Iqtisodiyot nazariyasi
.docx“IQTISODIYOT NAZARIYASI” FANIDAN TEST
++++
Agar iqtisodiyotda korxona, firma, uy xo‘jaligi, alohida olingan bozorlar muammosi tadqiq qilinsa, bunday tahlil:
====
mikroiqtisodiy;
====
Iqtisodiyot nazariyasining qaysi oqimida savdo-sotiq va asosan tashqi savdo barcha boyliklarning manbai deb hisoblanadi?
====
merkantilizm;
====
Hozirgi zamon iqtisodiyot nazariyasining qaysi oqimida iqtisodiy o‘sishni ta’minlashning va tartibga solishning asosiy vositasi pul deb hisoblanadi?
====
monetarizm;
====
Iqtisodiyot nazariyasi fanining predmeti nimadan iborat?
====
iqtisodiy munosabatlarni va ijtimoiy xo‘jaliklarni samarali yuritishning iqtisodiy qonun-qoidalarini o‘rganish;
====
Quyidagilardan qaysi biri umumiy iqtisodiy qonunlar jumlasiga kiradi?
====
ehtiyojlarning yuksalish qonuni;
====
Iqtisodiy jarayonlarini ilmiy bilishning qaysi usuli dalillardan asosiy qonun-qoidalar ishlab chiqishni yoki amaliyotdan nazariya tomon borishni bildiradi?
====
induksiya;
====
Quyidagilardan qaysi biri iqtisodiy resurslar tarkibini to‘liq aks ettiradi?
====
yer, ishchi kuchi, kapital, va tadbirkorlik layoqati;
====
Iqtisodiy resurslarning barcha turi uchun umumiy bo‘lgan xususiyat nimadan iborat?
====
nisbatan cheklangan yoki kamyob;
====
Iqtisodiyot nazariyasi fanlarning qanday guruhiga kiradi?
====
ijtimoiy fanlar;
====
Iqtisodiy qonunlar qanday xarakterga ega?
====
ob’ektiv;
“Iqtisodiyot nazariyasi” fanining bosh muammosi – bu:
====
cheklangan resurslardan qanday qilib jamiyat ehtiyojlarini to‘laroq qondirib borish mumkinligi muammosi;
“Iqtisodiyot nazariyasi” fanining qaysi usuli miqdoriy o‘lchamlarni tahlil qilishga asoslanadi?
====
Matematik
====
“Iqtisodiyot nazariyasi” fanining qaysi usullari aniq iqtisodiy hodisa va jarayonlar hamda ulardagi o‘zgarishlarni alohida ajratib, ayni vaqtda o‘zaro bir – biriga ta’sirida o‘rganadi?
====
analiz va sintez
====
Iqtisodiyotning doimiy va bosh masalasini aniqlang:
====
ehtiyojlarning cheksizligi va iqtisodiy resurslarning cheklanganligi;
====
Insonlarning iqtisodiy ne’matlarni ishlab chiqarish, taqsimlash, iste’molchilarga etkazib berish va iste’mol qilishga qaratilgan, bir – biriga bog‘liqlikda amalga oshiriladigan faoliyat qanday nomlanadi?
====
iqtisodiy faoliyat;
====
Ishlab chiqarishning yangidan boshlanib va qaytadan to‘xtovsiz takrorlanib turishi nimani anglatadi?
====
takror ishlab chiqarish;
====
Quyidagilardan qaysi biri iqtisodiy hodisa hisoblanadi?
====
inqiroz;
====
Iqtisodiy hodisa va jarayonlar o‘rtasidagi muqarrar takrorlanib turadigan, doimo mavjud bo‘ladigan to‘g‘ridan – to‘g‘ri yoki teskari ichki sabab – oqibat bog‘liqliklar va aloqadorliklar qanday qonunning mohiyatini anglatadi:
====
iqtisodiy qonun;
====
Qaysi iqtisodiy qonunlar kishilik jamiyati rivojlanishining barcha bosqichlarida amal qiladi?
====
umumiy iqtisodiy qonunlar;
====
Mantiqiy tahlil orqali hodisa va jarayonlarning uncha muhim bo‘lmagan belgilarini e’tibordan chetda qoldirib, eng asosiy belgilarini ajratib olish yo‘li bilan ularning mohiyatini ochib berish qaysi usul orqali amalga oshiriladi?
