c«ng cuéc x©y dùng vμ ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n−íc. H¬n n÷a, ph¸t triÓn kinh tÕ t− b¶n nhμ n−íc cßn lμ gi¶i ph¸p ®Ó n©ng cao søc c¹nh tranh vμ kinh doanh cã hiÖu qu¶ cña c¸c doanh nghiÖp nhμ n−íc ë n−íc ta hiÖn nay. Do vËy, ph¸t triÓn kinh tÕ t− b¶n nhμ n−íc lμ ®ßi hái kh¸ch quan, gi÷ vai trß lμ h×nh thøc kinh tÕ trung gian, h×nh thøc kinh tÕ qu¸ ®é, lμ "cÇu nèi" ®−a s¶n xuÊt nhá l¹c hËu lªn chñ nghÜa x· héi bá qua chÕ ®é t− b¶n chñ nghÜa ë n−íc ta.
Kinh tÕ cã vèn ®Çu t− n−íc ngoμi lμ thμnh phÇn kinh tÕ dùa trªn h×nh thøc së h÷u vèn cña n−íc ngoμi. §©y lμ thμnh phÇn kinh tÕ cã quy m« vèn lín, cã tr×nh ®é qu¶n lÝ hiÖn ®¹i vμ tr×nh ®é c«ng nghÖ cao, ®a d¹ng vÒ ®èi t¸c cho phÐp thu hót nhiÒu vèn ®Çu t− n−íc ngoμi vμo n−íc ta.
Thμnh phÇn kinh tÕ nμy ph¸t triÓn theo h−íng : s¶n xuÊt, kinh doanh ®Ó xuÊt khÈu, x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ x· héi g¾n víi thu hót c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, t¹o thªm viÖc lμm. Do vËy, cÇn t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi, c¶i thiÖn m«i tr−êng kinh tÕ vμ ph¸p lÝ ®Ó ph¸t triÓn réng r·i c¸c ®èi t¸c, thu hót nhiÒu vèn ®Çu t−, thóc ®Èy nÒn kinh tÕ n−íc ta t¨ng tr−ëng vμ ph¸t triÓn.
Tãm l¹i, c¸c thμnh phÇn kinh tÕ võa hîp t¸c võa c¹nh tranh víi nhau lμ mét tÊt yÕu kh¸ch quan. Chóng gãp phÇn gi¶i phãng lùc l−îng s¶n xuÊt, thu hót vμ sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c nguån lùc trong n−íc vμ ngoμi n−íc, t¹o nhiÒu vèn, nhiÒu viÖc lμm, thay ®æi bé mÆt cña nÒn kinh tÕ, thóc ®Èy t¨ng tr−ëng kinh tÕ, thùc hiÖn môc tiªu : d©n giμu, n−íc m¹nh, x· héi c«ng b»ng, d©n chñ, v¨n minh.
ChÝnh v× thÕ, §¶ng vμ Nhμ n−íc ta chñ tr−¬ng thùc hiÖn nhÊt qu¸n vμ l©u dμi chÝnh s¸ch ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nhiÒu thμnh phÇn, ®ång thêi nhÊn m¹nh r»ng : "C¸c thμnh phÇn kinh tÕ kinh doanh theo ph¸p luËt ®Òu lμ bé phËn cÊu thμnh quan träng cña nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng
®Þnh h−íng x· héi chñ nghÜa, cïng ph¸t triÓn l©u dμi, hîp t¸c vμ c¹nh tranh lμnh m¹nh."(1)
(1) §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam : V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toμn quèc lÇn thø IX, S®d, tr. 29 30.
60
c) Tr¸ch nhiÖm cña c«ng d©n ®èi víi viÖc thùc hiÖn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn
Trªn c¬ së nhËn thøc ®−îc sù cÇn thiÕt ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nhiÒu thμnh phÇn, mçi c«ng d©n cã thÓ x¸c ®Þnh tr¸ch nhiÖm cña m×nh qua c¸c viÖc lμm sau ®©y :
Tin t−ëng, ñng hé vμ chÊp hμnh tèt chÝnh s¸ch ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nhiÒu thμnh phÇn ë n−íc ta.
