph¶i cã thÎ(4).

T«i nghÜ bông : M×nh vèn con quan, sinh tr−ëng ë chèn phån hoa, chç nµo trong cÊm thµnh m×nh còng ®· tõng biÕt. ChØ cã nh÷ng viÖc ë trong phñ chóa lµ

(1)ChØ : chiÕu chØ cña vua, ë ®©y lµ chiÕu chØ cña chóa TrÞnh S©m.

(2)Quan Ch¸nh ®−êng : chøc quan ®øng ®Çu tr«ng coi mäi viÖc trong phñ chóa ; ë ®©y chØ QuËn Huy.

(3)Quan truyÒn mÖnh (còng gäi lµ quan truyÒn chØ) : quan chuyªn lµm nhiÖm vô truyÒn mÖnh lÖnh cña vua cho bÒ t«i ; ë ®©y lµ quan truyÒn chØ cña chóa.

(4)ThÎ : nh− giÊy ra vµo c«ng së ngµy nay.

4

m×nh chØ míi nghe nãi th«i. B−íc ch©n ®Õn ®©y míi hay c¶nh giµu sang cña vua chóa thùc kh¸c h¼n ng−êi th−êng ! BÌn ng©m mét bµi th¬ ®Ó ghi nhí viÖc nµy :

LÝnh ngh×n cöa v¸c ®ßng(1) nghiªm nhÆt, C¶ trêi Nam sang nhÊt lµ ®©y !

LÇu tõng g¸c vÏ tung m©y,

RÌm ch©u, hiªn ngäc, bãng mai ¸nh vµo. Hoa cung tho¶ng ng¹t ngµo ®−a tíi, V−ên ngù nghe vÑt nãi ®ßi phen.

Quª mïa, cung cÊm ch−a quen,

Kh¸c g× ng− phñ ®µo nguyªn(2) thuë nµo !(3)

§i ®−îc vµi tr¨m b−íc, qua mÊy lÇn cöa míi ®Õn c¸i ®iÕm "HËu m· qu©n tóc trùc"(4). §iÕm lµm bªn mét c¸i hå, cã nh÷ng c¸i c©y l¹ lïng vµ nh÷ng hßn ®¸ k× l¹.

Trong ®iÕm, cét vµ bao l¬n l−în vßng, kiÓu c¸ch thËt lµ xinh ®Ñp. Quan Ch¸nh ®−êng mçi khi ë triÒu ra th× nghØ ë ®Êy. ThÊy t«i, «ng b¶o quan truyÒn chØ :

ChiÒu qua, t«i ®· t©u lªn. Th¸nh th−îng(5) cho phÐp cô vµo ®Ó hÇu m¹ch §«ng cung thÕ tö(6).

¤ng cïng vµo víi quan truyÒn chØ, b¶o t«i ®i theo cïng mÊy ng−êi tiÓu hoµng m«n(7). §i bé ®Õn mét c¸i cöa lín, thÞ vÖ, qu©n sÜ thÊy t«i ¨n mÆc cã vÎ l¹ lïng,

muèn gi÷ l¹i. Quan truyÒn chØ nãi :

Cã th¸nh chØ triÖu.

(1)V¸c ®ßng : dÞch tho¸t ý tõ ch÷ "kim qua" c¸i m¸c, mét lo¹i vò khÝ thêi x−a.

(2)§µo nguyªn : lÊy ý trong §µo Hoa nguyªn kÝ (truyÖn Suèi Hoa ®µo) cña §µo TiÒm thêi §«ng TÊn (Trung Quèc), kÓ chuyÖn mét ng−êi ®¸nh c¸ l¹c ®Õn suèi Hoa ®µo. Sau dïng hai ch÷ "®µo nguyªn" ®Ó chØ thÕ giíi thÇn tiªn.

(3)Nguyªn bµi th¬ ®−îc viÕt theo thÓ thÊt ng«n b¸t có §−êng luËt. ë ®©y ng−êi dÞch ®· chuyÓn sang th¬ song thÊt lôc b¸t.

(4)§iÕm : ng«i nhµ dïng ®Ó dõng ch©n nghØ ng¬i hoÆc chê ®îi ; ®iÕm "HËu m· qu©n tóc trùc" : n¬i qu©n hËu m· lu«n cã mÆt ®Ó ®îi sai ph¸i.

