Bài
C«ng t¸c
phßng kh«ng nh©n d©n
−Hi u ưc khái ni m, c i m, yêu c u và nh ng n i dung cơ b n c a công tác phòng không nhân dân.
−Nh n th c ưc trách nhi m c a công dân i v i công tác phòng không nhân dân
I − Sù H×NH THµNH Vµ PH¸T TRIÓN C¤NG T¸C PHßNG KH¤NG NH¢N D¢N
1. Khái ni m chung v công tác phòng không nhân dân
Công tác phòng không nhân dân là t ng h p các bi n pháp và ho t ng c a qu n chúng nhân dân nh m i phó v i các cu c ti n công ho l c b ng ưng không (máy bay, tên l a hành trình, bom n công ngh cao và bomn thông thưng…) c a ch. Phòng không nhân dân ch y u do ông o qu n chúng nhân dân ti n hành bao g m toàn b các c p, các ngành, các cơ quan nhà nưc, các t ch c kinh t , các t ch c xã h i tham gia, ưc t dưi s lãnh o c a ng và i u hành th ng nh t t p trung c a Nhà nưc t Trung ương n a phương. Phòng không nhân dân ưc t ch c, chu n b chu áo, luy n t p, di n t p thu n th c trong th i bình và s n sàng chu n b i phó v i chi n tranh có th b t ng x y ra.
Công tác phòng không nhân dân coi các ho t ng sơ tán, phòng tránh kh!c ph c h u qu gi m b t t n th t n m c th p nh t là chính, ng th i phát ng toàn dân b!n máy bay ch, b!t gi c lái cùng các l c lưng phòng không hình thành m t h th ng ho l c phòng không r ng kh!p, v"ng ch!c ánh th!ng ti n công ho l c b ng ưng không c a ch. Phòng không nhân dân nh m m c ích b o m an toàn cho nhân dân, b o m l c lưng
70
chi n u, b o v các m c tiêu quan tr#ng c a t nưc, gi m thi t h i v ngưi và tài s n do ti n công ưng không c a ch gây ra, gi" v"ng s n xu t i s ng, an ninh chính tr , tr t t an toàn xã h i.
2. S hình thành và phát tri n c a công tác phòng không nhân dân
a) Âm mưu c a ch ti n hành cu c chi n tranh phá ho i b ng không
quân và h i quân ra mi n B c (1964 − 1972)
qu c Mĩ ã ti n hành cu c chi n tranh phá ho i trên mi n B!c (1964−1972), ó là các cu c ti n công ho l c liên t c dài ngày b ng bomn c a máy bay, pháo h m. Trong cu c chi n tranh ó, ho l c ch y u là bom n c a không quân, m c ích là phá ho i ti m l c kinh t , qu c phòng, làm lung lay quy t tâm ánh Mĩ c a nhân dân ta, ngăn ch n s chi vi n c a h u phương l n (mi n B!c) cho ti n tuy n l n (mi n Nam).
b) Nh ng ch trương, bi n pháp ti n hành công tác phòng không nhân
dân c a ta trong th i kì ch ng chi n tranh phá ho i c a qu c Mĩ
− Nh n rõ âm mưu c a ch, v i ngh thu t chi n tranh nhân dân, ng và Nhà nưc ta ã t ch c v n d ng k t h p c 2 hình th c :
+Ch ng sơ tán, phòng tránh b o toàn và gi" v"ng, phát tri n ti m l c
t nưc ;
+Kiên quy t ánh tr tiêu di t l c lưng ti n công ưng không c a ch.
Sơ tán, phòng tránh và ánh tr u mang tính ch ng tích c c và kiên quy t ưc liên k t ch t ch& v i nhau nh m t m c ích chung ánh th!ng chi n tranh phá ho i c a không quân Mĩ. N u ch' sơ tán, phòng tránh mà không t ch c duy trì, n nh phát tri n kinh t , chính tr , xã h i b o m cho chi n tranh thì ho t ng sơ tán phòng tránh tr( nên hoàn toàn b ng, khó b o toàn ưc ti m l c. N u ch' sơ tán phòng tránh mà không kiên quy tánh tr ch t do ho t ng ánh phá thì không th nào b o toàn ưc. Ngưc l i n u ch' chú tr#ng u tư, t ch c ánh tr ch ti n công ưng không mà không ch ng t ch c phòng tránh thì dù l c lưng phòng không m nh n âu cũng không th ngăn ch n ưc hoàn toàn l c lưng ti n công ưng không c a ch b o toàn l c lưng ta.