====
ilmiy abstraksiya.
====
Aholi ehtiyojlarining qondirilish darajasi qanday aniqlanadi? ==== |
aholining haqiqiy iste’moli darajasi va ehtiyojlari taqqoslanadi; ==== |
|
|
|
Alohida kishilar, korxonalar va davlat ehtiyojlarining umumiy xususiyatlari nimadan iborat? ==== |
cheksiz va chegarasiz; ==== |
|
|
|
Ehtiyojlarning o‘sib borish qonuni nimani anglatadi? ==== |
jamiyat ijtimoiy–iqtisodiy ehtiyoji miqdoran ortib va sifat jihatdan takomillashib borishin; ==== |
|
|
|
Ehtiyojlarning qondirilish usuliga asoslangan turini aniqlang: ==== |
bilvosita qondiriladigan ehtiyoj; ==== |
Kishilar hayot kechirishining birlamchi sharti – hayotiy zarur vositalar (oziq–ovqat, kiyim–kechak, turar–joy) va zebu–ziynat buyumlariga (mebel, avtomobil, xolodilnik, televizor, dala hovli) bo‘lgan ehtiyoj qanday nomlanadi: ==== |
moddiy ehtiyoj; ==== |
|
|
|
Haqiqiy iste’mol (Ih)ning, umumiy ehtiyoj (Eu)ga bo‘lgan nisbati qanday ko‘rsatkichni ifodalaydi? ==== |
ehtiyojning qondirilish darajasi; ==== |
|
|
|
Ishlab chiqarish omillari egasi: yer, kapital, mehnat, tadbirkorlik hisobiga mos ravishda yaratilgan mahsulotdagi ulushini qaysi ketma-ketlik shaklida oladi? ==== |
yer rentasi, foiz-dividend, ish haqi, foyda; ==== |
|
|
|
Ishlab chiqarishning iqtisodiy samaradorligi bu... ==== |
ishlab chiqarish natijasi (mahsulot)ning sarflangan xarajatlarga nisbati; ==== |
|
|
|
Iqtisodiy faoliyat turlaridan qaysi birining natijasida moddiy-ashyoviy ko‘rinishdagi ne’matlar yaratiladi? ==== |
ishlab chiqarishda; ==== |
|
|
|
Bir mahsulot boshqasiga ma’lum miqdoriy nisbatlarda ayirboshlanishi qanday nomlanadi? ==== |
barter (maxsulot) ayirboshlash ==== |
|
|
|
Tovar(xizmat)lar pul vositasida oldi-sotdi yo‘li bilan ayirboshlanishi qanday nomlanadi? ==== |
tovar ayirboshlash; ==== |
|
|
|
Iste’mol tovarlari va xizmatlar kishilar tomonidan bevosita iste’mol qilinganda qanday iste’mol ro‘y beradi? ==== |
shaxsiy iste’mol; ==== |
|
|
|
Insonlarning mehnat qilish layoqati, ya’ni uning jismoniy va aqliy qobiliyati qanday nomlanadi? ==== |
ishchi kuchi; ==== |
|
|
|
Yalpi ichki maxsulot, sof milliy maxsulot va milliy daromad ko‘rsatkichlari ishlab chiqarishning qaysi darajadagi natijasini ifodalaydi? ==== |
makro darajadagi; ==== |
|
|
|
Vaqt birligida ishlab chiqarilgan maxsulot miqdori yoki maxsulot birligini ishlab chiqarishga ketgan vaqt qanday ko‘rsatgichni ifodalaydi? ==== |
mehnat unumdorligini; ==== |
Iqtisodiy muammolar qisman bozor, qisman hukumat tomonidan echilar ekan, bunday iqtisodiyot: ==== |
aralash iqtisodiyot ==== |
|
|
|
Jamiyat iqtisodiy rivojlanish darajasiga ko'ra: ==== |
an’anaviy jamiyat, o‘tkinchi jamiyat, industrial jamiyatga o'tish, industrial jamiyat, ommaviy iste’mol jamiyati ==== |
|
|
|
Iqtisodiy tizimning qaysi nusxasi (modeli)da xususiy mulkning ustunligi va boshqarishning bozor mexanizmi ta’minlanadi? ==== |
bozor iqtisodiyoti; ==== |
Nima, qanday, kim uchun ishlab chiqarish muammolari qaysi tizimga aloqador? ==== |
