C«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ lμ qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¨n b¶n, toμn diÖn c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ vμ qu¶n lÝ kinh tÕ x· héi tõ sö dông søc lao ®éng thñ c«ng lμ chÝnh sang sö dông mét c¸ch phæ biÕn søc lao ®éng cïng víi c«ng nghÖ, ph−¬ng tiÖn, ph−¬ng ph¸p tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i nh»m t¹o ra n¨ng suÊt lao ®éng x· héi cao.
b) TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan vµ t¸c dông cña c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n−íc
TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan cña c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ :
+ Do yªu cÇu ph¶i x©y dùng c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt cña chñ nghÜa x· héi.
C¬ së vËt chÊt kÜ thuËt cña chñ nghÜa x· héi lμ nÒn c«ng nghiÖp lín hiÖn ®¹i, cã c¬ cÊu kinh tÕ hîp lÝ, tr×nh ®é x· héi ho¸ cao, dùa trªn nÒn t¶ng cña khoa häc vμ c«ng nghÖ tiªn tiÕn, ®−îc h×nh thμnh vμ ph©n bè cã kÕ ho¹ch trªn toμn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n.
+ Do yªu cÇu ph¶i rót ng¾n kho¶ng c¸ch tôt hËu vÒ kinh tÕ, kÜ thuËt c«ng nghÖ gi÷a n−íc ta víi c¸c n−íc trong khu vùc vμ thÕ giíi.
Sau h¬n 30 n¨m ®æi míi (1986 ®Õn nay), nhÊt lμ 10 n¨m 2001 2010, nÒn kinh tÕ n−íc ta ®· ®¹t nh÷ng thμnh tùu rÊt quan träng, trong ®ã c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt b−íc ®Çu ®−îc t¨ng c−êng. Tuy nhiªn, ®Êt n−íc vÉn ®ang tån t¹i nhiÒu yÕu kÐm, sù yÕu kÐm nμy ®· vμ ®ang lμ nguyªn nh©n lμm h¹n chÕ chÊt l−îng t¨ng tr−ëng, chÊt l−îng c¹nh tranh vμ chÊt l−îng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, nhÊt lμ khi n−íc ta lμ thμnh viªn cña Tæ chøc Th−¬ng m¹i thÕ giíi (WTO).
+ Do yªu cÇu ph¶i t¹o ra n¨ng suÊt lao ®éng x· héi cao, ®¶m b¶o cho sù tån t¹i vμ ph¸t triÓn cña chñ nghÜa x· héi.
X· héi sau muèn tiÕn bé h¬n x· héi tr−íc, th× ®iÒu tr−íc hÕt vμ chñ yÕu lμ ph¶i lμm cho n¨ng suÊt lao ®éng cña x· héi sau cao h¬n h¼n n¨ng suÊt lao ®éng cña x· héi tr−íc, mμ ®iÒu ®ã chØ cã thÓ tr«ng chê ë viÖc thùc hiÖn thμnh c«ng sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n−íc.
50
T¸c dông to lín vμ toμn diÖn cña c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ :
+T¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn lùc l−îng s¶n xuÊt vμ t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng x· héi, thóc ®Èy t¨ng tr−ëng vμ ph¸t triÓn kinh tÕ, gi¶i quyÕt viÖc lμm, t¨ng thu nhËp vμ n©ng cao ®êi sèng nh©n d©n.
+T¹o ra lùc l−îng s¶n xuÊt míi lμm tiÒn ®Ò cho viÖc cñng cè quan hÖ s¶n xuÊt x· héi chñ nghÜa, t¨ng c−êng vai trß cña Nhμ n−íc x· héi chñ nghÜa, t¨ng c−êng mèi quan hÖ liªn minh gi÷a c«ng nh©n n«ng d©n trÝ thøc.
+T¹o tiÒn ®Ò h×nh thμnh vμ ph¸t triÓn nÒn v¨n ho¸ míi x· héi chñ nghÜa nÒn v¨n ho¸ tiªn tiÕn, ®Ëm ®μ b¶n s¾c d©n téc.