71
−Ngày 20/5/1963, B Chính tr , Ban ch p hành Trung ương ng ã ra ch' th u tiên v công tác phòng không nhân dân trên toàn mi n B!c.
−Ngày 25/7/1963, Chính ph ra Ngh nh s 112/CP v vi c t ch c công tác phòng không nhân dân.
−Tháng 01/1964, ưc s u* quy n c a Chính ph , B T ng tham mưu Quân i nhân dân Vi t Nam t ch c h i ngh phòng không nhân dân toàn
mi n B!c l n th nh t. H i ngh ã ra nhi m v c th c a công tác phòng không nhân dân bao g m c ánh ch, sơ tán, phòng tránh và kh!c ph c h u qu , b o m giao thông, quy nh rõ nhi m v và t ch c phòng không nhân dân ( các c p, các ngành.
− Tháng 06/1964, B Chính tr , Ban ch p hành Trung ương ng ra ch' th “Tăng cưng s n sàng chi n u ch ng l i m#i âm mưu khiêu khích, phá ho i mi n B!c”. Th c hi n ch' th trên, ngày 24/6/1964 Chính ph ra Ngh quy t s 100/CP v công tác phòng không nhân dân. Sau ó ngày 23/12/1964 Chính ph ra Ngh quy t s 184/CP thành l p U* ban phòng không nhân dân Trung ương do phó Th tưng Nguy n Duy Trinh làm ch nhi m, i u hành công tác phòng không nhân dân trên toàn mi n B!c.
Tri n khai th c hi n nghiêm túc, hi u qu các ch' th c a B Chính tr , Ngh quy t c a Chính ph v công tác phòng không nhân dân, chúng ta ã t o nên m t th tr n phòng không ba th quân v"ng ch!c, có ho l c ánhch ( m#i cao, trong ó ch' tính riêng ho l c phòng không c a l c lưng dân quân, t v ã b!n rơi 424 chi c máy bay các lo i c a Mĩ, chi m 10% t ng s máy bay Mĩ b b!n rơi trên mi n B!c, b!t s ng hàng trăm gi c lái Mĩ.
ng th i v i ánh tr , chúng ta ã ch ng tri n khai nhanh chóng công tác sơ tán, phòng tránh, công tác tu s a, ào m i h m hào, th c hành, thông báo, báo ng phòng không k p th i, thưng xuyên, m b o cho nhân dân xu ng nơi n n p, nên ã h n ch thi t h i do ch gây nên. V kh!c ph c h u qu , các a phương u t ch c l c lưng chuyên c u ho , c u s p, c u thương, cơ ng ng c u s a ch"a, khôi ph c tr n a chi n u, c u ưng b o m giao thông v n chuy n. Th c hi n cu c chi n tranh nhân dân trên m t tr n t i không, ánh th!ng chi n tranh phá ho i c a qu c Mĩ. Cu c chi n tranh toàn dân, toàn di n, toàn dân b!n máy bay, b!t gi c lái, toàn dân làm công tác sơ tán, phòng tránh, kh!c ph c h u qu , toàn dân b o m giao thông v n t i.
72
c) Yêu c u, nhi m v công tác phòng không nhân dân trong tình hình m i
Chi n tranh nhân dân b o v T qu c (n u x y ra) s& có nhi u c i m m i và khác so v i các cu c chi n tranh nhân dân gi i phóng trưc ây. ó là cu c chi n tranh x y ra v i vũ khí công ngh cao. Th i gian chi n tranh di n ra có th ng!n hơn, nhưng m c kh c li t, tàn phá s& l n hơn nhi u. Khái ni m “th i kì u”, chuy n ti p t th i bình sang th i chi n ch' còn ý nghĩa tương i. N u không chu n b và luy n t p kĩ lư+ng, t nưc có th b b t ng , th tr n có th b phá v+, do khó khăn, m t mát t h u phương, t các cơ s( kinh t − chính tr − xã h i.