faqat bozor iqtisodiyotiga; ==== |
Iqtisodiy tizimning mulkiy jihatdan turkumlangan turini aniqlang: ==== |
poliiqtisodiyot. ==== |
|
|
|
Xususiy mulk ustuvorlikka ega bo‘lgan va iqtisodiy jarayonlar bozor mexanizmi orqali tartibga solinadigan iqtisodiyot qanday nomlanadi? ==== |
bozor iqtisodiyoti; ==== |
|
|
|
Mulkni davlat tasarrufidan chiqarish, bu ... ==== |
davlat mulkini nodavlat mulk va boshqa xo‘jalik yuritish shakllariga aylantirish; ==== |
|
|
|
Mulkiy munosabatlarning qaysi jihati to‘liq mulkdorlik mavqeini ta’minlaydi? ==== |
mulkni tasarruf qilish; ==== |
Shaxsiy va oilaviy ehtiyojlarni qondirishga xizmat qiladigan fuqarolar mulki qanday nom bilan ataladi? ==== |
shaxsiy mulk; ==== |
|
|
|
Pulning qaysi vazifasi narxning shakllanishi bilan bog‘liq? ==== |
qiymat o‘lchovi; ==== |
Natural xo‘jalik bu? ==== |
bozorda sotish uchun emas, balki xo‘jalikning o‘z xodimlari va ishlab chiqaruvchilarning iste’moli uchun mahsulotlar ishlab chiqaradigan xo‘jalik; ==== |
|
|
|
Mahsulotning bozor uchun, ayriboshlash orqali boshqalarning ehtiyojini qondirish maqsadini ko‘zlab ishlab chiqarilishi ijtimoiy xo‘jalikning qanday shaklini tashkil qiladi? ==== |
tovar xo‘jaligi; ==== |
|
|
|
Bozor iqtisodiyotining muhim afzalliklaridan biri : ==== |
iqtisodiy resurslarni samarali taqsimlash; ==== |
|
|
|
Bozor iqtisodiyotining qaysi sub’ekti iqtisodiy resurslarni etkazib beruvchisi va pirovard mahsulotlarning asosiy iste’molchisi hisoblanadi? ==== |
uy xo‘jaliklari; ==== |
|
|
|
Quyidagilardan qaysi biri bozor mexanizmining tarkibiy qismini xarakterlaydi? ==== |
narx, raqobat, talab va taklif; ==== |
|
|
|
Bozor iqtisodiyotida bozor, ishlab chiqarish kimning izmiga bo‘ysunadi? ==== |
iste’molchilarning; ==== |
|
|
|
Bozor iqtisodiyotining salbiy tomoni nimada namoyon bo‘ladi? ==== |
pul daromadlarining notekis taqsimlanishida; ==== |
|
|
|
Birlamchi va ikkilamchi bozor tushunchasi qaysi bozorga xos? ==== |
qimmatli qog‘ozlar bozoriga; ==== |
|
|
|
Sof iqtisodiy ma’noda «bozor» tushunchasi nimani anglatadi? ==== |
ishlab chiqaruvchi (sotuvchi) va iste’molchi (xaridor)larning tovarlarini ayirboshlash xususidagi harakatini o‘zaro kelishtiruvchi mexanizmlar, tartiblar va infrastruk turaviy tuzilmalar tizimini; ==== |
|
|
|
Bozorning hududiy qamrov darajasiga ko‘ra turkumlangan turini aniqlang? ==== |
jahon bozori; ==== |
|
|
|
Quydagilardan qaysi biri moliya bozorning tarkibiga kirmaydi ? ==== |
intellektual tovarlar bozori; ==== |
|
|
|
Ish bilan ta’minlanmaganlarni qayta o‘qitish va yangi kasbga tayyorlash qaysi muassasa tomonidan amalga oshiriladi? ==== |
Mehnat birjasi; ==== |
|
|
|
Quydagilardan qaysi biri bozor infratuzilmasining ayirboshlashga xizmat ko‘rsatuvchi muassasasi hisoblanadi? ==== |
tijorat do‘konlari; ==== |
|
|
|
Bozorda juda ko‘p sotuvchilar va xaridorlar mavjud bo‘lib, ulardan hech biri bozor baholariga o‘z ta’sirini o‘tkaza olmasa, hamda bozorga kirish uchun hech qanday to‘siqlar bo‘lmasa bu qanday bozorni xarakterlaydi? ==== |