VÝ dô :
Sù ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ th«ng tin vµ truyÒn th«ng hiÖn ®¹i t¹o tiÒn ®Ò cho nÒn v¨n ho¸ míi x· héi chñ nghÜa ph¸t triÓn theo h−íng hiÖn ®¹i.
+ T¹o c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt cho viÖc x©y dùng nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ g¾n víi chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, cñng cè vμ t¨ng c−êng quèc phßng, an ninh.
2. Néi dung c¬ b¶n cña c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ë n−íc ta
C«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ë n−íc ta cã nh÷ng néi dung g× ?
a) Ph¸t triÓn m¹nh mÏ lùc l−îng s¶n xuÊt
Néi dung nμy thÓ hiÖn th«ng qua viÖc :
Thùc hiÖn c¬ khÝ ho¸ nÒn s¶n xuÊt x· héi, b»ng c¸ch chuyÓn nÒn kinh tÕ tõ chç dùa trªn kÜ thuËt thñ c«ng sang dùa trªn kÜ thuËt c¬ khÝ ; chuyÓn nÒn v¨n minh n«ng nghiÖp sang nÒn v¨n minh c«ng nghiÖp.
¸p dông nh÷ng thμnh tùu khoa häc vμ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vμo c¸c ngμnh cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. Thμnh tùu khoa häc vμ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i th−êng g¾n víi "hiÖn ®¹i ho¸", g¾n víi cuéc c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, g¾n víi b−íc chuyÓn tõ v¨n minh c«ng nghiÖp sang v¨n minh hËu c«ng nghiÖp.
51
N©ng cao chÊt l−îng nguån nh©n lùc trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n−íc, thùc hiÖn b»ng c¸ch g¾n c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ víi ph¸t triÓn kinh tÕ tri thøc.
b) X©y dùng mét c¬ cÊu kinh tÕ hîp lÝ, hiÖn ®¹i vµ hiÖu qu¶
C¬ cÊu kinh tÕ lμ tæng thÓ h÷u c¬ gi÷a c¬ cÊu ngμnh kinh tÕ, c¬ cÊu vïng kinh tÕ vμ c¬ cÊu thμnh phÇn kinh tÕ, trong ®ã, c¬ cÊu ngμnh kinh tÕ lμ quan träng nhÊt v× nã lμ cèt lâi cña c¬ cÊu kinh tÕ. Thùc hiÖn néi dung nμy th«ng qua qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ.
ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ lμ sù chuyÓn ®æi tõ c¬ cÊu kinh tÕ l¹c hËu, kÐm hiÖu qu¶ vμ bÊt hîp lÝ, sang mét c¬ cÊu kinh tÕ hîp lÝ, hiÖn ®¹i vμ hiÖu qu¶.
Xu h−íng cña sù chuyÓn dÞch nμy lμ ®i tõ c¬ cÊu kinh tÕ n«ng nghiÖp lªn c¬ cÊu kinh tÕ n«ng, c«ng nghiÖp vμ ph¸t triÓn lªn thμnh c¬ cÊu kinh tÕ c«ng, n«ng nghiÖp vμ dÞch vô hiÖn ®¹i.
§i ®«i víi chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ph¶i chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng theo h−íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ g¾n víi ph¸t triÓn kinh tÕ tri thøc. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ vμ ph¸t triÓn kinh tÕ tri thøc lμ tiÒn ®Ò chi phèi xu h−íng chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng trong tõng thêi k× ë n−íc ta.
c) Cñng cè vµ t¨ng c−êng ®Þa vÞ chñ ®¹o cña quan hÖ s¶n xuÊt x· héi chñ nghÜa vµ tiÕn tíi x¸c lËp ®Þa vÞ thèng trÞ cña quan hÖ s¶n xuÊt x· héi chñ nghÜa trong toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n
§Þa vÞ chñ ®¹o cña quan hÖ s¶n xuÊt x· héi chñ nghÜa quyÕt ®Þnh tÝnh chÊt x· héi chñ nghÜa cña lùc l−îng s¶n xuÊt, cña c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. Sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña lùc l−îng s¶n xuÊt th«ng qua c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ cμng cñng cè vμ t¨ng c−êng ®Þa vÞ chñ ®¹o cña quan hÖ s¶n xuÊt x· héi chñ nghÜa trong toμn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n.