Tham gia lao ®éng s¶n xuÊt ë gia ®×nh (nÕu gia ®×nh cã ho¹t ®éng trång trät, ch¨n nu«i hoÆc c¸c h×nh thøc s¶n xuÊt, kinh doanh kh¸c).
VËn ®éng ng−êi th©n trong gia ®×nh ®Çu t− vèn vμ c¸c nguån lùc kh¸c vμo s¶n xuÊt, kinh doanh.
Tæ chøc s¶n xuÊt, kinh doanh trong c¸c thμnh phÇn kinh tÕ, c¸c ngμnh, nghÒ vμ mÆt hμng mμ ph¸p luËt kh«ng cÊm. B»ng c¸ch ®ã, gãp phÇn thóc ®Èy ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng ®Þnh h−íng x· héi chñ nghÜa ë n−íc ta hiÖn nay.
Chñ ®éng t×m kiÕm viÖc lμm ë c¸c ngμnh nghÒ thuéc c¸c thμnh phÇn kinh tÕ phï hîp víi kh¶ n¨ng cña b¶n th©n.
2.Vai trß qu¶n lÝ kinh tÕ cña Nhμ n−íc
T¹i sao Nhµ n−íc l¹i cã vai trß qu¶n lÝ kinh tÕ ? Vai trß qu¶n lÝ kinh tÕ cña Nhµ n−íc nh− thÕ nµo vµ lµm thÕ nµo ®Ó t¨ng c−êng vai trß vµ hiÖu lùc qu¶n lÝ kinh tÕ cña Nhµ n−íc ?
a) Sù cÇn thiÕt kh¸ch quan ph¶i cã vai trß qu¶n lÝ kinh tÕ cña Nhµ n−íc
Trong lÞch sö h×nh thμnh vμ ph¸t triÓn nhμ n−íc, ë mçi thêi k× kh¸c nhau, vai trß qu¶n lÝ kinh tÕ cña nhμ n−íc cã møc ®é kh¸c nhau. Trong giai ®o¹n ®Çu cña kinh tÕ thÞ tr−êng, giai ®o¹n mμ ë ®ã c¬ chÕ vËn hμnh cña nã lμ c¬ chÕ thÞ tr−êng tù ®iÒu chØnh th× ch−a cã sù can thiÖp cña nhμ n−íc. ChØ ®Õn nh÷ng thËp niªn ®Çu thÕ kØ XX, khi kinh tÕ thÞ tr−êng tù do chuyÓn sang kinh tÕ thÞ tr−êng hiÖn ®¹i, vËn hμnh theo c¬ chÕ thÞ tr−êng cã sù qu¶n lÝ cña nhμ n−íc, th× lóc nμy viÖc qu¶n lÝ kinh tÕ
61
cña nhμ n−íc ®èi víi nÒn kinh tÕ míi ®Æt ra nh− lμ mét tÊt yÕu kh¸ch quan kh«ng chØ ®èi víi kinh tÕ thÞ tr−êng t− b¶n chñ nghÜa mμ c¶ víi kinh tÕ thÞ tr−êng ®Þnh h−íng x· héi chñ nghÜa.
Trong chñ nghÜa x· héi, nhμ n−íc víi t− c¸ch lμ ng−êi ®¹i diÖn cho chÕ ®é së h÷u toμn d©n vÒ t− liÖu s¶n xuÊt vμ ®¹i diÖn cho x· héi, thùc hiÖn viÖc ®iÒu tiÕt vμ qu¶n lÝ kinh tÕ, ®¶m b¶o nÒn kinh tÕ x· héi ph¸t triÓn æn ®Þnh vμ ®óng ®Þnh h−íng x· héi chñ nghÜa.