sof raqobatli bozor; ==== |
|
|
|
Davlat monopoliyalarga qarshi faoliyatni qanday maqsadda amalga oshiradi? ==== |
tadbirkorlik va erkin raqobatni himoya qilish maqsadida; ==== |
|
|
|
Bozor iqtisodiyotini tartibga solishning qaysi usuli raqobat, narx, talab va taklif nisbatiga asoslanadi? ==== |
bozor mexanizmi; ==== |
|
|
|
Ishlab chiqarish hajmi o‘zgarmasdan, bir me’yorda takrorlanib turishi qanday takror ishlab chiqarishni bildiradi? ==== |
Oddiy ==== |
|
|
|
Real ish haqining to‘g‘ri ta’rifini toping: ==== |
nominal ish haqiga sotib olish mumkin bo‘lgan tovarlar va xizmatlar miqdori; ==== |
|
|
|
Iste’mol tovar (xizmat) lari narxi 50 % ga tushib, nominal ish haqi 50 % ga oshsa, real ish haqi darajasi qanday o‘zgaradi? ==== |
real ish haqi 3,0 marta ortadi; ==== |
|
|
|
Ishlab chiqariladigan mahsulot miqdori yoki bajarilgan ishning hajmiga qarab belgilanadigan ish haqi qanday nomlanadi? ==== |
ishbay; ==== |
|
|
|
Ish haqi mahsulot birligi uchun belgilangan yagona rassenka bo‘yicha to‘lab borilsa ishbay ish haqining qanday turi qo‘llanilgan bo‘ladi? ==== |
oddiy ishbay; ==== |
|
|
|
Ishlab chiqarishning me’yorlashtirilgan hajmi uchun qat’iy belgilangan va undan ortiqchasiga o‘sib boruvchi rassenka asosida ish haqi to‘lab borilsa ishbay ish haqining qanday turi qo‘llanilgan bo‘ladi? ==== |
ishbay progressiv; ==== |
|
|
|
Mamlakat hududlari, iqtisodiyot tarmoqlari, ishlab chiqarish va kasb turlari, hodimlar toifasi hamda aniq xizmat vazifasini bajaruvchilar bo‘yicha ish haqi darajasini tabaqalashtirish qanday amalga oshiriladi? ==== |
ta’rif tizimi yordamida; ==== |
|
|
|
Unumli va shaxsiy iste’mol uchun sotib olingan tovar va xizmatlarning bozor qiymati – bu: ==== |
pirovard mahsulot; ==== |
|
|
|
Iqtisodiy islohotlar nima? ==== |
iqtisodiyotda bozor munosabatlarini hakllantirishga qaratilgan chora-tadbirlar; ==== |
|
|
|
Davlat mulkini xususiylashtirishning dastlabki bosqichida qanday vazifa amalga oshirildi? ==== |
kichik xususiylashtirish amalga oshirildi; ==== |
|
|
|
Oddiy tovar xo‘jaligidan erkin raqobatga asoslangan bozor iqtisodiyotiga va undan hozirgi zamon madaniy jixatdan rivojlangan bozor iqtisodiyotiga o‘tish qaysi mamlakatlarga tegishli? ==== |
rivojlangan mamlakatlarga; ==== |
Respublikada narxlar qaysi davrdan boshlab erkinlashtirila boshladi? ==== |
1992 yildan; ==== |
Bozor iqtisodiyoti sharoitida davlatning aralashuvini kengaytirish g'oyasini kim ilgari surgan? ==== |
Dj.M.Keyns ==== |
|
|
|
Ishlab chiqaruvchilar tayyorlagan mahsulotlariga ko‘zda tutilgan muddatdan nisbatan avvalroq yuqori narx belgilashga majbur bo‘lishdi, u holda ... ==== |
talab qisqaradi; ==== |
Agar tovarning narxi 1 % ga tushishi unga bo‘lgan talabni 2 % ga ortishiga olib kelsa, u holda talab: ==== |
egiluvchan; ==== |
Iqtisodiy hayotda shunday holat yuz berish mumkinki, ayrim tovarlarga narxlar o‘sishi bilan ularga bo‘lgan talab kamaymasdan balki ortib, boradi. Bu holat qanday nomlanadi? ==== |
Giffen samarasi; ==== |