Tãm l¹i, ba néi dung c¬ b¶n nãi trªn cña c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ nÒn kinh tÕ quèc d©n cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau. Thùc chÊt cña mèi quan hÖ nμy lμ mèi quan hÖ biÖn chøng nh©n qu¶ gi÷a lùc l−îng
52
s¶n xuÊt vμ quan hÖ s¶n xuÊt x· héi chñ nghÜa trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ë n−íc ta.
CÇu B·i Ch¸y b¾c qua eo biÓn Cöa Lôc (thµnh phè H¹ Long – Qu¶ng Ninh) n»m trªn trôc giao th«ng huyÕt m¹ch cña vïng kinh tÕ träng ®iÓm phÝa B¾c.
¶nh : TTXVN
3.Tr¸ch nhiÖm cña c«ng d©n ®èi víi sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n−íc
C«ng d©n cã tr¸ch nhiÖm nh− thÕ nµo ®èi víi sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n−íc ?
Cã nhËn thøc ®óng ®¾n vÒ tÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan vμ t¸c dông to lín cña c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n−íc.
Trong s¶n xuÊt, kinh doanh cÇn lùa chän ngμnh, mÆt hμng cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao, phï hîp víi nhu cÇu cña thÞ tr−êng trong n−íc vμ thÕ giíi, nhÊt lμ khi n−íc ta lμ thμnh viªn cña WTO.
53
TiÕp thu vμ øng dông nh÷ng thμnh tùu khoa häc vμ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vμo s¶n xuÊt ®Ó t¹o nhiÒu s¶n phÈm chÊt l−îng cao, gi¸ thμnh thÊp, cã kh¶ n¨ng chiÕm lÜnh thÞ tr−êng nh»m tèi ®a ho¸ lîi nhuËn.
Th−êng xuyªn häc tËp n©ng cao tr×nh ®é häc vÊn, chuyªn m«n, nghiÖp vô theo h−íng hiÖn ®¹i, ®¸p øng nguån lao ®éng cã kÜ thuËt cho sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ g¾n víi ph¸t triÓn kinh tÕ tri thøc.
Em thÊy m×nh cã tr¸ch nhiÖm g× ®èi víi sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n−íc ?
iii T− liÖu tham kh¶o
1."Con ®−êng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ cña n−íc ta cÇn vμ cã thÓ rót ng¾n thêi gian, võa cã nh÷ng b−íc tuÇn tù, võa cã b−íc nh¶y vät."(1)
2."Ph¸t huy nguån lùc trÝ tuÖ vμ søc m¹nh tinh thÇn cña ng−êi ViÖt
Nam ; coi ph¸t triÓn gi¸o dôc vμ ®μo t¹o, khoa häc vμ c«ng nghÖ lμ nÒn t¶ng vμ ®éng lùc cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸."(2)
3."X©y dùng nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ ®i ®«i víi chñ ®éng héi
nhËp kinh tÕ quèc tÕ ; kÕt hîp néi lùc víi ngo¹i lùc thμnh nguån lùc tæng hîp ®Ó ph¸t triÓn ®Êt n−íc."(3)
4. "Tranh thñ c¬ héi thuËn lîi do bèi c¶nh quèc tÕ t¹o ra vμ tiÒm n¨ng, lîi thÕ cña n−íc ta ®Ó rót ng¾n qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n−íc theo ®Þnh h−íng x· héi chñ nghÜa g¾n víi ph¸t triÓn kinh tÕ tri thøc, coi kinh tÕ tri thøc lμ yÕu tè quan träng cña nÒn kinh tÕ vμ c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸."(4)
5. PhÊn ®Êu ®¹t tèc ®é t¨ng tr−ëng tæng s¶n phÈm trong n−íc (GDP) b×nh qu©n 7 - 8%/n¨m. GDP n¨m 2020 theo gi¸ so s¸nh b»ng kho¶ng 2,2 lÇn so víi n¨m 2010 ; GDP b×nh qu©n ®Çu ng−êi theo gi¸
(1) §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam : V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toμn quèc lÇn thø IX, S®d, tr. 91. (2) §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam : V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toμn quèc lÇn thø IX, S®d, tr. 91. (3) §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam : V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toμn quèc lÇn thø IX, S®d, tr. 92.