ë n−íc ta, ®Ó ph¸t huy vai trß tÝch cùc, kh¾c phôc nh÷ng h¹n chÕ cña kinh tÕ thÞ tr−êng, Nhμ n−íc kh«ng thÓ kh«ng ®iÒu tiÕt vμ qu¶n lÝ nÒn kinh tÕ. CÇn nhÊn m¹nh r»ng, chØ cã Nhμ n−íc x· héi chñ nghÜa míi cã kh¶ n¨ng gi¶i quyÕt cã hiÖu qu¶ vμ triÖt ®Ó nh÷ng h¹n chÕ cña kinh tÕ thÞ tr−êng, ®−a kinh tÕ thÞ tr−êng n−íc ta ph¸t triÓn theo ®óng ®Þnh h−íng x· héi chñ nghÜa.
b) Néi dung qu¶n lÝ kinh tÕ cña Nhµ n−íc
Nhμ n−íc x· héi chñ nghÜa cã vai trß qu¶n lÝ kinh tÕ chñ yÕu sau ®©y :Qu¶n lÝ c¸c doanh nghiÖp kinh tÕ thuéc thμnh phÇn kinh tÕ nhμ n−íc.
C¸c doanh nghiÖp kinh tÕ thuéc thμnh phÇn kinh tÕ nhμ n−íc dùa trªn h×nh thøc së h÷u nhμ n−íc vÒ t− liÖu s¶n xuÊt. Víi t− c¸ch lμ ng−êi chñ së h÷u, Nhμ n−íc cã vai trß trùc tiÕp qu¶n lÝ c¸c doanh nghiÖp nhμ n−íc ®ã, th«ng qua c¸c h×nh thøc nh− : ®Çu t− 100% hoÆc trªn 50% vèn ®iÒu lÖ ; bæ nhiÖm (hoÆc miÔn nhiÖm) chñ tÞch héi ®ång qu¶n trÞ ; thanh tra vμ kiÓm tra ho¹t ®éng kinh tÕ tμi chÝnh c¸c doanh nghiÖp nhμ n−íc trong viÖc b¶o toμn vμ ph¸t triÓn vèn, chèng l·ng phÝ, thÊt tho¸t vμ tham nhòng.
Qu¶n lÝ vμ ®iÒu tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng, ®¶m b¶o cho nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng mμ n−íc ta chñ tr−¬ng x©y dùng ph¸t triÓn theo ®óng ®Þnh h−íng x· héi chñ nghÜa.
Vai trß nμy ®−îc thùc hiÖn th«ng qua viÖc ®Þnh h−íng sù ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nhiÒu thμnh phÇn ; t¹o m«i tr−êng ph¸p lÝ cho c¸c chñ thÓ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh theo h−íng ph¸t triÓn b×nh ®¼ng, c¹nh tranh lμnh m¹nh, c«ng khai, minh b¹ch, cã trËt tù kØ c−¬ng ; ®iÒu tiÕt
62
nÒn kinh tÕ theo h−íng gi¶m tèi ®a sù can thiÖp hμnh chÝnh qu¸ nhiÒu vμo ho¹t ®éng cña thÞ tr−êng vμ doanh nghiÖp nh− tr−íc ®©y, ®ång thêi b¶o ®¶m tÝnh bÒn v÷ng c¸c c©n ®èi chung, h¹n chÕ rñi ro vμ t¸c ®éng tiªu cùc cña thÞ tr−êng.
c) T¨ng c−êng vai trß vµ hiÖu lùc qu¶n lÝ kinh tÕ cña Nhµ n−íc
Trong thêi k× qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi, ®Ó t¨ng c−êng vai trß vμ hiÖu lùc qu¶n lÝ kinh tÕ cña Nhμ n−íc cÇn thùc hiÖn tèt c¸c gi¶i ph¸p sau ®©y :
TiÕp tôc ®æi míi c¸c c«ng cô kÕ ho¹ch ho¸, ph¸p luËt, chÝnh s¸ch vμ c¬ chÕ qu¶n lÝ kinh tÕ theo h−íng : ®ång bé, t«n träng c¸c nguyªn t¾c cña thÞ tr−êng, më cöa vμ héi nhËp ; t¹o m«i tr−êng thuËn lîi ®Ó khuyÕn khÝch vμ thóc ®Èy s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c thμnh phÇn kinh tÕ ; thóc ®Èy t¨ng tr−ëng vμ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi ; t¨ng c−êng ph¸p luËt, gi÷ v÷ng ®Þnh h−íng x· héi chñ nghÜa ; ®ång thêi, cã tÝnh ®Õn sù phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ, nhÊt lμ khi n−íc ta lμ thμnh viªn cña Tæ chøc Th−¬ng m¹i thÕ giíi.