|
|
|
Talab hajmining uning miqdorini belgilovchi omillarga bog‘liqligi qanday nomlanadi? ==== |
talab egiluvchanligi; ==== |
|
|
|
Tabiiy monopoliyaga ... misol bo‘la oladi. ==== |
Toshkent metropoliteni ==== |
|
|
|
Oligopoliya – bu: ==== |
bir necha yirik raqobatdosh firmalar ==== |
|
|
|
Raqobatning qaysi shaklida ishlab chiqaruvchilar bozor narxlarini to‘liq nazorat qilish imkoniyatiga ega bo‘ladi? ==== |
sof monopoliya; ==== |
|
|
|
Narx vositasida raqobat usuliga kiradi: ==== |
narxlardan chegirma qilish ==== |
|
|
|
Quyidagilardan qaysi biri iste’molchilar o‘rtasidagi raqobatni tavsiflaydi? ==== |
ko‘proq naflilikka ega bo‘lish. ==== |
|
|
|
Mahsulotning yagona ishlab chiqaruvchisi mavjud bo‘lib, bozorga kirish uchun to‘siqlar katta ya’ni taqiqlash bilan barobar bo‘lgan raqobat shaklini ko‘rsating? ==== |
monopoliya ==== |
|
|
|
Narx yordamida raqobatlashishning qaysi turida milliy ishlab chiqaruvchilar tovarlarni tashqi bozorga ichki bozordagi narxlardan, ayrim hollarda tannarxdan ham past bo‘lgan narxlarda chiqaradi? ==== |
demping narxlarni qo‘llash ==== |
|
|
|
Iqtisodiy, tashkiliy, texnikaviy va texnologik xususiyatlarga ko‘ra raqobatni qo‘llash mumkin bo‘lmagan yoki qo‘llanish qiyin bo‘lgan sohalar qanday nomlanadi? ==== |
tabiiy monopoliyalar; ==== |
Davlat byudjeti mablag‘lari hisobidan maxsus arzonlashtirilgan narxlar qanday nom bilan ataladi? ==== |
dotatsion narx ==== |
Narxlar oralig‘idagi farqlarning puldagi miqdoriy ifodasi qanday nom bilan ataladi? ==== |
narx diapozoni ==== |
|
|
|
“Narx tovar qiymatining puldagi ifodasi” degan qarash qaysi oqimga tegishli? ==== |
klassik (A. Smit, D. Rikardo, J.S. Mill); ==== |
|
|
|
Qaysi nazariyada xarajatlar nisbatidagi farq aynan olingan mamlakatda qaysi tovarlarni ishlab chiqarish, qaysilarini ayirboshlash orqali chetdan olish lozimligi asoslanadi? ==== |
D. Rikardoning ,,Nisbiy ustunlik” nazariyasi; ==== |
|
|
|
O‘zbekistonda tarkibiy o‘zgarishlarni amalga oshirishdan ko‘zlangan qaysi maqsadga iqtisodiyotni mutanosib va barqaror rivojlantirish asosida erishib boriladi? ==== |
aholi turmush farovonligini o‘stirib borish. ==== |
|
|
|
Ehtiyojlarni yuksalish qonuni qanday qonunlar toifasiga kiradi? ==== |
umumiqtisodiy; ==== |
|
|
|
Sof monopoliya nima? ==== |
Ishlab chiqaruvchi yagona ==== |
|
|
|
Monopsoniya nima? ==== |
Iste'molchi yagona ==== |
|
|
|
Quyidagilardan qaysi biri mehnat resurslari tarkibiga kirmaydi? ==== |
Balog‘at yoshiga etmagan va pensiya yoshidagi ishlamaydiganlar. ==== |
|
|
|
Mehnat resurslari miqdoriga ta’sir qiluvchi omillarni toping? ==== |
aholining tabiiy o‘sishi va ishchi kuchi migratsiyasi; ==== |
|
|
|
Oligopoliya nima? ==== |
Ishlab chiqaruvchi bir nechta ==== |
|
|
|
Aholining yuqori daromad oluvchi qismi uchun mo‘ljallangan narx nima? ==== |
nufuzli narx; ==== |
|
|
|
Moliya bozori ob’ekti nima? ==== |
pul va qimmatli qog‘ozlar ==== |
|
|
|
Tovarnlari katta hajmda sotishda … da sotiladi. ==== |
ulgurji narx; ==== |
|
|
|