(4) §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam : V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toμn quèc lÇn thø X, S®d, tr. 87.
54
thùc tÕ ®¹t kho¶ng 3.000 USD. Gi¸ trÞ s¶n phÈm c«ng nghÖ cao vμ s¶n phÈm øng dông c«ng nghÖ cao ®¹t kho¶ng 45% trong tæng GDP. Gi¸ trÞ s¶n phÈm c«ng nghiÖp chÕ t¹o chiÕm kho¶ng 40% trong tæng gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp."(1)
iv C©u hái vμ bμi tËp
1.Tõ kh¸i niÖm c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, em h·y cho biÕt t¹i sao ë n−íc ta c«ng nghiÖp ho¸ ph¶i g¾n liÒn víi hiÖn ®¹i ho¸ ?
2.Tr×nh bμy tÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan cña c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ë n−íc ta.
3.Tr×nh bμy t¸c dông to lín vμ toμn diÖn cña c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸.
4.Ph©n tÝch néi dung c¬ b¶n cña c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ë n−íc ta.
5.C¬ së vËt chÊt kÜ thuËt cña chñ nghÜa x· héi lμ g× ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt cña n−íc ta hiÖn nay.
6.Chän ý kiÕn ®óng trong c¸c ý kiÕn sau vÒ viÖc x©y dùng c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt cña chñ nghÜa x· héi ë n−íc ta vμ lÝ gi¶i ng¾n gän t¹i sao l¹i chän ý kiÕn ®ã.
a)N−íc ta tù nghiªn cøu vμ x©y dùng.
b)NhËn chuyÓn giao kÜ thuËt vμ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i tõ c¸c n−íc tiªn tiÕn.
c)KÕt hîp võa tù nghiªn cøu vμ x©y dùng võa nhËn chuyÓn giao kÜ thuËt vμ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i tõ c¸c n−íc tiªn tiÕn.
7.Tr×nh bμy xu h−íng chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngμnh kinh tÕ theo h−íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸.
(1)§¶ng Céng s¶n ViÖt Nam : V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toμn quèc lÇn thø XI, NXB ChÝnh trÞ quèc gia, Hμ Néi, 2011, tr.31.
55
8. T¹i sao trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ph¶i ®ång thêi víi chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng ? Xu h−íng chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng ë n−íc ta hiÖn nay ?
9.Lμ mét c«ng d©n, trong khi häc vμ sau khi tèt nghiÖp trung häc phæ th«ng, em ph¶i lμm g× ®Ó gãp phÇn vμo sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n−íc ?
Thùc hiÖn nÒn kinh tÕ nhiÒu thμnh phÇn vμ t¨ng c−êng Bμi 7 vai trß qu¶n lÝ kinh tÕ cña
nhμ n−íc
i Më ®Çu bμi häc
Thùc hiÖn nÒn kinh tÕ nhiÒu thμnh phÇn vμ t¨ng c−êng qu¶n lÝ kinh tÕ cña Nhμ n−íc ®èi víi nÒn kinh tÕ lμ nhiÖm vô quan träng cña thêi k× qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi ë n−íc ta.
Häc xong bμi nμy, häc sinh cÇn :
Nªu ®−îc thÕ nμo lμ thμnh phÇn kinh tÕ ; tÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan cña sù tån t¹i nÒn kinh tÕ nhiÒu thμnh phÇn trong thêi k× qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi ë n−íc ta.
BiÕt ®−îc néi dung vμ vai trß c¸c thμnh phÇn kinh tÕ ë n−íc ta hiÖn nay. X¸c ®Þnh ®−îc tr¸ch nhiÖm cña mçi c«ng d©n trong viÖc ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nhiÒu thμnh phÇn.
HiÓu ®−îc vai trß qu¶n lÝ kinh tÕ cña Nhμ n−íc trong nÒn kinh tÕ nhiÒu thμnh phÇn ë n−íc ta.