T¨ng c−êng lùc l−îng vËt chÊt cña Nhμ n−íc ®Ó ®iÒu tiÕt thÞ tr−êng.
Gi¶i ph¸p nμy ®−îc thùc hiÖn th«ng qua viÖc t¨ng c−êng lùc l−îng dù tr÷ quèc gia ®èi víi c¸c vËt t−, hμng ho¸ chiÕn l−îc vμ dù tr÷ s¶n xuÊt, kinh doanh ë c¸c doanh nghiÖp ; tiÕp tôc ®æi míi kÜ thuËt c«ng nghÖ vμ tr×nh ®é qu¶n lÝ nh»m t¹o nhiÒu hμng ho¸ cã n¨ng lùc c¹nh tranh cao ®Ó tèi ®a ho¸ lîi nhuËn vμ t¨ng c−êng vai trß nßng cèt cña c¸c doanh nghiÖp nhμ n−íc ë n−íc ta.
TiÕp tôc c¶i c¸ch hμnh chÝnh bé m¸y nhμ n−íc, chÕ ®é c«ng chøc theo h−íng c«ng khai, minh b¹ch ; tinh gän, cã n¨ng lùc ; trong s¹ch vμ v÷ng m¹nh.
iii T− liÖu tham kh¶o
1. "Trªn c¬ së ba chÕ ®é së h÷u (toμn d©n, tËp thÓ, t− nh©n), h×nh thμnh nhiÒu h×nh thøc së h÷u vμ nhiÒu thμnh phÇn kinh tÕ : kinh tÕ
63
nhμ n−íc, kinh tÕ tËp thÓ, kinh tÕ t− nh©n (c¸ thÓ, tiÓu chñ, t− b¶n t− nh©n), kinh tÕ t− b¶n nhμ n−íc, kinh tÕ cã vèn ®Çu t− n−íc ngoμi."(1)
2."Doanh nghiÖp cæ phÇn ngμy cμng ph¸t triÓn, trë thμnh h×nh
thøc tæ chøc kinh tÕ phæ biÕn, thóc ®Èy x· héi ho¸ s¶n xuÊt kinh doanh vμ së h÷u."(2)
3."Nhμ n−íc qu¶n lý nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng ®Þnh h−íng x· héi chñ nghÜa b»ng luËt ph¸p, c¬ chÕ, chÝnh s¸ch, chiÕn l−îc, quy ho¹ch, kÕ ho¹ch vμ c¸c nguån lùc kinh tÕ, gi÷ v÷ng æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m«, t¹o lËp, ph¸t triÓn ®Çy ®ñ, ®ång bé c¸c yÕu tè thÞ tr−êng vμ c¸c lo¹i thÞ tr−êng, c¶i thiÖn m«i tr−êng kinh doanh, n©ng cao søc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ, ®Þnh h−íng ph¸t triÓn, ph¸t huy mÆt tÝch cùc, h¹n
chÕ, kh¾c phôc mÆt tr¸i, tiªu cùc cña c¬ chÕ thÞ tr−êng ; ph¸t huy d©n chñ, quyÒn lμm chñ cña nh©n d©n trong lÜnh vùc kinh tÕ."(3)
4. "Thùc hiÖn tiÕn bé vμ c«ng b»ng x· héi ngay trong tõng b−íc vμ tõng chÝnh s¸ch ph¸t triÓn ; t¨ng tr−ëng kinh tÕ ®i ®«i víi ph¸t triÓn v¨n ho¸, y tÕ, gi¸o dôc…, gi¶i quyÕt tèt c¸c vÊn ®Ò x· héi v× môc tiªu ph¸t triÓn con ng−êi. Thùc hiÖn chÕ ®é ph©n phèi chñ yÕu theo kÕt qu¶
lao ®éng, hiÖu qu¶ kinh tÕ, ®ång thêi theo møc ®ãng gãp vèn cïng c¸c nguån lùc kh¸c vμ th«ng qua phóc lîi x· héi."(4)
iv C©u hái vμ bμi tËp
1.Tr×nh bμy kh¸i niÖm thμnh phÇn kinh tÕ vμ c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh thμnh phÇn kinh tÕ ë n−íc ta.