(5)Th¸nh th−îng : tõ dïng ®Ó chØ nhµ vua, ë ®©y chØ chóa TrÞnh S©m.

(6)§«ng cung : n¬i ë cña th¸i tö – ng−êi sÏ lªn nèi ng«i vua ; thÕ tö : ng−êi sÏ lªn nèi ng«i chóa, ë ®©y lµ TrÞnh C¸n.

(7)TiÓu hoµng m«n : tªn gäi quan ho¹n thêi x−a.

5

Hä bÌn ®Ó cho t«i ®i. Qua d·y hµnh lang phÝa t©y, ®Õn mét c¸i nhµ lín thËt lµ cao vµ réng. Hai bªn lµ hai c¸i kiÖu ®Ó vua chóa ®i. §å nghi tr−îng(1) ®Òu s¬n

son thÕp vµng. ë gi÷a ®Æt mét c¸i sËp thÕp vµng. Trªn sËp m¾c mét c¸i vâng ®iÒu. Tr−íc sËp vµ hai bªn, bµy bµn ghÕ, nh÷ng ®å ®¹c nh©n gian ch−a tõng thÊy. T«i chØ d¸m ng−íc m¾t nh×n råi l¹i cói ®Çu ®i. L¹i qua mét cöa n÷a, ®Õn mét c¸i lÇu cao vµ réng. ë ®©y, cét ®Òu s¬n son thÕp vµng. T«i hái nhá quan truyÒn chØ, «ng ta nãi :

Ta võa ®i qua nhµ "§¹i ®−êng". Nhµ Êy gäi lµ "QuyÓn bång", c¸i g¸c nµy gäi lµ "G¸c tÝa". V× thÕ tö "dïng trµ" ë ®©y, cho nªn gäi nã lµ "phßng trµ". (Sè lµ ë ®©y kiªng danh tõ "thuèc" nªn gäi thuèc lµ "trµ").

BÊy giê trong "phßng trµ" cã b¶y, t¸m ng−êi. ThÊy quan Ch¸nh ®−êng ®Õn, tÊt c¶ ®Òu ®øng dËy. Quan Ch¸nh ®−êng ngåi ghÕ trªn. Mäi ng−êi ngåi theo thø tù. Quan Ch¸nh ®−êng b¶o t«i ngåi vµo gi÷a. Lóc ®Çu t«i kh«ng hiÓu, sau míi biÕt ®ã lµ c¸c vÞ l−¬ng y cña s¸u cung, hai viÖn ®−îc dù vµo viÖc hÇu trµ, ngµy ®ªm chÇu chùc ë ®Êy. ThÊy t«i, hä ®Òu nh×n nhau. Cã ng−êi cói xuèng hái nhá. Quan Ch¸nh ®−êng c−êi :

Cô nµy lµ con «ng Liªu X¸ ë §−êng Hµo vµo ngô c− trong H−¬ng S¬n, lµm thuèc hay cã tiÕng, nay v©ng th¸nh chØ vµo kinh.

BÊy giê cã ng−êi chÝt kh¨n l−ît tµu, c−êi vµ b¶o t«i :

Cô cã biÕt t«i kh«ng ?

T«i lµ kÎ ë n¬i quª mïa, lµm sao biÕt ®−îc c¸c vÞ ë n¬i triÒu ®×nh ®«ng ®óc nh− thÕ nµy ?

T«i lµ ng−êi An ViÖt, huyÖn La S¬n, ë nhµ, t«i vÉn nghe tiÕng cô nh− sÊm ®éng bªn tai, nh−ng ch−a hÒ ®−îc gÆp.

BÊy giê t«i míi biÕt «ng ta lµm gi¸o quan ë An ViÖt, tªn lµ Chøc, ®−îc «ng NguyÔn Kiªm ng−êi Tiªn §iÒn lµm Thù trÊn ®Ò cö lµm thÇy thuèc chÇu chùc ë ®©y. Sau ®ã, l¹i ®−îc lµm thuèc ë Bé Binh, gi÷ chøc Tham ®ång. T«i nãi :

Chç ë cña t«i kh«ng xa chç ë cña ngµi bao nhiªu. T«i mÊy lÇn muèn ®Õn th¨m nh−ng phiÒn mét nçi lµ kh«ng cã dÞp.