áp ng v i yêu c u nhi m v công tác phòng không nhân dân trong tình hình m i, ngày 01/7/2002 Th tưng Chính ph kí ban hành Ngh nh s 65/2002/N −CP v công tác phòng không nhân dân. ây là cơ s( pháp lí
ch' o t ch c tri n khai th c hi n, ng th i còn có ý nghĩa chi n lưc lâu dài, nh m tăng cưng xây d ng th tr n qu c phòng v phòng không nhân dân trên ph m vi c nưc. Ngh nh này thay th Ngh nh s 112/CP ngày 25/7/1963 c a H i ng Chính ph v t ch c công tác phòng không nhân dân trong th i kì chi n tranh ch ng Mĩ.
Ngh nh ã xác nh rõ v trí, vai trò và m c ích công tác phòng không nhân dân là m t n i dung quan tr#ng trong xây d ng n n qu c phòng toàn dân, là m t b ph n c a th tr n chi n tranh nhân dân trên m t tr n t i không, nh m th c hi n phòng tránh, ánh tr và kh!c ph c h u qu các hànhng xâm nh p ti n công ưng không c a ch, góp ph n b o v v"ng ch!cc l p, ch quy n, th ng nh t và toàn v,n lãnh th c a T qu c, b o v tài s n Nhà nưc, tính m ng, tài s n c a nhân dân.
II − M T S V N CƠ B N V CÔNG TÁC PHÒNG KHÔNG NHÂN DÂN TRONG TÌNH HÌNH M I
1. Xu hưng phát tri n c a ti n công ho l c
a) Phát tri n v vũ khí trang b
Mang tính a năng, t m xa, tác chi n i n t m nh, tàng hình, h th ng
i u khi n hi n i, chính xác cao, s c công phá m nh và ngày càng hoàn thi n.
73
b) Phát tri n v l c lưng
Theo hưng tinh g#n, a năng, cơ ng, hi u qu , tính t ng th , tính liên quân, h p thành cao, cơ c u h p lí, cân i, b o m cho m-i thành ph n, m-i ơn v u có kh năng c l p t ch c th c hi n nhi m v c a mình.
c) Phát tri n v ngh thu t tác chi n
Do s phát tri n m nh m& c a các phương ti n vũ khí, trang b và t ch c l c lưng, ti n công ho l c ưng không ã phát tri n mang tính t phá. Nóã phát tri n, tr( thành m t bi n pháp tác chi n chi n lưc, phương th c ti n hành chi n tranh m i cao hơn, nó là m t ki u chi n tranh m i − chi n tranh
bng ti n công ho l c t xa c a ch nghĩa qu c vì các nguyên nhân sau :
−Ti n công ho l c ưng không hi n nay có th ti n công t xa, ngoài ph m vi biên gi i, vùng tr i, vùng bi n c a m t qu c gia, ngoài ph m vi sát thương c a ho l c phòng không i phương, không ph i tr c ti p ti p xúc v i các l c lưng ánh tr nên tránh ưc thương vong v sinh l c, ây là v n nh y c m i v i dư lu n trong nưc.
−Ti n công ho l c hi n nay không ph thu c nhi u vào không gian, th i gian ti n hành, ti n công có th ban ngày, ban êm, vào b t kì lúc nào, không ph thu c nhi u vào không gian và th i gian c a m c tiêu nh ti n công.
−Ti n công ho l c không c n ưa quân i chi m t, nhưng áp t ưc m c ích chính tr , t ưc m c tiêu chi n lưc l i h n ch ưc dư lu n trong và ngoài nưc lên án.
2. Phương th c ph bi n ti n hành ti n công ho l c c a ch
a)Ti n công t xa
b)ánh êm bay th p, s d ng phương ti n tàng hình, tác chi n i n t m nh, ánh t ng t l n k t h p ánh nh l liên t c ngày êm
ch không ch' ti n công t xa, mà bu c ph i t nh p vào các khu v c m c tiêu vì các nguyên nhân sau :
−Ti n công t xa khó ánh ưc các m c tiêu di ng, cơ ng.
−M t s l n m c tiêu, ch n!m không ch!c các thông tin c n thi tt chương trình cho tên l a hành trình.