(1) §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam : V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toμn quèc lÇn thø X, S®d, tr. 83. (2) §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam : V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toμn quèc lÇn thø X, S®d, tr. 83.
(3) §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam : V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toμn quèc lÇn thø XI, S®d, tr. 206.
(4) §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam : V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toμn quèc lÇn thø X, S®d, tr. 77 78.
64
2.Ph©n tÝch tÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan cña sù tån t¹i nÒn kinh tÕ nhiÒu thμnh phÇn ë n−íc ta.
3.Thμnh phÇn kinh tÕ nhμ n−íc lμ g× ? Ph©n tÝch vai trß cña thμnh phÇn kinh tÕ nhμ n−íc. Theo em cÇn ph¶i lμm g× ®Ó t¨ng c−êng vai trß cña thμnh phÇn kinh tÕ nhμ n−íc hiÖn nay ë n−íc ta ?
4.Thμnh phÇn kinh tÕ tËp thÓ lμ g× ? Vai trß vμ mèi quan hÖ gi÷a nã víi thμnh phÇn kinh tÕ nhμ n−íc trong thêi k× qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi ë n−íc ta ?
5.Tr×nh bμy kh¸i niÖm, c¬ cÊu vμ vai trß cña thμnh phÇn kinh tÕ t− nh©n ë n−íc ta hiÖn nay.
6.Thμnh phÇn kinh tÕ t− b¶n nhμ n−íc lμ g× ? Cho vÝ dô. T¹i sao nãi thμnh phÇn kinh tÕ t− b¶n nhμ n−íc gi÷ vai trß lμ "cÇu nèi" ®Ó ®−a s¶n xuÊt nhá l¹c hËu lªn chñ nghÜa x· héi ë n−íc ta ?
7.Thμnh phÇn kinh tÕ nhμ n−íc kh¸c víi thμnh phÇn kinh tÕ t− b¶n nhμ n−íc vÒ :
a)H×nh thøc së h÷u.
b)Quan hÖ qu¶n lÝ.
c)Quan hÖ ph©n phèi.
d)TÊt c¶ c¸c ph−¬ng ¸n trªn.
H·y chän ph−¬ng ¸n mμ em cho lμ ®óng. V× sao ?
8.Theo em, víi sù tån t¹i nÒn kinh tÕ nhiÒu thμnh phÇn, vÊn ®Ò t×m kiÕm viÖc lμm cã g× kh¸c víi tr−íc ®©y khi nÒn kinh tÕ n−íc ta cßn t×nh tr¹ng bao cÊp ?
9.Ph©n tÝch vai trß qu¶n lÝ kinh tÕ cña Nhμ n−íc ë n−íc ta hiÖn nay.
10.T¹i sao ph¶i t¨ng c−êng vai trß vμ n©ng cao hiÖu lùc qu¶n lÝ kinh tÕ cña Nhμ n−íc ? Theo em, muèn t¨ng c−êng vai trß vμ n©ng cao hiÖu lùc qu¶n lÝ kinh tÕ cña Nhμ n−íc, cÇn cã nh÷ng gi¶i ph¸p nμo ? T¹i sao ?
11.Em cã dù ®Þnh sÏ ho¹t ®éng trong thμnh phÇn kinh tÕ nμo ? T¹i sao l¹i chän thμnh phÇn kinh tÕ ®ã ?
65
PhÇn hai
c«ng d©n víi c¸c vÊn ®Ò chÝnh trÞ x· héi
66
Bμi 8
Chñ nghÜa X· HéI
i Më ®Çu bμi häc
Chñ nghÜa x· héi lμ môc tiªu c¸ch m¹ng mμ §¶ng vμ nh©n d©n ta ®ang ra søc phÊn ®Êu x©y dùng. HiÖn nay, n−íc ta ®ang trong thêi k× qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi.
VËy, chñ nghÜa x· héi lµ g× ? Thêi k× qu¸ ®é lªn chñ nghÜa
x· héi lµ thÕ nµo ?