§ang dë c©u chuyÖn th× quan truyÒn mÖnh ®Õn nãi nhá víi quan Ch¸nh ®−êng. Quan Ch¸nh ®−êng ®øng dËy, b¶o t«i :

(1) §å nghi tr−îng : c¸c lo¹i ®å dïng theo nghi thøc cÊp bËc quy ®Þnh cho vua chóa.

6

Ta h·y vµo ¨n c¬m s¸ng mét l¸t ®·.

T«i theo «ng, ®i theo con ®−êng cò trë vÒ ®iÕm "HËu m·". ¤ng nãi :

Th¸nh th−îng ®ang ngù ë ®Êy, xung quanh cã phi tÇn chÇu chùc, nªn ch−a thÓ yÕt kiÕn. Ta h·y t¹m ra ngoµi.

¤ng san m©m c¬m cho t«i ¨n. M©m vµng, chÐn b¹c, ®å ¨n toµn lµ cña ngon vËt l¹, t«i bÊy giê míi biÕt c¸i phong vÞ cña nhµ ®¹i gia. ¡n xong, thÊy mét viªn quan hÇu cËn ch¹y l¹i mêi quan Ch¸nh ®−êng vµo vµ b¶o t«i ®i theo. §ét nhiªn, thÊy «ng ta më mét chç trong mµn gÊm råi b−íc vµo. ë trong tèi om, kh«ng thÊy cã cöa ngâ g× c¶. §i qua ®é n¨m, s¸u lÇn tr−íng gÊm nh− vËy, ®Õn mét c¸i phßng réng, ë gi÷a phßng cã mét c¸i sËp thÕp vµng. Mét ng−êi ngåi trªn sËp ®é n¨m, s¸u tuæi, mÆc ¸o lôa ®á. Cã mÊy ng−êi ®øng hÇu hai bªn. Gi÷a phßng lµ mét c©y nÕn to c¾m trªn mét c¸i gi¸ b»ng ®ång. Bªn sËp ®Æt mét c¸i ghÕ rång s¬n son thÕp vµng, trªn ghÕ bµy nÖm gÊm. Mét c¸i mµn lµ che ngang s©n. ë trong cã mÊy ng−êi cung nh©n ®ang ®øng xóm xÝt. §Ìn s¸p chiÕu s¸ng, lµm næi mµu mÆt phÊn vµ mµu ¸o ®á. Xung quanh lÊp l¸nh, h−¬ng hoa ngµo ng¹t. Xem chõng Th¸nh th−îng th−êng th−êng vÉn ngåi trªn ghÕ rång nµy, nay ng−êi rót lui vµo mµn ®Ó t«i xem m¹ch §«ng cung cho thËt kÜ.

T«i nÝn thë ®øng chê ë xa. Quan Ch¸nh ®−êng truyÒn lÖnh cho t«i l¹y bèn l¹y. ThÕ tö c−êi :

¤ng nµy l¹y khÐo !

Quan Ch¸nh ®−êng l¹i truyÒn mÖnh :

Cô giµ yÕu, cho phÐp cô ngåi hÇu m¹ch.

T«i khóm nóm ®Õn tr−íc sËp xem m¹ch. Xem xong, nghe trong mµn cã tiÕng nãi nhá :

Cho «ng ta xem c¶ th©n h×nh n÷a !

Mét viªn quan néi thÇn(1) ®øng chÇu ®Õn bªn sËp xin phÐp thÕ tö. ThÕ tö ®øng dËy, cëi ¸o, ®øng bªn gi−êng cho t«i xem. T«i xem kÜ tÊt c¶ l−ng, bông vµ ch©n tay mét l−ît. Quan Ch¸nh ®−êng l¹i truyÒn mÖnh b¶o t«i l¹y t¹ råi ®i ra. T«i ®øng dËy l¹y bèn l¹y. ThÊy quan Ch¸nh ®−êng b¶o mét tiÓu hoµng m«n ®−a t«i ra "phßng trµ" ngåi. Mét l¸t sau, «ng ®Õn hái :

(1) Quan néi thÇn : quan hÇu cËn trong cung cÊm.