56
ii Néi dung bμi häc
1.Thùc hiÖn nÒn kinh tÕ nhiÒu thμnh phÇn
a)Kh¸i niÖm thµnh phÇn kinh tÕ vµ tÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan cña nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn
Thµnh phÇn kinh tÕ lµ g× ? T¹i sao trong thêi k× qu¸ ®é ®i lªn chñ nghÜa x· héi ë n−íc ta l¹i ph¶i thùc hiÖn nÒn kinh tÕ
nhiÒu thµnh phÇn ?
Kh¸i niÖm thμnh phÇn kinh tÕ
Thμnh phÇn kinh tÕ lμ mét kh¸i niÖm cã liªn quan ®Õn vÊn ®Ò së h÷u t− liÖu s¶n xuÊt, tøc lμ liªn quan ®Õn mèi quan hÖ gi÷a ng−êi víi ng−êi trong viÖc chiÕm h÷u t− liÖu s¶n xuÊt.
Së h÷u t− liÖu s¶n xuÊt ®−îc biÓu hiÖn d−íi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau, phï hîp víi tõng giai ®o¹n kh¸c nhau vμ lμ c¨n cø trùc tiÕp ®Ó x¸c ®Þnh thμnh phÇn kinh tÕ. Tõ ®ã cã thÓ ®Þnh nghÜa :
Thμnh phÇn kinh tÕ lμ kiÓu quan hÖ kinh tÕ dùa trªn mét h×nh thøc së h÷u nhÊt ®Þnh vÒ t− liÖu s¶n xuÊt.
TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan cña sù tån t¹i nÒn kinh tÕ nhiÒu thμnh phÇn ë n−íc ta
Thêi k× qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi ë n−íc ta tån t¹i nÒn kinh tÕ nhiÒu thμnh phÇn lμ tÊt yÕu kh¸ch quan v× :
+Trong thêi k× qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi ë n−íc ta vÉn tån t¹i mét sè thμnh phÇn kinh tÕ cña x· héi tr−íc ®©y, ch−a thÓ c¶i biÕn ngay ®−îc ; ®ång thêi, trong qu¸ tr×nh x©y dùng quan hÖ s¶n xuÊt míi x· héi chñ nghÜa l¹i xuÊt hiÖn thªm mét sè thμnh phÇn kinh tÕ míi nh− kinh tÕ nhμ n−íc, kinh tÕ tËp thÓ... C¸c thμnh phÇn kinh tÕ cò vμ míi tån t¹i kh¸ch quan vμ cã quan hÖ víi nhau, t¹o thμnh c¬ cÊu kinh tÕ nhiÒu thμnh phÇn trong thêi k× qu¸ ®é.
+N−íc ta b−íc vμo thêi k× qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi víi lùc l−îng s¶n xuÊt thÊp kÐm vμ nhiÒu tr×nh ®é kh¸c nhau, nªn cã nhiÒu
57
h×nh thøc së h÷u vÒ t− liÖu s¶n xuÊt kh¸c nhau. H×nh thøc së h÷u vÒ t− liÖu s¶n xuÊt lμ c¨n cø trùc tiÕp ®Ó x¸c ®Þnh c¸c thμnh phÇn kinh tÕ.
b) C¸c thµnh phÇn kinh tÕ ë n−íc ta
§¹i héi §¶ng toμn quèc lÇn thø X ®· x¸c ®Þnh, ë n−íc ta cã 5 thμnh phÇn kinh tÕ sau :
Kinh tÕ nhμ n−íc lμ thμnh phÇn kinh tÕ dùa trªn h×nh thøc së h÷u nhμ n−íc vÒ t− liÖu s¶n xuÊt.
Kinh tÕ nhμ n−íc bao gåm c¸c doanh nghiÖp nhμ n−íc, c¸c quü dù tr÷ quèc gia, c¸c quü b¶o hiÓm nhμ n−íc vμ c¸c tμi s¶n thuéc së h÷u nhμ n−íc cã thÓ ®−a vμo s¶n xuÊt kinh doanh.