Häc xong bμi nμy, häc sinh cÇn :
HiÓu ®−îc chñ nghÜa x· héi lμ giai ®o¹n ®Çu cña x· héi céng s¶n chñ nghÜa.
Nªu ®−îc nh÷ng ®Æc tr−ng c¬ b¶n cña chñ nghÜa x· héi ë n−íc ta.
Nªu ®−îc tÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan ®i lªn chñ nghÜa x· héi vμ ®Æc ®iÓm cña thêi k× qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi ë ViÖt Nam.
Ph©n biÖt ®−îc sù kh¸c nhau c¬ b¶n gi÷a chñ nghÜa x· héi víi c¸c x· héi tr−íc ®ã ë ViÖt Nam.
Tin t−ëng vμo th¾ng lîi cña chñ nghÜa x· héi ë n−íc ta ; cã ý thøc s½n sμng tham gia x©y dùng vμ b¶o vÖ ®Êt n−íc, b¶o vÖ chñ nghÜa x· héi.
ii Néi dung bμi häc
1.Chñ nghÜa x· héi vμ nh÷ng ®Æc tr−ng c¬ b¶n cña chñ nghÜa x· héi ë ViÖt Nam
a)Chñ nghÜa x· héi lµ giai ®o¹n ®Çu cña x· héi céng s¶n chñ nghÜa
B»ng nh÷ng kiÕn thøc lÞch sö, triÕt häc, em h·y cho biÕt :
67
LÞch sö ph¸t triÓn cña x· héi loµi ng−êi ®· vµ ®ang tr¶i qua nh÷ng chÕ ®é x· héi nµo ?
Nguyªn nh©n nµo dÉn ®Õn sù thay ®æi chÕ ®é x· héi nµy b»ng chÕ ®é x· héi kh¸c tiÕn bé h¬n ?
LÞch sö ph¸t triÓn cña x· héi loμi ng−êi cho ®Õn nay ®· vμ ®ang tr¶i qua n¨m chÕ ®é x· héi kh¸c nhau, tõ x· héi cã tr×nh ®é ph¸t triÓn thÊp lªn x· héi cã tr×nh ®é ph¸t triÓn cao h¬n vμ tiÕn bé h¬n : x· héi céng s¶n nguyªn thuû, x· héi chiÕm h÷u n« lÖ, x· héi phong kiÕn, x· héi t− b¶n chñ nghÜa, x· héi céng s¶n chñ nghÜa. Nguyªn nh©n s©u xa dÉn ®Õn sù thay ®æi ®ã lμ sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ, trong ®ã sù ph¸t triÓn cña lùc l−îng s¶n xuÊt lμ yÕu tè quyÕt ®Þnh nhÊt.
Theo quan ®iÓm cña chñ nghÜa M¸c Lª-nin, x· héi céng s¶n chñ nghÜa ph¸t triÓn qua hai giai ®o¹n c¬ b¶n tõ thÊp lªn cao :
Giai ®o¹n ®Çu (hay giai ®o¹n thÊp) cña x· héi céng s¶n chñ nghÜa gäi lμ chñ nghÜa x· héi. Mét trong nh÷ng ®Æc tr−ng cña giai ®o¹n nμy lμ sù ph¸t triÓn kinh tÕ, ®Æc biÖt lμ sù ph¸t triÓn cña lùc l−îng s¶n xuÊt míi ®¹t tíi giíi h¹n b¶o ®¶m cho x· héi thùc hiÖn nguyªn t¾c ph©n phèi "Lμm theo n¨ng lùc, h−ëng theo lao ®éng".
Giai ®o¹n sau (hay giai ®o¹n cao) cña x· héi céng s¶n chñ nghÜa gäi lμ chñ nghÜa céng s¶n. ë giai ®o¹n nμy, sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña nÒn s¶n xuÊt x· héi, ®Æc biÖt lμ sù ph¸t triÓn cña lùc l−îng s¶n xuÊt sÏ t¹o ra n¨ng suÊt lao ®éng rÊt cao vμ ngμy cμng t¨ng, c¸c nguån cña c¶i dåi dμo, x· héi cã ®ñ ®iÒu kiÖn vËt chÊt vμ tinh thÇn ®Ó thùc hiÖn nguyªn t¾c ph©n phèi "Lμm theo n¨ng lùc, h−ëng theo nhu cÇu".