−S lưng tên l a hành trình có h n, l i không th ánh ưc t t c các lo i m c tiêu.
74
c) S d ng vũ khí chính xác, công ngh cao ánh vào các m c tiêu
tr ng y u
− Chia t và các m c tiêu ánh :
+t 1 : ánh các l c lưng phòng không, không quân, các trung tâm thông tin, vi n thông.
+t 2 : ánh các s( ch' huy, trung tâm lãnh o, ch' o, giao thông chi n lưc, trung tâm kinh t , ti m l c qu c phòng.
+t 3 : ánh vào các m c tiêu quân s như khu v c b trí các t p oàn quân chi n lưc, chi n d ch, không lo i tr ch ánh vào các trung tâm ông dân cư, ánh òn tâm lí gây hoang mang, ho ng lo n, dao ng s hãi trong nhân dân.
− Th o n ho t ng :
+T ch c trinh sát n!m ch!c các m c tiêu nh ti n công và tình hình các m t, nghi binh chi n lưc, chi n d ch chi n thu t, tác chi n i n t m nh, r ng rãi, s d ng phương ti n ti n công tàng hình, t nh p cao th p, banêm t o b t ng , c bi t là t u tiên.
+S d ng t ng h p các lo i phương ti n trang b , vũ khí có tính năng tác d ng khác nhau, ti n công ng th i t nhi u hưng, nhi u cao, ánh vào nhi u m c tiêu cùng m t lúc. ánh ác li t t ng t l n k t h p v i ánh nh. l/ liên t c ngày êm 24/24 gi , ánh vào khu ông dân cư, vào l c lưng vũ trang gây tâm lí hoang mang, s chi n u lâu dài hi sinh gian kh .
+S d ng h th ng ch' huy, tình báo, thông tin hi n i t ch c i u hành, n!m ch!c tình hình các m t, ph n ng k p th i, linh ho t. c bi t s
d ng máy bay trinh sát báo ng s m AWACS, E−2C, E−3A, E−8 cùng máy bay tiêm kích kh ng ch làm ch b u tr i, kh ng ch ho t ng c a không quân.
+ K t h p ti n công ho l c v i các ho t ng b o lo n l t , tình báo,
ngo i giao, kinh t ,...
3.c i m, yêu c u công tác phòng không nhân dân
a)!c i m
− Công tác phòng không nhân dân ưc ti n hành trong i u ki n ch s d ng vũ khí công ngh cao, có ưu th vưt tr i v phương ti n trang b , gây
75
khó khăn cho công tác phòng tránh, cơ ng, sơ tán, phân tán, c bi t i v i
các m c tiêu c nh và ít kiên c .
−Công tác phòng không nhân dân ưc ti n hành trong i u ki n v a ph i i phó v i ch trên không, v a ph i s n sàng i phó v i ch m t t, m t nưc và b#n ph n ng n i a gây b o lo n, gây cháy n , phá ho i. ây là v n luôn ưc quan tâm c a các c p u*, chính quy n, các ban ngànhoàn th , khi xác nh khu v c sơ tán, phân tán.
−Công tác phòng không nhân dân ưc ti n hành trong tình hình i m i c a t nưc :
+Nhi m v phòng không nhân dân g!n li n v i nhi m v xây d ng và b o v T qu c, b o v ch xã h i ch nghĩa.
+H th ng m c tiêu c n ph i t ch c phòng tránh a d ng v ch ng lo i, ph c t p v yêu c u b o v , có nhi u khu v c m c tiêu kinh t , qu c phòng
có quy mô và t m quan tr#ng chi n lưc, k c trên b và trên bi n, o.
+ N n kinh t th trưng nh hưng xã h i ch nghĩa òi h.i công tác phòng không nhân dân cũng ph i i m i cho phù h p.