Kinh tÕ nhμ n−íc gi÷ vai trß chñ ®¹o, n¾m gi÷ c¸c vÞ trÝ, c¸c lÜnh vùc then chèt trong nÒn kinh tÕ ; lμ lùc l−îng vËt chÊt quan träng ®Ó Nhμ n−íc ®Þnh h−íng vμ ®iÒu tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng ë n−íc ta hiÖn nay.
Kinh tÕ tËp thÓ lμ thμnh phÇn kinh tÕ dùa trªn h×nh thøc së h÷u tËp thÓ vÒ t− liÖu s¶n xuÊt, bao gåm nhiÒu h×nh thøc hîp t¸c ®a d¹ng, trong ®ã hîp t¸c x· lμ nßng cèt.
Hîp t¸c x· lμ nh÷ng ®¬n vÞ kinh tÕ ®−îc x©y dùng dùa trªn c¸c nguyªn t¾c tù nguyÖn, cïng cã lîi, qu¶n lÝ d©n chñ vμ cã sù gióp ®ì cña Nhμ n−íc.
Kinh tÕ tËp thÓ ph¸t triÓn vμ cïng víi kinh tÕ nhμ n−íc "ngμy cμng trë thμnh nÒn t¶ng v÷ng ch¾c cña nÒn kinh tÕ quèc d©n."(1)
Kinh tÕ t− nh©n lμ thμnh phÇn kinh tÕ dùa trªn h×nh thøc së h÷u t− nh©n vÒ t− liÖu s¶n xuÊt, cã vai trß quan träng, lμ mét trong nh÷ng ®éng lùc cña nÒn kinh tÕ. Kinh tÕ t− nh©n cã c¬ cÊu bao gåm :
+ Kinh tÕ c¸ thÓ, tiÓu chñ, dùa trªn h×nh thøc t− h÷u nhá vÒ t− liÖu s¶n xuÊt vμ lao ®éng cña b¶n th©n ng−êi lao ®éng. Kinh tÕ c¸ thÓ, tiÓu chñ cã vÞ trÝ rÊt quan träng trong nhiÒu ngμnh nghÒ, cã ®iÒu kiÖn ph¸t huy nhanh
(1) §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam : V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toμn quèc lÇn thø X, S®d, tr. 83.
58
vμ hiÖu qu¶ tiÒm n¨ng vÒ vèn, søc lao ®éng, tay nghÒ cña tõng gia ®×nh, tõng ng−êi lao ®éng. Do ®ã, viÖc më réng s¶n xuÊt, kinh doanh cña kinh tÕ c¸ thÓ, tiÓu chñ ®−îc Nhμ n−íc khuyÕn khÝch ph¸t triÓn.
+ Kinh tÕ t− b¶n t− nh©n dùa trªn chÕ ®é së h÷u t− nh©n t− b¶n chñ nghÜa vÒ t− liÖu s¶n xuÊt. Kinh tÕ t− b¶n t− nh©n cã vai trß ®¸ng kÓ trong viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr−êng, gi¶i quyÕt viÖc lμm cho ng−êi lao ®éng, cã nh÷ng ®ãng gãp kh«ng nhá vμo t¨ng tr−ëng kinh tÕ cña ®Êt n−íc, do ®ã, cÇn ®−îc khuyÕn khÝch ph¸t triÓn trong nh÷ng ngμnh nghÒ s¶n xuÊt kinh doanh mμ ph¸p luËt kh«ng cÊm.
Kinh tÕ t− b¶n nhμ n−íc lμ thμnh phÇn kinh tÕ dùa trªn h×nh thøc së h÷u hçn hîp vÒ vèn gi÷a kinh tÕ nhμ n−íc víi t− b¶n t− nh©n trong n−íc hoÆc víi t− b¶n n−íc ngoμi, th«ng qua c¸c h×nh thøc hîp t¸c nh− : hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh, liªn doanh...
Má dÇu B¹ch Hæ – Liªn doanh dÇu khÝ ViÖt-X«
¶nh : TTXVN
§©y lμ thμnh phÇn kinh tÕ cã tiÒm n¨ng to lín vÒ vèn, c«ng nghÖ, kh¶ n¨ng tæ chøc qu¶n lÝ, nªn cã nh÷ng ®ãng gãp kh«ng nhá cho
59