Tãm l¹i, x· héi céng s¶n chñ nghÜa cã qu¸ tr×nh ph¸t triÓn l©u dμi qua hai giai ®o¹n c¬ b¶n, trong ®ã chñ nghÜa x· héi lμ giai ®o¹n ®Çu cña x· héi céng s¶n chñ nghÜa.
b) Nh÷ng ®Æc tr−ng c¬ b¶n cña chñ nghÜa x· héi ë ViÖt Nam
Theo em, chñ nghÜa x· héi mµ nh©n d©n ta ®ang phÊn ®Êu x©y dùng cã nh÷ng ®Æc tr−ng g× ?
68
VËn dông s¸ng t¹o vμ ph¸t triÓn chñ nghÜa M¸c Lª-nin vμo thùc tiÔn c¸ch m¹ng ViÖt Nam, nhÊt lμ trong c«ng cuéc ®æi míi hiÖn nay, §¶ng ta ®· x¸c ®Þnh chñ nghÜa x· héi ë n−íc ta cã nh÷ng ®Æc tr−ng sau :
Lμ mét x· héi d©n giμu, n−íc m¹nh, d©n chñ, c«ng b»ng, v¨n minh ;
Do nh©n d©n lμm chñ ;
Cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn cao, dùa trªn lùc l−îng s¶n xuÊt hiÖn ®¹i vμ quan hÖ s¶n xuÊt tiÕn bé phï hîp ;
Cã nÒn v¨n ho¸ tiªn tiÕn, ®Ëm ®μ b¶n s¾c d©n téc ;
Con ng−êi cã cuéc sèng Êm no, tù do, h¹nh phóc, cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn toμn diÖn ;
C¸c d©n téc trong céng ®ång ViÖt Nam b×nh ®¼ng, ®oμn kÕt, t«n träng vμ gióp ®ì nhau cïng ph¸t triÓn ;
Cã Nhμ n−íc ph¸p quyÒn x· héi chñ nghÜa cña nh©n d©n, do nh©n d©n, v× nh©n d©n d−íi sù l·nh ®¹o cña §¶ng Céng s¶n ;
Cã quan hÖ h÷u nghÞ vμ hîp t¸c víi c¸c n−íc trªn thÕ giíi.
Nh÷ng ®Æc tr−ng trªn ®©y cho chóng ta thÊy, chñ nghÜa x· héi mμ §¶ng vμ nh©n d©n ta ®ang x©y dùng lμ mét x· héi ph¸t triÓn −u viÖt h¬n, tèt ®Ñp h¬n c¸c x· héi tr−íc.
2. Qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi ë n−íc ta
a) TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan ®i lªn chñ nghÜa x· héi ë ViÖt Nam
Bμn vÒ chñ nghÜa x· héi, chñ nghÜa M¸c Lª-nin ®· kh¼ng ®Þnh r»ng :
"TÊt c¶ c¸c d©n téc ®Òu sÏ ®i ®Õn chñ nghÜa x· héi, ®ã lμ ®iÒu kh«ng thÓ tr¸nh khái"(1) vμ ®Òu ph¶i tr¶i qua mét thêi k× qu¸ ®é thêi k× qu¸ ®é
lªn chñ nghÜa x· héi. Chñ nghÜa M¸c Lª-nin cßn kh¼ng ®Þnh cã hai h×nh thøc qu¸ ®é :
Mét lμ, qu¸ ®é trùc tiÕp tõ chñ nghÜa t− b¶n lªn chñ nghÜa x· héi.
Hai lμ, qu¸ ®é gi¸n tiÕp tõ x· héi tiÒn t− b¶n lªn chñ nghÜa x· héi, bá qua giai ®o¹n ph¸t triÓn chÕ ®é t− b¶n chñ nghÜa.
(1) V.I. Lª-nin : Toμn tËp, NXB ChÝnh trÞ quèc gia, Hμ Néi, 2006, tËp 30, tr. 160.
69