−Công tác phòng không nhân dân là m t b ph n quan tr#ng c a th tr n chi n tranh nhân dân trên m t tr n t i không, nên ph i có s ph i h p hi p ng ch t ch& c a các l c lưng vũ trang, l c lưng phòng không ba th quân, trên cơ s( nòng c t là l c lưng b i phòng không và không quân c a Quân ch ng Phòng không – Không quân, các quân khu, quân oàn.
b)Yêu c u công tác phòng không nhân dân
−Công tác phòng không nhân dân ti n hành theo yêu c u quan tr#ng nh t trong giai o n hi n nay là ph i k t h p ch t ch& kinh t xã h i v i qu c phòng, an ninh. K t h p Nhà nưc và nhân dân cùng làm, phát huy s c m nh t ng h p c a toàn dân, c a các ngành, các c p v i phương châm cơ b n là :
“Toàn dân − toàn di n − tích c c ch ng − k t h p gi"a th i bình và th i chi n”.
− Công tác phòng không nhân dân là m nhi m ph n “phòng” trong nhân dân, ó là công tác quân s ph thông c a qu n chúng, k t h p v i công tác chuyên môn c a nhi u ngành nghi p v , c a Nhà nưc ch ng ti n công ưng không c a ch. Th hi n tính ch t nhân dân, tính ch t qu n chúng trong chi n tranh.
76
ch có ưu th m nh v vũ khí phương ti n nên ti n công ưng không mang tính b t ng cao, trong khi ta chưa có kh năng ngăn ch n lo i tr , doó công tác phòng không nhân dân ph i ưc chu n b t th i bình, chng phòng và x lí khi có tình hu ng x y ra.
− Công tác phòng không nhân dân yêu c u l y “phòng” và “tránh” là chínhng th i ph i chu n b y m#i m t s n sàng x lí m#i tình hu ng.
+Phòng tránh g m : bí m t sơ tán, phân tán, phòng tránh t i ch- b ng công s , h m hào, ng y trang nghi binh.
+Chu n b t trưc x lí như : k ho ch sơ tán, phòng tránh, công tác t ch c ch' o n các t i kh!c ph c h u qu .
−K t h p ch t ch& gi"a l c lưng chuyên môn và bán chuyên môn c a qu n chúng, gi"a hi n i và thô sơ, k th a và phát huy v n d ng sáng t o kinh nghi m trong chi n tranh gi i phóng trưc ây.
−Hi p ng ch t ch& gi"a các l c lưng phòng không ba th quân cung c p tin t c và giúp + kĩ thu t, hu n luy n chuyên môn cho phòng không nhân dân. Hi p ng gi"a các ngành ch t ch& th ng nh t theo k ho ch chung.
4.N i dung công tác phòng không nhân dân
a)Tuyên truy n giáo d c v công tác phòng không nhân dân
−Nâng cao nh n th c v nghĩa v công tác phòng không nhân dân c a
m#i công dân trong toàn th cán b , công nhân viên ch c, h#c sinh, sinh viên.
−H#c t p các ki n th c phòng không ph thông (hi u bi t v ch trên không, v các phương ti n ti n công ưng không, máy bay, tên l a hành trình, bom, n,...) v t ch c s d ng các phương ti n vũ khí b binh ánh ch ; v t ch c thông báo, báo ng ; v t ch c sơ tán, phòng tránh ; v t ch c kh!c ph c h u qu , c u thương, c u s p, phòng cháy, ch"a cháy, m b o thông tin liên l c, m b o giao thông v n chuy n,...
−Hu n luy n kĩ thu t, chuyên môn nghi p v cho các t , i chuyên trách.
b)T" ch#c trinh sát, thông báo, báo ng phòng không nhân dân, quan sát di$n bi n các t ánh phá c a ch, ánh d u v trí bom, n chưa n"
* Yêu c u
− Hi p ng ch t ch& gi"a các l c lưng phòng không qu c gia v i các ngu n tình báo, m ng trinh sát c a l c lưng phòng không ba th quân, xây d ng h th ng trinh sát, thông báo, báo ng hoàn ch'nh, th ng nh t trên
77
t ng khu v c phòng th , m b o phát hi n, thông báo tình hình ch k p th i trong m#i tình hu ng.
− Tri t t n d ng các y u t a hình có l i như i m cao t xu t, c a sông, c a bi n, các o g n b ... b trí các ài quan sát phòng không.
− K t h p ch t ch& gi"a hi n i và thô sơ, t n d ng m ng thông tin liên l c dân s , h th ng phát thanh, truy n thanh, truy n hình thông báo, báong phòng không.