7

Cô xem m¹ch nh− thÕ nµo ? Nªn dïng thø thuèc g× th× cô cø viÕt mét tê tr×nh lªn.

Råi «ng l¹i tiÕp :

BÖnh ®· nöa n¨m nay. Tr−íc kia gÇy l¾m, nay ®· h¬i cã da, cã thÞt, b¶n chÊt

yÕu, bÖnh ®· l©u mµ kh«ng bæ ®−îc, v× dïng d−¬ng d−îc th× nãng, mµ dïng ©m d−îc th× trÖ(1). Cã khi ph¶i dïng nh÷ng vÞ ph¸t t¸n(2) míi xong !

¤ng b¶o quan T¶ viÖn ®em nh÷ng ®¬n thuèc ®ang dïng ®Õn cho t«i xem. Nguyªn khi «ng ®Ò cö t«i vµ nãi mÊy c©u nµy lµ còng cã ý muèn t«i biÕt chõng. ¤ng còng cã biÕt thuèc, tuy kiÕn thøc vÒ thuèc ch−a s©u, nh−ng hÔ bµn ®Õn thuèc lµ cø muèn dïng thø thuèc c«ng ph¹t. ¤ng th−êng nãi : "Cã bÖnh th× tr−íc hÕt lµ ph¶i ®uæi bÖnh. Khi ®· ®uæi c¸i tµ ®i råi h·y bæ, th× míi lµ c¸i phÐp ®óng ®¾n nhÊt". Nh−ng theo ý t«i, ®ã lµ v× thÕ tö ë trong chèn mµn che tr−íng phñ, ¨n qu¸ no, mÆc qu¸ Êm nªn t¹ng phñ yÕu ®i. V¶ l¹i, bÖnh m¾c ®· l©u, tinh khÝ kh« hÕt, da

mÆt kh«, rèn låi to, g©n thêi xanh, tay ch©n gÇy gß. §ã lµ v× nguyªn khÝ ®· hao mßn, th−¬ng tæn qu¸ møc. NÕu chØ lo dïng thø thuèc c«ng ph¹t kh¾c b¸c(3)

kh«ng biÕt r»ng nguyªn khÝ cµng hao mßn dÇn th× chØ lµm cho ng−êi thªm yÕu. BÖnh thÕ nµy kh«ng bæ th× kh«ng ®−îc. Nh−ng sî m×nh kh«ng ë l©u, nÕu m×nh lµm cã kÕt qu¶ ngay th× sÏ bÞ danh lîi nã rµng buéc, kh«ng lµm sao vÒ nói ®−îc n÷a. Chi b»ng ta dïng thø ph−¬ng thuèc hoµ ho·n, nÕu kh«ng tróng th× còng kh«ng sai bao nhiªu. Nh−ng råi l¹i nghÜ : Cha «ng m×nh ®êi ®êi chÞu ¬n cña n−íc, ta ph¶i dèc hÕt c¶ lßng thµnh, ®Ó nèi tiÕp c¸i lßng trung cña cha «ng m×nh míi ®−îc. NghÜ ®i nghÜ l¹i mét håi, t«i míi nãi :

T«i thÊy th¸nh thÓ gÇy, m¹ch l¹i tÕ, s¸c(4). ThÕ lµ ©m d−¬ng ®Òu bÞ tæn h¹i,

nay ph¶i dïng thuèc thËt bæ ®Ó båi d−ìng t× vµ thËn, cèt gi÷ c¸i c¨n b¶n tiªn thiªn(5) vµ lµm nguån gèc cho c¸i hËu thiªn(6). ChÝnh khÝ ë trong mµ th¾ng th×

bÖnh ë ngoµi sÏ tù nã tiªu dÇn, kh«ng trÞ bÖnh mµ bÖnh sÏ mÊt.

(1)D−¬ng d−îc : thuèc cã tÝnh nãng ; ©m d−îc : thuèc cã tÝnh l¹nh ; trÖ : ø ®äng kh«ng l−u th«ng.