* N i dung
−T ch c các ài quan sát b ng m!t trinh sát phát hi n ch, thông báo cho l c lưng phòng tránh và ánh tr .
−T ch c thu tin t c tình báo trên không t s( ch' huy c p trên, s( ch' huy các ơn v hi p ng, t các tr m ra a ( g n (bao g m c ra a phòng không – không quân và ra a h i quân) và t các ài quan sát b ng m!t c a các ơn v b n có trên a bàn tác chi n.
−T ch c m ng thông tin thông báo, báo ng trong nhân dân và nh kì t ch c luy n t p.
−Xác nh các quy ch , quy n h n, th t ưu tiên thông tin, thông báo, báo ng phòng không trên t ng a bàn và quy n ra l nh tình tr ng kh n c p và thông báo tin t c theo quy nh c a B Qu c phòng. Thông báo tin t c v phòng không là Ch nhi m phòng không các c p.
−Các ài quan sát phòng không ưc trang b khí tài quang h#c như kính ch' huy TZK, ng nhòm, phương ti n thông tin liên l c b ng vô tuy n, h"u tuy n i n, k c các phương ti n thô sơ như : còi, k/ng, ánh sáng, ti ng súng,...
Vi c truy n các tin t c tình báo t các ài quan sát phòng không n các ơn v phòng không và các a phương ph c v công tác phòng không nhân dân ph i ưc ti n hành c trên hai m ng thông tin quân s và dân s b ng t t c các phương ti n, hình th c thông tin có trên a bàn như vô tuy ni n, h"u tuy n i n, thông tin v n ng, thông tin tín hi u, phát thanh, truy n thanh, truy n hình,...
c) T" ch#c ng y trang, sơ tán và phòng tránh
− Yêu c u chung
+m b o an toàn ( nơi sơ tán, phân tán ;
+m b o n nh s n xu t và i s ng nhân dân ;
78
+Không t o ra m c tiêu m i ( khu v c sơ tán ;
+Không gây hoang mang, r i lo n xã h i ( nơi sơ tán (công tác t ch c sơ tán ph i ch t ch& qu n lí ưc dân s ( nơi sơ tán) ;
+Ph i có k ho ch t th i bình và b sung, i u ch'nh k p th i khi tình hình thay i.
− N i dung sơ tán, phân tán
+Sơ tán n khi n nh m i tr( l i : ngưi già, tr/ em, nh"ng ngưi không tham gia chi n u, ph c v chi n u. Các xí nghi p, cơ quan, nhà máy r i i nhưng v0n m b o ho t ng bình thưng c bi t là kho tàng, tài li u, ch t cháy n .
+Sơ tán t i chtrong tình hu ng kh n c p : ưc th c hi n i v i l c lưng ph i ( l i bám tr trên a bàn, khi phát hi n ch có kh năng ánh l n,
duy trì s n xu t m b o cho nhu c u qu c phòng và nhu c u thi t y u c ai s ng nhân dân. Ph i th c hi n phân tán, giãn dân t i chgi m m t ngưi, tài s n, phương ti n ( các tr#ng i m ánh phá.
+T ch c phòng tránh t i ch-.
Yêu c u
• T n d ng l i th a hình t nhiên t ch c phòng tránh k t h p ch t ch& gi"a h th ng h m hào, công trình phòng tránh v i công trình chi n u ;
•K t h p kinh t v i qu c phòng trong t ch c xây d ng công trình phòng tránh ;
•Th c hi n Nhà nưc, nhân dân cùng làm, l y l c lưng nhân dân t i ch-, cơ s( a phương là chính ;
•K t h p ch t ch& gi"a thô sơ và hi n i trong t ch c ng y trang, xây d ng công trình phòng tránh ;
•C n có gi i pháp ng b phòng ch ng tác chi n i n t và vũ khí công ngh cao c a ch. K t h p ch t ch& công tác t ch c v i các bi n pháp kĩ thu t và chi n thu t, k t h p thô sơ và hi n i.
N i dung
•C i t o h th ng hang ng c t gi u tài s n, cơ s( v t ch t kĩ thu t, kho tàng...;
•Xây d ng các công trình ng m phòng tránh ;
79