(2)VÞ ph¸t t¸n : vÞ thuèc cã t¸c dông lµm cho ng−êi bÖnh ®æ må h«i.

(3)Thuèc c«ng ph¹t kh¾c b¸c : lo¹i thuèc dïng ®Ó ch÷a bÖnh cho mau khái nh−ng rÊt h¹i ®Õn søc khoÎ cña ng−êi bÖnh.

(4)M¹ch tÕ, s¸c : m¹ch nhá vµ ®Ëp nhanh.

(5)Tiªn thiªn : c¸i bÈm sinh cña con ng−êi khi cßn trong bµo thai, ngµy nay gäi lµ gien di truyÒn.

(6)HËu thiªn : c¸i do nu«i d−ìng, ®−îc h×nh thµnh sau khi ra ®êi.

8

¤ng tá ý kiÕn nãi ®i nãi l¹i mÊy lÇn, nh−ng t«i vÉn cø gi¶i thÝch m·i. ¤ng nãi :Cô ®· cã chñ ý nh− thÕ th× cô cø viÕt ra thµnh ph−¬ng thuèc ®Ó d©ng lªn. T«i v©ng lÖnh viÕt tê kh¶i r»ng :

"ChÇu m¹ch, thÊy s¸u m¹ch tÕ, s¸c vµ v« lùc, h÷u quan yÕu, h÷u xÝch l¹i cµng yÕu h¬n. Êy lµ t× ©m h−, vÞ ho¶ qu¸ thÞnh, kh«ng gi÷ ®−îc khÝ d−¬ng, nªn ©m ho¶

®i cµn. V× vËy, bªn ngoµi thÊy cæ tr−íng, ®ã lµ t−îng tr−ng ngoµi th× phï, bªn trong th× trèng. Nªn bæ t× thæ th× yªn. Nay pháng dïng : b¹ch truËt (mét l¹ng(1)), thôc ®Þa (ba ®ång(2)), can kh−¬ng (hai ®ång), ngò vÞ (mét ®ång). S¾c cho ®Æc, mçi

mét lÇn uèng mét th×a trµ ®iÒu víi n−íc s©m s¾c ®Æc. Uèng khi l−ng bông. TiÓu thÇn Lª H÷u Tr¸c phông kª".

T«i viÕt xong ®−a lªn. ¤ng nh×n kÜ mét håi, xem cã ý ng¹i. C¸c thÇy lang ngåi ®Êy còng muèn xem. ¤ng kh«ng cho, ®ót giÊy vµo tói ¸o, c−êi :

Ph−¬ng thuèc vµ lËp luËn cña cô kh¸c chóng ta nhiÒu.

¤ng b¶o mét néi thÇn mang tê giÊy vµo. Mét l¸t sau, «ng ®øng dËy b¶o t«i ®i theo, trë vÒ ®iÕm "HËu m·". Uèng trµ mét l¸t, «ng nãi víi t«i :

Cô ®i xa x«i vÊt v¶, giê h·y t¹m vÒ nghØ. Cã bµ con b¹n bÌ mêi mäc còng kh«ng ®−îc ®i ®©u. §Ó chê th¸nh chØ xem nh− thÕ nµo.

T«i tõ gi·, lªn c¸ng vÒ dinh Trung Kiªn. Trong vßng m−êi ngµy, b¹n bÌ trong kinh ®Òu ®Õn th¨m hái, th−êng t×nh nh− thÕ.

(Theo Lª H÷u Tr¸c, Th−îng kinh kÝ sù,

b¶n dÞch cña Phan Vâ, NXB V¨n häc, Hµ Néi, 1971)

h−íng dÉn häc bµi

1.Cho biÕt Lª H÷u Tr¸c dïng bao nhiªu lÇn tõ th¸nh chØ, th¸nh th−îng, th¸nh thÓ trong ®o¹n trÝch ? Nh÷ng tõ ®ã dïng ®Ó chØ c¸i g×, chØ ai vµ dông ý cña t¸c gi¶ ?

(1)L¹ng : ®¬n vÞ träng l−îng thêi x−a, t−¬ng ®−¬ng víi 40 gam.

(2)§ång : b»ng mét phÇn m−êi l¹ng (4 gam).

9